Mihaly Csikszentmihalyi: Flow, the secret to happiness

Translator: Paata Tsagareishvili Reviewer: George Tsaava

I grew up in Europe, and World War II caught me

მე გავიზარდე ევროპაში, და მეორე მსოფლიო ომმა მომისწრო

when I was between seven and 10 years old.

როდესაც ვიყავი 7-10 წლის.

And I realized how few of the grown-ups that I knew

და მე გავაცნობიერე, თუ რა ცოტა ადამიანმა შეძლო

იმ ტრაგედიების დაძლევა, რაც ომის წლებში დაატყდათ თავს.

were able to withstand the tragedies that the war visited on them --

how few of them could even resemble a normal, contented,

მხოლოდ რამოდენიმე მათგანმა მოახერხა იმ ნორმალური, კმაყოფილი,

სტაბილური და ბედნიერი ცხოვრების აწყობა, რაც მათ ჰქონდათ ომამდე - როგორიცაა სამსახური, სახლები, უსაფრთხოება,

satisfied, happy life once their job, their home, their security

was destroyed by the war.

რომლებიც დანგრეულ იქნა ომის გამო.

So I became interested in understanding

და მე მომინდა გამეგო,

what contributed to a life that was worth living.

კონკრეტულად თუ რა ავსებს ცხოვრებას აზრით.

And I tried, as a child, as a teenager, to read philosophy

ბავშვობისა და მოზარდობის ასაკში ვკითხულობდი ფილოსოფიურ ნაშრომებს,

and to get involved in art and religion and many other ways

დაკავებული ვიყავი ხელოვნების, რელიგიისა და სხვა მეცნიერებების შესწავლით,

that I could see as a possible answer to that question.

რომელთა დახმარებითაც, ჩემი აზრით, შევძლებდი ამ კითხვაზე პასუხის გაცემას.

And finally I ended up encountering psychology by chance.

ბოლოს და ბოლოს, შემთხვევით გავიგე ფსიქოლოგიის შესახებ.

I was at a ski resort in Switzerland without any money

იმ დროს ვიყავი შვეიცარიის ერთ-ერთ სათხილამურო კურორტზე და არ მქონდა ფული,

to actually enjoy myself, because the snow had melted and

რომ წავსულიყავი გასართობად, თოვლი უკვე გამდნარი იყო და არ ვიცოდი რა გამეკთებინა.

I didn't have money to go to a movie. But I found that on the --

არ მქონდა ფული, რომ წავსულიყავი „კინო“-ში, მაგრამ

I read in the newspapers that there was to be a presentation

გაზეთიდან შევიტყვე, რომ ვიღაც წაიკითხავს ლექციას,

by someone in a place that I'd seen in the center of Zurich,

ციურიხის ცენტრში,

and it was about flying saucers [that] he was going to talk.

მფრინავი თეფშების შესახებ.

And I thought, well, since I can't go to the movies,

გავიფიქრე, „რადგან არ შემიძლია კინოში წასვლა,

at least I will go for free to listen to flying saucers.

დავესწრები თავისუფალ ლექციას მფრინავი თეფშების შესახებ“

And the man who talked at that evening lecture was very interesting.

ადამიანი, რომელიც იმ საღამოს ლექციას კითხულობდა, იყო ძალიან საინტერესო პიროვნება.

Instead of talking about little green men,

იმის ნაცვლად, რომ ესაუბრა „პატარა მწვანე კაცუნებზე“,

he talked about how the psyche of the Europeans

საუბრობდა იმაზე, თუ რამდენად იქნა ტრამვირებული ევროპელთა ფსიქიკა

had been traumatized by the war, and now they're projecting

ომის გამო, და ეხლა ქმნიან ისინი

flying saucers into the sky.

ერთიან „ხატს“ მფრინავი თეფშების შესახებ.

He talked about how the mandalas of ancient Hindu religion

ისევე, როგორც ინდუიზმის მიმდევრები ხედავენ ცაში „მანდალებს“ (ღმერთების წრეს).

were kind of projected into the sky as an attempt to regain

ამ გზით ცდილობენ ისინი კვლავ მოიპოვონ წესრიგისა და ჰარმონიის შეგრძნება,

some sense of order after the chaos of war.

რაც დანგრეულ იქნა ომის ქაოსის შემდეგ.

And this seemed very interesting to me.

ეს აზრი ძალიან საინტერესოდ მომეჩვენა.

And I started reading his books after that lecture.

და ამ ლექციის შემდეგ დავიწყე მისი წიგნების კითხვა.

And that was Carl Jung, whose name or work I had no idea about.

ეს ადამიანი იყო კარლ იუნგი, მაგრამ მაშინ მისი სახელისა და ნაშრომების შესახებ არაფერი გამეგო.

Then I came to this country to study psychology

შემდეგ ჩამოვედი აქ, აშშ-ში რათა შემესწავლა ფსიქოლოგია.

and I started trying to understand the roots of happiness.

დავიწყე იმით, რომ ვცდილობდი მომეძებნა ბედნიერების სათავე.

This is a typical result that many people have presented,

ეს გრაფიკი არის ტიპიური შედეგი,

and there are many variations on it.

რომელიც გვხვდება ადამიანების უმრავლესობაში.

But this, for instance, shows that about 30 percent of the people

იგი გვიჩვენებს, რომ 1956 წლიდან,

surveyed in the United States since 1956

აშშ-ს მოსახლეობის გამოკითხულთა 30% ამბობს,

say that their life is very happy.

რომ აქვს ძალიან ბედნიერი ცხოვრება,

And that hasn't changed at all.

და ეს მაჩვენებელი საერთოდ არ იცვლება წლების განმავლობაში,

Whereas the personal income,

მაშინ, როდესაც მათი პირადი შემოსავლები,

on a scale that has been held constant to accommodate for inflation,

რომელიც ინფლაციის გათვალისწინების მიზნით აღებულია მუდმივად,

has more than doubled, almost tripled, in that period.

გაიზარდა 2-ჯერ, თითქმის 3-ჯერ მოცემულ პერიოდში.

But you find essentially the same results,

თუმცა გრაფიკზე ყოველთვის იგივე შედეგები აისახება.

namely, that after a certain basic point -- which corresponds more or less

ანუ, რაღაც წერტილის შემდეგ, რომელიც შეესაბამება

to just a few 1,000 dollars above the minimum poverty level --

რამდენიმე 1000 დოლარით მეტ ან ნაკლებ შემოსავალს სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ ან ზემოთ,

increases in material well-being don't seem to affect how happy people are.

მატერიალური კეთილდღეობის გაუმჯობესება აღარ ახდენს გავლენას მოსახლეობის ბედნიერების დონეზე.

In fact, you can find that the lack of basic resources,

თავისთავად მივედით დასკვნამდე, რომ მართალია,

material resources, contributes to unhappiness,

არსებობისათვის არასაკმარისი მატერიალური პირობების გამო ადამიანები უბედურები ხდებიან,

but the increase in material resources does not increase happiness.

თუმცა, შემოსავლების ზრდა არ იწვევს მათი ბედნიერების ზრდას, ანუ მხოლოდ მატერიალური კეთილდღეობის ზრდა არ არის საკმარისი ბედნიერებისათვის.

So my research has been focused more on --

ამრიგად, ჩემს შემდგომ კვლევაში,

after finding out these things that actually corresponded

მას შემდეგ რაც მივიღე იმის დასაბუთება,

to my own experience, I tried to understand:

რაც ისედაც ვიცოდი საკუთარი გამოცდილებიდან: შევეცადე გამეგო თუ

where -- in everyday life, in our normal experience --

როდის, ყოველდღიური ცხოვრების როგორ პირობებში

do we feel really happy?

ვგრძნობთ თავს ნამდვილად ბედნიერად?

And to start

კვლევის ახალი ეტაპის დასაწყებად,

those studies about 40 years ago, I began to look at creative people --

დაახლოებით 40 წლის წინ, დავიწყე დაკვირვება შემოქმედ ადამიანებზე:

first artists and scientists, and so forth -- trying to understand

მხატვრებზე, მეცნიერებზე და ა.შ. ვცდილობდი გამეგო

what made them feel that it was worth essentially spending their life

სახელდობრ თუ რა განაპირობებდა იმ გარემოებას, რომ ისინი სრულყოფილი ცხოვრებით ცხოვრობდნენ.

doing things for which many of them didn't expect either fame or fortune,

ისინი ხომ დაკავებული იყვნენ საქმიანობით, რომელიც სიმდიდრეს და დიდებას არ მოუტანდათ,

but which made their life meaningful and worth doing.

მაგრამ ეს იყო რაღაც ფასეული, რაც მათ ცხოვრებას აზრს სძენდა.

This was one of the leading composers of American music back in the '70s.

ეს არის 70-იან წლებში აშშ-ში მოღვაწე, ერთ-ერთი ცნობილი კომპოზიტორის სიტყვები.

And the interview was 40 pages long.

სრული ინტერვიუ 40 გვერდიანია,

But this little excerpt is a very good summary

მაგრამ ეს პატარა ნაწყვეტი

of what he was saying during the interview.

არის მისი ნაამბობის ძალიან კარგი რეზიუმე.

And it describes how he feels when composing is going well.

იგი აღწერს გრძნობას, რომელიც მას ეუფლება მუსიკის წერისას.

And he says by describing it as an ecstatic state.

ამბობს, რომ ეს რაღაც ექსტაზის მსგავსია.

Now, "ecstasy" in Greek meant

„ექსტაზი“- ბერძნილი სიტყვაა და ნიშნავს

simply to stand to the side of something.

„რაღაცის ძლიერ განცდას, რომელიც ყოველგვარ საზღვრებს სცილდება“.

And then it became essentially an analogy for a mental state

შემდეგ „ექსტაზს“ აღწერდნენ ფსიქიკურ მდგომარეობად,

where you feel that you are not doing your ordinary everyday routines.

როდესაც ადამიანი გრძნობს, რომ გამოვიდა ყოველდღიური რუტინის ჩარჩოებიდან.

So ecstasy is essentially a stepping into an alternative reality.

ამგვარად, „ექსტაზი“, თავისი არსით არის გასასვლელი კარი ამქვეყნიური რეალობიდან.

And it's interesting, if you think about it, how, when we think about

ეს საინტერესოა თუ ჩვენ დავფიქრდებით

the civilizations that we look up to as having been pinnacles of human achievement --

ცივილიზაციებზე, რომლებმაც განვითარების ყველაზე მაღალ დონეს მიაღწიეს -

whether it's China, Greece, the Hindu civilization,

როგორიცაა ჩინეთის, საბერძნეთის, ინდოეთის,

or the Mayas, or Egyptians -- what we know about them

ან მაიას ან ეგვიპტის ცივილიზაციები - ყველაფერი, რაც მათ შესახებ ვიცით,

is really about their ecstasies, not about their everyday life.

შეიქმნა ექსტაზის მდგომარეობაში, იმდროინდელი ადამიანების ყოველდღიური ცხოვრება ჩვენთვის უცნობია.

We know the temples they built, where people could come

ვიცით მათ მიერ აგებული ტაძრები, სადაც ხალხი მიდიოდა იმისთვის,

to experience a different reality.

რომ გამოსულიყო ჩვეული რეალობიდან.

We know about the circuses,

ვიცით მათი ცირკი,

the arenas, the theaters.

სპორტული არენები, თეატრები.

These are the remains of civilizations and they are the places that people went

ეს არის მაშინდელი ცივილიზაციების ნარჩენები, ადგილები სადაც ხალხი მიდიოდა

to experience life in a more concentrated, more ordered form.

რათა თავისი ცხოვრება გაეხადათ უფრო დატვირთული და მოწესრიგებული.

Now, this man doesn't need to go to a place like this,

მაგრამ ამ კომპოზიტორს არ სჭირდება, მოვიდეს მაგალითად აქ, ჩვენთან,

which is also -- this place, this arena, which is built

ვინაიდან ეს ადგილიც აგებულია

like a Greek amphitheatre, is a place for ecstasy also.

ბერძნული ამფითეატრის მსგავსად და წარმოადგენს ექსტაზის განცდის ადგილს.

We are participating in a reality that is different

აქ ჩვენ ვიმყოფებით რეალობაში, რომელიც გამოირჩევა

from that of the everyday life that we're used to.

ჩვენი ყოველდღიური ცხოვრებისაგან.

But this man doesn't need to go there.

მაგრამ ამ ადამიანს არ სჭირდება მსგავს ადგილებში სიარული.

He needs just a piece of paper where he can put down little marks,

მას სჭირდება ქაღალდის მხოლოდ რამდენიმე ფურცელი, სადაც შეძლებს ნოტების ჩაწერას

and as he does that, he can imagine sounds

და ამ მომენტში მას წარმოსახვაში აქვს ხმები,

that had not existed before in that particular combination.

რომლებიც აქამდე არ არსებობდა ასეთი თანმიმდევრობით.

So once he gets to that point of beginning to create,

როგორც კი ის იწყებს ახალი რეალობის შექმნას,

like Jennifer did in her improvisation,

როგორც ამას აკეთებდა ჯენიფერი თავის იმპროვიზაციებში,

a new reality -- that is, a moment of ecstasy --

დგება ექსტაზის განცდის მომენტი,

he enters that different reality.

იგი „შედის“ ამქვეყნიურისგან განსხვავებულ რეალობაში.

Now he says also that this is so intense an experience

მისი თქმით, ეს განცდა იმდენად ღრმაა, ეჩვენება,

that it feels almost as if he didn't exist.

რომ თვითონ არ არსებობს.

And that sounds like a kind of a romantic exaggeration.

მისი სიტყვები თითქოს რომანტიკული გაზვიადებასავით ჟღერს,

But actually, our nervous system is incapable of processing

მაგრამ რაოდენ გასაკვირიც არ უნდა იყოს, ჩვენს ნერვიულ სისტემას არ შეუძლია გადაამუშაოს

more than about 110 bits of information per second.

110 ბიტზე მეტი ინფორმაცია წამში.

And in order to hear me and understand what I'm saying,

მე რომ მომისმინოთ და თან გაიგოთ ჩემი საუბრის შინაარსი,

you need to process about 60 bits per second.

თქვენ უნდა გადაამუშაოთ 60 ბიტი ინფორმაცია წამში.

That's why you can't hear more than two people.

აი, რატომ არ შეგვიძლია ერთდროულად ორზე მეტი ადამიანის საუბრის გაგება.

You can't understand more than two people talking to you.

თქვენ არ შეგიძლიათ გაიგოთ საუბრის შინაარსი, როდესაც ორზე მეტი ადამიანი გესაუბრებათ ერთდროულად.

Well, when you are really involved in this completely engaging process

მაგრამ, თუ ადამიანი დატვირთულია რაღაც ახლის შექმნით,

of creating something new, as this man is,

ისევე როგორც ეს კომპოზიტორი,

he doesn't have enough attention left over to monitor

მას არ ყოფნის ყურადღება,

how his body feels, or his problems at home.

რათა შეიგრძნოს თავისი სხეულის არსებობა, ან იფიქროს ყოფით პრობლემებზე,

He can't feel even that he's hungry or tired.

მან შეიძლება ვერც შიმშილი და დაღლა იგრძნოს.

His body disappears,

მისი სხეული „ქრება“,

his identity disappears from his consciousness,

ის ვერ აცნობიერებს საკუთარ „მე“-ს.

because he doesn't have enough attention, like none of us do,

და ეს ყველაფერი ხდება, იმიტომ რომ მას, ისევე როგორც თითოეულ ჩვენგანს,

to really do well something that requires a lot of concentration,

არ ყოფნის რესურსი, რათა ნამდვილად აკეთოს საქმე, რომელიც მისგან ყურადღების ძალიან დიდ კონცენტრაციას მოითხოვს

and at the same time to feel that he exists.

და ამავე დროს გააცნობიეროს საკუთარი თავის არსებობა,

So existence is temporarily suspended.

ამიტომ მისი ცხოვრება თითქოს დროებით ჩერდება.

And he says that his hand seems to be moving by itself.

ის ასევე ამბობს, რომ მისი ხელი თითქოს თავისით მოძრაობს.

Now, I could look at my hand for two weeks, and I wouldn't feel

მე შემიძლია ჩემს ხელს 2 კვირის განმავლობაში ვუყურო, მაგრამ მე ვერ ვიგრძნობ, რომ ჩემი ხელი თავისით მოძრაობს,

any awe or wonder, because I can't compose. (Laughter)

ან რაიმე საოცრება ხდება, იმიტომ რომ მე არ შემიძლია მუსიკის შექმნა. (სიცილი)

So what it's telling you here

ამავე ინტერვიუს სხვა ნაწილში კომპოზიტორი ამბობს,

is that obviously this automatic,

რომ მის მიერ აღწერილი ავტომატური და სპონტანური პროცესი

spontaneous process that he's describing can only happen to someone

შეიძლება დაემართოს იმ ადამიანს,

who is very well trained and who has developed technique.

რომელიც ითვლება თავისი საქმის პროფესიონალად და ათვისებული აქვს ყველა ტექნიკური მეთოდი.

And it has become a kind of a truism in the study of creativity

ეს ფაქტი უკვე საზოგადოდ აღიარებული ჭეშმარიტებაა კრეატიულობასთან დაკავშირებით -

that you can't be creating anything with less than 10 years

შეუძლებელია შექმნა რაღაც ახალი, როგორც მინიმუმ, 10 წლიანი სამუშაო გამოცდილებისა და

of technical-knowledge immersion in a particular field.

შესაბამისი ტექნიკური მეთოდების სრულყოფილი ცოდნის გარეშე მოცემულ სფეროში.

Whether it's mathematics or music, it takes that long

მათემატიკა იქნება ეს თუ მუსიკა, საჭიროა გავიდეს იმდენი დრო,

to be able to begin to change something in a way that it's better

რომ ადმიანმა შეძლოს რაღაცის შეცვლა ყველაზე უფრო სრულყოფილი გზით,

than what was there before.

რაც მანამდე არსებობდა.

Now, when that happens,

აი, როდესაც ადამიანი გამოცდის ექსტაზის შეგრძნებას,

he says the music just flows out.

ინტერვიუში ამბობს, რომ „მუსიკა თავისით მოედინება ქაღალდზე“.

And because all of these people I started interviewing --

იმ ადამიანების უმეტესობამ, რომლებიც გამოვკითხე,

this was an interview which is over 30 years old --

ეს იყო 30 წლის წინანდელი ინტერვიუ,

so many of the people described this as a spontaneous flow

ეს განცდა აღწერა როგორც „უნებლიე დინება“.

that I called this type of experience the "flow experience."

ამიტომ ასეთი სახის მდგომარეობას ვუწოდე „დინების მდგომარეობა“.

And it happens in different realms.

ეს მდგომარეობა შეიძლება განიცადოს ნებისმიერ სფეროში მოღვაწე ადამიანმა.

For instance, a poet describes it in this form.

მაგალითად, პოეტი აღწერს მას ამგვარად -

This is by a student of mine who interviewed

ეს არის ჩემი სტუდენტის მიერ აღებული ინტერვიუ,

some of the leading writers and poets in the United States.

რომელმაც გამოკითხა აშშ-ის რამდენიმე ცნობილი მწერალი და პოეტი.

And it describes the same effortless, spontaneous feeling

ეს პოეტიც აღწერს იგივე თავისდაუნებურობის და სპონტანურობის განცდას,

that you get when you enter into this ecstatic state.

რასაც განიცდის ექსტაზში მყოფი ადამიანი.

This poet describes it as opening a door that floats in the sky --

პოეტი აღწერს მას როგორც ღია კარს, რომელსაც გაყავხარ ცაში.

a very similar description to what Albert Einstein gave

ეს შედარება ძალიან ჰგავს ალბერტ აინშტაინის მიერ აღწერილ განცდას,

as to how he imagined the forces of relativity,

რომელიც ეუფლებოდა მას, როდესაც მთელი ძალისხმევით ცდილობდა გაეგო

when he was struggling with trying to understand how it worked.

თუ როგორ მუშაობენ ფარდობითობის თეორიის ძალების პრინციპები.

But it happens in other activities.

ამ მდგომარეობას განიცდიან არა მხოლოდ შემოქმედებითი პროფესიის ადამიანები.

For instance, this is another student of mine,

მაგალითად, ეს არის კიდევ ერთი ჩემი სტუდენტის -

Susan Jackson from Australia, who did work

ავსტრალიელი სიუზან ჯექსონის მიერ აღებული ინტერვიუ,

with some of the leading athletes in the world.

რომელმაც გამოკითხა მსოფლიოში ცნობილი რამდენიმე სპორტსმენი.

And you see here in this description of an Olympic skater,

სიტყვები, რომელსაც ეხლა ხედავთ, ეკუთვნის ოლიმპიურ ჩემპიონს ფიგურულ სრიალში.

the same essential description of the phenomenology

თავისი არსით,

of the inner state of the person.

ზუსტად იგივენაირად აღწერს ადამიანის შინაგანი მდგომარეობის ამ ფენომენს -

You don't think; it goes automatically,

- შენ არ ფიქრობ, ყველაფერი თავისით ხდება,

if you merge yourself with the music, and so forth.

უბრალოდ შეერწყმები მუსიკას... და ა.შ.

It happens also, actually, in the most recent book I wrote,

იგივე ხდება ბიზნესშიც, რის შესახებაც დავწერე ბოლო წიგნი

called "Good Business," where I interviewed some of the CEOs

სახელწოდებით „წარმატებული ბიზნესი“, სადაც გამოვკითხე რამდენიმე გენერალური დირექტორი,

who had been nominated by their peers as being both very successful

რომელთაც თავისი კოლეგები ახასიათებდნენ, როგორც ძალიან წარმატებულ,

and very ethical, very socially responsible.

მოწესრიგებულ და პასუხისმგებლიან ადამიანს.

You see that these people define success

თქვენ ხედავთ, რომ ეს ხალხი განმარტავს წარმატებას,

as something that helps others and at the same time

როგორც რაღაცას, რაც ეხმარება სხვებს და ამავე დროს

makes you feel happy as you are working at it.

იწვევს ბედნიერების გრძნობას იმ ადამიანებში, ვინც მუშაობს ამ წარმატებაზე.

And like all of these successful and responsible CEOs say,

და როგორც ყველა ეს წარმატებული და პასუხისმგებლიანი დირექტორი განმარტავს,

you can't have just one of these things be successful

თქვენ გჭირდებათ ორივე ეს კომპონენტი, რათა თქვენი ბიზნესი

if you want a meaningful and successful job.

იქცეს აზრიან და წარმატებულ საქმიანობად.

Anita Roddick is another one of these CEOs we interviewed.

ჩვენს მიერ გამოკითხულ წარმატებულ დირექტორთაგან ერთ-ერთი იყო ანიტა როდდიკი.

She is the founder of Body Shop,

ის არის კოსმეტიკური ფირმა „BODY SHOP“-ის დამფუძნებელი და

the natural cosmetics king.

ითვლება ბუნებრივი კოსმეტიკის დედოფლად.

It's kind of a passion that comes

„წარმატება - ეს არის ერთგვარი გატაცება, რომელიც შენთან მოდის მაშინ,

from doing the best and having flow while you're working.

როდესაც შენ აკეთებ შენი შესაძლებლობების მაქსიმუმს და მუშაობის დროს ხარ „დინებაში“.

This is an interesting little quote from Masaru Ibuka,

ეს არის საინტერესო ციტატა მასარუ იბუკას ინტერვიუდან,

who was at that time starting out Sony without any money,

რომელიც იმ პერიოდში აფუძნებდა კორპორაციას „SONY“, ყოველგვარი თანხებისა და

without a product -- they didn't have a product,

პროდუქციის გარეშე - მათ ჯერ კიდევ არ ჰქონდათ პროდუქცია,

they didn't have anything, but they had an idea.

მათ არაფერი არ ჰქონდათ, მაგრამ მათ ჰქონდათ იდეა.

And the idea he had was to establish a place of work where engineers

ეს იდეა მდგომარეობდა იმაში, რომ შეექმნათ ისეთი ორგანიზაცია, სადაც

can feel the joy of technological innovation,

ინჟინრებს გაცნობიერებული ექნებოდათ თავიანთი სამუშაოს საზოგადოებრივი მნიშვნელობა,

be aware of their mission to society and work to their heart's content.

სიამოვნებას მიიღებენ ტექნიკური სიახლეების შექმნის პროცესში და თავს იგრძნობდნენ ბედნიერად.

I couldn't improve on this as a good example

ეს იდეალური მაგალითია იმისა,

of how flow enters the workplace.

თუ როგორ აღწევს „დინება“ ორგანიზაციაში.

Now, when we do studies --

კვლევის პროცესში,

we have, with other colleagues around the world,

მე და ჩემმა კოლეგებმა მსოფლიო მასშტაბით,

done over 8,000 interviews of people -- from Dominican monks,

გამოვკითხეთ 8 000 - მდე ადამიანი – ბერ-მონაზვნებიდან და

to blind nuns, to Himalayan climbers, to Navajo shepherds --

ბრმა მონაზვნებიდან დაწყებული, ჰიმალაის დამპყრობი მთამსვლელებითა და მწყემსებით დამთავრებული,

who enjoy their work.

რომლებსაც აერთიანებდათ თავიანთი საქმის სიყვარული.

And regardless of the culture,

და მიუხედავად იმისა, თუ რომელი კულტურის წარმომადგენელია,

regardless of education or whatever, there are these seven conditions

რა განათლება აქვს ან სხვა რომელიმე ნიშნით განირჩევა ადამიანი, ნებისმიერ შემთხვევაში არსებობს 7 კომპონენტი,

that seem to be there when a person is in flow.

რომელიც ახასიათებს ადამიანს, როდესაც ის იმყოფება „დინების“ მდგომარეობაში.

There's this focus that, once it becomes intense,

ყურადღების მაქსიმალური კონცენტრაცია საქმეზე (1),

leads to a sense of ecstasy, a sense of clarity:

რასაც მივყავართ ექსტაზის შეგრძნებამდე (2), შინაგანი რწმენის გაძლიერებამდე (3).

you know exactly what you want to do from one moment to the other;

ეს არის მომენტი, როდესაც ზუსტად იცი თუ რა უნდა გააკეთო დროის ამ მონაკვეთში, და შენ ეს გამოგდის.

you get immediate feedback.

შენ დაუყოვნებლივ იღებ უკუკავშირს,

You know that what you need to do

გრძნობ, რომ საქმე რომელსაც აკეთებ

is possible to do, even though difficult,

რთულია, მაგრამ შესრულებადი (4).

and sense of time disappears, you forget yourself,

შენ გავიწყდება საკუთარი თავი (5), კარგავ დროის შეგრძნებას (6),

you feel part of something larger.

თავს გრძნობ რაღაც საერთოს, დიდის ნაწილად.

And once the conditions are present,

და როგორც კი ყველა ეს კომპონენტი ერთად შეიკვრება,

what you are doing becomes worth doing for its own sake.

თქვენი საქმიანობა ხდება ფასეული.

In our studies, we represent the everyday life of people in this simple scheme.

ჩვენს კვლევებში ადამიანის ყოველდღიური ცხოვრება ავსახეთ ამ უბრალო სქემაზე.

And we can measure this very precisely, actually,

და ჩვენ შევძელით გაგვეზომა „დინების“ შეგრძნება ძალიან ზუსტად,

because we give people electronic pagers that go off 10 times a day,

იმიტომ, რომ ჩვენ დავურიგეთ ხალხს პეიჯერები, რომლებიც დღეში 10 სიგნალს იძლეოდნენ.

and whenever they go off you say what you're doing, how you feel,

ყოველი სიგნალის შემდეგ, ადამიანებს უნდა შეეტყობინებინათ თუ რას აკეთებდნენ, რას გრძნობდნენ,

where you are, what you're thinking about.

სად იმყოფებოდნენ, რაზე ფიქრობდნენ იმ მომენტში.

And two things that we measure is the amount of challenge

ჩვენ გავზომეთ ორი პარამეტრი - ამოცანების სირთულე,

people experience at that moment and the amount of skill

რომელსაც ეს ადამიანები ასრულებდნენ სიგნალის მომენტში და ცოდნის დონე,

that they feel they have at that moment.

რომელიც მათი შეგრძნებით საჭირო იყო ამ ამოცანების შესასრულებლად.

So for each person we can establish an average,

ამგვარად, ჩვენ შევძელით მოგვეძებნა ამ ორი პარამეტრის საშუალო სიდიდე,

which is the center of the diagram.

რაც გახდა დიაგრამის ცენტრი.

That would be your mean level of challenge and skill,

ეს არის ამოცანების საშუალო სირთულე და მათ შესასრულებლად საჭირო ცოდნის საშუალო დონე.

which will be different from that of anybody else.

ასეთი წერტილი ყველა ადამიანისთვის ინდივიდუალურია,

But you have a kind of a set point there, which would be in the middle.

თუმცა ცენტრში იქნება ერთგვარი საკონტროლო წერტილი.

If we know what that set point is,

თუ ჩვენ ვიცით დიაგრამაზე, სად იმყოფება ეს წერტილი,

we can predict fairly accurately when you will be in flow,

შევძლებთ საკმაოდ ზუსტად ვივარაუდოთ თუ როდის აღმოვჩნდებით „დინების“ (Flow) სექტორში.

and it will be when your challenges are higher than average

ეს მოხდება მაშინ, როდესაც ამოცანების სირთულე, ისევე როგორც

and skills are higher than average.

ჩვენი ცოდნის დონე, იქნება საშუალოზე მაღალი.

And you may be doing things very differently from other people,

თქვენ შეგიძლიათ შეასრულოთ ამოცანები თქვენი ინდივიდუალური მანერით, მაგრამ „დინების არხი“ ყოველი ადამიანისთვის

but for everyone that flow channel, that area there,

იქნება სქემის ამ ნაწილში.

will be when you are doing what you really like to do --

აქ შეიძლება აღმოჩნდეთ მაშინ, როდესაც აკეთებთ საქმეს, რომელიც ნამდვილად მოგწონთ -

play the piano, be with your best friend, perhaps work,

უკრავთ ფორტეპიანოს, საუბრობთ საუკეთესო მეგობართან ან მუშაობთ სამსახურში,

if work is what provides flow for you.

თუ სამსახურს შეუძლია გაგრძნობინოთ „დინება“.

And then the other areas become less and less positive.

სქემის დანარჩენ სექტორებს მოაქვთ უფრო და უფრო ნაკლები დადებითი ემოციები.

Arousal is still good because you are over-challenged there.

„გამოფხიზლების“ (Arousal) სექტორიც კარგია, რადგან მართალია ამოცანა ძალიან რთულია

Your skills are not quite as high as they should be,

და ცოტათი არ გვყოფნის დახელოვნების დონე,

but you can move into flow fairly easily

თუმცა ამ სექტორიდან იოლად შეიძლება მოხვედრა „დინების“ (Flow) სექტორში

by just developing a little more skill.

თუ უბრალოდ განვავითარებთ საჭირო ცოდნასა და უნარებს.

So, arousal is the area where most people learn from,

ამრიგად, „გამოფხიზლების“ (Arousal) სექტორში ყოფნა ადამიანს უღვიძებს სწავლის სურვილს,

because that's where they're pushed beyond their comfort zone

რადგან იგი გამოსულია თავისი კომფორტის ზონიდან და იმისათვის,

and to enter that -- going back to flow --

რომ კვლავ აღმოჩნდეს „დინების“ (Flow) სექტორში,

then they develop higher skills.

მან უნდა აიმაღლოს ცოდნა.

Control is also a good place to be,

„კონტროლის“ (Control) სექტორიც კარგია,

because there you feel comfortable, but not very excited.

რადგან, ამოცანები არც ისე რთულია, აქ ყველაფერი ჩვეულ რეჟიმშია,

It's not very challenging any more.

თუმცა არც განსაკუთრებული სიხალისეა.

And if you want to enter flow from control,

თუ გსურთ „კონტროლის“ სექტორიდან გადაინაცვლოთ „დინების“ სექტორში,

you have to increase the challenges.

უბრალოდ უნდა შეასრულოთ ცოტათი უფრო რთული ამოცანები.

So those two are ideal and complementary areas

ამგვარად, ეს ორი სექტორი ითვლება „დინების“ სექტორთან მჭიდროდ დაკავშირებულ სექტორებად და

from which flow is easy to go into.

იდეალურად იმისათვის, რომ იოლად „შევიდეთ დინებაში“.

The other combinations of challenge and skill

ამოცანების სირთულისა და ცოდნის დონის დანარჩენი კომბინაცია

become progressively less optimal.

უფრო და უფრო ნაკლებად ოპტიმალურია.

Relaxation is fine -- you still feel OK.

„მოდუნების“ (Relaxation) სექტორი - მშვენიერია, კარგად ვგრძნობთ თავს.

Boredom begins to be very aversive

„მოწყენილობის“ (Boredom) სექტორში გვიჩნდება ზიზღის გრძნობა ცხოვრების მიმართ.

and apathy becomes very negative:

„აპათიის“ (Apathy) სექტორში გვეუფლება ყველაზე ნეგატიური გრძნობა -

you don't feel that you're doing anything,

გვეჩვენება, რომ არაფერს ვაკეთებთ,

you don't use your skills, there's no challenge.

არ ვიყენებთ ცოდნას, არ გვაქვს რთული და საინტერესო ამოცანები.

Unfortunately, a lot of people's experience is in apathy.

სამწუხაროდ, მოსახლეობის უმეტესობა „აპათიის“ სექტორში იმყოფება.

The largest single contributor to that experience

ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული საქმიანობა, რასაც აპათიამდე მივყავართ,

is watching television; the next one is being in the bathroom, sitting.

არის ტელევიზორის ყურება. მეორე ადგილზეა აბაზანაში ყოფნა.

Even though sometimes watching television

თუმცა ტელევიზორის ყურების მომენტშიც,

about seven to eight percent of the time is in flow,

დროის 7-8%-ის განმავლობაში შეიძლება აღმოჩნდეს ადამიანი „დინების“ მდგომარეობაში.

but that's when you choose a program you really want to watch

ეს ხდება მაშინ, როდესაც გადაცემა ჩვენთვის ძალიან საინტერესოა,

and you get feedback from it.

და მისგან ვღებულობთ უკუკავშირს.

So the question we are trying to address -- and I'm way over time --

ჩემთვის გამოყოფილი დრო იწურება.

is how to put more and more of everyday life in that flow channel.

როგორ ვიცხოვროთ ყოველდღიური ცხოვრების უმეტესი ნაწილი „დინების“ (Flow) სექტორში?

And that is the kind of challenge that we're trying to understand.

ეს არის ის საინტერესო ამოცანა, რომლის ამოხსნასაც ვცდილობთ ჩვენ.

And some of you obviously know how to do that spontaneously

შესაძლოა რომელიმე თქვენგანმა თქვენდაუნებურად უკვე იპოვეთ პასუხი,

without any advice, but unfortunately a lot of people don't.

ყოველგვარი რჩევის გარეშე, მაგრამ სამწუხაროდ, ბევრი ადამიანისთვის არ არის ეს ცნობილი.

And that's what our mandate is, in a way, to do.

ჩვენ გავაგრძელებთ კვლევას, რათა დავეხმაროთ მათ პასუხის პოვნაში. მე დავამთავრე.

Thank you.

გმადლობთ.

(Applause)

(აპლოდისმენტები)