Mihaly Csikszentmihalyi: Flow, the secret to happiness

Μετάφραση: Manolis Polychronides Επιμέλεια: Giannis Kouskouras

I grew up in Europe, and World War II caught me

Μεγάλωσα στην Ευρώπη και ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος με πρόλαβε

when I was between seven and 10 years old.

όταν ήμουν μεταξύ 7 και 10 ετών.

And I realized how few of the grown-ups that I knew

Τότε συνειδητοποίησα πόσοι λίγοι από τους ενήλικους που ήξερα

were able to withstand the tragedies that the war visited on them --

μπόρεσαν να αντέξουν τις τραγωδίες του πολέμου,

how few of them could even resemble a normal, contented,

πόσοι λίγοι από αυτούς μπόρεσαν να ξαναχτίσουν μια φυσιολογική, γεμάτη,

satisfied, happy life once their job, their home, their security

και ευτυχισμένη ζωή όταν η εργασία τους, το σπίτι τους, η ασφάλειά τους

was destroyed by the war.

καταστράφηκαν από τον πόλεμο.

So I became interested in understanding

Έτσι, ενδιαφέρθηκα να κατανοήσω

what contributed to a life that was worth living.

τι συνεισφέρει σε μια ζωή που έχει αξία και σημασία.

And I tried, as a child, as a teenager, to read philosophy

Και προσπάθησα, ως παιδί, ως έφηβος, να διαβάσω φιλοσοφία

and to get involved in art and religion and many other ways

και να ασχοληθώ με την τέχνη και τη θρησκεία και με πολλά άλλα μονοπάτια

that I could see as a possible answer to that question.

που έβλεπα ως πιθανές απαντήσεις σε αυτή την ερώτηση.

And finally I ended up encountering psychology by chance.

Και τελικά κατέληξα να ασχοληθώ με την ψυχολογία από τύχη.

I was at a ski resort in Switzerland without any money

Ήμουνα σε ένα χιονοδρομικό κέντρο στην Ελβετία χωρίς καθόλου λεφτά

to actually enjoy myself, because the snow had melted and

ώστε να μπορέσω να διασκεδάσω, γιατί το χιόνι είχε λιώσει

I didn't have money to go to a movie. But I found that on the --

και δεν είχα λεφτά για να πάω κινηματογράφο, αλλά ανακάλυψα,

I read in the newspapers that there was to be a presentation

διαβάζοντας στην εφημερίδα ότι θα γινόταν μια ομιλία

by someone in a place that I'd seen in the center of Zurich,

από κάποιον που είχα συναντήσει στο κέντρο της Ζυρίχης,

and it was about flying saucers [that] he was going to talk.

και θα μιλούσε για ιπτάμενους δίσκους.

And I thought, well, since I can't go to the movies,

Και σκέφτηκα, εντάξει, αφού δεν μπορώ να πάω σινεμά,

at least I will go for free to listen to flying saucers.

τουλάχιστον μπορώ να ακούσω δωρεάν για τους ιπτάμενους δίσκους.

And the man who talked at that evening lecture was very interesting.

Και ο ομιλητής είχε πολύ ενδιαφέρον.

Instead of talking about little green men,

Για την ακρίβεια, αντί να μιλήσει για μικρά πράσινα ανθρωπάκια,

he talked about how the psyche of the Europeans

μίλησε για το ότι ο ψυχισμός των Ευρωπαίων

had been traumatized by the war, and now they're projecting

είχε τραυματιστεί από τον πόλεμο

και πως τώρα πρόβαλαν ιπτάμενους δίσκους στον ουρανό,

flying saucers into the sky.

περίπου όπως τα μαντάλα των αρχαίων Ινδουιστών,

He talked about how the mandalas of ancient Hindu religion

were kind of projected into the sky as an attempt to regain

είχαν προβληθεί με κάποιο τρόπο στον ουρανό ως μια προσπάθεια να επανακτηθεί

some sense of order after the chaos of war.

κάποια αίσθηση τάξης στο χάος του πολέμου.

And this seemed very interesting to me.

Και αυτό μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρον.

And I started reading his books after that lecture.

Και έτσι ξεκίνησα να διαβάζω τα βιβλία του μετά την ομιλία.

And that was Carl Jung, whose name or work I had no idea about.

Ο ομιλητής ήταν ο Καρλ Γιούνγκ, για τον οποίο ή τη δουλειά του δεν ήξερα τίποτα.

Then I came to this country to study psychology

Μετά ήρθα στην Αμερική να σπουδάσω Ψυχολογία

and I started trying to understand the roots of happiness.

και ξεκίνησα την προσπάθεια να κατανοήσω τις πηγές της ευτυχίας.

This is a typical result that many people have presented,

Αυτό είναι ένα τυπικό αποτέλεσμα που αρκετοί έχουν παρουσιάσει,

and there are many variations on it.

και υπάρχουν πολλές εκδοχές για αυτό.

But this, for instance, shows that about 30 percent of the people

Αλλά αυτό, για παράδειγμα, δείχνει ότι περίπου το 30% των ανθρώπων

surveyed in the United States since 1956

που ρωτήθηκαν στις ΗΠΑ από το 1956

say that their life is very happy.

λένε ότι η ζωή τους είναι πολύ ευτυχισμένη.

And that hasn't changed at all.

Και αυτό δεν έχει αλλάξει καθόλου.

Whereas the personal income,

Ενώ το προσωπικό εισόδημα,

on a scale that has been held constant to accommodate for inflation,

αφαιρώντας την επίδραση του πληθωρισμού,

has more than doubled, almost tripled, in that period.

έχει παραπάνω από διπλασιαστεί, σχεδόν τριπλασιαστεί στην ίδια περίοδο.

But you find essentially the same results,

Αλλά, βασικά ανακαλύπτουμε το ίδιο αποτέλεσμα,

namely, that after a certain basic point -- which corresponds more or less

δηλαδή, ότι μετά από ένα σημείο που αντιστοιχεί, πάνω κάτω,

to just a few 1,000 dollars above the minimum poverty level --

με περίπου 1.000 δολάρια πάνω από το ελάχιστο όριο της φτώχειας,

increases in material well-being don't seem to affect how happy people are.

οποιαδήποτε υλική βελτίωση δεν φαίνεται να επηρεάζει πόσο ευτυχισμένοι είναι οι άνθρωποι.

In fact, you can find that the lack of basic resources,

Και, για την ακρίβεια, ανακαλύπτουμε ότι η έλλειψη βασικών πόρων,

material resources, contributes to unhappiness,

υλικών πόρων, συμβάλλει στη δυστυχία,

but the increase in material resources does not increase happiness.

αλλά η αύξηση των υλικών πόρων δεν αυξάνει την ευτυχία.

So my research has been focused more on --

κατά συνέπεια, η έρευνά μου επικεντρώθηκε περισσότερο,

after finding out these things that actually corresponded

μετά την ανακάλυψη ότι αυτά τα ευρήματα αντιστοιχούσαν

to my own experience, I tried to understand:

και με τη δική μου εμπειρία, προσπάθησα να κατανοήσω,

where -- in everyday life, in our normal experience --

σε ποιο μέρος της καθημερινής μας ζωής, της κανονικής μας εμπειρίας,

do we feel really happy?

νιώθουμε πραγματικά ευτυχισμένοι.

And to start

Και για να ξεκινήσω,

those studies about 40 years ago, I began to look at creative people --

αυτές οι έρευνες περίπου πριν από 40 χρόνια, άρχισα να μελετάω δημιουργικούς ανθρώπους,

first artists and scientists, and so forth -- trying to understand

στην αρχή καλλιτέχνες και επιστήμονες και ούτω καθεξής, επιδιώκοντας να κατανοήσω

what made them feel that it was worth essentially spending their life

τις τους έκανε να νιώθουν ότι η ζωή τους αποκτούσε αξία με το να ασχολούνται

doing things for which many of them didn't expect either fame or fortune,

με πράγματα για τα οποία πολλοί από αυτούς δεν περίμεναν ούτε δόξα ούτε χρήματα,

but which made their life meaningful and worth doing.

αλλά που έδινε νόημα και αξία στη ζωή τους.

This was one of the leading composers of American music back in the '70s.

Αυτό είναι από έναν από τους κορυφαίους Αμερικάνους συνθέτες, τη δεκαετία του '70.

And the interview was 40 pages long.

Και η συνέντευξη ήταν 40 σελίδες.

But this little excerpt is a very good summary

Αλλά αυτό το μικρό απόσπασμα αποτελεί μια καλή ανακεφαλαίωση

of what he was saying during the interview.

στο τι είπε στη συνέντευξη.

And it describes how he feels when composing is going well.

Και περιγράφει πως νιώθει όταν η σύνθεση πάει καλά.

And he says by describing it as an ecstatic state.

Και το περιγράφει ως μια κατάσταση έκστασης

Now, "ecstasy" in Greek meant

Έκσταση στα αρχαία Ελληνικά σήμαινε

simply to stand to the side of something.

απλά το να στέκεσαι δίπλα σε κάτι, στο περιθώριο του.

And then it became essentially an analogy for a mental state

Και μετά ουσιαστικά έγινε αναλογία για μια διαννοητική κατάσταση

where you feel that you are not doing your ordinary everyday routines.

όπου νιώθεις ότι αυτό που κάνεις δεν είναι μέρος της καθημερινή σου ρουτίνας.

So ecstasy is essentially a stepping into an alternative reality.

Έτσι έκσταση ουσιαστικά σημαίνει να περνάς σε μια άλλη πραγματικότητα.

And it's interesting, if you think about it, how, when we think about

Και είναι ενδιαφέρον, εάν το καλοσκεφτείτε, πως, όταν σκεφτόμαστε για

the civilizations that we look up to as having been pinnacles of human achievement --

τους πολιτισμούς που θεωρούμε ότι αποτέλεσαν κορυφαίες ανθρώπινες επιτυχίες

whether it's China, Greece, the Hindu civilization,

είτε μιλάμε για την Κίνα, την αρχαία Ελλάδα, τον Ινδικό πολιτισμό,

or the Mayas, or Egyptians -- what we know about them

ή τους Μάγια ή τους Αιγύπτιους - ό,τι ξέρουμε τέλος πάντων για αυτούς

is really about their ecstasies, not about their everyday life.

είναι πραγματικά οι εκστάσεις τους και όχι η καθημερινότητά τους.

We know the temples they built, where people could come

Ξέρουμε για τους ναούς που έχτισαν, ώστε οι άνθρωποι να έρχονταν

to experience a different reality.

να βιώσουν μια διαφορετική πραγματικότητα.

We know about the circuses,

Ξέρουμε για τις αρένες,

the arenas, the theaters.

τα θέατρα --

These are the remains of civilizations and they are the places that people went

αυτά είναι ερείπια των πολιτισμών και είναι τα μέρη όπου οι άνθρωποι

to experience life in a more concentrated, more ordered form.

πήγαιναν να βιώσουν μια πιο συμπυκνωμένη, πιο δομημένη εμπειρία.

Now, this man doesn't need to go to a place like this,

Αυτός ο άνδρας δεν χρειάζεται να πάει σε ένα αντίστοιχο μέρος,

which is also -- this place, this arena, which is built

που είναι επίσης, αυτό το μέρος, η αρένα, χτισμένη

like a Greek amphitheatre, is a place for ecstasy also.

όπως ένα Αρχαιοελληνικό αμφιθέατρο, είναι ακόμα ένα μέρος έκστασης.

We are participating in a reality that is different

Συμμετέχουμε σε μια πραγματικότητα που είναι διαφορετική

from that of the everyday life that we're used to.

από την καθημερινότητα στην οποία έχουμε συνηθίσει

But this man doesn't need to go there.

Αλλά αυτός ο άνδρας δεν χρειάζεται να πάει εκεί.

He needs just a piece of paper where he can put down little marks,

το μόνο που χρειάζεται είναι ένα κομμάτι χαρτί για να βάλει μερικά σημάδια,

and as he does that, he can imagine sounds

και όσο το κάνει, μπορεί να φαντάζεται ήχους

that had not existed before in that particular combination.

που δεν έχουν ξαναυπάρξει σε αυτό τον συγκεκριμένο συνδυασμό.

So once he gets to that point of beginning to create,

Και μόλις φτάσει σε αυτό το σημείο όπου αρχίζει να δημιουργεί,

like Jennifer did in her improvisation,

όπως έκανε η Jennifer στον αυτοσχεδιασμό της,

a new reality -- that is, a moment of ecstasy --

να δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα, αυτό είναι μια στιγμή έκστασης.

he enters that different reality.

Εισέρχεται σε μια διαφορετική πραγματικότητα.

Now he says also that this is so intense an experience

Λέει επίσης ότι η εμπειρία είναι τόσο έντονη

that it feels almost as if he didn't exist.

που αισθάνεται λες και δεν υπάρχει.

And that sounds like a kind of a romantic exaggeration.

Και αυτό ακούγεται ως μια ρομαντική υπερβολή.

But actually, our nervous system is incapable of processing

Αλλά, στην πραγματικότητα, το νευρικό μας σύστημα αδυνατεί να επεξεργαστεί

more than about 110 bits of information per second.

περισσότερα από 110 bit πληροφορίας ανά δευτερόλεπτο.

And in order to hear me and understand what I'm saying,

Προκειμένου ακούγοντάς με να καταλάβετε τι λέω,

you need to process about 60 bits per second.

χρειάζεται να επεξεργαστείτε περίπου 60 bit ανά δευτερόλεπτο.

That's why you can't hear more than two people.

Για αυτό δεν μπορείτε να ακούσετε πάνω από δυο ανθρώπους.

You can't understand more than two people talking to you.

Δεν μπορείτε να κατανοήσετε όταν περισσότεροι από δύο άνθρωποι σας απευθύνονται.

Well, when you are really involved in this completely engaging process

Όταν έχετε πραγματικά απορροφηθεί σε αυτήν την ευχάριστη διαδικασία

of creating something new, as this man is,

του να δημιουργήσετε κάτι καινούριο, όπως αυτός ο άνδρας,

he doesn't have enough attention left over to monitor

δεν του περισσεύει αρκετή συγκέντρωση για να παρατηρήσει

how his body feels, or his problems at home.

πώς νιώθει το σώμα του ή να σκεφτεί τα προβλήματα στο σπίτι του.

He can't feel even that he's hungry or tired.

Δεν μπορεί να νιώσει ότι είναι πεινασμένος ή κουρασμένος.

His body disappears,

Το σώμα του εξαφανίζεται,

his identity disappears from his consciousness,

η ταυτότητά του εξαφανίζεται από τη συνείδησή του,

because he doesn't have enough attention, like none of us do,

γιατί δεν διαθέτει αρκετή προσοχή, όπως όλοι μας,

to really do well something that requires a lot of concentration,

για να κάνει καλά κάτι που απαιτεί αρκετή συγκέντρωση.

and at the same time to feel that he exists.

Και την ίδια στιγμή να αντιλαμβάνεται την ύπαρξή του.

So existence is temporarily suspended.

Έτσι η ύπαρξη προσωρινά έχει μπει στην άκρη.

And he says that his hand seems to be moving by itself.

Ισχυρίζεται μάλιστα ότι το χέρι του φαίνεται σαν να κινείται από μόνο του.

Now, I could look at my hand for two weeks, and I wouldn't feel

Εγώ, και να κοίταγα το χέρι μου για δύο εβδομάδες συνέχεια, δεν θα ένιωθα

any awe or wonder, because I can't compose. (Laughter)

τέτοιο δέος ή θαυμασμό, γιατί απλά δεν μπορώ να συνθέσω μουσική.

So what it's telling you here

Αυτό, λοιπόν, που δεν σας λέει εδώ,

is that obviously this automatic,

αλλά φαίνεται σε άλλα σημεία της συνέντευξης, είναι ότι αυτή η αυτόματη,

spontaneous process that he's describing can only happen to someone

αυθόρμητη διαδικασία που περιγράφει μπορεί να συμβεί μόνο σε κάποιο άτομο

who is very well trained and who has developed technique.

που είναι πολύ καλά εξασκημένο και έχει αναπτύξει τεχνική.

And it has become a kind of a truism in the study of creativity

Και έχει καταλήξει κοινός τόπος στη μελέτη της δημιουργικότητας

that you can't be creating anything with less than 10 years

ότι δεν μπορείς να δημιουργήσεις τίποτα χωρίς, το λιγότερο, 10 χρόνια

of technical-knowledge immersion in a particular field.

εμβάθυνσης στην τεχνική γνώση ενός συγκεκριμένου τομέα.

Whether it's mathematics or music, it takes that long

Είτε είναι μαθηματικά είτε μουσική, απαιτείται τόσος καιρός

to be able to begin to change something in a way that it's better

για να μπορείς να ξεκινήσεις να αλλάζεις κάτι με τέτοιο τρόπο που να το βελτιώνεις

than what was there before.

από ότι ήταν πριν.

Now, when that happens,

Όταν αυτό συμβαίνει αναφέρει

he says the music just flows out.

ότι η μουσική απλά ρέει προς τα έξω.

And because all of these people I started interviewing --

Και με βάση όλες αυτές τις συνεντεύξεις,

this was an interview which is over 30 years old --

αυτή είναι μια συνέντευξη που έκανα πριν από 30 χρόνια,

so many of the people described this as a spontaneous flow

και ήταν πολλοί εκείνοι που το περιέγραψαν ως μια πηγαία ροή

that I called this type of experience the "flow experience."

ώστε να ονομάσω αυτό τον τύπο εμπειρίας, "εμπειρία ροής".

And it happens in different realms.

Και αυτό συμβαίνει σε διαφορετικούς χώρους.

For instance, a poet describes it in this form.

Για παράδειγμα, ένας ποιητής το περιγράφει ως εξής.

This is by a student of mine who interviewed

Αυτό είναι από ένα φοιτητή μου που πήρε συνέντευξη

some of the leading writers and poets in the United States.

από μερικούς από τους κορυφαίους συγγραφείς και ποιητές στις Η.Π.Α.

And it describes the same effortless, spontaneous feeling

Και περιέγραψε την ίδια ξεκούραστη, αυθόρμητη αίσθηση

that you get when you enter into this ecstatic state.

που αποκτάς όταν εισέρχεσαι σε αυτή την κατάσταση έκστασης.

This poet describes it as opening a door that floats in the sky --

Ο ποιητής εκείνος το περιέγραφε όπως το να ανοίγεις μια πόρτα που αιωρείται στον ουρανό,

a very similar description to what Albert Einstein gave

παρόμοια περιγραφή που έδωσε ο Αλβέρτος Αϊνστάιν

as to how he imagined the forces of relativity,

για το πως φαντάζεται τις δυνάμεις της σχετικότητας

when he was struggling with trying to understand how it worked.

όταν έσπαγε το κεφάλι του να κατανοήσει πως λειτουργούν.

But it happens in other activities.

Αλλά συμβαίνει και σε άλλες ασχολίες.

For instance, this is another student of mine,

Για παράδειγμα, μία φοιτήτρια μου,

Susan Jackson from Australia, who did work

η Susan Jackson από την Αυστραλία, που ασχολήθηκε

with some of the leading athletes in the world.

με μερικούς από τους κορυφαίους αθλητές του κόσμου.

And you see here in this description of an Olympic skater,

Και εδώ μπορείτε να δείτε στην περιγραφή ενός Ολυμπιακού αθλητή στο πατινάζ

the same essential description of the phenomenology

την ίδια ουσιαστικά περιγραφή της φαινομενολογίας

of the inner state of the person.

της εσωτερικής κατάστασης του ατόμου.

You don't think; it goes automatically,

Δεν σκέφτεσαι ότι γίνεται αυτόματα

if you merge yourself with the music, and so forth.

εάν ενωθείς με τη μουσική κ.ο.κ.

It happens also, actually, in the most recent book I wrote,

Μπορείτε να το βρείτε επίσης και στο τελευταίο βιβλίο μου

called "Good Business," where I interviewed some of the CEOs

που ονομάζεται "Καλές επιχειρήσεις" (Good Business), όπου πήρα συνεντεύξεις σε μερικούς από τους διευθυντές επιχειρήσεων

who had been nominated by their peers as being both very successful

που είχαν ανακυρηχθεί από ομότιμούς τους ως ταυτόχρονα ιδιαίτερα πετυχημένοι

and very ethical, very socially responsible.

αλλά και πολύ ηθικοί, με μεγάλη κοινωνική υπευθυνότητα.

You see that these people define success

Μπορείτε να δείτε ότι αυτοί οι άνθρωποι ορίζουν την επιτυχία

as something that helps others and at the same time

ως κάτι που βοηθάει τους άλλους και ταυτόχρονα

makes you feel happy as you are working at it.

σε κάνει να νιώθεις ευτυχισμένος που εργάζεσαι για αυτό.

And like all of these successful and responsible CEOs say,

Και όπως λένε όλοι αυτοί οι πετυχημένοι και υπεύθυνοι διευθυντές επιχειρήσεων

you can't have just one of these things be successful

για να είσαι πετυχημένος δεν αρκεί μόνο το ένα από τα δύο.

if you want a meaningful and successful job.

Εάν θέλεις μια δουλειά με νόημα, που είναι επίσης πετυχημένη,

Anita Roddick is another one of these CEOs we interviewed.

η Annita Roddick είναι άλλη μια από τους διευθυντές επιχειρήσεων που πήρα συνέντευξη.

She is the founder of Body Shop,

Είναι η δημιουργός των Body Shop,

the natural cosmetics king.

κάτι σαν τη βασίλισσα των φυσικών καλλυντικών.

It's kind of a passion that comes

Είναι ένα είδος πάθους που έρχεται

from doing the best and having flow while you're working.

από το να κάνεις το καλύτερο που μπορείς και να έχεις 'ροή' ενώ δουλεύεις.

This is an interesting little quote from Masaru Ibuka,

Αυτή είναι μια ενδιαφέρουσα φράση από τον Masaku Ibuka,

who was at that time starting out Sony without any money,

ο οποίος, εκείνο τον καιρό, ξεκινούσε την εταιρεία Sony χωρίς λεφτά,

without a product -- they didn't have a product,

χωρίς κάποιο προϊόν, δεν είχαν προϊόν,

they didn't have anything, but they had an idea.

δεν είχαν τίποτα, αλλά είχαν μια ιδέα.

And the idea he had was to establish a place of work where engineers

Και η ιδέα που είχε ήταν να δημιουργήσει ένα χώρο εργασίας όπου μηχανικοί

can feel the joy of technological innovation,

θα μπορούσαν να βιώσουν τη χαρά της τεχνολογικής καινοτομίας,

be aware of their mission to society and work to their heart's content.

να έχουν τη συναίσθηση της κοινωνικής τους αποστολής και να δουλεύουν όσο ήθελαν.

I couldn't improve on this as a good example

Δεν θα μπορούσα να βρω καλύτερο παράδειγμα

of how flow enters the workplace.

για το πως η ροή εισέρχεται στον χώρο εργασίας.

Now, when we do studies --

Όταν κάνουμε τις έρευνές μας,

we have, with other colleagues around the world,

έχουμε κάνει, μαζί με συναδέλφους από όλο τον κόσμο,

done over 8,000 interviews of people -- from Dominican monks,

πάνω από 8.000 συνεντεύξεις, από Δομηνικανούς μοναχούς,

to blind nuns, to Himalayan climbers, to Navajo shepherds --

και τυφλές καλόγριες, από αναρριχητές των Ιμαλαϊων και βοσκούς Ναβάχο,

who enjoy their work.

που απολαμβάνουν τη δουλειά τους.

And regardless of the culture,

Και ανεξάρτητα από τον πολιτισμό,

regardless of education or whatever, there are these seven conditions

ανεξάρτητα από την εκπαίδευση ή από οτιδήποτε, αυτές είναι οι επτά συνθήκες

that seem to be there when a person is in flow.

που φαίνεται να είναι παρούσες όταν ένα άτομο βρίσκεται σε κατάσταση ροής.

There's this focus that, once it becomes intense,

Υπάρχει επικέντρωση που όταν γίνει έντονη,

leads to a sense of ecstasy, a sense of clarity:

οδηγεί σε μια αίσθηση έκστασης, μια αίσθηση διαύγειας,

you know exactly what you want to do from one moment to the other;

γνωρίζεις επακριβώς τι θέλεις να πράξεις από τη μια στιγμή στην επόμενη,

you get immediate feedback.

λαμβάνεις άμεση ανατροφοδότηση.

You know that what you need to do

Γνωρίζεις ότι εκείνο που πρέπει να κάνεις

is possible to do, even though difficult,

είναι εφικτό, αν και δύσκολο,

and sense of time disappears, you forget yourself,

και η αίσθηση του χρόνου εξαφανίζεται, ξεχνάς τον εαυτό σου,

you feel part of something larger.

νιώθεις μέρος κάτι μεγαλύτερου.

And once the conditions are present,

Και όταν οι συνθήκες αυτές είναι παρούσες,

what you are doing becomes worth doing for its own sake.

αυτό που κάνεις αποκτά αξία από μόνο του.

In our studies, we represent the everyday life of people in this simple scheme.

Στις έρευνές μας, αναπαριστούμε την καθημερινότητα με αυτό το απλό σχήμα.

And we can measure this very precisely, actually,

Και μπορούμε να υπολογίσουμε με μεγάλη ακρίβεια,

because we give people electronic pagers that go off 10 times a day,

γιατί δίνουμε στον κόσμο ηλεκτρονικούς βομβητές που χτυπούν 10 φορές την ημέρα,

and whenever they go off you say what you're doing, how you feel,

και όποτε χτυπούν λες τι κάνεις, πώς νιώθεις,

where you are, what you're thinking about.

πού είσαι, τι σκέφτεσαι.

And two things that we measure is the amount of challenge

Και τα δυο πράγματα που μετράμε είναι ο βαθμός πρόκλησης

people experience at that moment and the amount of skill

που βιώνουν οι άνθρωποι εκείνη τη στιγμή και το επίπεδο των ικανοτήτων

that they feel they have at that moment.

που νιώθουν ότι έχουν εκείνη τη στιγμή.

So for each person we can establish an average,

Έτσι για κάθε άτομο μπορούμε να βρούμε ένα μέσο όρο,

which is the center of the diagram.

που είναι το κεντρικό σημείο σε αυτό το διάγραμμα.

That would be your mean level of challenge and skill,

Αυτό το σημείο είναι ο μέσος όρος πρόκλησης και ικανοτήτων,

which will be different from that of anybody else.

και είναι διαφορετικός για τον καθένα.

But you have a kind of a set point there, which would be in the middle.

Αλλά έχετε ένα συγκεκριμένο σημείο που βρίσκεται στο κέντρο.

If we know what that set point is,

Εάν γνωρίζουμε ποιο είναι αυτό το κεντρικό σημείο,

we can predict fairly accurately when you will be in flow,

μπορούμε να προβλέψουμε με ακρίβεια πότε θα βρεθείτε σε κατάσταση ροής,

and it will be when your challenges are higher than average

και θα είναι όταν η πρόκληση είναι υψηλότερη από το μέσο όρο

and skills are higher than average.

και οι ικανότητες είναι επίσης πάνω από το μέσο όρο.

And you may be doing things very differently from other people,

Και μπορεί να κάνετε πράγματα με διαφορετικό τρόπο από άλλους,

but for everyone that flow channel, that area there,

αλλά για όλους που βρίσκονται σε αυτό το κανάλι ροής, αυτή εδώ την περιοχή,

will be when you are doing what you really like to do --

θα είναι όταν κάνετε αυτό που πραγματικά σε αρέσει να κάνετε,

play the piano, be with your best friend, perhaps work,

να παίζετε πιάνο, πιθανώς, να είστε με τον καλύτερό σας φίλο, ίσως δουλεύοντας,

if work is what provides flow for you.

εάν η δουλειά είναι αυτό που σας παρέχει την κατάσταση ροής.

And then the other areas become less and less positive.

Οι υπόλοιπες περιοχές είναι ολοένα και λιγότερο θετικές.

Arousal is still good because you are over-challenged there.

Η διέγερση παραμένει καλή γιατί το επίπεδο πρόκλησης είναι υψηλό.

Your skills are not quite as high as they should be,

Οι ικανότητες δεν είναι όσο ψηλά όσο θα έπρεπε,

but you can move into flow fairly easily

αλλά μπορείτε να μπείτε σε κατάσταση ροής σχετικά εύκολα

by just developing a little more skill.

με το να βελτιώσετε λίγο περισσότερο τις ικανότητές σας.

So, arousal is the area where most people learn from,

Άρα η διέγερση είναι η περιοχή που οι περισσότεροι άνθρωποι μαθαίνουν,

because that's where they're pushed beyond their comfort zone

γιατί είναι εκεί που πιέζονται να βγουν έξω από τη ζώνη άνεσης τους

and to enter that -- going back to flow --

και για να ξαναγυρίσουν στην κατάσταση ροής

then they develop higher skills.

πρέπει να αναπτύξουν περισσότερο τις ικανότητές τους.

Control is also a good place to be,

Ο έλεγχος είναι επίσης ένα καλό σημείο να βρίσκεστε,

because there you feel comfortable, but not very excited.

γιατί νιώθετε άνετα, αλλά όχι τόσο μεγάλη πρόκληση.

It's not very challenging any more.

Δεν είναι τόσο απαιτητικό πλέον.

And if you want to enter flow from control,

Και εάν θέλετε να μπείτε στην κατάσταση ροής από τον έλεγχο,

you have to increase the challenges.

πρέπει να αυξήσετε την πρόκληση.

So those two are ideal and complementary areas

Επομένως αυτές οι δύο περιοχές είναι ιδανικές και αλληλοσυμπληρώνονται

from which flow is easy to go into.

και από αυτές είναι εύκολο να μπείτε σε κατάσταση ροής.

The other combinations of challenge and skill

Οι άλλοι συνδυασμοί πρόκλησης και ικανοτήτων

become progressively less optimal.

γίνονται προοδευτικά λιγότερο ιδανικές.

Relaxation is fine -- you still feel OK.

Η χαλάρωση είναι καλή, ακόμα νιώθετε εντάξει.

Boredom begins to be very aversive

Η βαρεμάρα ξεκινάει να είναι απωθητική

and apathy becomes very negative:

και η απάθεια γίνεται πολύ αρνητική,

you don't feel that you're doing anything,

νιώθεις ότι δεν κάνεις τίποτα,

you don't use your skills, there's no challenge.

δεν χρησιμοποιείς τις ικανότητές σου, δεν υπάρχει πρόκληση.

Unfortunately, a lot of people's experience is in apathy.

Δυστυχώς, η εμπειρία πολλών ανθρώπων βρίσκεται στην απάθεια.

The largest single contributor to that experience

Σε αυτήν την εμπειρία συνεισφέρει περισσότερο

is watching television; the next one is being in the bathroom, sitting.

το να παρακολουθείς τηλεόραση και αμέσως μετά το να κάθεσαι στην τουαλέτα.

Even though sometimes watching television

Και, αν και μερικές φορές παρακολουθώντας τηλεόραση,

about seven to eight percent of the time is in flow,

περίπου το 7 - 8% του χρόνου είναι σε κατάσταση ροής,

but that's when you choose a program you really want to watch

αλλά αυτό είναι όταν επιλέγεις πρόγραμμα που πραγματικά θέλεις να παρακολουθήσεις

and you get feedback from it.

και λαμβάνεις ανατροφοδότηση από αυτό.

So the question we are trying to address -- and I'm way over time --

Η ερώτηση που προσπαθούμε να απαντήσουμε - και έχω ξεπεράσει πολύ το χρόνο μου -

is how to put more and more of everyday life in that flow channel.

είναι πως να μεταφέρουμε περισσότερη καθημερινότητα στο κανάλι της ροής.

And that is the kind of challenge that we're trying to understand.

Και αυτή είναι η πρόκληση που προσπαθούμε να κατανοήσουμε.

And some of you obviously know how to do that spontaneously

και κάποιοι από εσάς προφανώς ξέρετε πώς να το κάνετε αυθόρμητα

without any advice, but unfortunately a lot of people don't.

χωρίς καμία συμβουλή, αλλά δυστυχώς πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν.

And that's what our mandate is, in a way, to do.

Και αυτή είναι η αποστολή μας, ένας τρόπος να το καταφέρνουμε. Εντάξει;

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)