Madeleine Albright: On being a woman and a diplomat

Translator: Gohar Khachatryan Reviewer: Kristine Sargsyan

Pat Mitchell: What is the story of this pin?

Փեթ Միթչել՝ Ո՞րն է այս կրծքազարդի պատմությունը։

Madeleine Albright: This is "Breaking the Glass Ceiling."

Մադլեն Օլբրայթ՝ Սա կոտրում է կանանց հանդեպ խտրական վերաբերմունքը։

PM: Oh.

ՓՄ՝ Օ՜։

That was well chosen, I would say, for TEDWomen.

Շատ ճիշտ ընտրություն է TEDWomen-ի համար։

MA: Most of the time I spend when I get up in the morning

ՄՕ՝ Երբ արթնանում եմ առավոտյան ժամանակի մեծ մասը ծախսում եմ

is trying to figure out what is going to happen.

հասկանալու համար, թե ինչ է կատարվելու օրվա ընթացքում։

And none of this pin stuff would have happened

Եվ կրծքազարդերի հետ կապված այս ամբողջ պատմությունը չէր լինի,

if it hadn't been for Saddam Hussein.

եթե չլիներ Սադամ Հուսեյնը։

I'll tell you what happened.

Պատմեմ, թե ինչպես դա պատահեց։

I went to the United Nations as an ambassador,

Ես, որպես դեսպան, ՄԱԿ-ում էի։

and it was after the Gulf War,

Պարսից ծոցի պատերազմից հետո,

and I was an instructed ambassador.

ես հրահանգված դեսպան էի։

And the cease-fire had been translated

Զինադադար էր հայտարարվել ի շնորհիվ

into a series of sanctions resolutions,

մի շարք պատժամիջոցների,

and my instructions

և ինձ կարգադրված էր

were to say perfectly terrible things about Saddam Hussein constantly,

Սադամ Հուսեյնի մասին անընդհատ սարսափելի բաներ ասել,

which he deserved -- he had invaded another country.

ինչին նա արժանի էր․ նա գրավել էր մեկ այլ երկիր։

And so all of a sudden, a poem appeared in the papers in Baghdad

Եվ հանկարծակի, Բաղդադի թերթերում հայտվում է մի բանաստեղծություն,

comparing me to many things,

որն ինչի հետ ասես ինձ չէր համեմատում,

but among them an "unparalleled serpent."

այդ թվում իր հավասարը չունեցող օձի հետ։

And so I happened to have a snake pin.

Ես օձի կրծքազարդ ունեի։

So I wore it when we talked about Iraq.

Եվ ես այն կրում էի, երբ մենք խոսում էինք Իրաքի մասին։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

And when I went out to meet the press,

Եվ երբ ես դուրս եկա հանդիպելու լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների հետ,

they zeroed in, said, "Why are you wearing that snake pin?"

նրանք հարցրեցին․ «Ինչու՞ եք կրում այդ օձի կրծքազարդը»։

I said, "Because Saddam Hussein compared me to an unparalleled serpent."

Ես պատասխանեցի․ «Որովհետև Սադամ Հուսեյնը համեմատել է ինձ իր հավասարը չունեցող օձի հետ»։

And then I thought, well this is fun.

Այնուհետև ես մտածեցի, որ դա զվարճալի է։

So I went out and I bought a lot of pins

Եվ գնացի ու շատ տարբեր կրծքազարդեր գնեցի,

that would, in fact, reflect

որոնք արտացոլում էին,

what I thought we were going to do on any given day.

այն, ինչ, իմ կարծիքով, պիտի տեղի ունենար յուրաքանչյուր օրվա ընթացքում։

So that's how it all started.

Ահա թե ինչպես ամեն ինչ սկսվեց։

PM: So how large is the collection?

ՓՄ՝ Ո՞րքան մեծ է հավաքածուն։

MA: Pretty big.

ՄՕ՝ Բավականին մեծ։

It's now traveling.

Այն այժմ ճանապարհորդում է։

At the moment it's in Indianapolis,

Այս պահին այն Ինդիանապոլիսում է,

but it was at the Smithsonian.

բայց մինչ այդ այն Սմիթսոնյան թանգարանում էր։

And it goes with a book that says, "Read My Pins."

Եվ նրա հետ մի գիրք կա, որը կոչվում է «Կռահիր իմ կրծքազարդերը»։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

PM: So is this a good idea.

ՓՄ՝ Լավ միտք է։

I remember when you were the first woman

Ես հիշում եմ, երբ Դուք առաջին կինն էիք,

as Secretary of State,

պետքարտուղարի պաշտոնում,

and there was a lot of conversation always

և միշտ շատ խոսակցություններ էին գնում,

about what you were wearing,

այն մասին, թե ինչ հագուստ եք Դուք կրում,

how you looked --

ինչպիսի տեսք ունեք,

the thing that happens to a lot of women,

մի բան, որ պատահում է շատ կանանց հետ,

especially if they're the first in a position.

հատկապես եթե նրանք առաջին կինն են, որ այդ պաշտոն է զբաղեցնում։

So how do you feel about that -- the whole --

Ի՞նչ եք Դուք մտածում այդ ամենի մասին։

MA: Well, it's pretty irritating actually

ՄՕ՝ Դե, իրականում բավականին նյարդայնացնող էր,

because nobody ever describes what a man is wearing.

որովհետև ոչ մեկ երբևէ չի նկարագրում, թե ինչ է կրում տղամարդը։

But people did pay attention to what clothes I had.

Բայց մարդիկ ուշադրություն էին դարձնում նրան, թե ինչ հագուստ էի կրում ես։

What was interesting was that,

Հետաքրքիրն այն էր, որ

before I went up to New York as U.N. ambassador,

մինչ ես գնացի Նյու-Յորք, որպես ՄԱԿ-ի դեսպան,

I talked to Jeane Kirkpatrick, who'd been ambassador before me,

ես խոսում էի նախկին դեսպան Ջին Քիրքպատրիքի հետ,

and she said, "You've got to get rid of your professor clothes.

և նա ասաց․ «Դու պետք է ձերբազատվես քո դասախոսական հագուստից։

Go out and look like a diplomat."

Պիտի դիվանագետի հագուստ կրես»։

So that did give me a lot of opportunities to go shopping.

Դա ինձ հնարավորություն տվեց շատ գնումներ կատարել։

But still, there were all kinds of questions

Բայց այնուամենայնիվ բազմաթիվ հարցեր կային,

about -- "did you wear a hat?" "How short was your skirt?"

օրինակ, գլխարկ կրել, թե ոչ, ինչքան կարճ պիտի լինի շրջազգեստը։

And one of the things --

Եվս մեկ բան,

if you remember Condoleezza Rice was at some event and she wore boots,

եթե հիշում եք մի միջոցառմանը Կոնդոլիզա Րայսը հագել էր երկարաճիտք կոշիկներ,

and she got criticized over that.

և դրա համար քննադատության ենթարկվեց։

And no guy ever gets criticized. But that's the least of it.

Բայց ոչ մի տղամարդ նույն բանի համար երբևէ չի քննադատվել։ Եվ դա չարիքների փոքրագույնն է։

PM: It is, for all of us, men and women,

ՓՄ՝ Մեզ բոլորիս, տղամարդկանց և կանանց համար,

finding our ways of defining our roles,

կարևոր է սահմանել մեր դերերն այնպես,

and doing them in ways that make a difference in the world

որ կարողանանք փոխել աշխարհը,

and shape the future.

և կառուցել ապագան։

How did you handle that balance

Ինչպե՞ս եք Դուք կարողացել հավասարակշռություն պահպանել,

between being the tough diplomatic

լինելով ուժեղ դիվանագետ,

and strong voice of this country

և այս երկիրը

to the rest of the world

մնացած աշխարհին ներկայացնող հզոր ձայն,

and also how you felt about yourself

և ինչպե՞ս եք զգացել Ձեզ,

as a mother, a grandmother, nurturing ...

որպես մայր և տատիկ։

and so how did you handle that?

Ինչպե՞ս եք կարողացել դա անել։

MA: Well the interesting part was I was asked

ՄԱ՝ Հետաքրքիրն այն էր, որ ինձ հարցրեցին,

what it was like to be the first woman Secretary of State

թե ինչպես եմ ինձ զգում որպես առաջին կին պետքարտուղար,

a few minutes after I'd been named.

պաշտոնը ստանձնելուց մի քանի րոպե անց։

And I said, "Well I've been a woman for 60 years,

Ես ասացի․ «Դե, ես 60 տարի կին եմ եղել,

but I've only been Secretary of State for a few minutes."

բայց պետքարտուղար միայն մի քանի րոպե»։

So it evolved.

Այդպես էլ շարունակվեց։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

But basically I love being a woman.

Բայց ինձ դուր է գալիս կին լինել։

And so what happened --

Եվ ահա թե ինչ տեղի ունեցավ,

and I think there will probably be some people in the audience

կարծում եմ, որ այստեղ կլինեն մարդիկ,

that will identify with this --

ովքեր ինձ կհասկանան,

I went to my first meeting, first at the U.N.,

ես գնացի իմ առաջին հանդիպմանը ՄԱԿ։

and that's when this all started,

Եվ հենց այդ ժամանակ այս ամենը սկսվեց,

because that is a very male organization.

որովհետև այն տղամարդկանց կազմակերպություն էր։

And I'm sitting there -- there are 15 members of the Security Council --

Ես նստած էին հանդիպմանը, Անվտանգության խորհրդի 15 անդամ կա,

so 14 men sat there staring at me,

հետևաբար 14 տղամարդ ուշադիր նայում են ինձ,

and I thought -- well you know how we all are.

և ես մտածում եմ, դե գիտեք ինչպինին ենք մենք բոլորս։

You want to get the feeling of the room,

Ուզում ես ըմբռնել սենյակում գտնվողների տրամադրությունը,

and "do people like me?"

արդյոք մարդկանց դուր ես գալիս,

and "will I really say something intelligent?"

և արդյոք որևէ խելացի բան կասես։

And all of a sudden I thought, "Well, wait a minute.

Եվ հանկարծ ես մտածեցի, բայց մի րոպե։

I am sitting behind a sign that says 'The United States,'

Ես նստած եմ «Ամերիկայի Միացյալ Նահագներ» ցուցանակի հետևում։

and if I don't speak today

Եվ եթե ես այսօր չխոսեմ,

then the voice of the United States will not be heard,"

Ամերիկայի Միացյալ Նահագների ձայնը չի լսվի։

and it was the first time that I had that feeling

Իմ մոտ առաջին անգամ զգացմունք առաջացավ,

that I had to step out of myself

որ ինձ պետք է դուրս գալ

in my normal, reluctant female mode

իմ սովորական, դիմադրող կանացի դերից,

and decide that I had to speak on behalf of our country.

և որոշել խոսել իմ երկրի անունից։

And so that happened more at various times,

Եվ դա ավելի շատ տեղի ունեցավ տարբեր ժամանակներում,

but I really think that there was a great advantage in many ways

բայց ես իրականում կարծում եմ, որ ես մեծ առավելություն ունեի,

to being a woman.

կին լինելով։

I think we are a lot better

Կարծում եմ, որ մենք ավելի լավ ենք հասկանում

at personal relationships,

անձնական հարաբերությունները,

and then have the capability obviously

և, ի լրումն, մենք ընդունակ ենք անվանել իրերն

of telling it like it is when it's necessary.

իրենց անուններով, երբ դա անհրաժեշտ է։

But I have to tell you, I have my youngest granddaughter,

Բայց պիտի ասեմ ձեզ, որ իմ ամենափոքր թոռնիկը,

when she turned seven last year,

երբ նա յոթ տարեկան դարձավ անցյալ տարի,

said to her mother, my daughter,

նա ասաց իր մայրիկին, իմ աղջկան․

"So what's the big deal about Grandma Maddie being Secretary of State?

«Եվ ի՞նչ կա դրանում, որ Մադդի տատիկը պետքարտուղար է։

Only girls are Secretary of State."

Միայն աղջիկներն են պետքարտուղար դառնում»։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

(Applause)

(Ծափահարություններ)

PM: Because in her lifetime -- MA: That would be so.

ՓՄ՝ Որովհետև իր կյանքի ընթացքում․․․ ՄՕ՝ դա հենց այդպես էլ կլինի։

PM: What a change that is.

ՓՄ՝ Համա թե փոփոխություն է։

As you travel now all over the world,

Դուք ճանապահորդում եք ամբողջ աշխարհով,

which you do frequently,

բավականին հաճախ,

how do you assess

ինչպե՞ս եք Դուք գնահատում

this global narrative around the story of women and girls?

կանանց և աղջիկների իրավիճակը համաշխարհային ենթատեքստում։

Where are we?

Որտե՞ղ ենք մենք։

MA: I think we're slowly changing,

ՄՕ՝ Կարծում եմ, որ իրավիճակը դանդաղ փոխովում է,

but obviously there are whole pockets

բայց ակնհայտ է, որ կան բազմաթիվ երկրներ,

in countries where nothing is different.

որտեղ ոչինչ չի փոխվել։

And therefore it means that we have to remember

Եվ հետևաբար մենք պետք է հիշենք,

that, while many of us have had huge opportunities --

որ, մինչ մեր շատերս ունենք բազմաթիվ հնարավորություններ,

and Pat, you have been a real leader in your field --

և դու Փաթ, դու իրական առաջնորդ ես քո ոլորտում,

is that there are a lot of women

կան հազարավոր կանայք,

that are not capable

որոնք չեն կարող

of worrying and taking care of themselves

իրենց մասին անհանգստանալ և հոգ տանել,

and understanding that women have to help other women.

և հասկանալ, որ կանայք պետք է օգնեն մյուս կանանց։

And so what I have felt --

Եվ այն ինչ ես զգացի․․․

and I have looked at this

և ես նայեցի այս խնդրին,

from a national security issue --

ազգային անվտանգության տեսանկյունից,

when I was Secretary of State, I decided

երբ ես պետքարտուղար էի, ես որոշեցի,

that women's issues had to be central to American foreign policy,

որ կանանց խնդիրները պետք է ամերիկյան արտաքին քաղաքականության կարևոր մասը կազմեն,

not just because I'm a feminist,

ոչ միայն այն պատճառով, որ ես ֆեմինիստ եմ,

but because I believe that societies are better off

բայց որովհետև ես հավատում եմ, որ հասարակություններն ավելի լավ են գործում,

when women are politically and economically empowered,

երբ կանայք քաղաքականապես և տնտեսապես ակտիվ են,

that values are passed down,

երբ արժեքները փոխանցվում են մի սերնդից մյուսը,

the health situation is better,

առողջական վիճակն ավելի լավն է,

education is better,

կրթությունն ավելի լավն է,

there is greater economic prosperity.

հասարակությունները տնտեսապես ավելի բարեկեցիկ են։

So I think that it behooves us --

Այդ պատճառով ես կարծում եմ, որ մենք պարտավոր ենք,

those of us that live in various countries

մենք, որ ապրում ենք տարբեր երկրներում,

where we do have economic and political voice --

որտեղ մենք ունենք տնտեսական և քաղաքական ձայն,

that we need to help other women.

մենք պետք է օգնենք այլ կանանց։

And I really dedicated myself to that,

Եվ ես իրականում նվիրել եմ ինձ այդ գործին,

both at the U.N. and then as Secretary of State.

թե ՄԱԿ-ում, և թե պետքարտուղարի պաշտոնում։

PM: And did you get pushback

ՓՄ՝ Դուք զգում էիք դիմադրություն,

from making that a central tenant of foreign policy?

երբ փորձում էիք դարձնել դա արտաքին քաղաքականության հիմնական մաս։

MA: From some people.

ՄՕ՝ Որոշ մարդկանց կողմից։

I think that they thought that it was a soft issue.

Կարծում եմ, որ ըստ իրենց դա մեղմ հարց է։

The bottom line that I decided

Եզրակացությունը, որին ես հանգեցի հետևյալն էր․

was actually women's issues are the hardest issues,

կանանց հարցերը իրականում ամենադժվար հարցերն են,

because they are the ones that have to do with life and death

քանի որ դրանք կյանքի և մահվան հարցեր են,

in so many aspects,

այնքան տարբեր առումներով,

and because, as I said,

և քանի որ, ինչպես ասացի,

it is really central to the way that we think about things.

դրանք փոխում են այն, թե ինչպես ենք մեր մտածում։

Now for instance,

Այսպես օրինակ,

some of the wars that took place

որոշ պատերազմներ տեղի ունեցան,

when I was in office,

երբ ես աշխատում էի ՄԱԿ-ի գրասենյակում,

a lot of them, the women were the main victims of it.

և կանայք այդ պատերզմներում հիմնական զոհերն էին։

For instance, when I started,

Այսպես օրինակ, երբ ես սկսեցի իմ աշխատանքը,

there were wars in the Balkans.

Բալկաններում պատերազմ էր տեղի ունենում։

The women in Bosnia were being raped.

Բոսնիայում կանանց բռնաբարում էին։

We then managed to set up a war crimes tribunal

Մեզ հաջողվեց այդ ժամանակ պատերազմի հանցագործությունների տրիբունալ ստեղծել,

to deal specifically with those kinds of issues.

որը կդիտարկեր նման խնդիրներ։

And by the way, one of the things that I did at that stage

Եվ ի դեպ, մի բան, որ ես արեցի այդ ժամանակ հետևյալն էր,

was, I had just arrived at the U.N.,

երբ ես միացա ՄԱԿ-ին

and when I was there, there were 183 countries in the U.N.

և երբ աշխատում էի այնտեղ, ՄԱԿ-ին անդամակցում էին 183 երկիր։

Now there are 192.

Այժմ դրանց թիվը 192 է։

But it was one of the first times that I didn't have to cook lunch myself.

Բայց դա գրեթե առաջին անգամն էր, երբ ես ստիպված չէի ճաշ պատրաստել ինքս ինձ համար։

So I said to my assistant,

Ես ասացի իմ օգնականին․

"Invite the other women permanent representatives."

«Հրավեր ուղարկիր մյուս կանանց, մշտական ներկայացուցիչներին»։

And I thought when I'd get to my apartment

Ես մտածում էի, որ երբ տուն հասնեմ,

that there'd be a lot of women there.

այնտեղ շատ կանայք կլինեն։

I get there, and there are six other women, out of 183.

Ես տուն հասա, և այնտեղ միայն վեց կին կար, 183 ներկայացուցչից։

So the countries that had women representatives

Երկրները, որոնք ունեին կին ներկայացուցիչ հետևյալն էին․

were Canada, Kazakhstan, Philippines,

Կանադա, Ղազախստան, Ֆիլիպիններ,

Trinidad Tobago, Jamaica,

Տրինիդադ Տոբագո, Յամայկա,

Lichtenstein and me.

Լիխտեյնշտեյն և ես։

So being an American, I decided to set up a caucus.

Լինելով ամերիկացի, ես որոշեցի հիմնել հատուկ խումբ։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

And so we set it up,

Այդպիսով, մենք հիմնեցին այն,

and we called ourselves the G7.

և կոչեցինք մեզ G7։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

PM: Is that "Girl 7?" MA: Girl 7.

ՓՄ՝ Յոթ աղջի՞կ։ (ՄՕ՝ Յոթ աղջիկ) /անգլ․ Girl seven - G7/

And we lobbied

ՄՕ՝ Եվ մենք լոբբինգ էինք անում

on behalf of women's issues.

կանանց խնդիրները։

So we managed to get two women judges

Եվ մեզ հաջողվեց անել այնպես, որ երկու կին դատավոր

on this war crimes tribunal.

հայտնվեցին պատերազմի հանցագործությունների տրիբունալում։

And then what happened

Իսկ այնուհետև կատարվեց հետևյալը․

was that they were able to declare that rape was a weapon of war,

իրենք կարողացան հասնել նրան, որ բռնաբարությունը հայտարարվեց պատերազմի գործիք,

that it was against humanity.

որը դեմ է մարդկությանը։

(Applause)

(Ծիծաղ)

PM: So when you look around the world

ՓՄ՝ Այսպիսով, երբ նայում ենք տարբեր երկրներին,

and you see that, in many cases --

տեսնում ենք, որ շատ դեպքերում,

certainly in the Western world --

անշուշտ Արևմուտքում,

women are evolving into more leadership positions,

կանայք ավելի շատ ղեկավար պաշտոններ են ստանձնում,

and even other places

այլ երկրներում,

some barriers are being brought down,

որոշ խոչընդոտներ հաղթահարվել են,

but there's still so much violence,

բայց դեռ չափազանց շատ բռնություն է առկա,

still so many problems,

շատ խնդիրներ կան,

and yet we hear there are more women

և չնայած դրան մենք լսում ենք, որ ավելի շատ կանայք

at the negotiating tables.

տեղ են գրավում բանակցությունների սեղանի շուրջ։

Now you were at those negotiating tables

Դուք նստել եք բանակցությունների այդ սեղանի շուրջ,

when they weren't, when there was maybe you --

երբ մյուսները դեռ չկային, երբ միգուցե միայն Դուք էիք,

one voice, maybe one or two others.

մեկ ձայն, միգուցե մեկ կամ երկու այլ ձայնի հետ մեկտեղ։

Do you believe, and can you tell us why,

Հավատում եք արդյո՞ք, և կարող եք ասել մեզ թե ինչու՞,

there is going to be a significant shift

որ մեծ տեղաշարժ կլինի

in things like violence

այնպիսի խնդիրների շուրջ, ինչպիսիք են բռնությունը,

and peace and conflict and resolution

խաղաղությունը, հակամարտությունը և դրանց լուծումները,

on a sustainable basis?

մշտական հիմքի վրա։

MA: Well I do think, when there are more women,

ՄՕ՝ Դե ես կարծում եմ, որ երբ ավելի շատ կին կա,

that the tone of the conversation changes,

խոսակցության տոնը փոխվում է,

and also the goals of the conversation change.

ինչպես նաև փոխվում են խոսակցության նպատակները։

But it doesn't mean that the whole world

Բայց դա չի նշանակում, որ

would be a lot better

ամբողջ աշխարհը կշահի,

if it were totally run by women.

եթե այն ղեկավարվի միայն կանանց կողմից։

If you think that, you've forgotten high school.

Եթե այդպես եք մտածում, ուրեմն մոռացել եք դպրոցական տարիները։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

But the bottom line

Բայց հիմնական միտքս այն է,

is that there is a way,

որ ճիշտ ուղու վրա ենք, երբ

when there are more women at the table,

ավելի շատ կին ենք հրավիրում բանակցությունների,

that there's an attempt

երբ փորձում ենք

to develop some understanding.

որոշ փոխըմբռման գալ։

So for instance, what I did when I went to Burundi,

Այսպես օրինակ, երբ ես գնացի Բուրունդի,

we'd got Tutsi and Hutu women together

մենք Թութսի և Հուտու կանանց հանդիպում կազմակերպեցինք,

to talk about some of the problems

որպեսզի իրենք խոսեն որոշ խնդիրների մասին,

that had taken place in Rwanda.

որոնք ծագել էին Ռվանդայում։

And so I think the capability of women

Եվ ես կարծում եմ, որ կանանց ընդունակությունը

to put themselves --

իրենց ուրիշի իրավիճակում պատկերացնել․․․

I think we're better about putting ourselves into the other guy's shoes

կարծում եմ, որ մենք ավելի լավ ենք պատկերացնում այլ մարդկանց խնդիրները,

and having more empathy.

և ավելի շատ էմպատիա ունենք։

I think it helps in terms of the support

Կարծում եմ, որ մենք մեզ ավելի ապահով ենք զգում,

if there are other women in the room.

երբ սենյակում կանայք կան։

When I was Secretary of State,

Երբ ես պետքարտուղարի պաշտոնն էի զբաղեցնում,

there were only 13 other women foreign ministers.

միայն 13 այլ կին կար, ովքեր արտաքին գործերի նախարար էին։

And so it was nice when one of them would show up.

Եվ այդ իսկ պատճառով շատ հաճելի էր, երբ իրենցից մեկը գալիս էր հանդիպման։

For instance, she is now the president of Finland,

Այսպես օրինակ, նա այժմ Ֆինլանդիայի նախագահն է,

but Tarja Halonen was the foreign minister of Finland

բայց Տարյա Հալոնեն այն ժամանակ Ֆինլանդիայի արտաքին գործերի նախարարն էր,

and, at a certain stage, head of the European Union.

և որոշ ժամանակ, նաև գլխավորում էր Եվրոպական միությանը։

And it was really terrific.

Եվ դա հրաշալի էր։

Because one of the things I think you'll understand.

Կարծում եմ կհասկանաք թե ինչ պատճառով։

We went to a meeting,

Մենք հանդիպման էինք,

and the men in my delegation,

և իմ պատվիրակության տղամարդիկ,

when I would say, "Well I feel we should do something about this,"

երբ ես ասում էի․ «Դե, ես զգում եմ, որ մի բան պետք է անել այդ կապակցությամբ»,

and they'd say, "What do you mean, you feel?"

նրանք ասում էին․ «Ի՞նչ նկատի ունես ասելով, զգում ես»։

And so then Tarja was sitting across the table from me.

Եվ այսպիսով, Տարյան նստած էր իմ հետ նույն սեղանի շուրջ։

And all of a sudden we were talking about arms control,

Եվ հանկարծակի, երբ խոսքը գնաց սպառազինությունների վերահսկողության մասին,

and she said, "Well I feel we should do this."

նա ասաց․ «Դե ես զգում եմ, որ մենք պիտի անենք դա»։

And my male colleagues kind of got it all of a sudden.

Եվ իմ տղամարդ աշխատակիցները կարծես թե հասկացան թե ինչ մենք նկատի ունենք։

But I think it really does help

Բայց ես կարծում եմ, որ շատ օգտակար է

to have a critical mass of women

կանանց որոշակի քանակ ունենալ,

in a series of foreign policy positions.

ովքեր պաշտոններ են զբաղեցնում արտաքին քաղաքականության ոլորտում։

The other thing that I think is really important:

Մեկ այլ բան, որ կարծում եմ շատ կարևոր է․

A lot of national security policy

ազգային անվտանգության քաղաքականության մեծ մասը,

isn't just about foreign policy,

միայն արտաքին քաղաքականության հետ չէ կապված,

but it's about budgets, military budgets,

այն կապ ունի բյուջեների, ռազմական բյուջեների հետ,

and how the debts of countries work out.

ինչպես երկրների պարտքերի հետ։

So if you have women

Այդպիսով, եթե կանայք զբաղեցնում են

in a variety of foreign policy posts,

տարբեր պաշտոններ արտաքին քաղաքականության ոլորտում,

they can support each other

նրանք կարող են միմյանց աջակցել,

when there are budget decisions being made in their own countries.

երբ իրենց սեփական երկրներում բյուջեի մասին որոշումներ են կայացվում։

PM: So how do we get

ՓՄ՝ Իսկ ինչպե՞ս հասնել

this balance we're looking for, then, in the world?

այդ հավասարակշռության, որ փնտրում ենք։

More women's voices at the table?

Ավելի շատ կանանց ձայնե՞ր սեղանի շուրջ։

More men who believe

Ավելի շատ տղամարդի՞կ, ովքեր հավատում են,

that the balance is best?

որ հավասարակշռությունն անհրաժեշտ է։

MA: Well I think one of the things --

ՄԱ՝ Դե, կարծում եմ, ձևերից մեկը հետևյալն է․

I'm chairman of the board of an organization

ես մի կազմակերպության խորհրդի նախագահ եմ,

called the National Democratic Institute

որը կոչվում է Ազգային ժողովրդավարական ինստիտուտ,

that works to support women candidates.

և այն թեկնածու կանանց աջակցություն է տրամադրում։

I think that we need

Կարծում եմ, որ մենք պետք է

to help in other countries

օգնենք այլ երկրներում

to train women

սովորեցնել կանանց թե ինչպես

to be in political office,

հասնել քաղաքական պաշտոնի,

to figure out how they can in fact

և հասկանալ, թե ինչպես իրենք կարող են

develop political voices.

իրական քաղաքական ձայն դառնալ։

I think we also need to be supportive

Կարծում եմ, որ մենք պետք է օգնենք միմյանց,

when businesses are being created

երբ մեր գործն ենք սկսում,

and just make sure that women help each other.

և պարզապես համոզվենք, որ կանայք միմյանց օգնում են։

Now I have a saying

Ես մի իմաստուն խոսք ունեմ,

that I feel very strongly about,

որը շատ եմ սիրում,

because I am of a certain age

քանի որ, ես այնպիսի մի տարիքում եմ,

where, when I started in my career,

երբ ես սկսեցի իմ կարիերան,

believe it or not, there were other women who criticized me:

չգիտեմ կհավատաք, թե ոչ, գտնվեցին կանայք, ովքեր քննադատում էին ինձ․

"Why aren't you in the carpool line?"

«Ինչու՞ ես շեղվել քո հիմնական պարտականություններից»

or "Aren't your children suffering

կամ «Արդյո՞ք քո երեխաները չեն տանջվում,

because you're not there all the time?"

այն պատճառով, որ դու իրենց հետ չես ամբողջ ժամանակ»։

And I think we have a tendency to make each other feel guilty.

Կարծում եմ, որ մենք հակված ենք միմյանց մեղավոր զգացնել։

In fact, I think "guilt" is every woman's middle name.

Իրականում, կարծում եմ, որ «մեղք»-ը յուրաքանչյուր կնոջ երկրորդ անունն է։

And so I think what needs to happen

Կարծում եմ, որ մենք

is we need to help each other.

պետք է օգնենք միմյանց։

And my motto is that there's a special place in hell

Համաձայն իմ նշանաբանի դժոխքում հատուկ տեղ կա

for women who don't help each other.

այն կանանց համար, ովքեր միմյանց չեն օգնում։

(Applause)

(Ծափահարություններ)

PM: Well Secretary Albright, I guess you'll be going to heaven.

ՓՄ՝ Քարտուղար Օլբրայթ, կարծում եմ Ձեզ համար տեղ է նախատեսված դրախտում։

Thank you for joining us today.

Շնորհակալություն, որ մեզ հետ էիք այսօր։

MA: Thank you all. Thanks Pat.

ՄՕ՝ Շնորհակալություն բոլորիդ։ Շնորհակալ եմ Փեթ։

(Applause)

(Ծափահարություններ)