Nic Marks: The Happy Planet Index

Translator: YSLU MA translators 2010-2012 Reviewer: Varduhi Apoyan

Martin Luther King

Մարտին Լյութեր Քինգը

did not say,

չէր ասում

"I have a nightmare,"

«Ես մղձավանջի մեջ եմ,»

when he inspired the civil rights movements.

երբ աջակցում էր քաղաքացիական իրավունքի շարժմանը:

He said, "I have a dream."

Նա ասում էր, «Ես մի երազանք ունեմ»:

And I have a dream.

Ես էլ մի երազանք ունեմ:

I have a dream that we can stop thinking

Ես երազում եմ, որ մենք դադարենք մտածել

that the future will be a nightmare,

թե ապագան մղձավանջ է լինելու,

and this is going to be a challenge,

այլ մտածենք, որ այն մարտահրավեր է լինելու,

because, if you think

որովհետև եթե դուք պատկերացնեք

of every major blockbusting film of recent times,

վերջին ժամանակների որևէ հանրահայտ ֆիլմ,

nearly all of its visions for humanity

ապա կնկատեք, որ դրա գրեթե բոլորը տեսարանները մարդկության համար

are apocalyptic.

աղետալի են:

I think this film

Կարծում եմ, այս ֆիլմը

is one of the hardest watches of modern times, "The Road."

«Ճանապարհը», ներկայիս ամենածանր դիտվող ֆիլմերից է:

It's a beautiful piece of filmmaking,

Սա կինոարտադրության հրաշալի գործ է,

but everything is desolate,

սակայն ամեն ինչ ավերված է

everything is dead.

ու անշունչ:

And just a father and son

Միայն հայր ու որդի,

trying to survive, walking along the road.

որ փորձում են գոյատևել, քայլում են ճանապարհի երկայնքով:

And I think the environmental movement

Եվ ես կարծում եմ, որ այն բնապահպանական շարժումը,

of which I am a part of

որին ես մասնակցում եմ,

has been complicit

հանցակից է եղել

in creating this vision of the future.

ապագայի այս տեսարանը ստեղծելուն:

For too long,

Բավականին երկար ժամանակ,

we have peddled a nightmarish vision

մենք տարածել ենք կատարվելիք իրադարձությունների

of what's going to happen.

մղձավանջային տեսարանը:

We have focused on the worst-case scenario.

Մենք կենտրոնացել ենք ամենավատ սցենարի վրա:

We have focused on the problems.

Մենք կնետրոնացել ենք խնդիրների վրա:

And we have not thought enough

Եվ մենք ընդհանրապես չենք մտածել

about the solutions.

լուծումների մասին:

We've used fear, if you like,

Կարելի է ասել` մենք գործի ենք դրել վախը,

to grab people's attention.

մարդկանց ուշադրությունը գրավելու համար:

And any psychologist will tell you

Եվ ցանկացած հոգեբան ձեզ կասի,

that fear in the organism

որ օրգանիզմի վախը

is linked to flight mechanism.

կապված է թռիչքի մեխանիզմի հետ:

It's part of the fight and flight mechanism,

Դա կռվի և թռիչքի մեխանիզմի մասն է,

that when an animal is frightened --

որը գործում է, երբ կենդանին վախենում է,

think of a deer.

պատկերացրեք եղնիկին:

A deer freezes very, very still,

Եղնիկը շատ դանդաղ սառչում է,

poised to run away.

երբ պատրաստվում է փախչել:

And I think that's what we're doing

Եվ ես կարծում եմ, որ նույնը տեղի է ունենում մեզ հետ,

when we're asking people to engage with our agenda

երբ մարդկանց խնդրում ենք ներգրավվել

around environmental degradation and climate change.

բնապահպանական վատթարացման և կլիմայի փոփոխության մեր օրակարգին:

People are freezing and running away

Մարդիկ սառչում են և փախչում,

because we're using fear.

որովհետև մենք գործի ենք դնում վախը:

And I think the environmental movement has to grow up

Եվ ես կարծում եմ, որ բնապահպանական շարժումը պետք է տարածվի,

and start to think about

և պետք է սկսենք մտածել

what progress is.

թե ինչ է առաջընթացը:

What would it be like to be improving the human lot?

Ինչի՞ նման կլինի մարդկության շատ բարելավումը:

And one of the problems that we face, I think,

Եվ այն խնդիրներից մեկը, որին մենք բախվում ենք, կարծում եմ,

is that the only people that have cornered the market

այն է, որ միայն այն մարդիկ, ովքեր մենաշնորհ են ունեցել շուկայում,

in terms of progress

առաջընթացի տեսանկյունից

is a financial definition of what progress is,

կազմում են ֆինանսական առաջընթացի սահմանումը,

an economic definition of what progress is --

իսկ առաջընթացի տնտեսական սահմանումն այն է,

that somehow,

որ ինչ-որ ձևով

if we get the right numbers to go up,

եթե մենք ստանում ենք իսկական գումարներ առաջ գնալու համար,

we're going to be better off,

ապա դա նշանակում է, որ ամեն ինչ լավ է լինելու,

whether that's on the stock market,

լինի դա արժեթղթերի շուկայի հետ կապված,

whether that's with GDP

թե ՀՆԱ-ի

and economic growth,

ու տնտեսական աճի

that somehow life is going to get better.

որ ինչ-որ չափով կյանքը լավին է գնալու:

This is somehow appealing to human greed

Սա ինչ որ տեղ վերաբերում է մարդկային ագահությանը

instead of fear --

քան վախին.

that more is better.

ավելի շատը ավելի լավ է:

Come on. In the Western world, we have enough.

Դե լավ: Արևմտյան աշխարհում բավականաչափ ագահություն կա:

Maybe some parts of the world don't, but we have enough.

Հնարավոր է, որ աշխարհի որոշ մասերում չկա, բայց մեզ մոտ բավականաչափ կա:

And we've know for a long time that this is not a good measure

Եվ մենք երկար ժամանակ իմացել ենք, որ դա լավ չափում չէ:

of the welfare of nations.

ազգերի բարեկեցության համար:

In fact, the architect of our national accounting system,

Փաստորեն, ազգային հաշվառման համակարգի ճարտարապետը`

Simon Kuznets, in the 1930s,

Սիմոն Կուզնեցը, 1930-ականներին

said that, "A nation's welfare

ասաց. «ազգերի բարեկեցությունը

can scarcely be inferred from their national income."

հազիվ թե կարողանա դուրս բերվել իրենց ազգային եկամուտից»:

But we've created a national accounting system

Բայց մենք ստեղծել ենք ազգային հաշվառման այնպիսի համակարգ,

which is firmly based on production

որը ամուր հիմքերով հենված է արտադրության

and producing stuff.

և արտադրական հումքի վրա:

And indeed, this is probably historical, and it had its time.

Եվ անշուշտ, սա հավանաբար պատմական բնույթ է կրում և ունեցել է իր ժամանակը:

In the second World War, we needed to produce a lot of stuff.

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ մենք շատ բաներ արտադրելու կարիք ունեինք:

And indeed, we were so successful at producing certain types of stuff

Եվ, անշուշտ, մենք այնքան հաջողակ էինք որոշ տեսակի բաներ արտադրելու հարցում,

that we destroyed a lot of Europe, and we had to rebuild it afterwards.

որ տապալեցինք Եվրոպայի մեծ մասը և հետո ստիպված էինք վերակառուցել այն:

And so our national accounting system

Եվ այդպես մեր ազգային հաշվառման համակարգը

became fixated on what we can produce.

կենտրոնացավ այն բաների վրա, որոնք մենք կարող ենք արտադրել:

But as early as 1968,

Բայց շուտով` 1968 թվականին,

this visionary man, Robert Kennedy,

այս հեռատես մարդը` Ռոբերտ Քեննեդին,

at the start of his ill-fated presidential campaign,

իր տարաբախտ նախագահական քարոզարշավի սկզբում

gave the most eloquent deconstruction

ներկայացրեց համախառն ազգային արդյունքի

of gross national product

երբևէ եղած

that ever has been.

տապալման ամենացայտուն ծրագիրը:

And he finished his talk with the phrase,

Եվ նա ավարտեց իր ճառը հետևյալ արտահայտությամբ.

that, "The gross national product

«Համախառն ազգային արդյունքը

measures everything except that

չափում է ամեն ինչ, բացի

which makes life worthwhile."

այն բանից, ինչը որ կյանքն արժեքավոր է դարձնում»:

How crazy is that? That our measure of progress,

Ինչ տարօրինակ է, որ առաջխաղացման մեր չափումը`

our dominant measure of progress in society,

առաջխաղացման մեր գերակշռող չափումը, հասարակության մեջ

is measuring everything

չափում է ամեն ինչ,

except that which makes life worthwhile?

բացի նրանից, ինչը կյանքը դարձնում է արժեքավոր:

I believe, if Kennedy was alive today,

Ես հավատացած եմ, որ եթե Քեննեդին այսօր կենդանի լիներ,

he would be asking statisticians such as myself

նա ինձ նման վիճակագիրներին կխնդրեր

to go out and find out

գնալ և պարզել,

what makes life worthwhile.

թե ինչն է կյանքը արժեքավոր դարձնում:

He'd be asking us to redesign

Նա կխնդրեր մեզ վերափոխել

our national accounting system

մեր ազգային հաշվառման համակարգն այնպես,

to be based upon

որ այն հիմնված լինի

such important things as social justice,

այնպիսի կարևոր բաների վրա,ինչպիսիք են հասարակական արդարությունը,

sustainability

կայունությունը

and people's well-being.

և ժողովրդի բարեկեցությունը:

And actually, social scientists have already gone out

Եվ իսկապես, հասարակագետներն արդեն գնացել

and asked these questions around the world.

և ամբողջ աշխարհին տվել են այդ հարցերը:

This is from a global survey.

Սա համաշխարհային հետազոտությունից է:

It's asking people, what do they want.

Այն մարդկանց հարցնում է, թե ինչ են նրանք ուզում:

And unsurprisingly, people all around the world

Եվ զարմանալի չէ, որ ամբողջ աշխարհի մարդիկ

say that what they want

ասում են, որ նրանք ուզում են

is happiness, for themselves,

երջանկություն իրենց,

for their families, their children,

իրենց ընտանիքների,երեխաների

their communities.

համայնքների համար:

Okay, they think money is slightly important.

Լավ, նրանք կարծում են, որ փողը չնչին կարևորություն ունի:

It's there, but it's not nearly as important as happiness,

Այն կարևոր է, բայց ոչ այնքան, որքան երջանկությունն

and it's not nearly as important as love.

ու սերը:

We all need to love and be loved in life.

Մենք բոլորս էլ կյանքում սիրելու և սիրված լինելու կարիք ունենք:

It's not nearly as important as health.

Դա այնքան կարևոր չէ, որքան առողջությունը:

We want to be healthy and live a full life.

Մենք ուզում ենք առողջ լինել և ապրել լիարժեք կյանքով:

These seem to be natural human aspirations.

Դրանք բնական մարդկային ցանկություններ են:

Why are statisticians not measuring these?

Ի՞նչու վիճակագիրները հաշվի չեն առնում դրանք:

Why are we not thinking of the progress of nations in these terms,

Ի՞նչու այս պայմաններում մենք չենք մտածում ազգերի առաջընթացի մասին

instead of just how much stuff we have?

մեր ունեցածի մասին մտածելու փոխարեն:

And really, this is what I've done with my adult life --

Եվ իսկապես սա այն է, ինչ ես արել եմ իմ հասուն կյաքի ընթացքում

is think about how do we measure happiness,

ես մտածել եմ ինչպես ենք մենք չափում երջանկությունը,

how do we measure well-being,

բարեկեցությունը,

how can we do that within environmental limits.

ինչպես կարող ենք մենք դա անել բնապահպանական սահմանափակումների պայմաններում:

And we created, at the organization that I work for,

Այն կազմակերպությունում, որի համար աշխատում եմ մենք ստեղծեցինք

the New Economics Foundation,

Նոր Տնտեսական Հիմնադրամ

something we call the Happy Planet Index,

մի բան, որ կոչվում է Երջանիկ Մոլորակի Ցուցիչ,

because we think people should be happy and the planet should be happy.

որովհետև մենք կարծում ենք, որ մարդիկ ու մոլորակը պետք է երջանիկ լինեն:

Why don't we create a measure of progress that shows that?

Ինչու՞ մենք չենք ստեղծում առաջընթացի չափում, որը ցույց է տալիս դա:

And what we do,

Եվ մեր արածը հետևյալն է`

is we say that the ultimate outcome of a nation

մենք ասում ենք, որ երկրի առավելագույն ձեռքբերումն այն է,

is how successful is it

թե ինչքանով է վերջինիս հաջողվում

at creating happy and healthy lives for its citizens.

իր քաղաքացիների համար երջանիկ ու առողջ կյանք ապահովել:

That should be the goal

Դա պետք է լինի

of every nation on the planet.

մոլորակի վրա գտնվող յուրաքանչյուր երկրի նպատակը:

But we have to remember

Բայց մենք պետք է հիշենք,

that there's a fundamental input to that,

որ դրա համար հիմնարար ներդրում գոյություն ունի,

and that is how many of the planet's resources we use.

այսինքն` մոլորակի ռեսուրսներից ինչքանն ենք մենք օգտագործում:

We all have one planet. We all have to share it.

Մենք բոլորս ապրում ենք մի մոլորակի վրա: Այն մեզ բոլորիս է անհրաժեշտ:

It is the ultimate scarce resource,

Դա առավելագույն հազվագյուտ ռեսուրսն է,

the one planet that we share.

մի մոլորակ, որն անհրաժեշտ է բոլորիս:

And economics is very interested in scarcity.

Եվ տնտեսագիտությանը հետաքրքրում է այդ հազվադեպությունը:

When it has a scarce resource

Երբ այն ունի հազվադեպ ռեսուրս,

that it wants to turn into

որից ուզում է

a desirable outcome,

ցանակալի եկամուտ ստանալ,

it thinks in terms of efficiency.

մտածում է արդյունավետության տեսանկյունից:

It thinks in terms of how much bang do we get for our buck.

Տնտեսագիտությունը մտածում է այն մասին, թե որքան վնաս ենք մենք ստացել մեր դոլարի դիմաց:

And this is a measure of how much well-being

Եվ սա այն չափումն է, որը ցույց է տալիս, թե որքան բարեկեցիկ կյանք ենք ունեցել

we get for our planetary resource use.

մեր մոլորակի ռեսուրսի օգտագործման հաշվին:

It is an efficiency measure.

Դա արդյունավետության չափում է:

And probably the easiest way to show you that,

Եվ հավանաբար ձեզ ապացուցելու ամենահեշտ ուղին

is to show you this graph.

այս գծագիրը ձեզ ցույց տալն է:

Running horizontally along the graph,

Գծագրի հորիզոնական մասում

is "ecological footprint,"

«էկոլոգիական հետքն է»,

which is a measure of how much resources we use

որը մեր օգտագործած ռեսուրսների

and how much pressure we put on the planet.

և մոլորակի վրա գործադրվող ճնշման չափն է:

More is bad.

Մեծ մասը վատ է:

Running vertically upwards,

Ուղղահայաց մասում

is a measure called "happy life years."

այն չափումն է, որը կոչվում է «երջանիկ կյանքի տարիներ»:

It's about the well-being of nations.

Դա ազգերի բարեկեցության մասին է:

It's like a happiness adjusted life-expectancy.

Դա երջանկությամբ պայմանավորված կյանքի տևողությունն է:

It's like quality and quantity of life in nations.

Դա երկրների կյանքի որակին և քանակին է նման:

And the yellow dot there you see, is the global average.

Եվ այս դեղին կետը, որ դուք տեսնում եք, համաշխարհային միջինն է:

Now, there's a huge array of nations

Հիմա ազգերի հսկայական համախմբում կա:

around that global average.

համաշխարհային միջինի շուրջ:

To the top right of the graph,

Գծագրի վերին աջ կողմում

are countries which are doing reasonably well and producing well-being,

այն երկրներն են, որոնք բավականին լավ պայմաններում են և բարեկեցություն են ապահովում,

but they're using a lot of planet to get there.

բայց նրանք մոլորակը շատ են օգտագործում դրան հասնելու համար:

They are the U.S.A.,

Դրանք են ԱՄՆ-ն,

other Western countries going across in those triangles

այս եռանկյունիների մեջ վերցված են արևմտյան այլ երկրներ

and a few Gulf states in there actually.

և Պարսից ծոցի մի քանի երկրներ:

Conversely, at the bottom left of the graph,

Դրան հակառակ` գծագրի ներքևի ձախ կողմում

are countries that are not producing much well-being --

այն երկրներն են, որոնք չեն ապահովում շատ բարեկեցություն,

typically, sub-Saharan Africa.

որպես կանոն դրանք Սահարային հարող աֆրիկական երկրներն են:

In Hobbesian terms,

Հոբեսյան տեսանկյունից`

life is short and brutish there.

կյանքը կարճ և դաժան է այնտեղ:

The average life expectancy in many of these countries

Այս երկրներից շատերում կյանքի միջին տևողությունը

is only 40 years.

ընդամենը 40 տարի է:

Malaria, HIV/AIDS

Մալարիան, ՄԻԱՎ/ ԶԻԱՀ –ը

are killing a lot of people

սպանում են շատ մարդկանց

in these regions of the world.

աշխարհի այս տարածաշրջաններում:

But now for the good news!

Իսկ հիմա լավ լուրերի մասին:

There are some countries up there, yellow triangles,

Մի քանի երկրներ էլ կան, այստեղ վերևում` դեղին եռանկյունիների մեջ,

that are doing better than global average,

որոնք ավելի լավ վիճակում են, քան համաշխարհային միջինը,

that are heading up towards the top left of the graph.

և դրանք տեղակայված են գծագրի վերին ձախ մասում:

This is an aspirational graph.

Պետք է ձգտել այս գծագրի տվյալների իրականացմանը:

We want to be top left, where good lives don't cost the earth.

Մենք ուզում ենք լինել ձախ կողմի ամենավերևում, որտեղ լավ կյանքը մի ամբողջ երկիր չի արժենա:

They're Latin American.

Դրանք Լատինական Ամերիկայի երկրներն են:

The country on its own up at the top

Ամենավերին այս երկրում

is a place I haven't been to.

ես չեմ եղել:

Maybe some of you have.

Գուցե ձեզանից ոմանք եղել են:

Costa Rica.

Կոստա Ռիկա:

Costa Rica --

Կոստա Ռիկայում

average life expectancy is 78-and-a-half years.

կյանքի միջին տևողությունը 78 ու կես տարի է:

That is longer than in the USA.

Դա ավելի երկար է, քան ԱՄՆ-ում:

They are, according to the latest Gallup world poll,

Դրանք, ըստ Gallup համաշխարհային հարցման ամենավերջին արդյունքների`

the happiest nation on the planet --

մոլորակի ամենաերջանիկ երկրներն են,

than anybody; more than Switzerland and Denmark.

ավելի քան Շվեյցարին և Դանիան:

They are the happiest place.

Դրանք ամենաերջանիկ վայրերն են:

They are doing that

Նրանք դրան են հասնում

on a quarter of the resources

գործի դնելով

that are used typically in [the] Western world --

արևմտյան աշխարհում օգտագործվող

a quarter of the resources.

ռեսուրսների քառորդ մասը:

What's going on there?

Ի՞նչ է տեղի ունենում այնտեղ:

What's happening in Costa Rica?

Ի՞նչ է կատարվում Կոստա Ռիկայում:

We can look at some of the data.

Մենք կարող ենք նայել որոշ տվյալների:

99 percent of their electricity comes from renewable resources.

Նրանց էլեկտրականության 99 տոկոսը գալիս է վերականգնվող ռեսուրսներից:

Their government is one of the first to commit

Նրանց կառավարությունը առաջիններից մեկն է, որը նախատեսում է

to be carbon neutral by 2021.

ածխածնի չեզոք գոտում լինել մինչև 2021 թվականը:

They abolished the army

Նրանք վերացրեցին բանակը:

in 1949 --

1949 թվականին

1949.

1949.

And they invested in social programs --

Եվ նրանք ներդրում ունեցան այնպիսի հասարակական ծրագրերում,

health and education.

ինչպիսիք են առողջությունը և կրթությունը:

They have one of the highest literacy rates in Latin America

Նրանց գրագիտության մակարդակը ամենաբարձրն է Լատինական Ամերիկայում

and in the world.

և աշխարհում:

And they have that Latin vibe, don't they.

Նրանք նաև լատինական Վայբ խումբ ունեն, այնպես չէ:

They have the social connectedness.

Նրանք սոցիալապես կապակցված են:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

The challenge is, that possibly -- and the thing we might have to think about --

Խնդիրը այնքան հավանական է, և մենք պետք է մտածենք այն մասին,

is that the future

որ ապագան

might not be North American,

չպետք է լինի հյուսիս-ամերիկյան,

might not be Western European.

արևմտաեվրոպական:

It might be Latin American.

Այն կարող է լինել լատինամերիկյան:

And the challenge, really,

Եվ խնդիրն այստեղ իսկապես

is to pull the global average up here.

համաշխարհային միջինին հասցնելն է:

That's what we need to do.

Ահա թե ինչ պետք է անենք մենք:

And if we're going to do that,

Եվ եթե մենք պատրաստվում ենք դա անել,

we need to pull countries from the bottom,

մենք պետք է երկրները ներքևից տեղափոխենք

and we need to pull countries from the right of the graph.

գծագրի աջ կողմ:

And then we're starting to create a happy planet.

Եվ այդ դեպքում մենք սկսում ենք ստեղծել երջանիկ մոլորակ:

That's one way of looking at it.

Սա հարցին լուծում տալու մի միջոց է:

Another way of looking at it is looking at time trends.

Հարցին լուծում տալու մեկ այլ ուղին ժամանակի միտումները հաշվի առնելն է:

We don't have good data going back for every country in the world,

Մենք աշխարհի ամեն երկրին վերաբերող լավ տվյալներ չունենք,

but for some of the richest countries, the OECD group, we do.

բայց մի քանի ամենահարուստ երկրների, տնտեսական համագործակցության և զարգացման կազմակերպության խմբավորման համար ունենք:

And this is the trend in well-being over that time,

Եվ սա այդ ժամանակի բարեկեցության միտումն է,

a small increase,

մի փոքր բարձրացում,

but this is the trend in ecological footprint.

բայց դա միտում է էկոլոգիական հետքի վրա:

And so in strict happy-planet methodology,

Եվ այսպես, խիստ երջանիկ-մոլորակ մեթոդաբանության մեջ

we've become less efficient

մենք ավելի քիչ արդյունավետ ենք դարձել

at turning our ultimate scarce resource

մեր առավելագույն հազվդեպ ռեսուրսը

into the outcome we want to.

մեր ուզած եկամուտին վերածելու հարցում:

And the point really is, is that I think,

Եվ ես կարծում եմ, որ խնդիրն իսկապես այն է,

probably everybody in this room

որ հավանաբար այս սենյակում գտնվող յուրաքանչյուր ոք

would like society to get to 2050

կցանկանա, որ հասարակությունը 2050 թվական թևակոխի

without an apocalyptic

առանց աղետալի

something happening.

դեպքերի:

It's actually not very long away.

Իրականում, դա այնքան էլ հեռու չէ:

It's half a human lifetime away.

Դա մարդկային կյանքի տևողության կեսի չափ է հեռու:

A child entering school today

Եվ այսօր դպրոց գնացող երեխան

will be my age in 2050.

2050 թվականին իմ տարիքին կլինի:

This is not the very distant future.

Սա շատ հեռավոր ապագան չէ:

This is what the U.K. government target

Ահա այսպիսին է Միացյալ Թագավորության կառավարության նպատակը

on carbon and greenhouse emissions looks like.

ածխածնի և ջերմոցային արտանետումների վրաբերյալ:

And I put it to you, that is not business as usual.

Եվ ես ձեզ ասում եմ, սա սովորական գործ չէ:

That is changing our business.

Սա փոխում է մեր գործը:

That is changing the way we create our organizations,

Սա փոխում է մեր` կազմակերպություններ ստեղծելու ուղին,

we do our government policy and we live our lives.

մենք վարում ենք մեր կառավարության քաղաքականությունը և ապրում ենք մեր կյանքով:

And the point is,

Եվ բանն այն է,

we need to carry on increasing well-being.

որ մենք պետք է շարունակենք ավելացնել բարեկեցությունը:

No one can go to the polls

Ոչ ոք չի կարող հարցումներ կատարել

and say that quality of life is going to reduce.

ու ասել, որ կյանքի որակը վատթարանում է:

None of us, I think,

Ես կարծում եմ, որ մեզանից ոչ ոք

want human progress to stop.

չի ուզում, որ մարդկության առաջընթացը կանգ առնի:

I think we want it to carry on.

Կարծում եմ` մենք ուզում ենք, որ այն շարունակվի:

I think we want the lot of humanity to keep on increasing.

Կարծում եմ` մենք ուզում ենք, որ մարդկության մեծ մասը շարունակի բարեկեցիկ կյանքով ապրել:

And I think this is where climate change skeptics and deniers come in.

Եվ ես կարծում եմ, որ այստեղ են առաջ գալիս այն մարդիկ ովքեր ժխտում կամ էլ չեն հավատում մթնոլորտի փոփոխությանը:

I think this is what they want. They want quality of life to keep increasing.

Կարծում եմ, սա այն է, ինչ նրանք ուզում են: Նրանք ուզում են, որ կյանքի որակը շարունակի բարելավվել:

They want to hold on to what they've got.

Նրանք ուզում են պահպանել այն, ինչ ունեն:

And if we're going to engage them,

Եվ եթե մենք ներգրավելու ենք նրանց,

I think that's what we've got to do.

կարծում եմ, սա այն է ինչ մենք պետք է անենք:

And that means we have to really increase efficiency even more.

Եվ դա նշանակում է, որ մենք իսկապես պետք է ավելի շատ բարձրացնենք արդյունավետությունը:

Now that's all very easy to draw graphs and things like that,

Հիմա շատ հեշտ է գծագիրներ ու նման բաներ գծելը,

but the point is we need to turn those curves.

բայց խնդիրն այն է, որ մենք պետք է անդրադառնանք այդ կորերին:

And this is where I think we can take a leaf

Եվ ահա թե որտեղից մենք կարող ենք մի թերթ հանել

out of systems theory, systems engineers,

համակարգերի տեսությունից, համակարգի ինժեներների մասին

where they create feedback loops,

որտեղ նրանք ստեղծում են հետադարձ կապեր,

put the right information at the right point of time.

և ճիշտ ժամանակին ճշգրիտ տեղեկատվություն են տեղադրում:

Human beings are very motivated by the "now."

«Ներկան» մարդկանց շատ է մոտիվացնում:

You put a smart meter in your home,

Դուք ձեր տանը տեղադրում եք էներգետիկ հաշվիչ

and you see how much electricity you're using right now,

և տենում եք` ինչքա՞ն էլեկտրականություն եք օգտագործում այս պահին,

how much it's costing you,

ի՞նչ արժե դա,

your kids go around and turn the lights off pretty quickly.

ձեր երեխաները գնում և շատ արագ անջատում են լույսերը:

What would that look like for society?

Ինչպե՞ս կգործի դա հասարակության շրջանակում:

Why is it, on the radio news every evening,

Ինչու՞ եմ ես ամեն երեկո ռադիոյով լսում

I hear the FTSE 100, the Dow Jones, the dollar pound ratio --

ՖԹՖԲ 100/ֆայնենշլ Թայմս Ֆոնդային բորսա/, Դոու Ջոնսի, դոլար ֆունտ հարաբերակցության մասին.

I don't even know which way the dollar pound ratio should go to be good news.

ես նույնիսկ չգիտեմ ինչի է դոլար ֆունտ հարաբերակցությունը լավ նորություն համարվում:

And why do I hear that?

Եվ ինչի՞ համար եմ ես լսում դա:

Why don't I hear how much energy Britain used yesterday,

Ինչու՞ ես չեմ լսում, թե երեկ ինչքա՞ն էլեկտրաէներգիա են օգտագործել Բրիտանիան

or American used yesterday?

կամ Ամերիկան:

Did we meet our three percent annual target

Մենք բավարարում ենք մեր երեք տոկոս տարեկան ծրագիրը`

on reducing carbon emissions?

կրճատելով ածխաթթու գազի արտանետումները:

That's how you create a collective goal.

Ահա այսպես դուք ստեղծում եք կոլեկտիվ նպատակ:

You put it out there into the media and start thinking about it.

Դուք տեղադրում եք այն ԶԼՄ-ներում և սկսում մտածել դրա մասին:

And we need positive feedback loops

Եվ մեզ անհրաժեշտ է դրական հետադարձ կապ,

for increasing well-being

որը բարելավում է բարեկեցությունը:

At a government level, they might create national accounts of well-being.

Կառավարական մակարդակում, նրանք պետք է ստեղծեն բարեկեցության ազգային հաշիվներ:

At a business level, you might look at the well-being of your employees,

Գործնական մակարդակում, դուք պետք է հետևեք ձեր գործառուների բարեկեցությանը,

which we know is really linked to creativity,

որն ինչպես գիտենք իսկապես կապված է ստեղծարարության հետ,

which is linked to innovation,

որն էլ կապված է նորարարությանը,

and we're going to need a lot of innovation to deal with those environmental issues.

և մենք շատ նորարարությունների կարիք ենք ունենալու, այս բնապահպանական հարցերին առնչվելիս:

At a personal level, we need these nudges too.

Անհատական մակարդակում ևս մենք այդ թեթև հրումների կարիքն ունենք:

Maybe we don't quite need the data, but we need reminders.

Գուցե մեզ տվյալներ անհրաժեշտ չեն, բայց մեզ պետք են հիշեցումներ:

In the U.K., we have a strong public health message

Միացյալ Թագավորությունում գոյություն ունի առողջապահության խիստ հաղորդագրություն,

on five fruit and vegetables a day

որը սահմանում է, որ օրական պետք է հինգ միրգ ու բանջարեղեն ուտել

and how much exercise we should do -- never my best thing.

և ինչքան մարմնամարզություն պետք է անել, ինչը ինձ մոտ երբեք լավ չի ստացվում:

What are these for happiness?

Ի՞նչ կապ ունեն դրանք երջանկության հետ:

What are the five things that you should do every day

Որո՞նք են այն հինգ բաները, որ դուք պետք է անեք ամեն օր

to be happier?

ավելի երջանիկ լինելու համար:

We did a project for the Government Office of Science a couple of years ago,

Մի քանի տարի առաջ մենք գիտության կառավարման համակարգի համար մի նախագիծ կազմեցինք,

a big program called the Foresight program --

մի հսկայական ծրագիր, որը կոչվում էր Կանխատեսության ծրագիր.

lots and lots of people -- involved lots of experts --

դրա մեջ ներգրավված էին շատ մարդիկ, բազմաթիվ փորձագետներ,

everything evidence based -- a huge tome.

բոլոր վկայությունները հիմնավորված էին, դա մի հսկայական հատոր էր:

But a piece of work we did was on: what five positive actions can you do

Բայց մեր արած աշխատանքը այն մասին էր, թե ի՞նչ հինգ դրական գործողություններ դուք կարող եք կատարել

to improve well-being in your life?

ձեր կյանքի բարեկեցությունը բարելավելու համար:

And the point of these is

Եվ բանն այն է,

they are, not quite, the secrets of happiness,

որ դրանք միանգամայն երջանկության գաղտնիքները չեն,

but they are things that I think happiness will flow out the side from.

այլ դրանք այն բաներն են, որոնցից կբխի երջանկությունը:

And the first of these is to connect,

Եվ դրանցից առաջինը կապված է այն բանի հետ,

is that your social relationships

որ ձեր հասարակական հարաբերությունները

are the most important cornerstones of your life.

ձեր կյանքի ամենակարևոր անկյունաքարերն են:

Do you invest the time with your loved ones

Դուք ժամանակ եք տրամադրում ձեր սիրելիների հետ անցկացնելու

that you could do, and energy?

և լիցքաթափվելու համար:

Keep building them.

Եթե ոչ, ապա տրամադրեք:

The second one is be active.

Երկրորդը ակտիվ լինելն է:

The fastest way out of a bad mood:

Վատ տրամադրութունից դուրս գալու ամենաարագ միջոցը հետևյալն է`

step outside, go for a walk, turn the radio on and dance.

դուրս եկեք, զբոսնեք, միացրեք ռադիոն և պարեք:

Being active is great for our positive mood.

Ակտիվ լինելը հրաշալի է մեզ դրական տրամադրություն ապահովելու համար:

The third one is take notice.

Երրորդը ուշադրություն դարձնելն է:

How aware are you of things going on around the world,

Ինչքանո՞վ եք դուք տեղեկացված աշխարհում տեղի ունեցածի,

the seasons changing, people around you?

եղանակների փոփոխության, ձեզ շրջապատող մարդկանց մասին:

Do you notice what's bubbling up for you and trying to emerge?

Դուք նկատու՞մ եք` ինչ է կատարվում ձեր շուրջը, ինչ միջավայրում եք դուք`

Based on a lot of evidence for mindfulness,

հիմնվելով ուշադրության և

cognitive behavioral therapy,

իմացավարքային թերապիայի բազմաթիվ տվյալների վրա,

[very] strong for our well being.

որը շատ անհրաժեշտ է մեր բարեկեցության համար:

The fourth is keep learning

Չորրոդը անընդհատ սովորելն է,

and keep is important --

ինչը շատ կարևոր է

learning throughout the whole life course.

սովորել ամբողջ կյանքի ընթացքում:

Older people who keep learning and are curious,

Տարեց մարդիկ, ովքեր անընդհատ սովորում են և հետաքրքրասեր են,

they have much better health outcomes than those who start to close down.

ավելի լավ առողջական տվյալներ ունեն, քան նրանք, ովքեր սկսում են նահանջել:

But it doesn't have to be formal learning; it's not knowledge based.

Բայց պարտադիր չէ, որ դա լինի ֆորմալ ուսուցում, դրա հիմքում գիտելիք ստանալը չէ:

It's more curiosity.

Դա ավելի շատ հետաքրքրասիրություն է:

It can be learning to cook a new dish,

Դա կարող է լինել նոր կերակրատեսակ պատրաստել սովորելը,

picking up an instrument you forgot as a child.

կամ մի գործիք վերցնելը, որի մասին դուք մոռացել եք, երբ երեխա էիք:

Keep learning.

Անընդհատ սովորեք:

And the final one

Եվ վերջինը

is that most anti-economic of activities,

գործողություններից ամենահակատնտեսականն է,

but give.

բայց ամեն դեպքում:

Our generosity, our altruism,

Մեր մեծահոգությունը, այլասիրությունը,

our compassion,

կարեկցությունը

are all hardwired

բոլորը միացած են

to the reward mechanism in our brain.

մեր ուղեղի օժտված մեխանիզմին:

We feel good if we give.

Մենք լավ ենք զգում,եթե տալիս ենք:

You can do an experiment where you give

Դուք կարող եք փորձ կատարել

two groups of people a hundred dollars in the morning.

երբ մարդկանց երկու խմբերի տալիս եք հարյուրական դոլար առավոտյան:

You tell one of them to spend it on themselves

Մեկ խմբին ասում եք, որ փողը իրենց վրա ծախսեն,

and one on other people.

իսկ մյուսին` այլ մարդկանց վրա:

You measure their happiness at the end of the day,

Դուք չափում եք նրանց երջանկությունը օրվա վերջում.

those that have gone and spent on other people are much happier

այն մարդիկ, ովքեր գնացել և ծախսել են փողը այլ մարդկանց վրա ավելի երջանիկ են,

that those that spent it on themselves.

քան նրանք, ովքեր ծախսել են իրենց վրա:

And these five ways,

Եվ այս հինգ միջոցները,

which we put onto these handy postcards,

որոնց մասին մենք գրել ենք այս առձեռն բացիկների վրա,

I would say, don't have to cost the earth.

ասեմ, որ պարտադիր չէ, որ երկրի արժեք ունենա:

They don't have any carbon content.

Դրանք ածխածին չեն պարունակում:

They don't need a lot of material goods to be satisfied.

Դրանց շատ հումքային ապրանքներ պետք չեն:

And so I think it's really quite feasible

Եվ այսպես ես կարծում եմ, որ իսկապես հավանական է,

that happiness does not cost the earth.

որ երջանկությունը երկիր արժենա:

Now, Martin Luther King,

Հիմա, Մարթին Լյութեր Քինգը,

on the eve of his death,

իր մահվան նախօրեին,

gave an incredible speech.

մի անկրկնելի ճառ արտասանեց:

He said, "I know there are challenges ahead,

Նա ասել էր. «Ես գիտեմ առջևում խնդիրներ

there may be trouble ahead,

և տագնապ կա

but I fear no one. I don't care.

բայց ես ոչ մեկից էլ չեմ վախենում: Ինձ համար միևնույնն է:

I have been to the mountain top,

Ես եղել եմ լեռան գագաթին

and I have seen the Promised Land."

և տեսել եմ Խոստացված Երկիրը»:

Now, he was a preacher,

Հիմա նա քարոզիչ է,

but I believe the environmental movement

սակայն ես հավատում եմ բնապահպանական շարժմանը

and, in fact, the business community, government,

և փաստորեն գործարար համայնքին, կառավարությանը,

needs to go to the top of the mountain top,

լեռան գագաթը գնալու,

and it needs to look out,

փնտրելու

and it needs to see the Promised Land,

և Խոստացված Երկիրը

or the land of promise,

կամ խոստման երկիրը տեսնելու անհրաժեշտություններին

and it needs to have a vision

և այն պետք է մեր ուզած երկրի

of a world that we all want.

տեսքը ստանա:

And not only that, we need to create a Great Transition

Եվ ոչ միայն դա, մենք կարիք ունենք Հսկայական Անցում կատարելու,

to get there,

դրան հասնելու համար

and we need to pave that great transition with good things.

և մենք պետք է լավ հող պատրաստենք այդ հսկայական անցման համար:

Human beings want to be happy.

Մարդիկ ուզում են երջանիկ լինել:

Pave them with the five ways.

Զինենք նրանց հինգ միջոցներով:

And we need to have signposts

Եվ մենք պետք է ունենանք ցուցանիշներ,

gathering people together and pointing them --

որոնք համախմբում են մարդկանց և ցույց են տալիս նրանց,

something like the Happy Planet Index.

Երջանիկ Մոլորակի Ցուցիչի նման ինչ-որ բան:

And then I believe

Եվ այդ դեպքում ես հավատում եմ,

that we can all create a world we all want,

որ մենք կարող ենք ստեղծել մեր ուզած աշխարհը,

where happiness does not cost the earth.

որտեղ երջանկությունը երկիր չարժե:

(Applause)

(Ծափահարություն)