Robin Ince: Science versus wonder?

Μετάφραση: Spyros Marketos Επιμέλεια: Leonidas Argyros

I'd like to apologize, first of all, to all of you

Θα ήθελα κατ'αρχήν να ζητήσω συγγνώμη από όλους σας

because I have no form

γιατί δεν έχω κανενός είδους

of PowerPoint presentation.

παρουσίαση PowerPoint.

So what I'm going to do

Οπότε αυτό που θα κάνω

is, every now and again, I will make this gesture,

είναι κάθε τόσο, να κάνω αυτή τη χειρονομία

and in a moment of PowerPoint democracy,

και σε μια στιγμή δημοκρατίας του PowerPoint

you can imagine what you'd like to see.

εσείς μπορείτε να φαντάζεστε τι θα θέλατε να δείτε.

I do a radio show.

Είμαι παραγωγός σε μια ραδιοφωνική εκπομπή.

The radio show is called "The Infinite Monkey Cage."

Η εκπομπή λέγεται «Το Άπειρο Κλουβί με Πιθήκους».

It's about science, it's about rationalism.

Είναι σχετική με την επιστήμη, είναι σχετική με τον ορθολογισμό.

So therefore, we get a lot of complaints

Επομένως, λαμβάνουμε πάρα πολλά παράπονα

every single week --

κάθε εβδομάδα --

complaints including one we get very often,

παράπονα που περιλαμβάνουν ένα που λαμβάνουμε πολύ συχνά

which is to say the very title, "Infinite Monkey Cage,"

το οποίο είναι ότι ο τίτλος και μόνο «Άπειρο Κλουβί με Πιθήκους»

celebrates the idea of vivisection.

ενστερνίζεται την ιδέα της ζωοτομίας.

We have made it quite clear to these people

Το έχουμε ξεκαθαρίσει σε αυτούς τους ανθρώπους

that an infinite monkey cage is roomy.

ότι ένα άπειρο κλουβί για πιθήκους είναι ευρύχωρο.

(Laughter)

(Γέλιο)

We also had someone else who said,

Είχαμε επίσης κάποιον άλλο που είπε,

"'The Infinite Monkey Cage' idea is ridiculous.

ότι «η ιδέα για το «άπειρο κλουβί με πιθήκους» είναι γελοία.

An infinite number of monkeys

Ένας άπειρος αριθμός από πιθήκους

could never write the works of Shakespeare.

δεν θα μπορούσε ποτέ να γράψει τα έργα του Σέξπιρ.

We know this because they did an experiment."

Το γνωρίζουμε αυτό επειδή κάποιοι έκαναν ένα πείραμα.»

Yes, they gave 12 monkeys a typewriter for a week,

Ναι, έδωσαν σε 12 πιθήκους μια γραφομηχανή για μια εβδομάδα,

and after a week, they only used it as a bathroom.

και μετά από μια εβδομάδα, την είχαν χρησιμοποιήσει μόνο ως τουαλέτα.

(Laughter)

(Γέλιο)

So the main element though, the main complaint we get --

Το κύριο στοιχείο όμως, το κύριο παράπονο που δεχόμαστε --

and one that I find most worrying --

και αυτό το οποίο βρίσκω πιο ανησυχητικό --

is that people say, "Oh, why do you insist

είναι ότι ο κόσμος λέει, «Ω, γιατί επιμένετε

on ruining the magic?

να χαλάτε τη μαγεία;

You bring in science, and it ruins the magic."

Φέρνετε την επιστήμη, και χαλάει όλη τη μαγεία.»

Now I'm an arts graduate;

Τώρα, είμαι απόφοιτος θεωρητικής κατεύθυνσης,

I love myth and magic

μου αρέσει ο μύθος και η μαγεία

and existentialism and self-loathing.

και ο υπαρξισμός και η αυτοαπέχθεια.

That's what I do.

Είναι αυτό που κάνω.

But I also don't understand

Μα επίσης δεν καταλαβαίνω

how it does ruin the magic.

πώς χαλάει τη μαγεία.

All of the magic, I think,

Όλη η μαγεία, νομίζω,

that may well be taken away by science

την οποία μπορεί να χαλάσει η επιστήμη

is then replaced by something as wonderful.

αντικαθίσταται από κάτι εξίσου όμορφο.

Astrology, for instance:

Η αστρολογία, για παράδειγμα:

like many rationalists, I'm a Pisces.

όπως πολλοί ορθολογιστές, είμαι Ιχθείς.

(Laughter)

(Γέλιο)

Now astrology --

Τώρα η αστρολογία --

we remove the banal idea

αφαιρούμε την τετριμμένη ιδέα

that your life could be predicted;

ότι η ζωή σας μπορεί να προβλεφθεί.

that you'll, perhaps today, meet a lucky man

Ότι μπορεί σήμερα να συναντήσετε έναν τυχερό άνδρα

who's wearing a hat.

ο οποίος θα φοράει ένα καπέλο.

That is gone.

Πάει αυτό.

But if we want to look at the sky and see predictions, we still can.

Αλλά εάν θέλουμε να κοιτάξουμε στον ουρανό και να δούμε προβλέψεις, ακόμα μπορούμε.

We can see predictions of galaxies forming,

Μπορούμε να δούμε προβλέψεις από γαλαξίες που σχηματίζονται,

of galaxies colliding into each other, of new solar systems.

από γαλαξίες που συγκρούονται ο ένας με τον άλλον, από νέα ηλιακά συστήματα.

This is a wonderful thing.

Αυτό είναι ένα υπέροχο πράγμα.

If the Sun could one day -- and indeed the Earth, in fact --

Εάν ο Ήλιος μπορούσε μια μέρα -- και όντως και η Γη, για την ακρίβεια --

if the Earth could read its own astrological, astronomical chart,

εάν η Γη μπορούσε να διαβάσει το δικό της αστρολογικό, αστρονομικό χάρτη,

one day it would say,

μια μέρα θα έλεγε,

"Not a good day for making plans.

«Δεν είναι μια καλή μέρα για να κάνετε σχέδια.

You'll been engulfed by a red giant."

Θα σας καταπιεί ένας κόκκινος γίγαντας.»

And that to me as well,

Και αυτό για μένα,

that if you think I'm worried about losing worlds,

εάν νομίζετε ότι ανησυχώ εάν θα χάσω κόσμους,

well Many Worlds theory --

λοιπόν η θεωρία των Πολλαπλών Κόσμων --

one of the most beautiful, fascinating,

μια από τις πιο όμορφες, συναρπαστικές,

sometimes terrifying ideas

μερικές φορές τρομακτικές ιδέες

from the quantum interpretation --

από την κβαντική ερμηνεία --

is a wonderful thing.

είναι ένα υπέροχο πράγμα.

That every person here, every decision that you've made today,

Ότι κάθε άτομο εδώ, κάθε απόφαση που έχετε πάρει σήμερα,

every decision you've made in your life,

κάθε απόφαση που έχετε πάρει σε όλη σας τη ζωή,

you've not really made that decision,

δεν έχετε πάρει στ' αλήθεια αυτή την απόφαση,

but in fact, every single permutation of those decisions

αλλά στην πράξη, κάθε μετάλλαξη από αυτές τις αποφάσεις

is made, each one going off into a new universe.

γίνεται, καθεμιά πηγαίνοντας σ' ένα νέο σύμπαν.

That is a wonderful idea.

Αυτή είναι μια υπέροχη ιδέα.

If you ever think that your life is rubbish,

Εάν ποτέ νομίζεται ότι η ζωή σας είναι για τα σκουπίδια,

always remember

πάντα να θυμάστε

there's another you that's made much worse decisions than that.

ότι υπάρχει ένας άλλος εαυτός σας ο οποίος πήρε πολύ χειρότερες αποφάσεις.

(Laughter)

(Γέλιο)

If you ever think, "Ah, I want to end it all,"

Εάν ποτέ σκεφτείτε, «Α, θέλω να βάλω ένα τέλος σε όλα αυτά,»

don't end it all.

μην το κάνετε.

Remember that in the majority of universes,

Θυμηθείτε ότι στην πλειοψηφία των συμπάντων,

you don't even exist in the first place.

δεν υπάρχετε καν.

This to me, in its own strange way,

Αυτό για μένα, με το δικό του περίεργο τρόπο,

is very, very comforting.

είναι πολύ, πολύ καθησυχαστικό.

Now reincarnation, that's another thing gone -- the afterlife.

Τώρα η μετενσάρκωση, αυτό είναι ένα άλλο πράγμα που φεύγει -- η μετά θάνατον ζωή.

But it's not gone.

Αλλά δεν φεύγει.

Science actually says

Η επιστήμη στην πραγματικότητα λέει

we will live forever.

ότι θα ζήσουμε για πάντα.

Well, there is one proviso.

Αλλά, υπάρχει μια προϋπόθεση.

We won't actually live forever. You won't live forever.

Δεν θα ζήσουμε πραγματικά για πάντα. Δεν θα ζήσετε εσείς για πάντα.

Your consciousness, the you-ness of you, the me-ness of me --

Η συνείδησή σας, το είναι σας, το είναι μου --

that gets this one go.

υπάρχει μόνο για μία και μοναδική φορά.

But every single thing that makes us,

Αλλά το καθετί από το οποίο αποτελούμαστε,

every atom in us,

κάθε άτομό μας,

has already created a myriad of different things

έχει ήδη δημιουργήσει μια μυριάδα διαφορετικά πράγματα

and will go on to create a myriad of new things.

και θα συνεχίσει να δημιουργεί μια μυριάδα από νέα πράγματα.

We have been mountains

Έχουμε υπάρξει ως βουνά

and apples and pulsars

και μήλα και πάλσαρ

and other people's knees.

και γόνατα άλλων ανθρώπων.

Who knows, maybe one of your atoms was once Napoleon's knee.

Ποιος ξέρει, ίσως ένα από τα άτομά σας ήταν κάποτε το γόνατο του Ναπολέοντα.

That is a good thing.

Αυτό είναι ένα καλό πράγμα.

Unlike the occupants of the universe,

Αντίθετα με τους κατοίκους του σύμπαντος,

the universe itself is not wasteful.

το σύμπαν δεν είναι σπάταλο.

We are all totally recyclable.

Είμαστε όλοι εντελώς ανακυκλώσιμοι.

And when we die,

Και όταν πεθαίνουμε,

we don't even have to be placed in different refuse sacs.

δεν χρειάζεται καν να τοποθετηθούμε σε διαφορετικές σακούλες.

This is a wonderful thing.

Αυτό είναι ένα υπέροχο πράγμα.

Understanding, to me,

Η κατανόηση, για μένα,

does not remove the wonder and the joy.

δεν αφαιρεί το θαυμασμό και τη χαρά.

For instance, my wife could turn to me and she may say,

Για παράδειγμα, η γυναίκα μου μπορεί να γυρίσει και να μου πει,

"Why do you love me?"

«Γιατί με αγαπάς;»

And I can with all honesty

Και εγώ μπορώ με κάθε ειλικρίνεια

look her in the eye and say,

να την κοιτάξω στα μάτια και να πω,

"Because our pheromones

«Επειδή οι φερομόνες μας

matched our olfactory receptors."

ταίριαξαν με τους οσφρητικούς αποδέκτες μας.»

(Laughter)

(Γέλιο)

Though I'll probably also say something

Πάντως πιθανότατα θα πω και κάτι

about her hair and personality as well.

για τα μαλλιά της και την προσωπικότητά της επίσης.

And that is a wonderful thing there.

Και αυτό εδώ είναι ένα υπέροχο πράγμα.

Love does not die because of that thing.

Η αγάπη δεν πεθαίνει εξ αιτίας αυτού του πράγματος.

Pain doesn't go away either.

Ούτε ο πόνος φεύγει.

This is a terrible thing, even though I understand pain.

Αυτό είναι ένα άσχημο πράγμα, αν και καταλαβαίνω τον πόνο.

If someone punches me --

Εάν κάποιος μου ρίξει μια γροθιά --

and because of my personality,

και εξαιτίας της προσωπικότητάς μου,

this is recently a regular occurrence --

αυτό συμβαίνει συχνά τελευταία --

I understand where the pain comes from.

καταλαβαίνω από που προέρχεται ο πόνος.

It is basically momentum to energy

Είναι βασικά αδράνεια που μετατρέπεται σε ενέργεια

where the four-vector is constant -- that's what it is.

όπου το διάνυσμα είναι σταθερό -- αυτό είναι όλο.

But at no point can I react and go,

Αλλά σε κανένα σημείο δεν μπορώ να αντιδράσω και να πω,

"Ha! Is that the best momentum-to-energy fourth vector constant you've got?"

«ΧΑ! Αυτή είναι η καλύτερη μετατροπή αδράνειας σε ενέργεια με σταθερό διάνυσμα που μπορείς να κάνεις;»

No, I just spit out a tooth.

Όχι, απλά θα φτύσω ένα δόντι.

(Laughter)

(Γέλιο)

And that is all of these different things -- the love for my child.

Και έτσι είναι όλα από αυτά τα διαφορετικά πράγματα -- η αγάπη για το παιδί μου.

I have a son. His name is Archie.

Έχω ένα γιο. Τον λένε Άρτσι.

I'm very lucky,

Είμαι πολύ τυχερός,

because he's better than all the other children.

γιατί είναι καλύτερος από τα άλλα παιδιά.

Now I know you don't think that.

Τώρα γνωρίζω ότι εσείς δεν το πιστεύετε αυτό.

You may well have your own children

Μπορεί κάλλιστα να έχετε δικά σας παιδιά

and think, "Oh no, my child's best."

και να πιστεύετε, «Ω όχι, το παιδί μου είναι καλύτερο.»

That's the wonderful thing about evolution --

Αυτό είναι το υπέροχο πράγμα με την εξέλιξη --

the predilection to believe

η προτίμηση να πιστεύουμε

that our child is best.

ότι το παιδί μας είναι το καλύτερο.

Now in many ways, that's just a survival thing.

Τώρα από πολλές πλευρές, αυτό είναι απλά ένα θέμα επιβίωσης.

The fact we see here is the vehicle for our genes,

Το γεγονός που βλέπουμε εδώ είναι το όχημα των γονιδίων μας,

and therefore we love it.

και επομένως το αγαπάμε.

But we don't notice that bit; we just unconditionally love.

Αλλά δεν το παρατηρούμε αυτό καθόλου, απλά αγαπάμε χωρίς προϋποθέσεις.

That is a wonderful thing.

Αυτό είναι ένα υπέροχο πράγμα.

Though I should say that my son is best

Παρόλο που πρέπει να πω ότι ο γιος μου είναι όντως ο καλύτερος

and is better than your children.

και είναι καλύτερος από τα παιδιά σας.

I've done some tests.

Έχω κάνει και κάποιες εξετάσεις.

And all of these things to me

Και όλα αυτα τα πράγματα για μένα

give such joy and excitement and wonder.

μου δίνουν τόση χαρά και ενθουσιασμό και θαυμασμό.

Even quantum mechanics can give you an excuse

Ακόμα και η κβαντομηχανική μπορεί να σας δώσει μια δικαιολογία

for bad housework, for instance.

για κακές δουλειές του σπιτιού, για παράδειγμα.

Perhaps you've been at home for a week on your own.

Ίσως να μείνατε μόνοι στο σπίτι για μια εβδομάδα.

You house is in a terrible state.

Το σπίτι σας είναι σε μια τρομερή κατάσταση.

Your partner is about to return.

Ο σύντροφός σας επιστρέφει σύντομα.

You think, what should I do?

Και σκέφτεστε, τι θα έπρεπε να κάνω;

Do nothing.

Μην κάνετε τίποτα.

All you have to do

Το μόνο που πρέπει να κάνετε

is, when she walks in, using a quantum interpretation,

είναι, όταν μπεί, χρησιμοποιόντας μια κβαντική ερμηνεία,

say, "I'm so sorry.

να πείτε, «Λυπάμαι πολύ.

I stopped observing the house for a moment,

Σταμάτησα να παρατηρώ το σπίτι για μια στιγμή,

and when I started observing again,

και μόλις άρχισα να το παρατηρώ ξανά,

everything had happened."

όλα αυτά είχαν συμβεί.»

(Laughter)

(Γέλιο)

That's the strong anthropic principle of vacuuming.

Αυτή είναι η δυνατή ανθρωπιστική αρχή του σκουπίσματος.

For me, it's a very, very important thing.

Για μένα, είναι ένα πολύ, πολύ σημαντικό πράγμα.

Even on my journey up here --

Ακόμα και στο ταξίδι μου εδώ --

the joy that I have on my journey up here every single time.

η χαρά που έχω για το ταξίδι μου εδώ κάθε φορά.

If you actually think, you remove the myth and there is still something wonderful.

Εάν πραγματικά το σκεφτείτε, αφαιρέστε το μύθο και υπάρχει ακόμα κάτι υπέροχο.

I'm sitting on a train.

Κάθομαι σ' ένα τραίνο.

Every time I breathe in,

Και κάθε φορά που αναπνέω,

I'm breathing in a million-billion-billion

ανασαίνω ενα εκατομμύριο εκατομμύρια δισεκατομμύρια

atoms of oxygen.

άτομα οξυγόνου.

I'm sitting on a chair.

Κάθομαι σε μια καρέκλα.

Even though I know the chair is made of atoms

Και παρόλο που ξέρω ότι η καρέκλα αποτελείται από άτομα

and therefore actually in many ways empty space,

επομένως στην πραγματικότητα από κενό χώρο,

I find it comfortable.

τη βρίσκω αναπαυτική.

I look out the window, and I realize

Κοιτάω έξω από το παράθυρο, και συνειδητοποιώ

that every single time we stop and I look out that window,

ότι κάθε φορά που σταματάω και κοιτάω έξω από αυτό το παράθυρο,

framed in that window,

στο πλαίσιο αυτού του παραθύρου,

wherever we are,

όπου και αν είμαστε,

I am observing more life

παρατηρώ περισσότερη ζωή

than there is in the rest of the known universe

απ' όση βρίσκεται σε όλο το υπόλοιπο γνωστό σύμπαν

beyond the planet Earth.

πέρα από τον πλανήτη Γη.

If you go to the safari parks

Εάν πάτε στα πάρκα για σαφάρι

on Saturn or Jupiter,

στον Κρόνο ή το Δία,

you will be disappointed.

θα απογοητευτείτε.

And I realize I'm observing this

Και συνειδητοποιώ ότι το παρατηρώ αυτό

with the brain, the human brain,

με το μυαλό, το ανθρώπινο μυαλό,

the most complex thing in the known universe.

το πιο σύνθετο πράγμα στο γνωστό σύμπαν.

That, to me, is an incredible thing.

Αυτό, για μένα, είναι ένα απίστευτο πράγμα.

And do you know what, that might be enough.

Και ξέρετε κάτι, αυτό μπορεί να είναι αρκετό.

Steven Weinberg, the Nobel laureate, once said,

Ο Στήβεν Γουάινμπεργκ, ο βραβευμένος με Νόμπελ, είπε κάποτε,

"The more the universe seems comprehensible,

«Όσο περισσότερο το σύμπαν μοιάζει κατανοήσιμο,

the more it seems pointless."

τόσο περισσότερο μοιάζει άσκοπο.»

Now for some people,

Τώρα για κάποιους ανθρώπους,

that seems to lead to an idea of nihilism.

αυτό μοιάζει να οδηγεί σε μια ιδέα μηδενισμού.

But for me, it doesn't. That is a wonderful thing.

Αλλά για μένα, δεν είναι έτσι. Είναι ένα υπέροχο πράγμα.

I'm glad the universe is pointless.

Είμαι ευγνώμων που το σύμπαν είναι άσκοπο.

It means if I get to the end of my life,

Αυτό σημαίνει ότι εάν φτάσω στο τέλος της ζωής μου,

the universe can't turn to me and go, "What have you been doing, you idiot?

το σύμπαν δεν μπορεί να γυρίσει και να μου πει, «Τι έκανες, ρε ηλίθιε;

That's not the point."

Δεν ήταν αυτό το νόημα.»

I can make my own purpose.

Μπορώ να δημιουργήσω το δικό μου σκοπό.

You can make your own purpose.

Μπορείτε εσείς να δημιουργήσετε το δικό σας σκοπό.

We have the individual power

Έχουμε την ατομική δύναμη

to go, "This is what I want to do."

να πούμε, «Αυτό είναι αυτό που θέλω να κάνω.»

And in a pointless universe, that, to me, is a wonderful thing.

Και σ' ένα άσκοπο σύμπαν, αυτό, για μένα, είναι ένα υπέροχο πράγμα.

I have chosen to make silly jokes

Επέλεξα να κάνω χαζά αστεία

about quantum mechanics and the Copenhagen interpretation.

με κβαντομηχανική και την ερμηνεία της Κοπεγχάγης.

You, I imagine, can do much better things with your time.

Εσείς, φαντάζομαι, μπορείτε να κάνετε πολύ καλύτερα πράγματα με το χρόνο σας.

Thank you very much. Goodbye.

Σας ευχαριστώ πολύ. Αντίο

(Applause)

(Χειροκρότημα)