Jarreth Merz: Filming democracy in Ghana

Μετάφραση: Athina Balopoulou Επιμέλεια: Leonidas Argyros

I was born in Switzerland

Γεννήθηκα στην Ελβετία

and raised in Ghana, West Africa.

και μεγάλωσα στην Γκάνα, στην δυτική Αφρική.

Ghana felt safe to me as a child.

Η Γκάνα όταν ήμουν παιδί έμοιαζε ασφαλής.

I was free, I was happy.

Ήμουν ελεύθερος, ήμουν ευτυχισμένος.

The early 70s

Οι αρχές της δεκαετίας του '70

marked a time of musical and artistic excellence in Ghana.

σημάδεψαν μια εποχή μουσικής και καλλιτεχνικής υπεροχής στην Γκάνα.

But then by the end of the decade,

Αλλά στην συνέχεια μέχρι το τέλος της δεκαετίας

the country had fallen back into political instability

η χώρα είχε επανέλθει σε κατάσταση πολιτικής αστάθειας

and mismanagement.

και κακής διοίκησης.

In 1979,

Το 1979

I witnessed my first military coup.

έγινα για πρώτη φορά μάρτυρας ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος.

We the children had gathered at a friend's house.

Εμείς τα παιδιά είχαμε μαζευτεί στο σπίτι ενός φίλου.

It was a dimly lit shack.

Ήταν σε μια κακοφωτισμένη παράγκα.

There was a beaten up black and white television

Υπήρχε μια ξεχαρβαλωμένη ασπρόμαυρη τηλεόραση

flickering in the background,

η οποία τρεμόπαιζε

and a former head of state and general

και ένας πρώην αρχηγός του κράτους και στρατηγός

was being blindfolded

είχε δεμένα τα μάτια

and tied to the pole.

και ήταν δεμένος σ' ένα στύλο.

The firing squad aimed, fired --

Το εκτελεστικό απόσπασμα σημάδεψε, πυροβόλησε --

the general was dead.

ο αρχηγός ήταν νεκρός.

Now this was being broadcast live.

Όλα αυτά μεταδίδονταν ζωντανά.

And shortly after, we left the country,

Και λίγο καιρό αργότερα, φύγαμε από τη χώρα

and we returned to Switzerland.

και επιστρέψαμε στην Ελβετία.

Now Europe came as a shock to me,

Αυτή τη φορά η Ευρώπη με σόκαρε,

and I think I started feeling the need

και νομίζω πως άρχισα να νιώθω την ανάγκη

to shed my skin in order to fit in.

να "βγάλω από πάνω μου" το δέρμα μου για να αφομοιωθώ εκεί.

I wanted to blend in like a chameleon.

Ήθελα να αναμειχθώ σαν χαμαιλέοντας.

I think it was a tactic of survival.

Ήταν νομίζω, μία τακτική επιβίωσης.

And it worked, or so I believed.

Και λειτούργησε, ή τουλάχιστον έτσι πίστευα.

So here I was in 2008

Έτσι λοιπόν φτάνω στο 2008

wondering where I was in my life.

να αναρωτιέμαι πού ήμουν στην ζωή μου.

And I felt I was being typecast as an actor.

Και ένιωθα πως είχα γίνει μια καρικατούρα σαν ηθοποιός.

I was always playing the exotic African.

Έπαιζα πάντα τον εξωτικό Αφρικανό.

I was playing the violent African,

Έπαιζα τον βίαιο Αφρικανό,

the African terrorist.

τον Αφρικανό τρομοκράτη.

And I was thinking,

Και σκεφτόμουν,

how many terrorists could I possibly play

πόσους τρομοκράτες μπορούσα άραγε να υποδυθώ

before turning into one myself?

πριν γίνω και εγώ ο ίδιος;

And I had become ashamed of the other,

Και είχα καταλήξει να ντρέπομαι για τον άλλο,

the African in me.

τον Αφρικανό μέσα μου.

And fortunately I decided in 2008

Και ευτυχώς το 2008 αποφάσισα

to return to Ghana,

να επιστρέψω στην Γκάνα

after 28 years of absence.

μετά από 28 χρόνια απουσίας.

I wanted to document on film

Ήθελα να καταγράψω σε μία ταινία

the 2008 presidential elections.

τις προεδρικές εκλογές του 2008.

And there, I started by searching

Και εκεί ξεκίνησα κάνοντας έρευνα

for the footprints in my childhood.

για τα αποτυπώματα της παιδικής μου ηλικίας.

And before I even knew it,

Και πριν καλά καλά το καταλάβω,

I was suddenly on a stage

ήμουν ξαφνικά πάνω στην σκηνή

surrounded by thousands of cheering people

περιτριγυρισμένος από χιλιάδες ανθρώπους που ζητωκραύγαζαν

during a political rally.

κατά τη διάρκεια του πολιτικού αγώνα.

And I realized that, when I'd left the country,

Και τότε συνειδητοποίησα ότι, όταν έφυγα από τη χώρα,

free and fair elections in a democratic environment

οι ελεύθερες και ακέραιες εκλογές σε ένα δημοκρατικό περιβάλλον

were a dream.

ήταν ένα όνειρο.

And now that I'd returned, that dream had become reality,

Και τώρα που είχα επιστρέψει, αυτό το όνειρο είχε γίνει πραγματικότητα,

though a fragile reality.

μία εύθραυστη πραγματικότητα ωστόσο.

And I was thinking,

Και σκεφτόμουν,

was Ghana searching for its identity

μήπως η Γκάνα έψαχνε την ταυτότητά της

like I was looking for my identity?

όπως έψαχνα και εγώ την δικιά μου;

Was what was happening in Ghana a metaphor

Ήταν αυτό που συνέβαινε στην Γκάνα μία μεταφορά

for what was happening in me?

γι' αυτό που συνέβαινε σε μένα;

And it was as if through the standards of my Western life,

Και μου φαινόταν πως μέσα από τα πρότυπα του δυτικού τρόπου ζωής,

I hadn't lived up to my full potential.

δεν είχα αξιοποιήσει όλες μου τις δυνατότητες.

I mean, nor had Ghana,

Και νομίζω, το ίδιο και η Γκάνα,

even though we had been trying very hard.

παρά το ότι είχαμε προσπαθήσει σκληρά.

Now in 1957,

Το 1957,

Ghana was the first sub-Saharan country

η Γκάνα ήταν η πρώτη υποσαχάρια χώρα

to gain its independence.

που κέρδισε την ανεξαρτησία της.

In the late 50s,

Στα τέλη της δεκαετίας του '50,

Ghana and Singapore had the same GDP.

η Γκάνα και η Σιγκαπούρη είχαν το ίδιο ΑΕΠ

I mean, today, Singapore is a First World country

και με αυτό θέλω να πω, σήμερα η Σιγκαπούρη είναι χώρα του ανεπτυγμένου κόσμου

and Ghana is not.

και η Γκάνα όχι.

But maybe it was time to prove to myself,

Αλλά ίσως ήταν ώρα να αποδείξω στον εαυτό μου,

yes, it's important to understand the past,

ναι, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε το παρελθόν,

it is important to look at it in a different light,

είναι σημαντικό να το δούμε από μία άλλη σκοπιά,

but maybe we should look at the strengths in our own culture

αλλά ίσως θα έπρεπε να κοιτάξουμε τα δυνατά σημεία στη δική μας κουλτούρα

and build on those foundations in the present.

και να χτίσουμε πάνω σε αυτά τα θεμέλια το παρόν.

So here I was, December 7th, 2008.

Είμαι λοιπόν εκεί στις 7 Δεκεμβρίου, 2008.

The polling stations opened to the voters at 7:00 AM,

Τα εκλογικά κέντρα άνοιξαν για τους ψηφοφόρους στις 7:00 πμ

but voters, eager to take their own political fate into their hands,

αλλά οι ψηφοφόροι, ανυπόμονοι να πάρουν στα χέρια τους την πολιτική τους τύχη

were starting to line up at 4:00 AM in the morning.

είχαν ξεκινήσει να σχηματίζουν ουρές από τις 4:00 το πρωί.

And they had traveled from near, they had traveled from far,

Και είχαν ταξιδέψει από μέρη κοντινά, από μακριά

because they wanted to make their voices heard.

γιατί ήθελαν οι φωνές τους να ακουστούν.

And I asked one of the voters, I said, "Whom are you going to vote for?"

Και ρώτησα έναν από τους ψηφοφόρους, του είπα, "Ποιον σκοπεύεις να ψηφίσεις;"

And he said, "I'm sorry, I can't tell you."

Και μου απάντησε, "Με συγχωρείς, αλλά δεν μπορώ να σου πω".

He said that his vote was in his heart.

Είπε πως η ψήφος του ήταν στην καρδιά του.

And I understood, this was their election,

Και κατάλαβα, ότι αυτές ήταν οι δικές τους εκλογές,

and they weren't going to let anyone

και δεν σκόπευαν να αφήσουν κανέναν

take it away from them.

να τους τις στερήσει.

Now the first round of the voting didn't bring forth a clear winner --

Ο πρώτος εκλογικός γύρος δεν έβγαλε ξεκάθαρο νικητή--

so nobody had achieved the absolute majority --

κανένας δεν είχε αποσπάσει απόλυτη πλειοψηφία--

so voting went into a second round three weeks later.

επομένως η ψηφοφορία συνεχίστηκε στο δεύτερο γύρο τρεις εβδομάδες αργότερα.

The candidates were back on the road; they were campaigning.

Οι υποψήφιοι ήταν και πάλι στο δρόμο, στον προεκλογικές καμπάνιες.

The rhetoric of the candidates, of course, changed.

Τα λόγια των υποψηφίων, φυσικά άλλαξαν.

The heat was on.

Η θερμοκρασία είχε ανέβει.

And then the cliche came to haunt us.

Και ύστερα το στερεότυπο μας κυνηγούσε και πάλι.

There were claims of intimidation

Υπήρξαν δηλώσεις για εκφοβισμό

at the polling stations,

στα εκλογικά κέντρα,

of ballot boxes being stolen.

για κάλπες οι οποίες είχαν κλαπεί.

Inflated results started coming in

Άρχισαν να καταφτάνουν παραφουσκωμένα αποτελέσματα

and the mob was starting to get out of control.

και η κατάσταση άρχισε να βγαίνει εκτός ελέγχου.

We witnessed the eruption of violence in the streets.

Γίναμε μάρτυρες της έκρηξης της βίας στους δρόμους.

People were being beaten brutally.

Άνθρωποι ξυλοκοπούνταν βάναυσα.

The army started firing their guns. People were scrambling.

Ο στρατός άνοιξε πυρ. Οι άνθρωποι ανακατεύονταν μεταξύ τους.

It was complete chaos.

Απόλυτο χάος.

And my heart sank,

Και η καρδιά μου βυθίστηκε,

because I thought, here we are again.

γιατί σκεφτόμουν, εδώ είμαστε πάλι.

Here is another proof

Αυτή είναι ακόμη μία απόδειξη

that the African is not capable of governing himself.

πως οι Αφρικανοί δεν είναι ικανοί να κυβερνήσουν μόνοι τους.

And not only that, I am documenting it --

Και όχι μόνο αυτό, αλλά το καταγράφω--

documenting my own cultural shortcomings.

καταγράφω τις ίδιες μας τις πολιτισμικές αδυναμίες.

So when the echo of the gunshots

Όταν λοιπόν ο ήχος των πυροβολισμών

had lingered,

έμενε να ακουστεί

it was soon drowned by the chanting of the mob,

δεν άργησε να χαθεί μέσα στις φωνές του όχλου,

and I didn't believe what I was hearing.

και δεν μπορούσα να πιστέψω στα αυτιά μου.

They were chanting, "We want peace.

Τραγουδούσαν, "Θέλουμε ειρήνη.

We want peace."

Θέλουμε ειρήνη".

And I realized it had to come from the people.

Και συνειδητοποίησα ότι θα έπρεπε να ξεκινήσει από τον λαό όλο αυτό.

After all, they decide,

Ούτως ή άλλως, αυτός αποφασίζει,

and they did.

και αποφάσισε.

So the sounds that were before distorted and loud,

Έτσι οι φωνές που νωρίτερα έμοιαζαν παραποιημένες και θορυβώδεις,

were suddenly a melody.

ξαφνικά ακούγονταν σαν μελωδίες.

The sounds of the voices were harmonious.

Ο ήχος από τις φωνές ήταν αρμονικός.

So it could happen.

Έτσι λοιπόν μπορούσε να συμβεί.

A democracy could be upheld peacefully.

Η δημοκρατία μπορούσε να επανορθωθεί ειρηνικά.

It could be, by the will of the masses

Μπορούσε να προκύψει, από τη θέληση της πλειοψηφίας

who were now urgently pressing

που πλέον πίεζε

with all their heart and all their will

με όλη της την καρδιά και την θέληση

for peace.

για ειρήνη.

Now here's an interesting comparison.

Να μια ενδιαφέρουσα σύγκριση.

We in the West,

Εμείς στη Δύση,

we preach the values,

πρεσβεύουμε αξίες,

the golden light of democracy,

το χρυσό φως της δημοκρατίας,

that we are the shining example of how it's done.

ότι είμαστε το φωτεινό παράδειγμα του πώς επιτυγχάνεται.

But when it comes down to it,

Αλλά φτάνουμε τελικά στο ίδιο σημείο,

Ghana found itself in the same place

και η Γκάνα βρέθηκε στο ίδιο σημείο

in which the U.S. election stalled

στο οποίο βρέθηκαν οι Η.Π.Α. σε στασιμότητα

in the 2000 presidential elections --

στις προεδρικές εκλογές του 2000 --

Bush versus Gore.

Μπους εναντίον Γκορ.

But instead of the unwillingness of the candidates

Αλλά παρά την απροθυμία των υποψηφίων

to allow the system to proceed and the people to decide,

να αφήσουν το σύστημα να προχωρήσει και το λαό να αποφασίσει,

Ghana honored democracy

η Γκάνα τίμησε τη δημοκρατία

and its people.

και το λαό της.

It didn't leave it up to the Supreme Court to decide;

Δεν κατέφυγε στο Ανώτατο Δικαστήριο για να αποφασίσει,

the people did.

αλλά αποφάσισε ο ίδιος ο λαός.

Now the second round of voting

Έτσι λοιπόν, ούτε ο δεύτερος εκλογικός γύρος

did not bring forth a clear winner either.

ανέδειξε ξεκάθαρο νικητή.

I mean, it was so incredibly close.

Θέλω να πω, ήταν τόσο κοντά.

The electoral commissioner declared,

Ο εκλογικός επίτροπος αποφάσισε τότε,

with the consent of the parties,

με τη συγκατάθεση των κομμάτων

to run an unprecedented

να προχωρήσει σε έναν πρωτοφανή

second re-run.

δεύτερο γύρο του ήδη δεύτερου γύρου.

So the people went back to the polls

Έτσι ο λαός επέστρεψε στις κάλπες και πάλι

to determine their own president,

για να αναδείξει ο ίδιος πρόεδρο,

not the legal system.

και όχι το νομοθετικό σύστημα.

And guess what, it worked.

Και μαντέψτε τι; Πέτυχε.

The defeated candidate

Ο ηττημένος υποψήφιος

gave up power

παρέδωσε την εξουσία

and made way for Ghana to move into a new democratic cycle.

και άνοιξε το δρόμο στην Γκάνα για ένα δημοκρατικό κεφάλαιο.

I mean, at the absolute time

Την ίδια στιγμή,

for the absolute need of democracy,

στο όνομα της ανάγκης για δημοκρατία

they did not abuse their power.

δεν κακομεταχειρίστηκαν την εξουσία.

The belief in true democracy and in the people runs deep,

Η πίστη στην αληθινή δημοκρατία και τους ανθρώπους είναι βαθιά ριζωμένη,

proving that the African is capable of governing himself.

αποδεικνύοντας ότι οι Αφρικανοί είναι ικανοί να κυβερνήσουν τους εαυτούς τους

Now the uphill battle for Ghana and for Africa

Τώρα, η μάχη της επανόρθωσης για την Γκάνα και την Αφρική

is not over,

δεν έχει τελειώσει,

but I have proof that the other side of democracy exists,

αλλά έχω πια αποδείξεις ότι η άλλη όψη της δημοκρατίας υφίσταται

and that we must not take it for granted.

και δεν πρέπει να την θεωρούμε δεδομένη.

Now I have learned

Τώρα πια έχω μάθει,

that my place is not just in the West or in Africa,

ότι δεν ανήκω είτε στην Δύση είτε στην Αφρική,

and I'm still searching

αλλά ακόμα ψάχνω

for my identity,

την ταυτότητα μου,

but I saw Ghana

και είδα την Γκάνα

create democracy better.

να χτίζει μια καλύτερη δημοκρατία.

Ghana taught me

Η Γκάνα μου έμαθε

to look at people differently

να βλέπω τους ανθρώπους διαφορετικά

and to look at myself differently.

και να βλέπω και τον εαυτό μου διαφορετικά.

And yes,

Και ναι,

we Africans can.

εμείς οι Αφρικανοί μπορούμε.

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)