Why we need the explorers | Brian Cox

Μετάφραση: Foivos Panagopoulos Επιμέλεια: Theodora Apostolopoulou

We live in difficult and challenging

Ζούμε σε μία δύσκολη και προκλητική

economic times, of course.

οικονομική συγκυρία, φυσικά.

And one of the first victims

Και ένα από τα πρώτα θύματα

of difficult economic times,

σε κάθε δύσκολη οικονομική συγκυρία,

I think, is public spending of any kind,

νομίζω, είναι οι δημόσιες δαπάνες κάθε είδους,

but certainly in the firing line at the moment

αλλά βέβαια στη γραμμή του πυρός αυτή τη στιγμή

is public spending for science,

είναι οι δημόσιες δαπάνες για την επιστήμη,

and particularly curiosity-led science

και συγκεκριμένα την ωθούμενη από περιέργεια επιστήμη

and exploration.

και την εξερεύνηση.

So I want to try and convince you in about 15 minutes

Οπότε, θέλω να προσπαθήσω να σας πείσω σε περίπου 15 λεπτά

that that's a ridiculous

ότι αυτό είναι

and ludicrous thing to do.

εξωφρενικά γελοίο.

But I think to set the scene,

Αλλά νομίζω για να θέσουμε το πλαίσιο,

I want to show -- the next slide is not my attempt

θέλω να σας δείξω -- η επόμενη διαφάνεια δεν είναι η προσπάθειά μου

to show the worst TED slide in the history of TED,

να δείξω τη χειρότερη διαφάνεια στην ιστορία του TED,

but it is a bit of a mess.

αλλά είναι λιγάκι μπέρδεμα.

(Laughter)

(Γέλια)

But actually, it's not my fault; it's from the Guardian newspaper.

Αλλά στη πραγματικότητα, δεν φταίω εγώ· είναι από την εφημερίδα Γκάρντιαν.

And it's actually a beautiful demonstration

Και είναι πραγματικά μία πανέμορφη παρουσίαση

of how much science costs.

του πόσο κοστίζει η επιστήμη.

Because, if I'm going to make the case

Διότι, αν πρόκειται να επιχειρηματολογήσω υπέρ

for continuing to spend on curiosity-driven science and exploration,

της συνέχισης δαπανών στην ωθούμενη από την περιέργεια επιστήμη και την εξερεύνηση,

I should tell you how much it costs.

οφείλω να σας πω πόσο κοστίζει.

So this is a game called "spot the science budgets."

Οπότε ας παίξουμε το παιχνίδι «Βρες το προϋπολογισμό για την επιστήμη».

This is the U.K. government spend.

Αυτές είναι οι δαπάνες του Ηνωμένου Βασιλείου.

You see there, it's about 620 billion a year.

Όπως βλέπετε, είναι περίπου 620 δις το χρόνο.

The science budget is actually --

Ο προϋπολογισμός για την επιστήμη είναι στη πραγματικότητα --

if you look to your left, there's a purple set of blobs

αν κοιτάξετε στα αριστερά, υπάρχει ένα μοβ σετ από κουκκίδες

and then yellow set of blobs.

και έπειτα ένα κίτρινο σετ από κουκκίδες.

And it's one of the yellow set of blobs

Και είναι μία από αυτές τις κίτρινες κουκκίδες

around the big yellow blob.

γύρω από τη μεγάλη κίτρινη.

It's about 3.3 billion pounds per year

Είναι περίπου 3,3 δις λίρες το χρόνο

out of 620 billion.

από τα 620 δις.

That funds everything in the U.K.

Αυτά χρηματοδοτούν τα πάντα στο Ηνωμένο Βασίλειο

from medical research, space exploration,

από την ιατρική έρευνα, την εξερεύνηση του διαστήματος,

where I work, at CERN in Geneva, particle physics,

εκεί που δουλεύω, στο CERN στη Γενεύη, τη φυσική υποατομικών σωματιδίων,

engineering, even arts and humanities,

τη μηχανική, μέχρι και οι τέχνες και ανθρωπιστικές επιστήμες

funded from the science budget,

χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό για την επιστήμη,

which is that 3.3 billion, that little, tiny yellow blob

αυτά τα 3,3 δις, αυτή η μικρή, μικροσκοπική κίτρινη κουκκίδα

around the orange blob at the top left of the screen.

γύρω από την πορτοκαλί κουκκίδα στο πάνω αριστερό μέρος της οθόνης.

So that's what we're arguing about.

Οπότε γι' αυτό συζητάμε.

That percentage, by the way, is about the same

Αυτό το ποσοστό, παρεμπιπτόντως, είναι περίπου το ίδιο

in the U.S. and Germany and France.

στις ΗΠΑ, τη Γερμανία και τη Γαλλία.

R&D in total in the economy,

Η έρευνα και η ανάπτυξη συνολικά στην οικονομία,

publicly funded, is about

που χρηματοδοτείται από το δημόσιο, είναι περίπου

0.6 percent of GDP.

0,6% του ΑΕΠ.

So that's what we're arguing about.

Οπότε γι' αυτό συζητάμε.

The first thing I want to say,

Το πρώτο πράγμα που θέλω να αναφέρω,

and this is straight from "Wonders of the Solar System,"

και αυτό έρχεται κατ' ευθείαν από τα «Θαύματα του Ηλιακού Συστήματος»,

is that our exploration of the solar system and the universe

είναι πως η εξερεύνηση του ηλιακού συστήματος και του σύμπαντος

has shown us that it is indescribably beautiful.

μας έχει δείξει πως είναι απερίγραπτα όμορφο.

This is a picture that actually was sent back

Αυτή είναι μία φωτογραφία που εστάλη πίσω

by the Cassini space probe around Saturn,

από το διαστημικό όχημα Κασίνι γύρω από τον Κρόνο

after we'd finished filming "Wonders of the Solar System."

αφού είχαμε τελειώσει τα γυρίσματα στα «Θαύματα του Ηλιακού Συστήματος».

So it isn't in the series.

Οπότε δεν είναι στη σειρά.

It's of the moon Enceladus.

Είναι από το φεγγάρι Εγκέλαδος.

So that big sweeping, white

Αυτή η τεράστια, λευκή

sphere in the corner is Saturn,

σφαίρα στη γωνία είναι ο Κρόνος,

which is actually in the background of the picture.

που στην πραγματικότητα βρίσκεται στο φόντο της φωτογραφίας.

And that crescent there is the moon Enceladus,

Και αυτή η ημισέληνος είναι το φεγγάρι Εγκέλαδος,

which is about as big as the British Isles.

το οποίο είναι περίπου τόσο μεγάλο όσο τα Βρετανικά Νησιά.

It's about 500 kilometers in diameter.

Έχει περίπου 500 χιλιόμετρα διάμετρο.

So, tiny moon.

Άρα ένα μικροσκοπικό φεγγάρι.

What's fascinating and beautiful ...

Αυτό που είναι συναρπαστικό και πανέμορφο --

this an unprocessed picture, by the way, I should say,

πρέπει να πω παρεμπιπτόντως, αυτή η φωτογραφία δεν έχει υποστεί επεξεργασία.

it's black and white, straight from Saturnian orbit.

Είναι ασπρόμαυρη, κατευθείαν από τη τροχιά στο Κρόνο.

What's beautiful is, you can probably see on the limb there

Αυτό που είναι πανέμορφο, πιθανώς μπορείτε να δείτε σε εκείνο το άκρο

some faint, sort of,

μερικές αχνές, κάπως σαν

wisps of almost smoke

τούφες καπνού

rising up from the limb.

να εκτινάσσονται από το άκρο.

This is how we visualize that in "Wonders of the Solar System."

Έτσι το απεικονίσαμε στα «Θαύματα του Ηλιακού Συστήματος».

It's a beautiful graphic.

Είναι ένα πανέμορφο γραφικό.

What we found out were that those faint wisps

Αυτό που ανακαλύψαμε ήταν πως αυτές οι αχνές τούφες

are actually fountains of ice

είναι στη πραγματικότητα συντριβάνια πάγου

rising up from the surface of this tiny moon.

που φεύγουν από την επιφάνεια αυτού του μικροσκοπικού φεγγαριού.

That's fascinating and beautiful in itself,

Αυτό είναι συναρπαστικό και πανέμορφο από μόνο του,

but we think that the mechanism

αλλά νομίζουμε πως ο μηχανισμός

for powering those fountains

που τροφοδοτεί αυτά τα συντριβάνια

requires there to be lakes of liquid water

απαιτεί να υπάρχουν λίμνες υγρού νερού

beneath the surface of this moon.

κάτω από την επιφάνεια αυτού του φεγγαριού.

And what's important about that

Και αυτό που είναι σημαντικό

is that, on our planet, on Earth,

είναι πως, στον πλανήτη μας, στη Γη,

wherever we find liquid water,

όπου βρίσκουμε υγρό νερό,

we find life.

βρίσκουμε ζωή.

So, to find strong evidence

Οπότε, το να βρίσκουμε ισχυρές αποδείξεις ύπαρξης

of liquid, pools of liquid, beneath the surface of a moon

υγρών, λίμνες υγρών, κάτω από την επιφάνεια ενός φεγγαριού

750 million miles away from the Earth

750 εκατομμύρια μίλια μακρυά από τη Γη

is really quite astounding.

είναι αλήθεια εκπληκτικό.

So what we're saying, essentially,

Οπότε αυτό που λέμε, στην ουσία,

is maybe that's a habitat for life in the solar system.

είναι πως ίσως αυτό είναι ένα περιβάλλον για ζωή στο ηλιακό σύστημα.

Well, let me just say, that was a graphic. I just want to show this picture.

Λοιπόν, να ξεκαθαρίσω, αυτό ήταν ένα γραφικό. Θέλω τώρα να σας δείξω αυτή τη φωτογραφία.

That's one more picture of Enceladus.

Είναι άλλη μία φωτογραφία του Εγκέλαδου.

This is when Cassini flew beneath Enceladus.

Είναι όταν το Κασίνι πέρασε κάτω από τον Εγκέλαδο.

So it made a very low pass,

Οπότε έκανε ένα πολύ χαμηλό πέρασμα,

just a few hundred kilometers above the surface.

λίγες εκατοντάδες χιλιόμετρα μόλις πάνω από την επιφάνεια.

And so this, again, a real picture of the ice fountains rising up into space,

Και εδώ, πάλι, μία πραγματική φωτογραφία των σιντριβανιών πάγου που εκτοξεύονται στο διάστημα,

absolutely beautiful.

απόλυτα πανέμορφο.

But that's not the prime candidate for life in the solar system.

Όμως, αυτό το φεγγάρι δεν είναι το πρώτο υποψήφιο για ζωή στο ηλιακό σύστημα.

That's probably this place,

Αυτό το μέρος όμως πιθανώς να είναι είναι,

which is a moon of Jupiter, Europa.

ένα φεγγάρι του Δία, η Ευρώπη.

And again, we had to fly to the Jovian system

Και πάλι, έπρεπε να πετάξουμε στο σύστημα του Δία

to get any sense that this moon, as most moons,

για να καταλάβουμε πως αυτό το φεγγάρι, όπως τα περισσότερα φεγγάρια,

was anything other than a dead ball of rock.

ήταν οτιδήποτε πλην μίας νεκρής πέτρινης σφαίρας.

It's actually an ice moon.

Στη πραγματικότητα είναι ένα φεγγάρι από πάγο.

So what you're looking at is the surface of the moon Europa,

Αυτό που βλέπετε είναι η επιφάνεια του φεγγαριού Ευρώπη,

which is a thick sheet of ice, probably a hundred kilometers thick.

η οποία είναι ένα χοντρό στρώμα πάγου, πιθανώς εκατό χιλιόμετρα σε πάχος.

But by measuring the way that

Αλλά από τις μετρήσεις του τρόπου

Europa interacts

που η Ευρώπη αλληλεπιδρά

with the magnetic field of Jupiter,

με το μαγνητικό πεδίο του Δία,

and looking at how those cracks in the ice

και κοιτώντας πως αυτές οι ρωγμές στο πάγο

that you can see there on that graphic move around,

όπως μπορείτε να δείτε σε εκείνο το γραφικό κινούνται,

we've inferred very strongly

υποστηρίζουμε σθεναρά την άποψη

that there's an ocean of liquid surrounding

πως υπάρχει ένας ωκεανός υγρού που περιβάλλει

the entire surface of Europa.

ολόκληρη την επιφάνεια της Ευρώπης.

So below the ice, there's an ocean of liquid around the whole moon.

Οπότε κάτω από το πάγο, υπάρχει ένας υγρός ωκεανός γύρω από ολόκληρο το φεγγάρι.

It could be hundreds of kilometers deep, we think.

Νομίζουμε πως θα μπορούσε να είναι εκατοντάδες χιλιόμετρα βαθύ.

We think it's saltwater, and that would mean that

Νομίζουμε ότι είναι θαλασσινό νερό, και αυτό θα σήμαινε πως

there's more water on that moon of Jupiter

υπάρχει περισσότερο νερό σ' αυτό το φεγγάρι του Δία

than there is in all the oceans of the Earth combined.

απ' ότι σε όλους τους ωκεανούς της Γης μαζί.

So that place, a little moon around Jupiter,

Οπότε αυτό το μέρος, ένα μικρό φεγγάρι γύρω από το Δία,

is probably the prime candidate

είναι μάλλον ο πρώτος υποψήφιος

for finding life on a moon

για εύρεση ζωής σε ένα φεγγάρι

or a body outside the Earth, that we know of.

ή σε ένα ουράνιο σώμα εκτός της Γης, που να ξέρουμε.

Tremendous and beautiful discovery.

Φοβερή και πανέμορφη ανακάλυψη.

Our exploration of the solar system

Η εξερεύνηση του ηλιακού συστήματος

has taught us that the solar system is beautiful.

μας έχει μάθει πως το ηλιακό σύστημα είναι πανέμορφο.

It may also have pointed the way to answering

Μπορεί επίσης να έχει δείξει το δρόμο προς την απάντηση

one of the most profound questions that you can possibly ask,

ενός από τα πιο βαθιά ερωτήματα που μπορεί να ρωτήσει κανείς,

which is: "Are we alone in the universe?"

το οποίο είναι «Είμαστε μόνοι μας στο σύμπαν;»

Is there any other use to exploration and science,

Υπάρχει κάποια άλλη χρησιμότητα στην εξερεύνηση και στην επιστήμη,

other than just a sense of wonder?

εκτός του να προκαλεί το θαυμασμό;

Well, there is.

Λοιπόν, ναι, υπάρχει.

This is a very famous picture

Αυτή είναι η διάσημη φωτογραφία

taken, actually, on my first Christmas Eve,

τραβηγμένη την πρώτη μου παραμονή Χριστουγέννων,

December 24th, 1968,

στις 24 Δεκεμβρίου, 1968,

when I was about eight months old.

όταν ήμουν περίπου 8 μηνών.

It was taken by Apollo 8

Λήφθηκε από το Απόλλο 8

as it went around the back of the moon.

καθώς πήγαινε γύρω προς τη πίσω μεριά της σελήνης.

Earthrise from Apollo 8.

«Η ανατολή της Γης» από το Απόλλο 8.

A famous picture; many people have said that it's the picture

Μία διάσημη φωτογραφία· πολλοί άνθρωποι έχουν πει πως αυτή είναι η φωτογραφία

that saved 1968,

που έσωσε το 1968,

which was a turbulent year --

το οποίο ήταν ένα έτος γεμάτο αναταραχές --

the student riots in Paris,

τα έκτροπα με τους φοιτητές στο Παρίσι,

the height of the Vietnam War.

η κλιμάκωση του πολέμου στο Βιετνάμ.

The reason many people think that about this picture,

Ο λόγος που πολλοί άνθρωποι πιστεύουν αυτό γι' αυτή η φωτογραφία,

and Al Gore has said it many times, actually, on the stage at TED,

και ο ίδιος ο Αλ Γκορ το 'χει πει πολλές φορές, ακόμα και στη σκηνή του TED,

is that this picture, arguably, was

είναι πως αυτή η φωτογραφία, ευλόγως, ήταν

the beginning of the environmental movement.

η έναρξη του περιβαλλοντολογικού κινήματος.

Because, for the first time,

Διότι, για πρώτη φορά,

we saw our world,

είδαμε τον κόσμο μας,

not as a solid, immovable,

όχι ως ένα συμπαγές, ακίνητο

kind of indestructible place,

σχεδόν άφθαρτο μέρος,

but as a very small, fragile-looking world

αλλά ως ένα πολύ μικρό, εύθραυστο κόσμο

just hanging against the blackness of space.

που απλά στέκεται μέσα στο σκοτάδι του διαστήματος.

What's also not often said

Αυτό που επίσης δεν λέγεται συχνά

about the space exploration, about the Apollo program,

για την εξερεύνηση του διαστήματος, για το πρόγραμμα Απόλλο,

is the economic contribution it made.

είναι η οικονομική του συνεισφορά.

I mean while you can make arguments that it was wonderful

Εννοώ ότι ενώ μπορείς να επιχειρηματολογήσεις πως αυτό ήταν πανέμορφο

and a tremendous achievement

και μία τρομακτική επίτευξη

and delivered pictures like this,

και απέδωσε φωτογραφίες όπως αυτή,

it cost a lot, didn't it?

κόστισε αρκετά, έτσι δεν είναι;

Well, actually, many studies have been done

Στη πραγματικότητα, πολλές μελέτες έχουν γίνει

about the economic effectiveness,

για την οικονομική αποτελεσματικότητα,

the economic impact of Apollo.

και τις οικονομικές επιπτώσεις του Απόλλο.

The biggest one was in 1975 by Chase Econometrics.

Η μεγαλύτερη έγινε το 1975 από την Chase Econometrics.

And it showed that for every $1 spent on Apollo,

Έδειξε πως για κάθε δολάριο που σπαταλήθηκε στο Απόλλο,

14 came back into the U.S. economy.

14 επεστράφησαν στην οικονομία των ΗΠΑ.

So the Apollo program paid for itself

Οπότε το πρόγραμμα Απόλλο απόσβεσε τα έξοδά του

in inspiration,

σε έμπνευση

in engineering, achievement

σε επιτεύξεις της μηχανικής

and, I think, in inspiring young scientists and engineers

και, νομίζω, σε έμπνευση προς τους νέους επιστήμονες και μηχανικούς

14 times over.

14 φορές παραπάνω.

So exploration can pay for itself.

Οπότε η εξερεύνηση μπορεί να πληρώσει τα έξοδά της.

What about scientific discovery?

Τι γίνεται όμως με τις επιστημονικές ανακαλύψεις;

What about driving innovation?

Τι γίνεται με την ώθηση της καινοτομίας;

Well, this looks like a picture of virtually nothing.

Λοιπόν, αυτή η φωτογραφία είναι φαινομενικά άδεια.

What it is, is a picture of the spectrum

Στην πραγματικότητα είναι μία φωτογραφία του φάσματος

of hydrogen.

του υδρογόνου.

See, back in the 1880s, 1890s,

Βλέπετε, τις δεκαετίες του 1880, 1890,

many scientists, many observers,

πολλοί επιστήμονες, πολλοί παρατηρητές,

looked at the light given off from atoms.

κοιτούσαν το φως που έβγαινε από τα άτομα.

And they saw strange pictures like this.

Και έβλεπαν περίεργες φωτογραφίες όπως αυτή.

What you're seeing when you put it through a prism

Αυτό που βλέπεις μέσω ενός πρίσματος

is that you heat hydrogen up and it doesn't just glow

όταν θερμάνεις υδρογόνο είναι πως δεν φωτοβολεί απλά

like a white light,

σαν λευκό φως,

it just emits light at particular colors,

αλλά εκπέμπει φως μόνο με συγκεκριμένα χρώματα,

a red one, a light blue one, some dark blue ones.

ένα κόκκινο, ένα ανοιχτό μπλε, μερικά σκοτεινά μπλε.

Now that led to an understanding of atomic structure

Αυτό οδήγησε στην κατανόηση της ατομικής δομής

because the way that's explained

διότι ο τρόπος με τον οποίο εξηγείται είναι ότι

is atoms are a single nucleus

τα άτομα είναι ένα πυρήνας

with electrons going around them.

με ηλεκτρόνια να περιφέρονται γύρω τους.

And the electrons can only be in particular places.

Και τα ηλεκτρόνια μπορούν να είναι μόνο σε συγκεκριμένες θέσεις.

And when they jump up to the next place they can be,

Και καθώς πηδάνε στην επόμενη θέση που μπορούν να πάνε

and fall back down again,

και έπειτα ξαναπέφτουν κάτω,

they emit light at particular colors.

εκπέμπουν φως σε συγκεκριμένα χρώματα.

And so the fact that atoms, when you heat them up,

Οπότε το γεγονός πως τα άτομα, όταν τα θερμάνεις,

only emit light at very specific colors,

εκπέμπουν φως μόνο σε πολύ συγκεκριμένα χρώματα,

was one of the key drivers

ήταν ένα από τους κινητήριους μοχλούς

that led to the development of the quantum theory,

που οδήγησαν στην ανάπτυξη της κβαντικής θεωρίας,

the theory of the structure of atoms.

τη θεωρία της δομής των ατόμων.

I just wanted to show this picture because this is remarkable.

Ήθελα να δείξω αυτή τη φωτογραφία γιατί είναι αξιοθαύμαστη.

This is actually a picture of the spectrum of the Sun.

Είναι στη πραγματικότητα μία φωτογραφία του φάσματος του Ήλιου.

And now, this is a picture of atoms in the Sun's atmosphere

Και εδώ είναι η φωτογραφία των ατόμων στην ατμόσφαιρα του Ήλιου

absorbing light.

καθώς απορροφούν φως.

And again, they only absorb light at particular colors

Και πάλι, απορροφούν φως μόνο σε συγκεκριμένα χρώματα

when electrons jump up and fall down,

όταν τα ηλεκτρόνια πηδούν πάνω και πέφτουν κάτω,

jump up and fall down.

πάνω-κάτω.

But look at the number of black lines in that spectrum.

Αλλά κοιτάξτε τον αριθμό των μαύρων γραμμών σ' αυτό το φάσμα.

And the element helium

Και το χημικό στοιχείο ήλιο

was discovered just by staring at the light from the Sun

ανακαλύφθηκε απλά με τη παρατήρηση του φωτός του Ήλιου

because some of those black lines were found

διότι μερικές απ' αυτές τις μαύρες γραμμές είχαν βρεθεί

that corresponded to no known element.

και δεν αντιστοιχούσαν σε κανένα γνωστό στοιχείο.

And that's why helium's called helium.

Και αυτός είναι ο λόγος που το ήλιο λέγεται έτσι.

It's called "helios" -- helios from the Sun.

Λέγεται «ήλιο» από τον Ήλιο.

Now, that sounds esoteric,

Τώρα, αυτό ακούγεται εσωτερικής φύσης

and indeed it was an esoteric pursuit,

και όντως ήταν μία αναζήτηση εσωτερισμού

but the quantum theory quickly led

αλλά η κβαντική θεωρία σύντομα οδήγησε

to an understanding of the behaviors of electrons in materials

στην κατανόηση των συμπεριφορών των ηλεκτρονίων σε υλικά,

like silicon, for example.

όπως το πυρίτιο για παράδειγμα.

The way that silicon behaves,

Ο τρόπος που το πυρίτιο συμπεριφέρεται,

the fact that you can build transistors,

το γεγονός πως μπορούμε να κατασκευάσουμε τρανζίστορ,

is a purely quantum phenomenon.

είναι ένα καθαρά κβαντικό φαινόμενο.

So without that curiosity-driven

Χωρίς αυτή την ωθούμενη από τη περιέργεια

understanding of the structure of atoms,

κατανόηση της δομής των ατόμων,

which led to this rather esoteric theory, quantum mechanics,

η οποία οδήγησε σε αυτή την αρκετά εσωτερική θεωρία, τη κβαντική μηχανική,

then we wouldn't have transistors, we wouldn't have silicon chips,

δε θα είχαμε τρανζίστορ, δεν θα είχαμε τσιπάκια σιλικόνης,

we wouldn't have pretty much the basis

δε θα είχαμε ουσιαστικά τη βάση

of our modern economy.

της μοντέρνας οικονομίας μας.

There's one more, I think, wonderful twist to that tale.

Υπάρχει μία ακόμα, νομίζω, εκπληκτική τροπή σε αυτή την ιστορία.

In "Wonders of the Solar System,"

Στα «Θαύματα του Ηλιακού Συστήματος»,

we kept emphasizing the laws of physics are universal.

δίναμε συνεχώς έμφαση στο ότι οι νόμοι της φυσικής είναι καθολικοί.

It's one of the most incredible things about the physics

Είναι ένα από τα πιο απίστευτα πράγματα σχετικά με τη φυσική

and the understanding of nature that you get on Earth,

και την κατανόηση της φύσης που έχουμε στη Γη,

is you can transport it, not only to the planets,

το ότι μπορούμε να τη μεταφέρουμε, όχι μόνο σε πλανήτες,

but to the most distant stars and galaxies.

αλλά στα πιο μακρινά αστέρια και γαλαξίες.

And one of the astonishing predictions

Και αυτή είναι μία από τις πιο εκπληκτικές προβλέψεις

of quantum mechanics,

της κβαντικής μηχανικής,

just by looking at the structure of atoms --

απλώς κοιτώντας τη δομή των ατόμων --

the same theory that describes transistors --

την ακριβώς ίδια θεωρία που περιγράφει τα τρανζίστορ --

is that there can be no stars in the universe

είναι πως δε μπορούν να υπάρχουν αστέρια στο σύμπαν

that have reached the end of their life

που να έχουν φτάσει στο τέλος της ζωής τους

that are bigger than, quite specifically, 1.4 times the mass of the Sun.

και να είναι μεγαλύτερα από ακριβώς 1,4 φορές τη μάζα του Ήλιου.

That's a limit imposed on the mass of stars.

Είναι ένα όριο που επιβάλλεται στη μάζα των αστέρων.

You can work it out on a piece of paper in a laboratory,

Μπορείτε να το υπολογίσετε σε ένα κομμάτι χαρτί σε ένα εργαστήριο,

get a telescope, swing it to the sky,

πάρτε ένα τηλεσκόπιο, στρέψτε το προς τον ουρανό

and you find that there are no dead stars

και θα ανακαλύψετε πως δεν υπάρχουν νεκρά αστέρια

bigger than 1.4 times the mass of the Sun.

μεγαλύτερα κατά 1,4 φορές της μάζας του Ήλιου.

That's quite an incredible prediction.

Αυτή είναι μία απίστευτη πρόβλεψη.

What happens when you have a star that's right on the edge of that mass?

Τι συμβαίνει όταν έχεις ένα αστέρι ακριβώς στο όριο αυτής της μάζας;

Well, this is a picture of it.

Αυτό είναι μία εικόνα αυτού του φαινομένου.

This is the picture of a galaxy, a common "our garden" galaxy

Αυτή είναι η εικόνα ενός γαλαξία, ενός τυπικού γαλαξία

with, what, 100 billion

με πόσα; 100 δισεκατομμύρια αστέρια

stars like our Sun in it.

όπως ο Ήλιος μας.

It's just one of billions of galaxies in the universe.

Είναι μόνο ένας από τα δισεκατομμύρια γαλαξιών στο σύμπαν.

There are a billion stars in the galactic core,

Υπάρχουν ένα δισεκατομμύριο αστέρια στον γαλακτικό πυρήνα,

which is why it's shining out so brightly.

γι' αυτό και φωτοβολεί τόσο έντονα.

This is about 50 million light years away,

Αυτός είναι περίπου 50 εκατομμύρια έτη φωτός μακρυά,

so one of our neighboring galaxies.

οπότε είναι ένας από τους γειτονικούς μας γαλαξίες.

But that bright star there

Αλλά αυτό το φωτεινό αστέρι εκεί

is actually one of the stars in the galaxy.

είναι στη πραγματικότητα ένα από τα αστέρια του γαλαξία.

So that star is also

Επομένως αυτό το αστέρι είναι επίσης

50 million light years away.

50 εκατομμύρια έτη φωτός μακρυά.

It's part of that galaxy, and it's shining as brightly

Είναι μέρος αυτού του γαλαξία, και φωτοβολεί εξίσου έντονα

as the center of the galaxy

με το κέντρο του γαλαξία

with a billion suns in it.

που έχει ένα δις ήλιους μέσα του.

That's a Type Ia supernova explosion.

Είναι μία έκρηξη σούπερ νόβα τύπου Ia.

Now that's an incredible phenomena,

Είναι ένα εκπληκτικό φαινόμενο,

because it's a star that sits there.

διότι είναι ένα αστέρι που κάθεται εκεί.

It's called a carbon-oxygen dwarf.

Λέγεται νάνος άνθρακα-οξυγόνου.

It sits there about, say, 1.3 times the mass of the Sun.

Κάθεται εκεί με περίπου, ας πούμε, 1,3 φορές τη μάζα του Ήλιου.

And it has a binary companion that goes around it,

Και έχει άλλο ένα συντροφικό αστέρι που περιστρέφεται γύρω του,

so a big star, a big ball of gas.

ένα μεγάλο αστέρι, μία μεγάλη μπάλα από αέρια.

And what it does is it sucks gas

Και αυτό που κάνει ο νάνος είναι να ρουφά αυτά τα αέρια

off its companion star,

από το συντροφικό του αστέρι,

until it gets to this limit called the Chandrasekhar limit,

μέχρι που φτάνει σε αυτό το όριο που λέγεται όριο Τσαντρασέκαρ

and then it explodes.

και έπειτα εκρήγνυται.

And it explodes, and it shines as brightly

Και εκρήγνυται, και φωτοβολεί εξίσου έντονα

as a billion suns for about two weeks,

με ένα δισεκατομμύριο ήλιους για περίπου δύο βδομάδες,

and releases, not only energy,

και απελευθερώνει, όχι μόνο ενέργεια,

but a huge amount of chemical elements into the universe.

αλλά και μια τεράστια ποσότητα χημικών στοιχείων στο σύμπαν.

In fact, that one is a carbon-oxygen dwarf.

Στη πραγματικότητα, αυτό είναι ένα αστέρι-νάνος άνθρακα-οξυγόνου.

Now, there was no carbon and oxygen

Βέβαια, δεν υπήρχε άνθρακας και οξυγόνο

in the universe at the Big Bang.

στο σύμπαν στη Μεγάλη Έκρηξη.

And there was no carbon and oxygen in the universe

Και δεν υπήρχε καθόλου άνθρακας και οξυγόνο στο σύμπαν

throughout the first generation of stars.

στη πρώτη γενιά αστέρων.

It was made in stars like that,

Δημιουργήθηκαν σε αστέρια όπως αυτό,

locked away and then returned to the universe

αφού κλειδώθηκαν και έπειτα επεστράφησαν στο σύμπαν

in explosions like that

με εκρήξεις όπως αυτή

in order to recondense into planets,

ώστε να επανασυμπυκνωθούν σε πλανήτες,

stars, new solar systems

αστέρια, νέα ηλιακά συστήματα

and, indeed, people like us.

και σαφώς σε ανθρώπους σαν εμάς.

I think that's a remarkable demonstration of the power

Νομίζω πως είναι μία εκπληκτική παρουσίαση της δύναμης

and beauty and universality of the laws of physics,

και της ομορφιάς και της καθολικότητας των νόμων της φυσικής,

because we understand that process,

διότι καταλαβαίνουμε αυτή τη διαδικασία,

because we understand

διότι καταλαβαίνουμε

the structure of atoms here on Earth.

την δομή των ατόμων εδώ στη Γη.

This is a beautiful quote that I found --

Αυτό είναι ένα πανέμορφο απόφθεγμα που βρήκα --

we're talking about serendipity there -- from Alexander Fleming:

μιλάει για την εύνοια στις τυχαίες ανακαλύψεις -- από τον Αλεξάντερ Φλέμινγκ.

"When I woke up just after dawn

«Όταν ξύπνησα αμέσως μετά την ανατολή

on September 28, 1928,

στις 28 Σεπτεμβρίου, 1928,

I certainly didn't plan to revolutionize all medicine

σίγουρα δε σχεδίαζα να φέρω την επανάσταση σε όλη την ιατρική επιστήμη

by discovering the world's first antibiotic."

ανακαλύπτοντας το πρώτο αντιβιοτικό στο κόσμο».

Now, the explorers of the world of the atom

Οι εξερευνητές του κόσμου του ατόμου

did not intend to invent the transistor.

δε σκόπευαν να ανακαλύψουν το τρανζίστορ.

And they certainly didn't intend to

Και σίγουρα δε σκόπευαν να

describe the mechanics of supernova explosions,

περιγράψουν τη μηχανική των εκρήξεων σούπερ νόβα,

which eventually told us where

που τελικά μας είπε πού

the building blocks of life

τα δομικά στοιχεία της ζωής

were synthesized in the universe.

συντέθηκαν στο σύμπαν.

So, I think science can be --

Οπότε, νομίζω πως η επιστήμη μπορεί να υπάρχει --

serendipity is important.

η εύνοια της τύχης στις ανακαλύψεις είναι σημαντική.

It can be beautiful. It can reveal quite astonishing things.

Μπορεί να είναι πανέμορφη. Μπορεί να αποκαλύψει μερικά απίστευτα πράγματα.

It can also, I think, finally

Μπορεί επίσης, νομίζω

reveal the most profound

να αποκαλύψει τελικά τους πιο βαθείς

ideas to us

στοχασμούς μας

about our place in the universe

για τη θέση μας στο σύμπαν

and really the value of our home planet.

και πραγματικά την αξία του πλανήτη μας.

This is a spectacular picture of our home planet.

Αυτή είναι μία θεαματική φωτογραφία του πλανήτη μας.

Now, it doesn't look like our home planet.

Τώρα βέβαια, δε φαίνεται να είναι ο πλανήτης μας.

It looks like Saturn because, of course, it is.

Μοιάζει με τον Κρόνο διότι, φυσικά, αυτός είναι.

It was taken by the Cassini space probe.

Πάρθηκε από το διαστημικό όχημα Κασίνι.

But it's a famous picture, not because of

Αλλά είναι μία διάσημη φωτογραφία, όχι λόγω

the beauty and majesty of Saturn's rings,

της ομορφιάς και του μεγαλείου των δακτυλίων του Κρόνου,

but actually because of a tiny, faint blob

αλλά στη πραγματικότητα λόγων μίας μικροσκοπικής, θολής κουκίδας

just hanging underneath one of the rings.

ακριβώς κάτω από έναν από τους δακτύλιους.

And if I blow it up there, you see it.

Και αν μεγενθύνω εκεί πάνω, τη βλέπετε.

It looks like a moon,

Μοιάζει με φεγγάρι,

but in fact, it's a picture of Earth.

αλλά στη πραγματικότητα, είναι μία φωτογραφία της Γης.

It was a picture of Earth captured in that frame of Saturn.

Μία φωτογραφίας της Γης που πάρθηκε απ' αυτή την οπτική του Κρόνου.

That's our planet from 750 million miles away.

Είναι ο πλανήτης μας από 750 εκατομμύρια μίλια μακρυά.

I think the Earth has got a strange property

Νομίζω πως η Γη έχει αυτή τη περίεργη ιδιότητα

that the farther away you get from it,

όσο πιο μακριά φεύγεις απ' αυτή,

the more beautiful it seems.

τόσο πιο όμορφη φαίνεται.

But that is not the most distant or most famous picture of our planet.

Αλλά αυτή δεν είναι η πιο μακρινή ή πιο διάσημη φωτογραφία του πλανήτη μας.

It was taken by this thing, which is called the Voyager spacecraft.

Αυτή τραβήχτηκε από ένα διαστημόπλοιο, εν ονόματι Βόγιατζερ

And that's a picture of me in front of it for scale.

Και αυτή είναι μία φωτογραφία του με εμένα μπροστά για την κλίμακα.

The Voyager is a tiny machine.

Το Βόγιατζερ είναι μία μικροσκοπική μηχανή.

It's currently 10 billion miles away from Earth,

Τώρα βρίσκεται 10 δις μίλια μακρυά από τη Γη,

transmitting with that dish, with the power of 20 watts,

μεταδίδοντας με αυτό το πιάτο, με τη δύναμη των 20 Watt,

and we're still in contact with it.

και είμαστε ακόμα σε επικοινωνία μαζί του.

But it visited Jupiter, Saturn,

Αλλά επισκέφτηκε τον Δία, το Κρόνο,

Uranus and Neptune.

τον Ουρανό και το Ποσειδώνα.

And after it visited all four of those planets,

Και αφού επισκέφτηκε και τους τέσσερις αυτούς πλανήτες,

Carl Sagan, who's one of my great heroes,

ο Καρλ Σέιγκαν, ο οποίος είναι ένας από τους ήρωές μου,

had the wonderful idea

είχε τη μαγευτική ιδέα

of turning Voyager around

να περιστρέψουμε το Βόγιατζερ

and taking a picture of every planet it had visited.

και να πάρουμε μία φωτογραφία από κάθε πλανήτη που επισκέφτηκε.

And it took this picture of Earth.

Και τράβηξε αυτή τη φωτογραφία της Γης.

Now it's very hard to see the Earth there, it's called the "Pale Blue Dot" picture,

Είναι αρκετά δύσκολο να δείτε τη Γη εκεί, λέγεται η φωτογραφία «Αχνή Γαλάζια Κουκίδα»,

but Earth is suspended in that red shaft of light.

αλλά η Γη αιωρείται σε εκείνη την κόκκινη λωρίδα φωτός.

That's Earth from four billion miles away.

Αυτή είναι η Γη από μία απόσταση τεσσάρων δισεκατομμυρίων μιλίων μακρυά.

And I'd like to read you what

Και θα ήθελα να σας διαβάσω

Sagan wrote about it, just to finish,

αυτό που ο Σέιγκαν έγραψε γι' αυτή τη φωτογραφία, για να κλείσω,

because I cannot say words as beautiful as this

γιατί δε μπορώ να πω λέξεις εξίσου όμορφες όσο αυτές

to describe what he saw

για να περιγράψω αυτό που εκείνος είδε

in that picture that he had taken.

στη φωτογραφία που εκείνος τράβηξε.

He said, "Consider again that dot.

Είπε «Αναλογίσου πάλι αυτή την κουκκίδα.

That's here. That's home. That's us.

Αυτή είναι το εδώ. Είναι το σπίτι μας. Είμαστε εμείς.

On it, everyone you love,

Πάνω σ' αυτή, όλοι όσοι αγαπάς,

everyone you know, everyone you've ever heard of,

όλοι όσοι γνωρίζεις, όλοι όσοι έχεις ποτέ ακούσει,

every human being who ever was

κάθε άνθρωπος που υπήρξε ποτέ

lived out their lives.

έζησε τη ζωή του.

The aggregates of joy and suffering

Το σύνολο όλων των χαρών και των δεινών μας,

thousands of confident religions,

χιλιάδες αυτοπεπεισμένες θρησκείες,

ideologies and economic doctrines,

ιδεολογίες και οικονομικά δόγματα,

every hunter and forager, every hero and coward,

κάθε κυνηγός και βοσκός, κάθε ήρωας και δειλός,

every creator and destroyer of civilization,

κάθε δημιουργός και καταστροφέας πολιτισμού,

every king and peasant, every young couple in love,

κάθε βασιλιάς και ζητιάνος, κάθε νέο ερωτευμένο ζευγάρι,

every mother and father, hopeful child,

κάθε μητέρα και πατέρας, ελπιδοφόρο παιδί,

inventor and explorer,

εφευρέτης και εξερευνητής,

every teacher of morals, every corrupt politician,

κάθε δάσκαλος ηθικών αξιών, κάθε διεφθαρμένος πολιτικός,

every superstar, every supreme leader,

κάθε σούπερσταρ, κάθε απόλυτος άρχοντας,

every saint and sinner in the history of our species,

κάθε άγιος και αμαρτωλός στην ιστορία του είδους μας,

lived there, on a mote of dust,

έζησε εδώ, σε ένα κόκκο σκόνης,

suspended in a sunbeam.

που αιωρείται σε μία ηλιαχτίδα.

It's been said that astronomy's a humbling

Λένε πως η αστρονομία είναι μία ταπεινωτική εμπειρία

and character-building experience.

που χτίζει τον χαρακτήρα.

There is perhaps no better demonstration

Δεν υπάρχει ίσως καλύτερη επίδειξη

of the folly of human conceits

για την τρέλα της ανθρώπινης έπαρσης

than this distant image of our tiny world.

από αυτή τη μακρινή εικόνα του μικροσκοπικού μας κόσμου.

To me, it underscores our responsibility

Για μένα, υπογραμμίζει την ευθύνη μας

to deal more kindly with one another

να φερόμαστε ο ένας στον άλλο πιο ανθρώπινα

and to preserve and cherish the pale blue dot,

και να διατηρήσουμε και να νοιαστούμε για αυτή την αχνή γαλάζια κουκίδα

the only home we've ever known."

το μόνο σπίτι που έχουμε γνωρίσει ποτέ».

Beautiful words about

Πανέμορφες λέξεις για

the power of science and exploration.

τη δύναμη της επιστήμης και την εξερεύνηση.

The argument has always been made, and it will always be made,

Το επιχείρημα πάντοτε υπήρχε, και πάντοτε θα υπάρχει,

that we know enough about the universe.

πως ξέρουμε ήδη αρκετά για το σύμπαν.

You could have made it in the 1920s; you wouldn't have had penicillin.

Μπορούσες να το πεις τη δεκαετία του 1920, δεν θα είχες την πενικιλλίνη.

You could have made it in the 1890s; you wouldn't have the transistor.

Μπορούσες να το πεις τη δεκαετία του 1890, δε θα είχες το τρανζίστορ.

And it's made today in these difficult economic times.

Και λέγεται και σήμερα σε αυτή τη δύσκολη οικονομική συγκυρία.

Surely, we know enough.

Σίγουρα, γνωρίζουμε αρκετά.

We don't need to discover anything else about our universe.

Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε τίποτε άλλο για το σύμπαν μας.

Let me leave the last words to someone

Αφήστε με να αποχωρήσω με τις λέξεις κάποιου

who's rapidly becoming a hero of mine,

που γοργά γίνεται ήρωάς μου,

Humphrey Davy, who did his science at the turn of the 19th century.

του Χάμφρεϊ Ντέιβι, ο οποίος έκανε την επιστήμη του στο πέρασμα του 19ου αιώνα.

He was clearly under assault all the time.

Ήταν ξεκάθαρα υπό επίθεση συνεχώς.

"We know enough at the turn of the 19th century.

«Γνωρίζουμε αρκετά στο πέρασμα του 19ου αιώνα

Just exploit it; just build things."

Απλά εκμεταλλευτείτε το· απλά φτιάξτε πράγματα».

He said this, he said, "Nothing is more fatal

Σε αυτό, είπε «Τίποτα δεν είναι πιο μοιραίο

to the progress of the human mind

για τη πρόοδο του ανθρώπινου νου

than to presume that our views of science

από το να υποθέτουμε πως η προοπτική της επιστήμης

are ultimate,

έχει φτάσει στο τέλος της,

that our triumphs are complete,

πως οι θρίαμβοί μας ολοκληρώθηκαν,

that there are no mysteries in nature,

πως δεν υπάρχουν μυστήρια στη φύση,

and that there are no new worlds to conquer."

και πως δεν υπάρχουν νέοι κόσμοι να κατακτήσουμε».

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)