The state of the climate crisis | Climate Action Tracker

Transcriber: Joseph Geni Reviewer: Joanna Pietrulewicz

Translator: AhMaD .N Reviewer: Daban Q. Jaff

لە نۆڤەمبەری ساڵی 2015 دا 197 وڵات لە پاریس کۆبوونەوە

هاوڕا بوون لەسەر هەوڵی

ڕێگری لە بەرز بوونەوەی پلەی گەرمی زەوی بە 1.5 پلە.

ئامێری پێوانی کەش و هەوا چاودێری پابەند بوونی

In November 2015, 197 countries came together in Paris

38 ولات دەکات،

and agreed to pursue efforts

کە بەرپرسن لە دەردانی 80% گازی گوڵخانەی جیهان.

to limit the temperature increase on our planet to 1.5 degrees Celsius.

هەواڵە ناخۆشەکە ئەوەیە: ئەم گازانە لە زیاد بوون دان

The Climate Action Tracker monitors the climate commitments

بە رێژەی 1.1 پلە جیهانی گەرم کردووە.

and actions of 36 countries,

دوو کێشە لە ئامێری چاودێری کردنەکە بەدی دەکرێت.

totalling roughly 80 percent of today's global greenhouse gas emissions.

یەکەم، وڵاتەکان سنووری دەردانی گازەکانیان دیاری نەکرد

Here's the bad news: those emissions are still rising

تا بگەن بە ئامانجەکانی ڕێکەوتنەکەی پاریس.

and have already warmed the globe by 1.1 degrees Celsius.

تەنانەت گەر گەیشتنە ئامانجێکیش، پلەی گەرمی هێشتا بەرز دەبێتەوە

The tracker makes two problems clear.

بە بڕی زیاتر لە دوو پلە بە درێژای 70 ساڵی داهاتوو،

First, countries have not set emissions targets

ئەم زیاد بوونە بەردەوام دەبێت تا سەدەی 22 و بەولاوە.

ambitious enough to reach the goals of the Paris Agreement.

Even if every country hit their targets, the temperature would still increase

دووەم: تەنانەت حکومەتەکانیش خواستی ڕاستیان نییە

بۆ گەیشتن بە ئەو ئامانجە.

by more than two degrees Celsius over the next 70 years,

گشت ئەم کارانەی 36 وڵاتەکە کردوویانە تا ئێستا،

and continue to rise into the 22nd century and beyond.

لەگەڵ گشت پلانەکانی داهاتوش،

تەنها دەردانی گازەکان لاواز دەکات.

Second, governments are simply not delivering

دەبێت لەوە زیاتر بکەین.

بۆ ئەوەی رێگری لە بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی بە 1.5 پلە بکەین،

even on their unambitious targets.

Everything these 36 countries have done so far,

دەبێت تا 2030 ئاستی دەردانی گاز بگاتە نیوە و لە 2050 بە تەواوی نەمێنێت

and everything they are currently planning,

will only slow the growth in emissions.

با سەیری ژمارەکان بکەین.

We need to do more than that.

لە نیو 36 وڵات،

To have a hope of limiting global warming to 1.5 degrees,

تەنها 2 ولات کار دەکەن بۆ وەستانی پلەی گەرمی جیهان لە 1.5 پلە

we need to cut global emissions in half by 2030 and get to net zero by 2050.

وڵاتی گامبیا بەڵێنی کەم کردنی دەردانی گازەکانی دا،

سەرەڕای ئەوەی وڵاتێکی هەژارە

Let's go through the numbers.

Of the 36 countries analyzed,

کە بە جۆرێکی بچووک یارمەتی نواند.

only two are taking enough action to restrain global warming to 1.5 degrees.

وڵاتی مەغریب چەندەین ویستگەی وزەی خۆری دروست دەکات.

هەموو وڵاتەکانی تر شکستیان خواردووە.

The Gambia has pledged to reduce its emissions,

دەبوو لە ساڵی 2020 حکومەتەکانی جیهان کۆ ببنەوە

despite being one of the developing countries

that has contributed least to the problem.

و ئامانجەکانیان پتەوتر بکەن

And Morocco is building more and more solar power.

تەنها چەند وڵاتێک وەڵامیان هەبوو،

Every other country is failing.

ئەوانی تر لەسەر ئامانجە کەمەکانیان جێگر بوونە.

2020 is the year national governments were supposed to come together

هەندێک لە وڵاتان زۆر لە دوای گامبیا و مەغریب نین،

and strengthen their targets.

وەک هیندستان و کینیا.

بەڵام ئەم وڵاتانەی خاوەن باشترین دۆخی ئابورین،

So far, only a few have done so while others have announced

کە دەتوانن داهێنان و یارمەتی ببەخشن،

they're sticking with their existing insufficient targets.

شان ناخەنە بەر بەرپرسیاریەتیەکە.

Now, some countries aren't too far behind The Gambia and Morocco,

ویلایەتە یەکگرتووەکان لە ئێستادا دەکشێتەوە لە ڕێکەتنەکەی پاریس.

such as India and Kenya.

But the countries with the most advanced economies,

وڵاتی چین بەڵێن دەدات

بە ڕێکخستنی دەردانی گازی کاربۆن لە سەرەتای ساڵی 2060

those with the greatest capacity to innovate and help others,

کە ڕەنگە جیهان ڕزگار بکات لە گەرمی بە بڕی 0.3 پلە

are shirking their responsibilities to lead.

The United States is currently withdrawing from the Paris Agreement.

بەڵام کردارەکان بێ ئامانچ دەمێنن

China shows promise;

چین گەورەترین بازاڕە بۆ وزەی خۆر و با،

its pledge to balance out its carbon emissions by 2060

بەڵام هەروەها بۆ وێستگەی وزەی خەڵوزیش.

could save the world as much as 0.3 degrees Celsius of global warming.

هەروەها ئەوروپاش بە ئاراستەی ڕاست هەنگاو دەنێت

But actions on the ground remain divided.

بەهۆی "ڕێکەوتنی سەوز" تاکو وڵاتانی ئەندام زیاتر بەردەوام بن.

China is the largest market for wind and solar power,

بەلام ئەم ڕێکەوتنە هێشتا بەس نییە بۆ 1.5 پلە.

but also for new coal-fired power plants.

کەواتە هیچ هیواێک هەیە؟

And the EU is taking steps in the right direction

یەک لە ڕیگەکان بریتیە لە خواستی وڵاتان بۆ بەکارهێنانی وزەی کارەبا.

with its green deal to make member countries more sustainable.

وزەی کارەبا دەتوانێت کەرتەکانی تر چالاک بکات بؤ کەمکردنەوەی دەرکردەکان.

But this deal is still not enough for 1.5 degrees.

زیاتر لە 50 وڵات، 30 هەرێم 160شار و 200 پیشە

So are there any signs of hope?

One key measure is a country's willingness to clean up electricity.

بەتەواوی پابەندنی بەکارهێنانی کارەبان.

Clean power can enable other sectors to reduce or eliminate emissions.

دەنیمارک، سکۆتلاند و ویلایەتی ئۆسترالیای باشوور

More than 50 countries, 30 regions, 160 cities and 200 businesses

لە ئێستادا پابەندیان نیشان داوە،

بەڵام وڵاتانی تر دەبێت هەنگاو بنێن،

بۆ بەکارهێنانی ئەم وزەیە.

have committed to 100 percent clean electricity.

لە کەرتی گوستنەوە هەواڵی دڵخۆشکەری تر هەیە.

Denmark, Scotland and the state of South Australia

زیاتر لە 20 وڵات، پێنج هەرێم، 50 شار و 60 پیشە

are almost there already,

but much of the world still needs to commit to, and accelerate,

بە تەواوی پابەندی بەکارهێنانی ئۆتۆمبێلی کارەبایی،

this energy transition.

مۆتۆرسکیل و پاس بوون.

There's more good news in the transportation sector.

وڵاتی نەرویج فرۆشتنی ئۆتۆمبێلی سووتەمەنی ڕادەگرێت لە ساڵی 2025

More than 20 countries, five regions, 50 cities and 60 businesses

لە هەمان کاتدا ئەمریکا ڕێگە دەدات،

have already committed to 100 percent emission-free cars,

کۆمپانیاکان ئۆتۆمبێل دروست بکەن کەم بڕوات لەسەر گالۆنێک بەنزین،

motorcycles and buses.

کەوا توانایی ستانداردی بەنزین کەم دەکات.

Norway is mandating the end of all sales of fossil fuel cars by 2025.

کەرتەکانی تر، وەک ئاسن و چیمەنتۆ

یاخود کەرتی ئاسمانی و بارکردن،

هێشتا لەدوان و پاک کردنەوەی سەختترە.

Meanwhile, the US is allowing companies

to make cars that don't travel as far on a gallon of gas,

هەندێك کۆمپانیای ئاسن و چیمەنتۆ بەرهەمی بێ خۆڕایی کاربۆن پێش دەخەن،

rolling back fuel efficiency standards.

نەرویج و سکۆتلانداش هەوڵی گەشتی ئاسمانی بێ کاربۆن دەدن.

Other sectors, such as steel and cement-making

or aviation and shipping,

لە نۆڤەمبەری ساڵی 2015 197 وڵات لە پاریس کۆبوونەوە

are even further behind and trickier to clean up.

But some steel and cement companies are developing carbon-free production,

ئامانجیان دانا بۆ ڕێگری لە گۆڕینی دۆخی کەش هەوا.

بەڵام ئامانجەکان بێ سوود بوون

and Norway and Scotland are targeting carbon-free short-haul flights.

تاکو ڕێگری لە گەرم بوونی جیهان بکات بە 1.5 پلە

In November 2015, 197 countries came together in Paris

تەنانەت هەندێکیان پەیوەندی بە ئامانجە سەرەکیەکە نەبوو.

and set targets to fight climate change.

These targets were already insufficient to reach the stated goal

پێویستمان بە هەوڵ و خواستی زیاتر هەیە.

of limiting global warming to 1.5 degrees Celsius,

لە 10 ساڵی داهاتوو پێویستە گۆڕانکاری لە کەرتەکانی ئابوری بکرێت

and most are not on track to achieve even their own inadequate targets.

تاکو دەردانی گاز کەم ببێتەوە.

ئەم گۆڕانکاریانە ئەستەم دەبن بەڵام مەحاڵ نین

We need more ambitious targets and much more ambitious actions.

لەبەر ئەوەی هەلی زۆر دەرەخسێنیت

وەک پەیدا کردنی هەلی کار.

In the next decade, we need to transform key sectors of the global economy

ئەم خاڵانەش لەبیر نەکەیت:

in order to reduce emissions.

ئەم گۆڕانکاریانە واتا پاک بوونەوەی هەوا

These changes will be difficult but not impossible,

لەگەڵ کەش وهەوایەکی جێگیر و پارێزراوتر.

because they will also bring enormous opportunities

like creating millions of jobs.

And don't lose track of this key point:

such a transformation will also mean cleaner air

and a safer, more stable climate for all.