The difference between healthy and unhealthy love | Katie Hood | TED

Translator: Daban Q. Jaff Reviewer: Zhila Mawlood

So when you think about a child, a close friend, or a romantic partner,

کاتێک بیر لە منداڵێک، هاوڕێیەکی نزیک، یان ئەویندارێک دەکەیتەوە

the word "love" probably comes to mind,

لەوانەیە وشەی خۆشەویستی بەمێشکتدا بێت،

and instantly other emotions rush in:

یەکسەر هەستەکانی تر دەکەونە کار:

joy and hope,

شادی و هیوا،

excitement, trust and security,

دڵخۆشیی، متمانە و دڵنیایی،

and yes, sometimes sadness and disappointment.

هەندێک جار خەمباری و نائومێدی.

There might not be a word in the dictionary

لەوانەیە وشەیەک نەبێت لە فەرهەنگ

that more of us are connected to than love.

لە خۆشەویستی زیاتر پێکمانەوە ببەستێتەوە.

Yet, given its central importance in our lives,

گرنگی خۆشەویستی لە چەقی ژیانماندا

isn't it interesting that we're never explicitly taught how to love?

جێی سەرسورمان نییە، هەرگیز بۆمان ڕووننەکراوەتەوە چۆن فێری خۆشەویستی ببین؟

We build friendships,

هاورێیەتی بنیات دەنێین،

navigate early romantic relationships,

زوو دەبێت بە سۆزداری،

get married and bring babies home from the hospital

هاوسەرگیری دەکەین و منداڵ دەخەینەوە

with the expectation that we'll figure it out.

بەخۆمان دەڵێین، چارەسەری دەکەین.

But the truth is, we often harm and disrespect the ones we love.

بەڵام لە ڕاستیدا ئێمە زۆر کات، ئازاری ئەو کەسە دەدەین کە خۆشمان دەوێت.

It can be subtle things

دەشێ شتی خراپ بێت

like guilting a friend into spending time with you

وەک تاوانبارکردنی هاوڕێیەکت بۆ بەسەربردنی کات لەگەڵت.

or sneaking a peak at your partner's texts

یان بەدزیەوە سەیرکردنی نامەی هاورێکەت

or shaming a child for their lack of effort at school.

یان شەرمەزارکردنی منداڵێک کە هەوڵ کەم دەدات لە قوتابخانە.

100 percent of us will be on the receiving end

سەد لە سەدمان کۆتاییەکەمان

of unhealthy relationship behaviors

ڕەفتاری پەیوەندییەکی نادروست وەردەگرین

and 100 percent of us will do unhealthy things.

سەد لە سەدیشمان شتی ناتەندروست دەکەین.

It's part of being human.

ئەوە بەشێکی مرۆڤبوونە.

In its worst form, the harm we inflict on loved ones

لە خراپترین شێوەیدا، ئازاردانی خۆشەویستانمان

shows up as abuse and violence,

لە شێوەی توندوتیژی و خراپ بەکارهێناندا دەردەکەوێت.

and relationship abuse

خراپ بەکارهێنانی پەیوەندیش

is something that one in three women and one in four men

شتێکە یەک لەسەر سێی ژنان و یەک لەسەر چواری پیاوان

will experience in their lifetime.

لە ژیانیاندا ئەزموونی دەکەن.

Now, if you're like most people, when you hear those stats,

ئەگەر خەڵکانێکی زۆرت بەدڵە، کاتێک گوێت لەمانە دەبێت،

you'll go, "Oh, no, no, no, that would never happen to me."

دەڵێیت، نا نا نا. شتی وا بەسەرمندا ڕوونادات.

It's instinctual to move away from the words "abuse" and "violence,"

ئاساییە بە جۆرێک بیر لە وشەکانی ئازاردان و توندوتیژی بکەینەوە،

to think that they happen to someone else somewhere else.

وەک ئەوەی لە کەسێکی تردا و لە شوێنێکی تر ڕوودەدات.

But the truth is, unhealthy relationships and abuse are all around us.

بەڵام پەیوەندی ناتەندروست. و ئازاردان، لە هەموو دەورووبەرمانن.

We just call them different things and ignore the connection.

ئێمە پێمان وایە جیاوازن و پەیوەندییەکانیان نابینین.

هەڵسوکەوتی خراپ لە هەموو جێیەکە. لە شێوەی خۆشەویستیەکی ناتەندروستدا.

Abuse sneaks up on us disguised in unhealthy love.

I work for an organization called One Love

لە ڕێکخراوی 'یەک خۆشەویستی' کاردەکەم

started by a family whose daughter Yeardley was killed by her ex-boyfriend.

بەخێزانێک دەستی پێکرد، کە یاردلی کچیان، لەلایەن هاورێ کوڕەکەیەوە کوژرابوو.

This was a tragedy no one saw coming,

ئەوە تراژیدیایەک بوو کەس چاوەڕوانی نەدەکرد.

but when they looked back, they realized the warning signs were there

کاتێک سەیری ڕابردوویان کرد هەستیان کرد نیشانەکانی هەبووە

just no one understood what they were seeing.

بەڵام کەس لەو نیشانانە تێنەگەیشت.

Called crazy or drama or too much drinking,

پێیان دەگوت شێتی یان دراما یان زۆر خواردنەوە.

his actions weren't understood to be what they really were,

مانای کردارەکانی بەڕاستی وەرنەگیران.

which was clear signs of danger.

کە بە ئاشکرا دیار بوو مەترسیدار بوون.

Her family realized that if anyone had been educated about these signs,

خێزانەکەی زانیان هەرکەسێک، زانیاری هەبووایە دەربارەی ئەونیشانانە،

her death could have been prevented.

دەتوانرا ڕێگە لە مەرگی کچەکە بگیرێت.

So today we're on a mission to make sure

ئەرکی ئەمڕۆمان دڵنیابوونەوەیە لەوەی

that others have the information that Yeardley and her friends didn't.

هەموان ئەو زانیارییەیان هەبێت کە یاردلی و هاوڕێکانی نەیانبوو.

We have three main goals:

سێ ئامانجی سەرەکیمان هەیە:

give all of us a language for talking about a subject

هەبوونی زمانێک بۆ هەموومان بۆ قسەکردن دەربارەی شتێک

that's quite awkward and uncomfortable to discuss;

کەوا بەتەواوەتی ناشرینە و ناڕەحەتە بۆگفتوگۆکردن:

empower a whole front line, namely friends, to help;

هەموو هێڵەکانی پێشەوە دەسەڵاتی پێدەدات وەک هاورێیه‌کان بۆیارمەتی:

and, in the process, improve all of our ability to love better.

دواجار تواناکانمان زیاد بکەین تا باشتر خۆشەویستی بکەین.

To do this, it's always important to start by illuminating

بۆ ئەمەش خاڵی دەستپێک جیاکردنەوەی

the unhealthy signs that we frequently miss,

نیشانە ناتەندروستەکان بێت، کە هەمیشە نایانبینین،

and our work really focuses on creating content

و کارەکەمان چەختدەکاتە سەر دروستکردنی ناوەڕۆک

to start conversations with young people.

بۆ دەسپێکردنی گفتوگۆ لەگەڵ کەسانی لاو.

As you'd expect, most of our content is pretty serious,

وەک بینیتان، زۆربەی قایلبوونەکانمان مەترسیدارن،

given the subject at hand,

لە کاتێکدا بابەتەکەمان لە دەستدایە،

but today I'm going to use one of our more light-hearted

بەڵام ئەمڕۆ یەکێک لە بابەتە زۆر دڵناسکەکان بەکاردێنم

yet still thought-provoking pieces,

کە هەندێک بەشیان ناخۆشن،

"The Couplets,"

"کۆپلێتس"،

to illuminate five markers of unhealthy love.

بۆ ڕوونکردنەوەی بێنج نیشانەی. خۆشەویستیەکی ناتەندروست.

The first is intensity.

یەکەمینیان ناسکیی.

(Video) Blue: I haven't seen you in a couple days. I've missed you.

شین: دوو ڕۆژە تۆم نەبینیوە. بیرم دەکردی.

Orange: I've missed you too. (#thatslove)

پرتەقاڵ: منیش بیرم دەکردی.

Blue: I haven't seen you in five minutes. It feels like a lifetime.

شین: پێنج خولەکە تۆم نەبیبیوە. هەستدەکەم زۆر دەمێکە.

What have you been doing without me for five whole minutes?

ئەو پێنج خولەکە بەبێ من چیت دەکرد؟

Orange: It's been three minutes. (#thatsnotlove)

پرتەقاڵ: سێ خولەک بوو.

Katie Hood: Anybody recognize that? I don't know. I do.

کەتی: کەس ئەوە دەناسێتەوە؟ نازانم. من دەیناسم.

Abusive relationships don't start out abusive.

پەیوەندی خراپ بە هەڵسوکەوتی خراپ دەسپێناکات.

They start out exciting and exhilarating.

وروژێن و خۆش دەستپێدەکات.

There's an intensity of affection and emotion, a rush.

ناسکییەک هەیە لە پەیوەندییەکەدا خێرا ڕوودەدات.

It feels really good.

زۆر خۆش دیارە.

You feel so lucky, like you've hit the jackpot.

هەست بەبەختێکی باش کەیت. وەک یانسیبێکت بردبیتەوە.

But in unhealthy love, these feelings shift over time

بەڵام لەخۆشەویستیەکی ناتەندروستدا ئەو هەستانە دەگۆڕێن

from exciting to overwhelming and maybe a little bit suffocating.

لە خۆشییەوە بۆ ناخۆشی. لەوایە کەمێک هەستی خنکانیشی لەگەڵ بێ.

You feel it in your gut.

لە ناوەوەتدا هەستی پێدەکەیت.

Maybe it's when your new boyfriend or girlfriend

ڕەنگە کاتێک بێت کە هاورێ کوڕەکەت یان هاورێ کچە نوێیەکەت

says "I love you" faster than you were ready for

بڵێ خۆشمدەوێی خێراتر لەوەی خۆت ئامادەکردبێت بۆی

or starts showing up everywhere, texting and calling a lot.

یان لە هەموو جێیەک دەرکەوێت، نامە و پەیوەندیت زۆر پێوە دەکات.

Maybe they're impatient when you're slow to respond,

لەوانەیە نائارامبن، کاتێک بە خاوی وەڵام دەدەیتەوە،

even though they know you had other things going on that day.

ئەگەر چی دەزانن . تۆ کاری ترت کردوە لەو ڕۆژەدا

It's important to remember that it's not how a relationship starts that matters,

گرنگە لەیادمان بێت گرنگە نییە پەیوەندی چۆن دروست دەبێت

it's how it evolves.

گرنگ ئەوەیە چۆن گەشە دەکات.

It's important in the early days of a new relationship

لەڕۆژەکانی سەرەتای پەیوەندیەکی نوێ گرنگە

to pay attention to how you're feeling.

ئاگاداربین هەستەکانت چۆنن.

Are you comfortable with the pace of intimacy?

ئایە ئاسودەی لەگەڵ هەنگاوە ئاڵۆشاوییەکاندا؟

Do you feel like you have space and room to breathe?

هەست دەکەی بۆشای و ژوورێکت هەیە بۆ هەناسەدان؟

It's also really important to start practicing using your voice

بە دڵنیاییەوە گرنگە دەست بکەیت بە ڕاهێنان و بەکارهێنانی دەنگت

to talk about your own needs.

بۆقسەکردن دەربارەی پێداویستیەکانت.

Are your requests respected?

ئایا ڕێز لە داواکارییەکانت دەگیرێت؟

A second marker is isolation.

دووەمین ئاماژە گۆشەگیرییە.

(Video) Orange 2: Want to hang out?

دەتەوێت بچینە دەرەوە؟

Orange 1: Me and my boyfriend always have Monday Funday.

من و یارەکەم ڕۆژی دووشەمان، ڕۆژی خۆشیمانە.

Orange 2: Want to hang out?

دەتەوێت بچینە دەرەوە؟

Orange 1: Me and my boyfriend always have Monday Funday.

من و یارەکەم ڕۆژی دووشەمان، ڕۆژی خۆشیمانە.

Orange 2: Tomorrow? Orange 1: It's our Tuesday Snooze Day.

سبەی؟ ڕۆژی سێ شەمە ڕۆژی خەومانە.

Orange 2: Wednesday? Orange 1: No Friends Day.

چوارشممە؟ هیچ ڕۆژێک نییە بۆ هاوڕێیەتی.

KH: If you ask me, isolation is one of the most frequently missed

گۆشەگیری زۆربەی کات نابینرێت و نیشانەیەکە

and misunderstood signs of unhealthy love.

بۆ خۆشەویستییەکی ناتەندروست.

Why?

بۆچی؟

Because every new relationship starts out with this intense desire

چونکە هەموو پەیوەندیەکی نوێ بە ئارەزوەکی زۆرەوە دەست پێدەکات

to spend time together,

بۆ کات بەسەربردن پێکەوە،

it's easy to miss when something shifts.

کاتێک شتێک دەگۆڕێت زۆر نابینرێت.

Isolation creeps in when your new boyfriend or girlfriend

گۆشەگیری دەست دەکات بەجووڵە کاتێک یارە نوێکەت

starts pulling you away from your friends and family,

لە هاوڕێ و خێزانەکەتت دوور دەخاتەوە،

your support system,

هەروەها سیستمی پاڵپشتیشت،

and tethering you more tightly to them.

زیاتر بەوانەوە دەتبەستێتەوە.

They might say things like,

لەوانەیە بڵێن شتەکان بەم شێوەییە،

"Why do you hang out with them? They're such losers"

بۆچی لەگەڵیان دەچیتە دەرەوە؟" ئەوان دۆراوەکانن."

about your best friends,

دەربارەی باشترین هاورێکانت،

or, "They want us to break up. They're totally against us"

یان "ئەوان دەیانەوێت دڵمان بشکێنن ئەوان بەتەواوەتی دژی ئێمەن"

about your family.

دەربارەی خێزانەکەت.

Isolation is about sowing seeds of doubt

گۆشە گیری چاندنی تۆی گومانە

about everyone from your prerelationship life.

دەربارەی هەموو کەسێک لە پەیوەندیەکانی ژیانت.

Healthy love includes independence,

خۆشەویستیەکی تەندروست، پێکدێت لەسەربەخۆیی،

two people who love spending time together

دوو کەس کە حەزبکەن پێکەوەبن

but who stay connected to the people and activities they cared about before.

بەڵام پەیوەندییان بەو شت و کەسانەوە بمێنێت کە پێشتر گرنگ بووە لایان.

While at first you might spend every waking minute together,

لەسەرەتای پەیوەندییەکە هەموو خولەکێکتان بەیەکەوە بەسەردەبەن،

over time maintaining independence is key.

پاراستنی سەربەخۆیی کلیلە.

You do this by making plans with friends and sticking to them

پلان لەگەڵ هاوڕێکانت دادەنێیت و لەگەڵیان دەبیت

and encouraging your partner to do the same.

و هانی هاوبەشەکەت دەدەیت هەمان شت بکات.

A third marker of unhealthy love is extreme jealousy.

سێهەمین نیشانه‌ی خۆشەویستیەکی ناتەندروست غیرەی زۆرە.

(Video) Blue 2: What are you so happy about?

ئەوە بۆ ئەوەنە دڵخۆشیت؟

Blue 1: She just started following me on Instagram!

لە ئینستاگرام فۆلۆوی کردم!

Blue 2: What are you so nervous about?

بۆ ئەوەندە ڕاڕایت؟

Blue 1: She, she just started following me, like, everywhere.

فۆلۆوی کردم، هەمیشە بەدوامەوەیە.

(#thatsnotlove)

(ئەمە خۆشەویستی نییە)

KH: As the honeymoon period begins to fade,

وەک مانگی هەنگوینی، وردە وردە نامێنێت،

extreme jealousy can creep in.

ئیرەیی دەست دەکات بەجووڵە.

Your partner might become more demanding,

لەوانەیە داواکاری هاوبەشەکەت زیاتر بێت.

needing to know where you are and who you're with all the time,

پێویستە بزانێت لەکوێیت و هەموو کات كێت لەگەڵە،

or they might start following you everywhere, online and off.

لەوانەیە شوێنت بکەوێت بۆ هەمووشوێنێک ئۆنلاین بێت یان ئۆف،

Extreme jealousy also brings with it possessiveness and mistrust,

ئیرەیی، کۆنتڕۆڵکردن و بێ متمانەی بەدوادا دێت.

frequent accusations of flirting with other people or cheating,

ئەمەش نزیکبوونەوە لە کەسانی تر و خیانەتی لێ دەکەوێتەوە،

and refusal to listen to you when you tell them

ڕەتی دەکاتەوە گوێت لێبگرێت کاتێک پێی دەڵێیت

they have nothing to worry about and that you only love them.

پێویست ناکات خەمی هیچت هەبێت تۆ تەنها ئەوت خۆش دەوێت.

Jealousy is a part of any human relationship,

ئیرەیی بەشێکی پەیوەندی مرۆڤە،

but extreme jealousy is different.

بەڵام ئیرەیی زۆر، جیاوازە.

There's a threatening, desperate and angry edge to it.

هەڕەشەیەک هەیە، نائومێدی و تووڕەیی دەگاتە لوتکە.

Love shouldn't feel like this.

خۆشەوێستی پێویست ناکات بەو جۆرە بێت.

A fourth marker is belittling.

چوارەم نیشانە، بچووککردنەوەیە.

(Video) Blue: Wanna hang out? Orange: I gotta study.

دەتەوێت بچینەدەرەوە؟ دەخوێنم.

Blue: You'll get an A anyway, A for amazing. (#thatslove)

خۆ هەر ئەی دێنیت، ئەی بۆ گرنگەکان.

Blue: Wanna hang out? Orange: I gotta study.

دەتەوێت بچینەدەرەوە؟ دەخوێنم.

Blue: You'll get an F anyway,

خۆ هەر دەرناچیت،

F for, F for... stupid. (#thatsnotlove)

ئێف بۆ گەمژە.

KH: Yeah, hmm.

کەتی: بەڵێ ئممم.

In unhealthy love, words are used as weapons.

لەخۆشەویستیەکی ناتەندروست، وشە وەک چەک بەکاردێت.

Conversations that used to be fun and lighthearted

ئەو وتانەی بۆ خۆشی و پێکەنین بوون

turn mean and embarrassing.

دەگۆڕێن بۆ ئیحراجکردن.

Maybe your partner makes fun of you in a way that hurts,

ڕەنگە گاڵتەکانی هاوبەشەک بەجۆرێک بێت کە ئازارت بدات،

or maybe they tell stories and jokes for laughs at your expense.

یان لەوانەیە چیرۆک بگێڕێتەوە بۆ گاڵتە و پێکەنین بە تۆ.

When you try to explain that your feelings have been hurt,

کاتێک هەوڵدەدەیت بۆی ڕوونبکەیتەوە کە ئازاری هەستەکانتی داوە

they shut you down and accuse you of overreacting.

هێرش دەکاتە سەرت و بە هەڵەشە ناوت دەبات.

"Why are you so sensitive? What's your problem. Give me a break."

"بۆ هێندە هەستیاریت؟ کێشەت چییە؟ پشووەیەکم بەرێ."

You are silenced by these words.

بەو وشانە بێدەنگت دەکەن.

It seems pretty obvious, but your partner should have your back.

بە ڕوونی دیارە دەبوو یارەکەت پشتت بێت.

Their words should build you up, not break you down.

دەبوو وشەکان دروستت بکەن نەک بتشکێنن.

They should keep your secrets and be loyal.

دەبێت نهێنییەکانت بپارێزن و بەوەفا بن.

They should make you feel more confident,

دەبێت ئارامت بکەن

not less.

نەک کەمتر.

Finally, a fifth marker: volatility.

پێنجەم نیشانە و کۆتا توانای گۆڕینە.

(Video) Orange 1: I'd be sad if we broke up.

دڵتەنگ دەبم ئەگەر جیاببینەوە.

Orange 2: I'd be sad too. (#thatslove)

منیش دڵتەنگ دەبم.

Orange 1: I'd so depressed if we ever broke up.

ناڕەحەت دەبم گەر جیاببینەوە.

I'd throw myself off this step.

بەم هەنگاوە خۆم دەخەمە خوارەوە.

I would! Don't try to stop me!

ئەمەوێت! هەوڵمەدە بم وەستێنیت!

(#thatsnotlove)

ئەمە خۆشەویستی نییە.

KH: Frequent breakups and makeups, high highs and low lows:

چەند بارەبوونەوەی جیابوونەوە و ئاشتبوونەوە بە ڕێژەی زۆر و کەم:

as tension rises, so does volatility.

کاتێک توندی زیاد دەکات شتەکان دەگۆڕێن.

Tearful, frustrated fights followed by emotional makeups,

فرمێسکاوی، ناکۆکییە نائومێدەکان دواتر دڵشکان،

hateful and hurtful comments like,

قسەی ناشرین و ناخۆش وەک،

"You're worthless, I'm not even sure why I'm with you!"

"بێ نرخیت، نازانم بۆ لەگەڵ تۆم!"

followed quickly by apologies and promises it will never happen again.

دواتر بە خێرایی داوای لێبووردن دەکەن و بەڵێن دەدەن جارێکی دی ئەوە ڕوو نەداتەوە.

By this point, you've been so conditioned to this relationship roller coaster

لەم کاتەدا تۆ لە پەیوەندییەکی ناجێگیردایت

that you may not realize how unhealthy and maybe even dangerous

ڕەنگە هەست بە ناتەندروستی و مەترسیی

your relationship has become.

پەیوەندییەکەت نەکەیت.

It can be really hard to see

بینینی ئەوە سەختە

when unhealthy love turns towards abuse,

کاتێک خۆشەویستی ناتەندروست دەگۆڕێت بۆ ئازاردان،

but it's fair to say that the more of these markers

بەڵام بەخۆشحاڵیەوە دەڵێم کەوا ئەو ئاماژانە

your relationship might have,

لەوانەیە پەیوەندیەکەت،

the more unhealthy and maybe dangerous your relationship could be.

ناتەندروست بێت و ڕووبەروی مەترسی ببێتەوە.

And if your instinct is to break up and leave,

گەر توانیت جیابیتەوە و جێیبێڵیت،

which is advice so many of us give our friends

ئەمە ئامۆژگارییەکە دەیدەین بە هاوڕێکانمان

when they're in unhealthy relationships,

کاتێک لەناو پەیوەندیەکی ناتەندروستدان،

that's not always the best advice.

هەمیشە باشترین ئامۆژگاری نابێت.

Time of breakup can be a real trigger for violence.

کاتی جیابوونەوە دەتوانێت ببێتە دەستپێکی توندوتیژی.

If you fear you might be headed towards abuse or in abuse,

ئەگەر دەترسیت ڕووبەروی ئازاردان ببیتەوە،

you need to consult with experts to get the advice on how to leave safely.

پێویستە لەگەڵ کەسی شارەزا ڕاوێژ بکەیت بۆ دەستکەوتنی ئامۆژگاری ڕزگاربوون.

But it's not just about romantic relationships

بەڵام تەنها دەرباره‌ی پەیوەندی سۆزداری نییە

and it's not just about violence.

دەربارەی توندوتیژیش نییە.

Understanding the signs of unhealthy love

تێگەیشتنی نیشانەکانی خۆشەویستی ناتەندروست

can help you audit and understand nearly every relationship in your life.

دەتوانێت یارمەتیت بدات لە تێگەیشتن و ڕێکخستنی هەموو پەیوەندیەکانی ژیانت.

For the first time, you might understand why you're disappointed in a friendship

بۆ یەکەم جار، تێبگەیت بۆچی نائومێدیت لە هاوڕێیەتی

or why every interaction with a certain family member

یان بۆچی هەموو کارلێککردنەکانت لەگەڵ ئەندامانی خێزانەکەت

leaves you discouraged and anxious.

به‌ بێورەیی و بێ ئارامی جێتدەهێڵن.

You might even begin to see how your own intensity and jealousy

تەنانەت لەوانەیە سۆز و ئیرەییەکەشت ببینیت

is causing problems with colleagues at work.

هۆکاری کێشەکانبن لەگەڵ هاوکارەکانت.

Understanding is the first step to improving,

تێگەیشتن یەکەم هەنگاوە بۆ بەرەوپێشچوون،

and while you can't make every unhealthy relationship healthy --

لە کاتێکدا ناتوانیت هەموو پەیوەندییە ناتەندروستەکان نەتدروست بکەیت

some you're going to have to leave behind --

پێویستە هەندێکیان پشت گوێ بخەیت--

you can do your part every day to do relationships better.

دەتوانیت هەموو ڕۆژ ڕۆڵی خۆت بگێڕیت تا باشتریان بکەیت.

And here's the exciting news:

ئەمە هەواڵە خۆشەکەیە:

it's actually not rocket science.

لەڕاستیدا زۆر قورس نییە.

Open communication, mutual respect,

پەیوەندیەکی کراوە، ڕێزگرتنێکی دووقۆڵی،

kindness, patience --

میهرەبانی، ئارامگرتن

we can practice these things every day.

هەموو ڕۆژێک دەتوانین ئەم شتانە بکەین.

And while practice will definitely make you better,

بێگومان ڕاهێنانکردن بەتەواوەتی باشترت دەکات،

I have to promise you it's also not going to make you perfect.

بەڵینتان دەدەمێ کە ناتانکات بە کەسێکی نموونەیی.

I do this for a living

بژێویم لەسەر ئەمەیە

and every day I think and talk about healthy relationships,

بیردەکەمەوە و قسەدەکەم دەربارەی پەیوەندیە تەندروستەکان،

and still I do unhealthy things.

هێشتا شتی ناتەندروست دەکەم.

Just the other day as I was trying to shuttle my four kids out the door

ڕۆژێک هەوڵمدەدا منداڵەکانم ببەمە دەرەوەی ماڵ

amidst quarreling, squabbling and complaints about breakfast,

بووە دەمەقاڵێ و شەڕ و گلەیکردن کاتی نانی بەیانی،

I completely lost it.

بەتەواوەی کۆنترۆڵم لەدەست دا.

With an intentionally angry edge,

کە تورەییم گەیشتە لوتکە،

I screamed,

هاوارمکرد،

"Everybody just shut up and do what I say!

هەمووتان بێ دەنگ بن و ئەوە بکەن کە دەیڵێم!

You are the worst!

ئێوە خراپترینن!

I am going to take away screen time and dessert

شیرینی و مۆبایل و هەموو ئەو شتانە فڕێدەدەم کە

and anything else you could possibly ever enjoy in life!"

لە ژیاندا حەزتان لێیەتی!

(Laughter)

(پێکەنین)

Anybody been there?

کەس ئەمەی بەسەر هاتووە؟

(Applause)

(چەپڵەرێزان)

Volatility, belittling.

توانای گۆڕین، بچووکردنەوە.

My oldest son turned around and looked at me, and said,

کوڕە گەورەکەم ڕووی سوڕاند و و سەیریکردم، گوتی

"Mom, that's not love."

دایکە، ئەوە خۆشەویستی نییە.

(Laughter)

(پێکەنین)

For a minute, I really wanted to kill him for calling me out.

بۆچەند خولەکێک، دەمویست لەبەر ئەو قسەیە بیکوژم.

Trust me.

بڕوام پێبکەن.

But then I gathered myself

بەڵام دواتر خۆم کۆکردەوە

and I thought, you know what, I'm actually proud.

و لەڕاستیدا شانازیم پێوە کرد.

I'm proud that he has a language to make me pause.

شانازیم دەکرد کە زمانێکی هەیە دەتوانێت بموەستێنێت.

I want all of my kids to understand what the bar should be

دەمەوێت هەموو منداڵەکانم تێبگەن وەڵامدانەوە دەبێ چۆن بێت.

for how they're treated

بزانن چۆن مامەڵەیان لەگەڵ بکرێت.

and to have a language and a voice to use when that bar is not met

دەنگ و زمانێکیان هەبێت کاتێک وەڵامێک نەبێت

versus just accepting it.

بەرامبەر بە قایلبوون.

For too long, we've treated relationships as a soft topic,

بۆ ماوەیەکی زۆر لەسەرخۆ مامەڵەمان لەگەڵ پەیوەندیەکان کرد.

when relationship skills are one of the most important

لە کاتێکدا هونەرەکانی خۆشەویستی یەکێکن لە شتە گرنگ و

and hard to build things in life.

سەختەکانی ژیان.

Not only can understanding unhealthy signs

نەک تەنها ناتوانین لە نیشانە ناتەندروستەکان تێبگەین،

help you avoid the rabbit hole that leads to unhealthy love,

ناهێڵێت بکەویتە کونی کەروێشکەکەوە کە دەتباتەوە سەر خۆشەویستی ناتەندروست.

but understanding and practicing the art of being healthy

بەڵام تێگەیشتن و ڕاهێنان هونەری تەندروستبوونن

can improve nearly every aspect of your life.

دەتوانن لە هەموو بوارەکانی ژیاندا یارمەتیت بدەن.

I'm completely convinced

بەتەواوی قایلبووم

that while love is an instinct and an emotion,

کەوا خۆشەویستی بەهرە و هەستە،

the ability to love better is a skill we can all build

هەوڵدان بۆ خۆشەویستییەکی باشتر کارامەییە دەتوانین بنیاتی بنێین

and improve on over time.

وباشتریبكه‌ین به‌ تێپه‌ڕبوونی كات.

Thank you.

سوپاس.

(Applause)

(چەپڵەرێزان)