The difference between healthy and unhealthy love | Katie Hood | TED

Çeviri: Nevaz Mescioğlu Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

So when you think about a child, a close friend, or a romantic partner,

Çocuğunuzu, yakın bir arkadaşınızı ya da duygusal partnerinizi düşündüğünüzde

the word "love" probably comes to mind,

muhtemelen akla "sevgi" kelimesi gelir

and instantly other emotions rush in:

ve birden diğer duygular üşüşür.

joy and hope,

Neşe ve umut,

excitement, trust and security,

heyecan, güven ve emniyet

and yes, sometimes sadness and disappointment.

ve evet, bazen de üzüntü ve hayal kırıklığı.

There might not be a word in the dictionary

Sözlükte "sevgi"den daha fazla mensubu olan bir kelime olmayabilir.

that more of us are connected to than love.

Yet, given its central importance in our lives,

Ancak hayatımızda esas önemi ona vermemize rağmen

isn't it interesting that we're never explicitly taught how to love?

nasıl seveceğimizin bize açık bir şekilde hiç öğretilmemesi ilginç değil mi?

We build friendships,

Arkadaşlıklar kuruyoruz,

navigate early romantic relationships,

ilk duygusal ilişkilere yelken açıyoruz,

get married and bring babies home from the hospital

evleniyoruz ve çaresine bakarız umuduyla hastaneden eve bebekler getiriyoruz.

with the expectation that we'll figure it out.

But the truth is, we often harm and disrespect the ones we love.

Ama gerçek şu ki, sevdiklerimizi sık sık incitiyor ve onlara kaba davranıyoruz.

It can be subtle things

Bunlar hemen göze çarpmayabilir.

like guilting a friend into spending time with you

Mesela arkadaşımızı bizimle zaman geçirmesi için zorlamak,

or sneaking a peak at your partner's texts

partnerimizin telefonuna gizlice göz atmak

veya okulda yeterince çabalamadığı için çocuğumuzu ayıplamak.

or shaming a child for their lack of effort at school.

100 percent of us will be on the receiving end

Yüzde yüzümüz sağlıksız ilişki davranışlarıyla karşılaşıyor

of unhealthy relationship behaviors

and 100 percent of us will do unhealthy things.

ve yine yüzde yüzümüz sağlıksız ilişki davranışları yapıyor.

It's part of being human.

Bu, insan olmanın bir parçası.

In its worst form, the harm we inflict on loved ones

En kötü hâliyle, sevdiklerimize verdiğimiz zarar

shows up as abuse and violence,

taciz ve şiddet olarak ortaya çıkıyor.

and relationship abuse

İlişkide şiddet, kadınların üçte birinin

is something that one in three women and one in four men

ve erkeklerin dörtte birinin hayatta tecrübe edeceği bir şey.

will experience in their lifetime.

Now, if you're like most people, when you hear those stats,

Çoğu kişi gibiyseniz bu verileri duyduğunuzda şöyle diyeceksiniz:

you'll go, "Oh, no, no, no, that would never happen to me."

"Hayır, bu benim başıma asla gelmez."

It's instinctual to move away from the words "abuse" and "violence,"

Taciz ve şiddet kelimelerinden kaçınmak

ve onların başka bir yerde başkalarının başına geldiğini düşünmek içgüdüseldir.

to think that they happen to someone else somewhere else.

But the truth is, unhealthy relationships and abuse are all around us.

Ancak gerçek şu ki, sağlıksız ilişkiler ve taciz hepimizin etrafında.

Sadece isimlerini değiştiriyor ve bağlantıyı görmezden geliyoruz.

We just call them different things and ignore the connection.

Taciz, sağlıksız sevgide gizlenerek bize yaklaşıyor.

Abuse sneaks up on us disguised in unhealthy love.

I work for an organization called One Love

"One Love" adında bir kuruluşta çalışıyorum.

started by a family whose daughter Yeardley was killed by her ex-boyfriend.

Eski sevgilisi tarafından öldürülen Yeardley için

ailesinin başlattığı bir kuruluş.

This was a tragedy no one saw coming,

Bu, olacağını kimsenin beklemediği bir trajediydi.

but when they looked back, they realized the warning signs were there

Ancak geriye dönüp baktıklarında, tehlike belirtilerini fark ettiler

just no one understood what they were seeing.

fakat daha önce kimse bu belirtileri anlamamıştı.

Called crazy or drama or too much drinking,

Çılgınlık, drama veya içki alışkanlığı olarak adlandırılan hareketlerinin

his actions weren't understood to be what they really were,

aslında ne olduğu anlaşılmamıştı.

Bu hareketler tehlikenin açık belirtisiydi.

which was clear signs of danger.

Her family realized that if anyone had been educated about these signs,

Kızın ailesi anladı ki, herhangi birisi bu belirtiler hakkında eğitilmiş olsaydı

her death could have been prevented.

kızlarının ölümü engellenebilirdi.

So today we're on a mission to make sure

Bu yüzden biz, Yeardley ve ailesinin sahip olmadığı bilgilere

that others have the information that Yeardley and her friends didn't.

başka kişilerin sahip olması için çalışıyoruz.

We have three main goals:

Üç temel hedefimiz var:

give all of us a language for talking about a subject

Konuşulması rahatsız edici ve oldukça tuhaf olan konuları

that's quite awkward and uncomfortable to discuss;

herkes tarafından konuşulur hâle getirmek,

empower a whole front line, namely friends, to help;

arkadaş olarak adlandırılan ön cepheye, yardım etmeleri için yetki vermek

ve bu süreçte, daha iyi sevebilmek için tüm becerilerimizi geliştirmek.

and, in the process, improve all of our ability to love better.

To do this, it's always important to start by illuminating

Bunu yapmaya, göremediğimiz sağlıksız belirtileri açığa çıkararak başlamalıyız.

the unhealthy signs that we frequently miss,

and our work really focuses on creating content

İşimiz, gençlerle konuşma başlatmak için bir içerik oluşturmaya odaklanıyor.

to start conversations with young people.

As you'd expect, most of our content is pretty serious,

Verilen derslerden dolayı içeriklerimizin çoğu oldukça ciddi.

given the subject at hand,

but today I'm going to use one of our more light-hearted

Ama bugün sağlıksız sevginin beş işaretini açığa çıkarmak için

yet still thought-provoking pieces,

daha neşeli ama yine de düşündürücü bölümlerden birini kullanacağım:

"The Couplets,"

to illuminate five markers of unhealthy love.

"Beyitler"

The first is intensity.

Birinci belirti, yoğunluk.

(Video)

(Video) Blue: I haven't seen you in a couple days. I've missed you.

Mavi: Kaç gündür seni görmedim, özledim.

Turuncu: Ben de seni özledim. (#busevgi)

Orange: I've missed you too. (#thatslove)

Blue: I haven't seen you in five minutes. It feels like a lifetime.

Mavi: Seni beş dakikadır görmedim. Sanki bir ömür gibi geldi.

What have you been doing without me for five whole minutes?

Tüm o beş dakika boyunca bensiz ne yapıyordun?

Turuncu: Üç dakika olmuştu. (#busevgideğil)

Orange: It's been three minutes. (#thatsnotlove)

Katie Hood: Anybody recognize that? I don't know. I do.

Katie Hood: Bunu biri fark etti mi? Bilmiyorum. Ben fark ettim.

Kötü ilişkiler kötü başlamaz, heyecan verici ve neşeli başlar.

Abusive relationships don't start out abusive.

They start out exciting and exhilarating.

There's an intensity of affection and emotion, a rush.

Şefkat ve duygu yoğunluğu ve bir acele vardır.

It feels really good.

Gerçekten iyi hissettirir.

You feel so lucky, like you've hit the jackpot.

Çok şanslı ve turnayı gözünden vurmuş gibi hissedersiniz.

But in unhealthy love, these feelings shift over time

Ama sağlıksız sevgide, bu duygular zamanla değişir.

from exciting to overwhelming and maybe a little bit suffocating.

Heyecan, bunaltıcı hatta belki biraz da boğucu olmaya başlar.

You feel it in your gut.

Bunu hissedersiniz.

Maybe it's when your new boyfriend or girlfriend

Belki bu, yeni kız veya erkek arkadaşınız

says "I love you" faster than you were ready for

siz daha buna hazır değilken "Seni seviyorum." dediğinde,

or starts showing up everywhere, texting and calling a lot.

gittiğiniz her yerde onunla karşılaştığınızda

veya size sık sık mesaj atıp aradığında olur.

Maybe they're impatient when you're slow to respond,

Gün içinde başka işleriniz olduğunu bilmelerine rağmen

even though they know you had other things going on that day.

geç cevap verdiğinizde sabırsızlanırlar.

It's important to remember that it's not how a relationship starts that matters,

İlişkinin nasıl başladığının değil

nasıl geliştiğinin önemli olduğunu hatırlamalıyız.

it's how it evolves.

It's important in the early days of a new relationship

Yeni bir ilişkinin ilk günlerinde nasıl hissettiğimizi dikkate almalıyız.

to pay attention to how you're feeling.

Are you comfortable with the pace of intimacy?

İlişkinin hızından memnun musunuz?

Nefes alabilecek bir alanın olduğunu hissediyor musunuz?

Do you feel like you have space and room to breathe?

It's also really important to start practicing using your voice

Kendi ihtiyaçlarımıza dair konuşmak için kendi sesimizi kullanmamız da önemli.

to talk about your own needs.

Are your requests respected?

İsteklerinize saygı duyuluyor mu?

A second marker is isolation.

İkinci belirti, soyutlanma.

(Video) Turuncu 2: Takılmak ister misin?

(Video) Orange 2: Want to hang out?

Turuncu 1: Pazartesileri bizim eğlence günümüz.

Orange 1: Me and my boyfriend always have Monday Funday.

(#busevgi)

Orange 2: Want to hang out?

Turuncu 2: Takılmak ister misin?

Orange 1: Me and my boyfriend always have Monday Funday.

Turuncu 1: Pazartesi bizim eğlence günümüz.

2: Peki yarın? 1: Yarın şekerleme günümüz.

Orange 2: Tomorrow? Orange 1: It's our Tuesday Snooze Day.

2: Çarşamba? 1: Arkadaşsız gün.

Orange 2: Wednesday? Orange 1: No Friends Day.

(#busevgideğil)

KH: If you ask me, isolation is one of the most frequently missed

KH: Bana sorarsanız soyutlanma,

sağlıksız sevginin en çok gözden kaçan ve yanlış anlaşılan belirtisi.

and misunderstood signs of unhealthy love.

Why?

Neden?

Because every new relationship starts out with this intense desire

Çünkü her yeni ilişki, yoğun bir beraber vakit geçirme isteğiyle başlar.

to spend time together,

it's easy to miss when something shifts.

Bir şey yön değiştirdiğinde bunu gözden kaçırmak kolay.

Isolation creeps in when your new boyfriend or girlfriend

Yeni kız veya erkek arkadaşınız sizi, aile ve arkadaşlarınızdan,

starts pulling you away from your friends and family,

savunma sisteminizden uzaklaştırıp sizi kendisine daha sıkı bağladığında

your support system,

and tethering you more tightly to them.

soyutlanma gizlice içeri girer.

They might say things like,

En yakın arkadaşınız hakkında "Neden onlarla takılıyorsun? Onlar ezik."

"Why do you hang out with them? They're such losers"

about your best friends,

or, "They want us to break up. They're totally against us"

veya aileniz için "Ayrılmamızı istiyorlar. Bize tamamen karşılar."

about your family.

gibi şeyler söyleyebilirler.

Isolation is about sowing seeds of doubt

Soyutlanma, ilişkiden önceki hayatındaki herkesle ilgili şüphe tohumları ekmektir.

about everyone from your prerelationship life.

Healthy love includes independence,

Sağlıklı sevgide özgürlük vardır,

two people who love spending time together

beraber vakit geçirmeyi seven

but who stay connected to the people and activities they cared about before.

ama önceden değer verdikleri kişi ve aktivitelere de bağlı kalan iki kişi.

While at first you might spend every waking minute together,

Başta uyanık olduğunuz her dakikayı birlikte geçirirken

over time maintaining independence is key.

özgürlüğün de devam etmesini sağlamak kilit noktasıdır.

You do this by making plans with friends and sticking to them

Bunu, arkadaşlarınızla plan yapıp o planlara uyarak

and encouraging your partner to do the same.

ve partnerinizi de bunun için cesaretlendirerek yaparsınız.

A third marker of unhealthy love is extreme jealousy.

Üçüncü belirtisiyse aşırı kıskançlık.

(Video)

(Video) Blue 2: What are you so happy about?

Mavi 2: Neden bu kadar mutlusun?

Blue 1: She just started following me on Instagram!

Mavi 1: Beni Instagram'dan takip etmeye başladı!

(#busevgi)

Blue 2: What are you so nervous about?

Mavi 2: Neden bu kadar gerginsin?

Blue 1: She, she just started following me, like, everywhere.

Mavi 1: Beni her yerden takip etmeye başladı.

(#thatsnotlove)

(#busevgideğil)

KH: As the honeymoon period begins to fade,

KH: Balayı dönemi geçmeye başlayınca aşırı kıskançlık içeri girebilir.

extreme jealousy can creep in.

Your partner might become more demanding,

Partneriniz daha talepkâr olabilir,

her an nerede ve kiminle olduğunuzu bilmeye ihtiyaç duyabilir.

needing to know where you are and who you're with all the time,

Veya her yerden sizi takip edebilir, çevrim için ve çevrim dışı.

or they might start following you everywhere, online and off.

Extreme jealousy also brings with it possessiveness and mistrust,

Aşırı kıskançlık beraberinde sahip olma isteği ve güvensizlik getirir.

frequent accusations of flirting with other people or cheating,

Başkalarıyla flört etme veya aldatma gibi devamlı suçlamalar getirir.

and refusal to listen to you when you tell them

Siz kaygılanacak bir şey olmadığını, sadece onu sevdiğinizi söylerken

they have nothing to worry about and that you only love them.

sizi dinlemeyi reddetmeyi getirir.

Kıskançlık, her insan ilişkisinin bir parçası

Jealousy is a part of any human relationship,

but extreme jealousy is different.

ama aşırı kıskançlık farklı.

There's a threatening, desperate and angry edge to it.

Tehditkâr, tehlikeli ve öfkeli bir yönü var.

Love shouldn't feel like this.

Sevgi böyle hissettirmemeli.

A fourth marker is belittling.

Dördüncü belirti, aşağılama.

(Video) Blue: Wanna hang out? Orange: I gotta study.

(Video) Mavi: Takılmak ister misin? Turuncu: Ders çalışmam lazım.

Blue: You'll get an A anyway, A for amazing. (#thatslove)

Mavi: Yine de A alacaksın. Mükemmel bir A. (#busevgi)

Blue: Wanna hang out? Orange: I gotta study.

Mavi: Takılmak ister misin? Turuncu: Ders çalışmam lazım.

Blue: You'll get an F anyway,

Mavi: Yine de F alacaksın.

F for, F for... stupid. (#thatsnotlove)

Aptalca bir F.

(#busevgideğil)

KH: Yeah, hmm.

KH: Evet, hmm.

In unhealthy love, words are used as weapons.

Sağlıksız sevgide, kelimeler silah olarak kullanılır.

Conversations that used to be fun and lighthearted

Önceden eğlenceli ve neşeli olan konuşmalar

turn mean and embarrassing.

kaba ve utanç verici bir hâl alır.

Maybe your partner makes fun of you in a way that hurts,

Belki partneriniz can acıtıcı bir şekilde sizinle dalga geçer,

or maybe they tell stories and jokes for laughs at your expense.

eğlence olsun diye size zarar veren şakalar yapıp hikâyeler anlatırlar.

When you try to explain that your feelings have been hurt,

İncindiğinizi anlatmaya çalıştığınızda sizi susturur

they shut you down and accuse you of overreacting.

ve yine sizi aşırı tepki göstermekle suçlarlar.

"Why are you so sensitive? What's your problem. Give me a break."

"Neden bu kadar hassassın? Sorunun ne? Bir huzur ver."

You are silenced by these words.

Bu kelimelerle susturulursunuz.

It seems pretty obvious, but your partner should have your back.

Şu oldukça anlaşılır bir şey: Partneriniz sizi desteklemeli.

Their words should build you up, not break you down.

Kelimeleri sizi kuvvetlendirmeli, moralinizi bozmamalı.

They should keep your secrets and be loyal.

Sırlarınızı saklamalı ve sadık olmalı.

They should make you feel more confident,

Sizi daha çok öz güvenli hissettirmeli,

not less.

daha az değil.

Finally, a fifth marker: volatility.

Son olarak beşinci belirti, dengesizlik.

(Video) Turuncu 1: Ayrılırsak üzülürüm.

(Video) Orange 1: I'd be sad if we broke up.

Turuncu 2: Ben de üzülürüm.

Orange 2: I'd be sad too. (#thatslove)

(#busevgi)

Turuncu 1: Eğer ayrılırsak depresyona girerim.

Orange 1: I'd so depressed if we ever broke up.

I'd throw myself off this step.

Kendimi buradan atarım.

I would! Don't try to stop me!

Yaparım! Beni durdurmaya çalışma!

(#thatsnotlove)

(#busevgideğil)

KH: Frequent breakups and makeups, high highs and low lows:

KH: Sık ayrılıp barışmalar, iniş çıkışlar; gerginlik arttıkça dengesizlik de artar.

as tension rises, so does volatility.

Tearful, frustrated fights followed by emotional makeups,

Ağlamalı, öfkeli kavgalar ve ardından duygusal barışmalar,

"Değersizsin, neden seninle olduğumu bile bilmiyorum!"

hateful and hurtful comments like,

"You're worthless, I'm not even sure why I'm with you!"

gibi nefret dolu ve can acıtıcı yorumlar,

followed quickly by apologies and promises it will never happen again.

çabucak dilenen özürler ve tekrar olmayacağına dair verilen sözler.

By this point, you've been so conditioned to this relationship roller coaster

Artık ilişkinin iniş çıkışlarına o kadar şartlanmışsınızdır ki

ilişkinizin ne kadar sağlıksız

that you may not realize how unhealthy and maybe even dangerous

ve hatta tehlikeli hâle geldiğini fark edemezsiniz.

your relationship has become.

It can be really hard to see

Sağlıksız sevginin tacize dönüşünü görmek gerçekten zor olabilir

when unhealthy love turns towards abuse,

ama söylemeliyim ki ilişkinizde bu belirtilerden ne kadar çok varsa

but it's fair to say that the more of these markers

your relationship might have,

the more unhealthy and maybe dangerous your relationship could be.

ilişkiniz o kadar sağlıksız ve belki de tehlikeli olabilir.

And if your instinct is to break up and leave,

Eğer içinizden bir ses ayrılıp gitmenizi söylüyorsa

which is advice so many of us give our friends

ki bu, sağlıksız bir ilişkide olduklarında çoğu arkadaşımıza verdiğimiz bir tavsiye,

when they're in unhealthy relationships,

that's not always the best advice.

bu her zaman en iyi tavsiye değildir.

Time of breakup can be a real trigger for violence.

Ayrılma anı, şiddet için güçlü bir tetikleyici olabilir.

If you fear you might be headed towards abuse or in abuse,

Şiddete uğrayacağınızdan korkuyorsanız veya şiddet görüyorsanız

you need to consult with experts to get the advice on how to leave safely.

güvenli bir şekilde ayrılmak için uzmanların tavsiyelerine danışmalısınız.

Bu, sadece duygusal ilişkilerden ve şiddetten ibaret değil.

But it's not just about romantic relationships

and it's not just about violence.

Understanding the signs of unhealthy love

Sağlıksız ilişki belirtilerini anlamak

can help you audit and understand nearly every relationship in your life.

hayatınızdaki neredeyse tüm ilişkileri anlayıp denetlemenizi sağlayabilir.

For the first time, you might understand why you're disappointed in a friendship

Hayatınızda ilk kez, arkadaşınıza neden kırgın olduğunuzu

or why every interaction with a certain family member

veya belli bir aile bireyiyle olan her konuşmanızdan sonra

leaves you discouraged and anxious.

neden cesaretsiz ve kaygılı hissettiğinizi anlayabilirsiniz.

You might even begin to see how your own intensity and jealousy

Hatta kendi tutku ve kıskançlığınızın, hayatınızdaki insanlar için

is causing problems with colleagues at work.

nasıl sorunlar oluşturduğunu bile fark etmeye başlayabilirsiniz.

Understanding is the first step to improving,

Anlamak, gelişmek için ilk adımdır

and while you can't make every unhealthy relationship healthy --

ve her sağlıksız ilişkiyi sağlıklı hâle getiremeseniz de

some you're going to have to leave behind --

bazı ilişkileri geçmişte bırakmak zorunda kalsanız da

you can do your part every day to do relationships better.

ilişkileri geliştirmek için her gün kendi görevinizi yerine getirebilirsiniz.

And here's the exciting news:

Size heyecan verici bir haberim var:

it's actually not rocket science.

bunu gerçekleştirmek çok da zor değil.

Open communication, mutual respect,

Dürüst iletişim, karşılıklı saygı, nezaket ve sabır;

kindness, patience --

we can practice these things every day.

bunları her gün yapabiliriz.

And while practice will definitely make you better,

Bunlar sizi kesinlikle daha iyi biri yapacak olsa da

I have to promise you it's also not going to make you perfect.

şunu söylemeliyim ki kusursuz olmanızı sağlamayacak.

I do this for a living

Benim işim bu.

and every day I think and talk about healthy relationships,

Her gün sağlıklı ilişkiler hakkında düşünüp konuşmalar yapıyorum

and still I do unhealthy things.

ve buna rağmen sağlıksız şeyler yapıyorum.

Just the other day as I was trying to shuttle my four kids out the door

Daha geçen sabah tartışma, kavga ve kahvaltıyla ilgili şikayetler arasında

amidst quarreling, squabbling and complaints about breakfast,

dört çocuğumu okula hazırlamaya çalışıyordum

I completely lost it.

ve sonunda tepem attı.

With an intentionally angry edge,

Kasıtlı olarak kızgın bir sesle bağırdım,

I screamed,

"Everybody just shut up and do what I say!

"Herkes çenesini kapatıp dediğimi yapsın! Siz dünyanın en kötü çocuklarısınız!

You are the worst!

I am going to take away screen time and dessert

Oyun sürenizi ve tatlılarınızı elinizden alacağım!

and anything else you could possibly ever enjoy in life!"

Sizi eğlendirme ihtimali olan her şeyi elinizden alacağım!"

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Anybody been there?

Hiç bunu yaşadınız mı?

(Applause)

(Alkışlar)

Volatility, belittling.

Dengesizlik, aşağılama.

My oldest son turned around and looked at me, and said,

En büyük oğlum dönüp bana baktı ve şöyle dedi: "Anne, bu sevgi değil."

"Mom, that's not love."

(Laughter)

(Kahkahalar)

For a minute, I really wanted to kill him for calling me out.

Bana cevap verdiği için bir dakikalığına onu öldürmek istedim.

Trust me.

But then I gathered myself

Ama sonra kendimi toparladım ve aslında onunla gurur duyduğumu anladım.

and I thought, you know what, I'm actually proud.

I'm proud that he has a language to make me pause.

Beni durdurmak için kullanacağı bir dil olması beni gururlandırdı.

I want all of my kids to understand what the bar should be

Çocuklarımın, kendilerine nasıl davranıldığı konusunda

sınırın ne olması gerektiğini anlamalarını

for how they're treated

and to have a language and a voice to use when that bar is not met

ve bu sınır aşıldığında bunu kabullenmeleri yerine

versus just accepting it.

kullanacakları bir dile ve söz hakkına sahip olmalarını istiyorum.

For too long, we've treated relationships as a soft topic,

Çok uzun zaman boyunca, ilişkilere basit bir konu gibi davrandık.

when relationship skills are one of the most important

Ama aslında ilişki becerileri, kazanmanın en önemli ve en zor olduğu şeylerden biri.

and hard to build things in life.

Not only can understanding unhealthy signs

Sağlıksız sevginin belirtilerini anlamak,

help you avoid the rabbit hole that leads to unhealthy love,

sağlıksız sevgiye giden çıkmaza girmenizi önlemekle kalmaz.

but understanding and practicing the art of being healthy

Sağlıklı olma sanatını anlayıp uygulamak, hayatınızı her yönden geliştirir.

can improve nearly every aspect of your life.

I'm completely convinced

Şuna ikna oldum ki, sevgi bir içgüdü ve duygu olsa da

that while love is an instinct and an emotion,

the ability to love better is a skill we can all build

daha iyi sevme yeteneği, hepimizin kazanıp zamanla geliştirebileceği bir beceri.

and improve on over time.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)