Why should you listen to Vivaldi's "Four Seasons"? - Betsy Schwarm

Vì sao bạn nên nghe bản "Bốn mùa" của Vivaldi? - Betsy Schwarm

Translator: Thi Que Doan Reviewer: Lan Pham

Light, bright, and cheerful.

Nhẹ nhàng, tươi sáng và vui vẻ.

It's some of the most familiar of all early 18th century music.

Đây là 1 số trong những bản nhạc quen thuộc nhất của âm nhạc đầu thế kỷ 18.

It's been featured in uncounted films and television commercials,

Nó được dùng trong vô số các bộ phim và quảng cáo trên truyền hình.

but what is it and why does it sound that way?

nhưng nó là gì và tại sao nó lại nghe như vậy?

This is the opening of "Spring" from "The Four Seasons,"

Đây là đoạn mở đầu của vở "Mùa xuân" trong bản "Bốn mùa",

by Italian composer Antonio Vivaldi.

của nhà soạn nhạc người Ý Antonio Vivaldi.

"The Four Seasons" are famous in part because they are a delight to the ear.

Bản "Bốn mùa" nổi tiếng một phần vì âm thanh êm dịu của nó.

However, even more notable

Tuy nhiên, đáng chú ý hơn--

is the fact that they have stories to tell.

là thực tế, chúng có những câu chuyện đằng sau.

At the time of their publication in Amsterdam in 1725,

Tại thời điểm chúng ra đời ở Amsterdam năm 1725,

they were accompanied by poems

chúng được hợp tấu với thơ,

describing exactly what feature of that season

miêu tả chính xác đặc trưng của mùa mà

Vivaldi intended to capture in musical terms.

Vivaldi chủ đích thể hiện bằng ngôn từ âm nhạc.

In providing specific plot content for instrumental music,

Bằng việc đưa ra một cốt truyện cụ thể cho nhạc thính phòng,

Vivaldi was generations ahead of his time.

Vivaldi đã đi trước thời đại của mình.

If one were to read the poems simultaneously to hearing the music,

Nếu ai đó ngồi đọc thơ cùng lúc với nghe nhạc này,

one would find the poetic scenes

họ có thể thấy cảm nhận thơ này

synchronizing nicely with the musical imagery.

hòa hợp đồng điệu với hình ảnh âm nhạc.

We are told that the birds welcome spring with happy song,

Chúng ta được kể, những chú chim mừng xuân bằng bản nhạc vui tươi,

and here they are doing exactly that.

và ở đây chúng làm đúng như thế.

Soon, however, a thunderstorm breaks out.

Tuy nhiên, ngay sau đó, một cơn bão ập tới.

Not only is there musical thunder and lightning,

Không những có sấm và chớp trong âm nhạc,

there are also more birds,

còn có nhiều những chú chim,

wet, frightened, and unhappy.

ướt, sợ hãi, và buồn bã.

In "Summer," the turtle dove sings her name "tortorella" in Italian,

Trong "Mùa hè", chim cu gáy hát lên tên mình "tortorella" bằng tiếng Ý,

before a hail storm flattens the fields.

trước khi trận mưa đá san bằng cánh đồng.

"Autumn" brings eager hunters dashing out in pursuit of their prey.

"Mùa thu" miêu tả các thợ săn hăng hái đuổi bắt con mồi.

The "Winter" concerto begins with teeth chattering in the cold

Bản nhạc "Mùa đông" bắt đầu bằng tiếng răng lập cập trong cái lạnh

before one takes refuge by a crackling fire.

trước khi ai đó trú chân bên đống lửa lách tách.

Then it's back out into the storm

Sau đó, bản nhạc quay vỡ òa trong cơn bão

where there'll be slips and falls on the ice.

nơi sẽ có những cái trượt và ngã trên nền băng.

In these first weeks of winter, the old year is coming to a close,

Trong những tuần đầu tiên của mùa đông, năm cũ đang dần kết lại,

and so does Vivaldi's musical exploration of the seasons.

và sự tìm hiểu về bản "Bốn mùa" của Vivaldi cũng thế.

Not until the early 19th century

Cho tới tận đầu thế kỉ 19

would such expressive instrumental program music, as it was known,

những bản nhạc thính phòng niểu cảm như vậy

become popular.

trở nên phổ biến.

By then, larger, more varied ensembles were the rule

Trước đó, những dàn nhạc lớn và đa dạng chiếm ưu thế

with woodwinds, brass, and percussion to help tell the tale.

với bộ hơi, bộ dây, và bộ gõ để kể chuyện.

But Vivaldi pulled it off with just one violin, strings, and a harpsichord.

Nhưng Vivaldi đã thành công với cây vĩ cầm bộ dây và phong cầm.

Unlike his contemporary Bach,

Khác với nhà soạn nhạc Bach đương thời,

Vivaldi wasn't much interested in complicated fugues.

Vivaldi không mấy hứng thú với những tẩu pháp (fugue) phức tạp.

He preferred to offer readily accessible entertainment to his listeners

Ông muốn đưa sự vui thú dễ dàng tiếp cận tới thính giả của ông

with melodies that pop back up later in a piece

bằng những giai diệu trở lại trong một bản nhạc

to remind us of where we've been.

để nhắc nhớ chúng ta đã ở đâu.

So the first movement of the "Spring" concerto begins with a theme for spring

Vì thế, động thái đầu tiên của vở Mùa Xuân bắt đầu với chủ đề mùa xuân

and ends with it, too, slightly varied from when it was last heard.

và kết thúc với nó, nhưng thay đổi một chút so với khúc trước.

It was an inspired way to attract listeners,

Nó là 1 cách truyền cảm để thu hút thính giả,

and Vivaldi,

và Vivaldi,

considered one of the most electrifying violinists of the early 18th century,

được cho là một trong số nghệ sĩ violin sáng giá nhất đầu thế kỉ 18,

understood the value of attracting audiences.

mà hiểu được giá trị của việc thu hút thính giả.

Such concerts might feature himself as the star violinist.

Những buổi hòa nhac như vậy sẽ có ông là ngôi sao violin.

Others presented the young musicians of the Pietà,

Những buổi khác giới thiệu những nhạc sĩ trẻ của Pietà,

a Venetian girls' school where Vivaldi was Director of Music.

một trường nữ sinh ở Venice, nơi mà Vivaldi là chỉ huy âm nhạc.

Most of the students were orphans.

Hầu hết sinh viên là trẻ mồ côi.

Music training was intended not only as social skills suitable for young ladies

Luyện tập âm nhạc được trang bị không chỉ như kĩ năng sống cho những cô gái trẻ

but also as potential careers

mà còn là nghề tiềm năng trong tương lai

for those who might fail to make good marriages.

cho những người không thành công trong hôn nhân.

Even in the composer's own time,

Thậm chí trong thời của nhà soạn nhạc,

Vivaldi's music served as diversion for all,

âm nhạc của Vivaldi hướng tới phục vụ mọi người,

not just for the wealthy aristocrats.

không chỉ cho giới quý tộc giàu có.

300 years later, it's an approach that still works,

300 năm sau, đó vẫn là 1 cách tiếp cận hiệu quả,

and Vivaldi's music still sounds like trotting horses on the move.

và âm nhạc của Vivaldi vẫn nghe sự chuyển động của bầy ngựa phi nước kiệu.