Why should you listen to Vivaldi's "Four Seasons"? - Betsy Schwarm

Dlaczego powinniście słuchać "Czterech Pór Roku" Vivaldiego? - Betsy Schwarm

Tłumaczenie: Kacper Borowiecki Korekta: Ola Królikowska

Light, bright, and cheerful.

Lekki, jasny i pogodny.

It's some of the most familiar of all early 18th century music.

To jeden z najpopularniejszych utworów muzycznych XVIII wieku.

It's been featured in uncounted films and television commercials,

Pojawił się w niezliczonych filmach i reklamach telewizyjnych.

but what is it and why does it sound that way?

Co to za utwór i dlaczego tak brzmi?

This is the opening of "Spring" from "The Four Seasons,"

To początek "Wiosny" z "Czterech Pór Roku"

by Italian composer Antonio Vivaldi.

włoskiego kompozytora Antonio Vivaldiego.

"The Four Seasons" are famous in part because they are a delight to the ear.

To dzieło zasłynęło po części dzięki przyjemnej dla ucha melodii.

However, even more notable

Co więcej,

is the fact that they have stories to tell.

opowiada ono pewną historię.

At the time of their publication in Amsterdam in 1725,

W momencie publikacji w Amsterdamie w 1725 roku

they were accompanied by poems

towarzyszyły mu wiersze

describing exactly what feature of that season

opisujące dokładnie, jakie elementy tej pory roku

Vivaldi intended to capture in musical terms.

Vivaldi próbował zawrzeć w utworze.

In providing specific plot content for instrumental music,

Dodając elementy fabuły do muzyki instrumentalnej,

Vivaldi was generations ahead of his time.

Vivaldi wyprzedził swoją epokę.

If one were to read the poems simultaneously to hearing the music,

Gdyby ktoś przeczytał wiersz, jednocześnie słuchając muzyki,

one would find the poetic scenes

zauważyłby, że sceny z poezji

synchronizing nicely with the musical imagery.

doskonale synchronizują się z muzyczną interpretacją.

We are told that the birds welcome spring with happy song,

Czytamy, że ptaki witają wiosnę pieśnią szczęścia,

and here they are doing exactly that.

i dokładnie to słyszymy.

Soon, however, a thunderstorm breaks out.

Wkrótce jednak rozpętuje się burza.

Not only is there musical thunder and lightning,

Słyszymy nie tylko grzmoty i błyskawice.

there are also more birds,

Jest też więcej ptaków,

wet, frightened, and unhappy.

przemoczonych, przestraszonych i nieszczęśliwych.

In "Summer," the turtle dove sings her name "tortorella" in Italian,

W części "Lato" gołąb śpiewa "tortorellę", czyli swoją nazwę po włosku,

before a hail storm flattens the fields.

zanim gradobicie zniszczy plony.

"Autumn" brings eager hunters dashing out in pursuit of their prey.

"Jesień" zbiera chętnych łowczych, krążących w poszukiwaniu zdobyczy.

The "Winter" concerto begins with teeth chattering in the cold

"Zimę" rozpoczyna dźwięk, jakby ktoś szczękał z zimna zębami,

before one takes refuge by a crackling fire.

a potem schronił się przy kominku.

Then it's back out into the storm

Następnie utwór wraca do burzy.

where there'll be slips and falls on the ice.

Słyszymy poślizgi i upadki na lodzie.

In these first weeks of winter, the old year is coming to a close,

W pierwszych tygodniach zimy stary rok zbliża się do końca,

and so does Vivaldi's musical exploration of the seasons.

tak jak i muzyczna eksploracja pór roku.

Not until the early 19th century

Aż do początku XIX wieku

would such expressive instrumental program music, as it was known,

taki rodzaj ekspresyjnej muzyki instrumentalnej, choć znany,

become popular.

nie był zbyt popularny.

By then, larger, more varied ensembles were the rule

Dominowały orkiestry,

with woodwinds, brass, and percussion to help tell the tale.

które w opowiadaniu historii wspierały instrumenty dęte i perkusyjne.

But Vivaldi pulled it off with just one violin, strings, and a harpsichord.

Vivaldi zrobił to za pomocą tylko jednych skrzypiec, smyczków i klawesynu.

Unlike his contemporary Bach,

Inaczej niż współczesny mu Bach,

Vivaldi wasn't much interested in complicated fugues.

Vivaldi nie był zbyt zainteresowany skomplikowanymi fugami.

He preferred to offer readily accessible entertainment to his listeners

Wolał zapewnić słuchaczom łatwo dostępną rozrywkę,

with melodies that pop back up later in a piece

której melodia powtarza się w trakcie utworu,

to remind us of where we've been.

aby przypomnieć znajomy fragment.

So the first movement of the "Spring" concerto begins with a theme for spring

Pierwsze takty koncertu "Wiosna" zaczynają się tematem wiosny

and ends with it, too, slightly varied from when it was last heard.

i nim też się kończą, choć brzmią nieco inaczej.

It was an inspired way to attract listeners,

Był to doskonały sposób na przyciągnięcie uwagi słuchaczy.

and Vivaldi,

Vivaldi,

considered one of the most electrifying violinists of the early 18th century,

uznawany za jednego z najwybitniejszych skrzypków początku XVIII wieku,

understood the value of attracting audiences.

rozumiał znaczenie przyciągania publiki.

Such concerts might feature himself as the star violinist.

Na takich koncertach mógł występować jako główny skrzypek.

Others presented the young musicians of the Pietà,

Akompaniowali mu młodzi muzycy z Piety,

a Venetian girls' school where Vivaldi was Director of Music.

weneckiej szkoły dla dziewcząt, w której Vivaldi był maestro dei concerti.

Most of the students were orphans.

Większość z nich była sierotami.

Music training was intended not only as social skills suitable for young ladies

Lekcje z muzyki miały nie tylko uczyć dziewcząt umiejętności społecznych,

but also as potential careers

ale także dać możliwość kariery tym,

for those who might fail to make good marriages.

którym nie uda się zawrzeć dobrego małżeństwa.

Even in the composer's own time,

Nawet w czasach kompozytora

Vivaldi's music served as diversion for all,

muzyka Vivaldiego służyła jako rozrywka dla każdego,

not just for the wealthy aristocrats.

nie tylko bogatych arystokratów.

300 years later, it's an approach that still works,

Choć minęło 300 lat, nic się nie zmieniło.

and Vivaldi's music still sounds like trotting horses on the move.

Muzyka Vivaldiego wciąż brzmi tak, jak kłusujące konie w ruchu.