The psychology of narcissism - W. Keith Campbell

Translator: Albiona Totri Reviewer: Helena Bedalli

Way before the first selfie,

Shumë kohë përpara selfie-t të parë,

the ancient Greeks and Romans had a myth

grekët dhe romakët e lashtë kishin një mit

about someone a little too obsessed with his own image.

mbi dikë që ishte tepër i fiksuar pas pamjes së tij.

In one telling,

Në një histori,

Narcissus was a handsome guy wandering the world in search of someone to love.

Narcisusi ishte një djalë i pashëm që shëtiste botën në kërkim të dashurisë.

After rejecting a nymph named Echo,

Pasi refuzon një nimfë të quajtur Echo,

he caught a glimpse of his own reflection in a river,

shquajti reflektimin e tij në sipërfaqen e një lumi,

and fell in love with it.

dhe u dashurua me të.

Unable to tear himself away,

Pa arritur të ndahet nga reflektimi,

Narcissus drowned.

Narcisusi u mbyt.

A flower marked the spot of where he died, and we call that flower the Narcissus.

Një lule çeli në vendin ku u mbyt, dhe e quajmë lule narcisi.

The myth captures the basic idea of narcissism,

Miti rrok idenë kryesore të Narcizismit,

elevated and sometimes detrimental self-involvement.

vetë-pëlqim i madh dhe me raste i dëmshëm.

But it's not just a personality type that shows up in advice columns.

Por nuk ky është thjesht një tip personaliteti që del në artikuj.

It's actually a set of traits classified and studied by psychologists.

Është në fakt një tërësi tiparesh të klasifikuara e studiuara nga psikologë.

The psychological definition of narcissism is an inflated, grandiose self-image.

Përkufizimi i narcizismit është imazh i fryrë dhe madhështor i vetëvetes.

To varying degrees, narcissists think they're better looking,

Në nivele të ndryshme, narcizistët mendojnë se janë më të pashëm,

smarter,

and more important than other people,

të zgjuar,

dhe më të rëndësishëm sesa të tjerët,

and that they deserve special treatment.

dhe meritojnë trajtim special.

Psychologists recognize two forms of narcissism as a personality trait:

Psikologët dallojnë dy forma të narcizismit si tipar personaliteti:

grandiose and vulnerable narcissism.

narcizistë të fryrë dhe delikatë.

There's also narcissistic personality disorder,

Ekziston edhe narcizismi si çrregullim personaliteti,

a more extreme form, which we'll return to shortly.

një formë më ekstreme, të cilës do i rikthehemi pas pak.

Grandiose narcissism is the most familiar kind,

Narcizismi i fryrë është më i njohuri,

characterized by extroversion,

karakterizohet nga ekstraversioni,

dominance,

mbizotërimi,

and attention seeking.

dhe kërkimi i vëmendjes.

Grandiose narcissists pursue attention and power,

Narcizistët e fryrë kërkojnë me ngulm vëmëndje dhe pushtet,

sometimes as politicians,

ndonjëherë si politikanë,

celebrities,

njerëz të famshëm,

or cultural leaders.

ose udhëheqës kulturor.

Of course, not everyone who pursues these positions of power is narcissistic.

Natyrisht, jo të gjithë që arrijnë në këto pozicione pushteti janë narcizistë.

Shumë prej tyre e bëjnë për arsye shumë pozitive,

Many do it for very positive reasons,

like reaching their full potential,

si arritja e potencialit të plotë,

or helping make people's lives better.

ose për të ndihmuar përmirësimin e jetës së njerëzve.

But narcissistic individuals seek power

Por narcizistët kërkojnë pushtet personal

for the status and attention that goes with it.

për statusin dhe vëmendjen që vjen me të.

Meanwhile, vulnerable narcissists can be quiet and reserved.

Ndërkaq, narcizistët delikatë janë të heshtur dhe të rezervuar.

They have a strong sense of entitlement,

Ata besojnë fuqishëm se kanë të drejtë për çdo gjë,

but are easily threatened or slighted.

por ndihen lehtësisht të shpërfillur dhe ofenduar.

In either case, the dark side of narcissism shows up over the long term.

Në secilin prej rasteve, ana negative e narcizismit del në pah në afat të gjatë.

Narcissists tend to act selfishly,

Ata veprojnë në mënyra egoiste,

so narcissistic leaders may make risky or unethical decisions,

liderat narcizistë ndërmarrin vendime të rrezikshme dhe joetike,

and narcissistic partners may be dishonest or unfaithful.

ndërsa partnerët narcizistë mund të jenë mashtrues ose jobesnikë.

When their rosy view of themselves is challenged,

Nëse vini në dyshim pamjen e tyre të bukur

they can become resentful and aggressive.

ata mund të bëhen inatçinj dhe agresivë.

It's like a disease where the sufferers feel pretty good,

Është si një sëmundje, ku i sëmuri ndjehet mirë,

but the people around them suffer.

por njerëzit që e rrethojnë vuajnë.

Taken to the extreme,

Ku arrin në ekstrem,

this behavior is classified as a psychological disorder

kjo sjellje klasifikohet si një çrregullim mendor

called narcissistic personality disorder.

i quajtur çrregullimi narcizistik i personalitetit.

It affects one to two percent of the population,

Prek një - dy përqind të popullsisë,

more commonly men.

më së shumti meshkuj.

It is also a diagnosis reserved for adults.

Është gjithashtu një diagnozë vetëm për të rriturit.

Young people, especially children, can be very self-centered,

Të rinjtë, veçanërisht fëmijët, mund të jenë shumë egocentrikë,

but this might just be a normal part of development.

por kjo është pjesë normale e zhvillimit të tyre.

The fifth edition of the American Psychiatric Association's

Edicioni i pestë i Manualit Diagnostik dhe Statistik

Diagnostic and Statistical Manual

publikuar nga Shoqëria Amerikane e Psikiatrisë

describes several traits associated with narcissistic personality disorder.

përshkruan disa tipare të lidhura me çrregullimin narcizistik të personalitetit

They include a grandiose view of oneself,

Ata përfshijnë mendimin madhështor mbi vetveten,

problems with empathy,

probleme me empatinë,

a sense of entitlement,

një ndjenjë të së drejtes mbi cdo gje,

and a need for admiration or attention.

dhe nevojë për admirim ose vëmendje.

What makes these trait a true personality disorder

Ajo çfarë i bën këto tipare një çrregullim personaliteti

is that they take over people's lives and cause significant problems.

është se kontrollojnë jetën e personave dhe krijojnë probleme të mëdha.

Imagine that instead of caring for your spouse or children,

Imagjinoni që, në vend që të kujdeseni për partnerin ose fëmijët,

you used them as a source of attention or admiration.

ti përdorni si burim vëmendjeje ose admirimi.

Or imagine that instead of seeking

Ose imagjinoni që në vend që të kërkoni

constructive feedback about your performance,

reagime konstruktive mbi performancën tuaj,

you instead told everyone who tried to help you

tu thoni atyre që u munduan të ndihmojnë

that they were wrong.

që e kanë gabim.

So what causes narcissism?

Pra çfarë e shkakton narcizismin?

Twin studies show a strong genetic component,

Studime mbi binjakë tregojnë një komponent gjenetik të fortë,

although we don't know which genes are involved.

megjithëse nuk e dimë se cilët gjene përfshihen.

Por ambjenti rrethues ndikon gjithashtu.

But environment matters, too.

Parents who put their child on a pedestal

Prindërit që vendosin fëmijët e tyre në piedestal

can foster grandiose narcissism.

mund të nxisin narcizismin madhështor.

And cold, controlling parents can contribute to vulnerable narcissism.

Dhe prindër të ftohtë e kontrollues kontribuojnë në narcizismin delikat.

Narcissism also seems to be higher

Narcizismi duket të jetë më i lartë

in cultures that value individuality and self-promotion.

në kultura ku i jepet vlerë individualitetit dhe vetë-promovimit.

In the United States, for example,

Në Shtetet e Bashkuara, p.sh.

narcissism as a personality trait has been rising since the 1970s,

narcizismi si tipar personaliteti është rritur që nga vitet '70,

when the communal focus of the 60s

kur sensi shoqëror i viteve '60

gave way to the self-esteem movement

i hapi rrugë lëvizjes mbi vetëvlerësimin

and a rise in materialism.

dhe rriti materializmin.

More recently, social media has multiplied the possibilities for self-promotion,

Së fundmi, rrjetet sociale kanë shumëzuar mundësitë për auto-promovim,

though it's worth noting

megjithëse vlen të shënohet

that there's no clear evidence that social media causes narcissism.

që nuk ka ndonjë provë të sigurt që rrjetet sociale krijojnë narcizisëm.

Rather, it provides narcissists a means to seek social status and attention.

Më tepër, u japin narcizistëve mjete për të patur status shoqëror dhe vëmendje.

So can narcissists improve on those negative traits?

Por a munden narcizistët ti përmirësojnë tiparet negative?

Yes!

Po!

Anything that promotes honest reflection on their own behavior

Gjithçka që promovon reflektim të sinqertë mbi sjelljen e tyre

and caring for others,

dhe të kujdesurit për të tjerët,

like psychotherapy or practicing compassion towards others, can be helpful.

si psikoterapi ose praktikimi i dhembshurisë ndaj të tjerëve ndihmon.

The difficulty is it can be challenging

Vështirësia qëndron se mund të jetë sfiduese

for people with narcissistic personality disorder

për njerëzit me çrregullim narcizistik personaliteti

to keep working at self-betterment.

të punojnë mbi auto-përmirësimin.

For a narcissist, self-reflection is hard from an unflattering angle.

Për një narcizist, auto-reflektimi është i vështirë nga një kënd jo fort i bukur.