The psychology of narcissism - W. Keith Campbell

Translator: Zaya Skodde Reviewer: Indra Ganzorig

Way before the first selfie,

Анхны "сельфи" зураг авахаас бүр өмнө

the ancient Greeks and Romans had a myth

эртний Грек, Ромд

about someone a little too obsessed with his own image.

өөрийн гадаад байдалдаа хэт автсан нэгэн эрийн тухай домог байжээ.

In one telling,

Домогт өгүүлэхдээ

Narcissus was a handsome guy wandering the world in search of someone to love.

Нарциссус гэгч нэг сайхан залуу хайраа эрэн дэлхийгээр нэг хэрэн тэнүүчилж явжээ.

After rejecting a nymph named Echo,

Цуурай гэгч лусын дагиныг голсныхоо дараа

he caught a glimpse of his own reflection in a river,

санаандгүй өөрийн дүрсийг голын усанд хараад

and fell in love with it.

түүндээ дурлачхав.

Unable to tear himself away,

Нарциссус биеэ татаж чадалгүй

Narcissus drowned.

усанд живж орхив.

A flower marked the spot of where he died, and we call that flower the Narcissus.

Түүний өнгөрсөн газар ургасан цэцгийг нарцисс гэж нэрлэдэг.

The myth captures the basic idea of narcissism,

Энэ домогт нарциссизмийн үндсэн санаа буюу өөрийгөө дөвийлгөх,

elevated and sometimes detrimental self-involvement.

өөртөө төвлөрөх нь заримдаа хор хөнөөл учруулж болохыг харуулж байна.

But it's not just a personality type that shows up in advice columns.

Гэвч энэ нь сэтгүүлийн сонжоо дээрх хувийн шинж чанарын төрлөөр зогсохгүй,

It's actually a set of traits classified and studied by psychologists.

сэтгэл судлаачдын судалдаг тодорхой ангилалтай, бүлэг зан төлөв юм.

The psychological definition of narcissism is an inflated, grandiose self-image.

Сэтгэл судлалд өөрийгөө дөвийлгөх хийрхлийг нарциссизм гэж тодорхойлдог.

To varying degrees, narcissists think they're better looking,

Эдгээр хүмүүс олон янзын нөхцөлд өөрсдийгөө бусдаас сайхан харагддаг,

smarter,

and more important than other people,

ухаантай,

бусдаас илүү чухал,

and that they deserve special treatment.

бас хүмүүс тэдэнтэй тусгайлан харьцах ёстой гэж боддог.

Psychologists recognize two forms of narcissism as a personality trait:

Сэтгэл судлаачид нарциссизмыг зан төлөвийн байдлаар нь 2 төрөлд хувааж үздэг:

grandiose and vulnerable narcissism.

сүржин болон эмзэг нарциссизм.

There's also narcissistic personality disorder,

Мөн хэт даамжирсан хэлбэртэй нарциссист зан чанарын хам шинж гэж байх ба

a more extreme form, which we'll return to shortly.

энэ тухай удахгүй эргэн ярилцана аа.

Grandiose narcissism is the most familiar kind,

Сүржин нарциссизм нь хамгийн түгээмэл хэлбэр бөгөөд

characterized by extroversion,

гадагшаа чиглэсэн,

dominance,

нөлөөллөө тогтоох,

and attention seeking.

анхаарал татах дуртай байдлаар нь таньж болно.

Grandiose narcissists pursue attention and power,

Сүржин нарциссистууд анхаарал, эрх мэдэл олж авахыг хичээх ба

sometimes as politicians,

заримдаа улс төрчид,

celebrities,

олны танил эсвэл

or cultural leaders.

соёлын манлайлагчдаар илэрдэг.

Of course, not everyone who pursues these positions of power is narcissistic.

Мэдээж ийм хүчтэй байр суурь эзэмшдэг хүн бүрийг нарциссист гэж ойлгож болохгүй.

Many do it for very positive reasons,

Олон хүмүүс өөрийгөө бүрэн дайчлах,

like reaching their full potential,

бусдын амьдралд туслах гэх мэт

or helping make people's lives better.

эерэг шалтгаанаар эдгээрийг хийдэг.

But narcissistic individuals seek power

Харин нарциссист хүмүүс сүр хүчтэй хамт дагалдан ирэх

for the status and attention that goes with it.

зиндаа болон анхааралд санаархдаг.

Meanwhile, vulnerable narcissists can be quiet and reserved.

Эсрэгээрээ эмзэг нарциссист чимээгүй, хянамгай байх магадлалтай.

They have a strong sense of entitlement,

Тэд маш ямбатай бөгөөд

but are easily threatened or slighted.

сүрдүүлэг, заналхийлэлд орохдоо амархан.

In either case, the dark side of narcissism shows up over the long term.

Аль аль тохиолдолд нарциссизмийн бараан тал нь удаан хугацааны дараа илэрнэ.

Narcissists tend to act selfishly,

Нарциссист хүмүүс амиа хичээсэн үйлдэл их гаргадаг.

so narcissistic leaders may make risky or unethical decisions,

Ийм удирдагчид эрсдэлтэй, ёс бус шийдвэр гаргах магадлалтай байдаг бол,

and narcissistic partners may be dishonest or unfaithful.

харин нарциссист дотны хүн тань худалч эсвэл үнэнч биш байж магадгүй.

When their rosy view of themselves is challenged,

Өөрийгөө дөвийлгөх гоёмсог үзлийг нь үгүйсгэвэл

they can become resentful and aggressive.

тэд өсөрхөж, түрэмгий болж хувирна.

It's like a disease where the sufferers feel pretty good,

Яг л зовж шаналж байгаа нь таашаал авч,

харин хүрээлэн буй хүмүүс нь зовдог өвчин л гэсэн үг.

but the people around them suffer.

Taken to the extreme,

Туйлдаа хүрсэн үедээ

this behavior is classified as a psychological disorder

энэ авир нарциссист зан чанарын эмгэг гэх

called narcissistic personality disorder.

сэтгэцийн өвчний ангилалд орно.

It affects one to two percent of the population,

Нийт хүн амын 1-ээс 2 хувь энэ өвчинд автсанаас

more commonly men.

дийлэнх нь эрчүүд байдаг.

It is also a diagnosis reserved for adults.

Мөн энэ онош насанд хүрсэн хүмүүст л хамаатай.

Young people, especially children, can be very self-centered,

Залуу хүмүүс, ялангуяа хүүхдүүд маш хувиа хичээх хандлагатай ч,

but this might just be a normal part of development.

энэ нь өсөлтийн үйл явцын энгийн нэгэн хэсэг байж болно.

The fifth edition of the American Psychiatric Association's

Америкийн Сэтгэл Судлалын Хүрээлэнгээс гаргасан

Diagnostic and Statistical Manual

Онош болон Статистик Гарын Авлагын 5 дахь хэвлэлд

describes several traits associated with narcissistic personality disorder.

нарциссист зан чанарын өвчинтэй холбоотой хэд хэдэн чанарыг тайлбарладаг.

They include a grandiose view of oneself,

Үүнд өөрийгөө хэт ихэд үзэх,

problems with empathy,

бусдыг хайрлахдаа асуудалтай,

a sense of entitlement,

нэр төрийн хэнээрхэл, ямба,

and a need for admiration or attention.

бусдын анхаарал татах, бишрүүлэх хэрэгцээ орно.

What makes these trait a true personality disorder

Эдгээр байдал хүмүүсийн амьдралыг удирдаж

is that they take over people's lives and cause significant problems.

мэдэгдэхүйц асуудал үүсгэж эхлэх тэр үед нарциссист зан чанарын өвчинд тооцогдоно.

Imagine that instead of caring for your spouse or children,

Ах дүү, үр хүүхдээ хайрлахын оронд тэдний анхаарал татах

you used them as a source of attention or admiration.

эсвэл шүтүүлэх хэрэгсэл болгон ашиглаж байна гээд төсөөл дөө.

Or imagine that instead of seeking

Эсвэл ажлынхаа гүйцэтгэлийн тухай

constructive feedback about your performance,

бодит шүүмж, санал хүсэхийн оронд

you instead told everyone who tried to help you

өөрт чинь туслахыг оролдсон хүн бүрт

that they were wrong.

тэдний буруу байсан гэж хэлнэ гээд бод доо.

So what causes narcissism?

Тэгвэл нарциссизм үүсэх шалтгаан нь юу вэ?

Twin studies show a strong genetic component,

Ихрүүдийн судалгаагаар генетикийн найрлага

although we don't know which genes are involved.

хүчтэй нөлөөтэйг харуулсан ч, яг аль гени гэдэг нь тогтоогдоогүй.

But environment matters, too.

Гэхдээ хүрээлэн буй орчин бас хамаатай.

Parents who put their child on a pedestal

Хүүхдээ хэт их өргөмжилдөг эцэг эх сүржин нарциссизмыг

can foster grandiose narcissism.

бий болгох магадлалтай.

And cold, controlling parents can contribute to vulnerable narcissism.

Харин хүйтэн, захиргаадалттай гэр бүл эмзэг нарциссизмыг дэмжиж байж болно.

Narcissism also seems to be higher

Хувь хүнийг илүү үнэлдэг, өөрийгөө дээдлэхийг сайшаадаг нийгэмд

in cultures that value individuality and self-promotion.

нарциссизм их байгаа нь ажиглагддаг.

In the United States, for example,

Жишээ нь, АНУ-д 60-аад оны

narcissism as a personality trait has been rising since the 1970s,

нийтэд төвлөрөх үзэл өөрийгөө хүндлэх хөдөлгөөнд бууж өгөн,

when the communal focus of the 60s

материаллаг нийгэмд шилжсэн 70-аад оноос

gave way to the self-esteem movement

хувь хүний зан төлөвийн нарциссист байдал

and a rise in materialism.

зогсолтгүй өссөөр иржээ.

More recently, social media has multiplied the possibilities for self-promotion,

Саяхнаас олон нийтийн цахим хэрэгсэл

өөрийгөө дөвийлгөх боломжийг нэмэгдүүлсэн ч,

though it's worth noting

энэ нь нарциссизм үүсгэж байгаа гэх нотолгоо байхгүйг тэмдэглэх нь зүйтэй.

that there's no clear evidence that social media causes narcissism.

Rather, it provides narcissists a means to seek social status and attention.

Харин энэ нь нарциссист хүмүүст нийгмийн зиндаа, анхаарал татах хэрэгсэл болжээ.

So can narcissists improve on those negative traits?

Тэгвэл нарциссист хүмүүс эдгээр сөрөг зан төлөвөө өөрчилж болох уу?

Yes!

Тийм ээ!

Anything that promotes honest reflection on their own behavior

Өөрийн зан төлөвөө шударгаар эргэцүүлэх,

and caring for others,

сэтгэлзүйн эмчилгээ,

like psychotherapy or practicing compassion towards others, can be helpful.

бусдыг хайрлах мэдрэмжээ сайжруулах зэргээр бусдад санаа тавих нь тус болно.

The difficulty is it can be challenging

Харин нарциссист зан чанарын өвчинтэй хүмүүс

for people with narcissistic personality disorder

өөрийгөө сайжруулах тал дээр ажиллах нь

to keep working at self-betterment.

төвөгтэй асуудал болж мэднэ.

For a narcissist, self-reflection is hard from an unflattering angle.

Нарциссист хүнд өөрийн тусгалыг шударгаар харах хэцүү байх нь ойлгомжтой.