The psychology of narcissism - W. Keith Campbell

13,976,554 views ・ 2016-02-23

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Marta Konieczna
00:06
Way before the first selfie,
0
6560
2121
Na długo przed pierwszym selfie
00:08
the ancient Greeks and Romans had a myth
1
8681
2202
starożytni Grecy i Rzymianie stworzyli mit
00:10
about someone a little too obsessed with his own image.
2
10883
3722
o kimś za bardzo na sobie skupionym.
00:14
In one telling,
3
14605
1290
W skrócie,
00:15
Narcissus was a handsome guy wandering the world in search of someone to love.
4
15895
4884
Narcyz był przystojnym mężczyzną wędrującym przez świat
w poszukiwaniu kogoś, kogo mógłby pokochać.
00:20
After rejecting a nymph named Echo,
5
20779
2456
Po odrzuceniu nimfy Echo
00:23
he caught a glimpse of his own reflection in a river,
6
23235
3474
dostrzegł w rzece swoje odbicie
00:26
and fell in love with it.
7
26709
1802
i zakochał się w nim.
00:28
Unable to tear himself away,
8
28511
1605
Nie mogąc się sobie oprzeć,
00:30
Narcissus drowned.
9
30116
1828
Narcyz utonął.
00:31
A flower marked the spot of where he died, and we call that flower the Narcissus.
10
31944
5096
W miejscu, w którym zginął, wyrósł kwiat znany jako narcyz.
00:37
The myth captures the basic idea of narcissism,
11
37040
3351
Mit ukazuje podstawową ideę narcyzmu,
00:40
elevated and sometimes detrimental self-involvement.
12
40391
3789
zwiększonego i czasami szkodliwego egocentryzmu.
00:44
But it's not just a personality type that shows up in advice columns.
13
44180
4094
Ale to nie tylko typ osobowości z rubryki z poradami.
00:48
It's actually a set of traits classified and studied by psychologists.
14
48274
4692
W rzeczywistości jest to zespół cech sklasyfikowany i badany przez psychologów.
00:52
The psychological definition of narcissism is an inflated, grandiose self-image.
15
52966
5806
Według psychologicznej definicji narcyzm to wyolbrzymiony obraz samego siebie.
00:58
To varying degrees, narcissists think they're better looking,
16
58772
3347
Narcyzy w różnym stopniu uważają, że wyglądają lepiej,
01:02
smarter,
17
62119
854
01:02
and more important than other people,
18
62973
2260
są mądrzejsi,
znaczą więcej niż inni ludzie
01:05
and that they deserve special treatment.
19
65233
2778
i zasługują na specjalne traktowanie.
01:08
Psychologists recognize two forms of narcissism as a personality trait:
20
68011
4756
Psychologowie rozróżniają dwa typy narcyzmu jako zespołu cech osobowości.
01:12
grandiose and vulnerable narcissism.
21
72767
3122
Narcyzm niebaczny i narcyzm nadwrażliwy.
01:15
There's also narcissistic personality disorder,
22
75889
2517
Jest też narcystyczne zaburzenie osobowości,
01:18
a more extreme form, which we'll return to shortly.
23
78406
3660
ekstremalna forma narcyzmu, do której jeszcze wrócimy.
01:22
Grandiose narcissism is the most familiar kind,
24
82066
3735
Narcyzm niebaczny to najpopularniejsza forma,
01:25
characterized by extroversion,
25
85801
1988
charakteryzująca się ekstrawersją,
01:27
dominance,
26
87789
1167
dominowaniem
01:28
and attention seeking.
27
88956
1575
i zabieganiem o uwagę.
01:30
Grandiose narcissists pursue attention and power,
28
90531
3281
Narcyzy niebaczne gonią za zainteresowaniem i władzą,
01:33
sometimes as politicians,
29
93812
1645
czasem jako politycy,
01:35
celebrities,
30
95457
1000
celebryci
01:36
or cultural leaders.
31
96457
1833
lub prekursorzy kulturowi.
01:38
Of course, not everyone who pursues these positions of power is narcissistic.
32
98290
4346
Oczywiście nie każdy człowiek zajmujący wysokie stanowisko jest narcyzem.
01:42
Many do it for very positive reasons,
33
102636
1770
Wielu robi to ze szlachetnych powodów,
01:44
like reaching their full potential,
34
104406
1676
chcąc wykorzystać swój potencjał
01:46
or helping make people's lives better.
35
106082
2409
lub pomóc w ulepszaniu ludzkiego życia.
01:48
But narcissistic individuals seek power
36
108491
2286
Ale narcystyczne jednostki pragną władzy,
01:50
for the status and attention that goes with it.
37
110777
2996
aby zdobyć status i zainteresowanie.
01:53
Meanwhile, vulnerable narcissists can be quiet and reserved.
38
113773
4146
Tymczasem nadwrażliwe narcyzy mogą być skromne i powściągliwe.
01:57
They have a strong sense of entitlement,
39
117919
1914
Mają silne poczucie własnej wyjątkowości,
01:59
but are easily threatened or slighted.
40
119833
2960
ale można ich łatwo zastraszyć lub zlekceważyć.
02:02
In either case, the dark side of narcissism shows up over the long term.
41
122793
4268
W obu przypadkach ciemna strona narcyzmu ukazuje się w dłuższej perspektywie.
02:07
Narcissists tend to act selfishly,
42
127061
2930
Narcyzy mają tendencję do samolubnych zachowań.
02:09
so narcissistic leaders may make risky or unethical decisions,
43
129991
4385
Narcystyczni przywódcy mogą podejmować ryzykowne lub nieetyczne decyzje,
02:14
and narcissistic partners may be dishonest or unfaithful.
44
134376
4768
a narcystyczni partnerzy mogą być nieuczciwi lub niewierni.
02:19
When their rosy view of themselves is challenged,
45
139144
2536
Kwestionowanie ich pozytywnego obrazu samych siebie
02:21
they can become resentful and aggressive.
46
141680
2543
może wzbudzić urazę lub agresję.
02:24
It's like a disease where the sufferers feel pretty good,
47
144223
2961
Narcyzm jest jak choroba, w której chorzy czują się dobrze,
02:27
but the people around them suffer.
48
147184
2321
ale osoby wokół nich cierpią.
02:29
Taken to the extreme,
49
149505
1413
W ekstremalnych przypadkach
02:30
this behavior is classified as a psychological disorder
50
150918
3290
to zachowanie jest klasyfikowane jako zaburzenie psychiczne
02:34
called narcissistic personality disorder.
51
154208
2756
nazywane narcystycznym zaburzeniem osobowości.
02:36
It affects one to two percent of the population,
52
156964
2963
Dotyka od 1 do 2% populacji,
02:39
more commonly men.
53
159927
1579
częściej mężczyzn.
02:41
It is also a diagnosis reserved for adults.
54
161506
3158
Diagnozuje się tylko osoby dorosłe.
02:44
Young people, especially children, can be very self-centered,
55
164664
3481
Młodzi ludzie, szczególnie dzieci, bywają bardzo egocentryczni,
02:48
but this might just be a normal part of development.
56
168145
3346
ale to może być częścią prawidłowego rozwoju.
02:51
The fifth edition of the American Psychiatric Association's
57
171491
3281
Piąte wydanie podręcznika zaburzeń psychicznych
02:54
Diagnostic and Statistical Manual
58
174772
2539
Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego
02:57
describes several traits associated with narcissistic personality disorder.
59
177311
4547
opisuje kilka objawów narcystycznego zaburzenia osobowości.
03:01
They include a grandiose view of oneself,
60
181858
2920
To wyolbrzymiona samoocena,
03:04
problems with empathy,
61
184778
1379
problemy z empatią,
03:06
a sense of entitlement,
62
186157
1616
poczucie uprzywilejowania
03:07
and a need for admiration or attention.
63
187773
3031
oraz potrzeba uwagi i podziwu.
03:10
What makes these trait a true personality disorder
64
190804
2738
Te cechy uważa się za zaburzenie osobowości,
03:13
is that they take over people's lives and cause significant problems.
65
193542
4347
bo przejmują kontrolę nad życiem, powodując znaczne problemy.
03:17
Imagine that instead of caring for your spouse or children,
66
197889
3208
Wyobraź sobie, że zamiast troszczyć się o współmałżonka lub dzieci,
03:21
you used them as a source of attention or admiration.
67
201097
3332
używasz ich jako źródła uwagi i podziwu.
03:24
Or imagine that instead of seeking
68
204429
1673
Albo zamiast szukać konstruktywnej krytyki,
03:26
constructive feedback about your performance,
69
206102
2306
03:28
you instead told everyone who tried to help you
70
208408
2389
mówisz wszystkim, którzy próbują ci pomóc,
03:30
that they were wrong.
71
210797
2111
że się mylą.
03:32
So what causes narcissism?
72
212908
2322
Co powoduje narcyzm?
03:35
Twin studies show a strong genetic component,
73
215230
2739
Badania na bliźniakach wskazują na uwarunkowania genetyczne,
03:37
although we don't know which genes are involved.
74
217969
3054
ale nie wiadomo, które geny są za to odpowiedzialne.
03:41
But environment matters, too.
75
221023
1872
Znaczenie ma też środowisko.
03:42
Parents who put their child on a pedestal
76
222895
2345
Rodzice, którzy wynoszą swoje dziecko na piedestał,
03:45
can foster grandiose narcissism.
77
225240
2549
mogą wychować niebacznego narcyza.
03:47
And cold, controlling parents can contribute to vulnerable narcissism.
78
227789
5261
Oziębli i kontrolujący rodzice mogą przyczynić się do nadwrażliwego narcyzmu.
03:53
Narcissism also seems to be higher
79
233050
2209
Narcyzm występuje częściej
03:55
in cultures that value individuality and self-promotion.
80
235259
4170
w kulturach ceniących indywidualizm i autopromocję.
03:59
In the United States, for example,
81
239429
1741
Na przykład w USA
04:01
narcissism as a personality trait has been rising since the 1970s,
82
241170
4732
obecność narcyzmu jako cechy osobowości wzrasta od lat 70.,
04:05
when the communal focus of the 60s
83
245902
2089
kiedy to skupienie na zbiorowości z lat 60.
04:07
gave way to the self-esteem movement
84
247991
2159
ustąpiło miejsca skupieniu na samoocenie
04:10
and a rise in materialism.
85
250150
2483
i materializmowi.
04:12
More recently, social media has multiplied the possibilities for self-promotion,
86
252633
4445
Współczesne media społecznościowe zwiększyły możliwości autopromocji,
04:17
though it's worth noting
87
257078
1293
ale warto pamiętać,
04:18
that there's no clear evidence that social media causes narcissism.
88
258371
3820
że nie ma żadnych dowodów na to, że narcyzm powodują media społecznościowe.
04:22
Rather, it provides narcissists a means to seek social status and attention.
89
262191
5573
Zapewniają one raczej środki do szukania statusu społecznego i uwagi.
04:27
So can narcissists improve on those negative traits?
90
267764
3471
Czy narcyzy mogą pracować nad swoimi wadami?
04:31
Yes!
91
271235
1239
Tak!
04:32
Anything that promotes honest reflection on their own behavior
92
272474
2976
Wszystko, co promuje szczere spojrzenie na własne zachowanie
04:35
and caring for others,
93
275450
1654
i troskę o innych,
04:37
like psychotherapy or practicing compassion towards others, can be helpful.
94
277104
5012
jak psychoterapia lub ćwiczenie empatii, może okazać się pomocne.
04:42
The difficulty is it can be challenging
95
282116
2056
Wyzwaniem dla ludzi z narcystycznym zaburzeniem osobowości
04:44
for people with narcissistic personality disorder
96
284172
2540
04:46
to keep working at self-betterment.
97
286712
2199
może być ciągłe samodoskonalenie.
04:48
For a narcissist, self-reflection is hard from an unflattering angle.
98
288911
4852
Narcyzowi trudno spojrzeć na siebie z niekorzystnej perspektywy.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7