Where did English come from? - Claire Bowern

Waar komt het Engels vandaan? - Claire Bowern

Vertaald door: Heleen van Maanen Nagekeken door: Christel Foncke

When we talk about English, we often think of it as a single language

Als we het over Engels hebben, denken we vaak dat het één taal is.

but what do the dialects spoken in dozens of countries around the world

Maar wat hebben de dialecten die in tientallen landen gesproken worden

have in common with each other,

met elkaar gemeen,

or with the writings of Chaucer?

of met de boeken van Chaucer?

And how are any of them related to the strange words in Beowulf?

Hoe verhouden die dialecten zich tot de vreemde woorden van Beowulf?

The answer is that like most languages,

Het antwoord is dat - net als de meeste talen -

English has evolved through generations of speakers,

het Engels zich ontwikkeld heeft over generaties van sprekers

undergoing major changes over time.

en enorme veranderingen heeft doorgemaakt.

By undoing these changes,

Door deze veranderingen ongedaan te maken

we can trace the language from the present day

kunnen we de taal van nu

back to its ancient roots.

herleiden tot haar oude wortels.

While modern English shares many similar words

Hoewel het moderne Engels veel gemeen heeft

with Latin-derived romance languages,

met Romaanse talen die van het Latijn afstammen,

like French and Spanish,

zoals Frans en Spaans,

most of those words were not originally part of it.

maakten veel van deze woorden er oorspronkelijk geen deel van uit.

Instead, they started coming into the language

Deze kwamen pas in de taal

with the Norman invasion of England in 1066.

met de Normandische invasie van Engeland in 1066.

When the French-speaking Normans conquered England

Toen de Franssprekende Normandiërs Engeland veroverden

and became its ruling class,

en de heersers werden,

they brought their speech with them,

brachten zij hun taal mee

adding a massive amount of French and Latin vocabulary

en voegden ze een enorme hoeveelheid Franse en Latijnse woorden toe

to the English language previously spoken there.

aan het Engels dat er eerder gesproken werd.

Today, we call that language Old English.

Nu noemen we die taal Oud-Engels.

This is the language of Beowulf.

Dit is de taal van Beowulf.

It probably doesn't look very familiar,

Het lijkt misschien niet zo bekend,

but it might be more recognizable if you know some German.

maar het is misschien beter te herkennen als je wat Duits kent.

That's because Old English belongs to the Germanic language family,

Dat komt omdat Oud-Engels tot de Duitse taalfamilie hoort,

first brought to the British Isles in the 5th and 6th centuries

die in de 5e en 6e eeuw voor het eerst naar de Engelse eilanden gebracht werd

by the Angles, Saxons, and Jutes.

door de Angelen, Saxen en de Juten.

The Germanic dialects they spoke would become known as Anglo-Saxon.

De Duitse dialecten die zij spraken, werden bekend als het Angelsaksisch.

Viking invaders in the 8th to 11th centuries

De invasie van Vikingen van de 8e tot de 11e eeuw

added more borrowings from Old Norse into the mix.

brachten meer leenwoorden uit het Oud-Noors mee.

It may be hard to see the roots of modern English

Het is lastig om de wortels van het moderne Engels te zien

underneath all the words borrowed

tussen alle leenwoorden

from French, Latin, Old Norse and other languages.

uit het Frans, Latijn, Oud-Noors en andere talen.

But comparative linguistics can help us by focusing on grammatical structure,

Vergelijkende taalkunde kan helpen door op de grammaticale structuur te focussen,

patterns of sound changes,

op patronen in klankverschuiving

and certain core vocabulary.

en op een bepaalde basiswoordenschat.

For example, after the 6th century,

Na de 6e eeuw bijvoorbeeld,

German words starting with "p," systematically shifted to a "pf" sound

veranderde de beginklank van Germaanse woorden van een 'p' in een 'pf',

while their Old English counterparts kept the "p" unchanged.

terwijl in hun Oud-Engelse tegenhangers de 'p' onveranderd bleef.

In another split, words that have "sk" sounds in Swedish

In een andere splitsing ontwikkelden woorden met een 'sk'-klank in het Zweeds

developed an "sh" sound in English.

een 'sh'-klank in het Engels.

There are still some English words with "sk,"

Er zijn nog steeds een paar woorden in het Engels met 'sk'

like "skirt," and "skull,"

zoals 'skirt' en 'skull,'

but they're direct borrowings from Old Norse

maar dit zijn directe leenwoorden uit het Oud-Noors,

that came after the "sk" to "sh" shift.

die na de 'sk'-'sh' verandering kwamen.

These examples show us

Deze voorbeelden tonen aan

that just as the various Romance languages descended from Latin,

dat net als de Romaanse talen die van het Latijn afstammen,

English, Swedish, German, and many other languages

het Engels, Zweeds, Duits en vele andere talen

descended from their own common ancestor known as Proto-Germanic

van hun eigen gemeenschappelijke voorvader afstammen, het Proto-Germaans

spoken around 500 B.C.E.

dat rond 5000 v.Chr. gesproken werd.

Because this historical language was never written down,

Deze historische taal werd nooit opgeschreven.

we can only reconstruct it by comparing its descendants,

We kunnen ze alleen reconstrueren door de afstammelingen te vergelijken,

which is possible thanks to the consistency of the changes.

wat te danken is aan de consistentie van de veranderingen.

We can even use the same process to go back one step further,

We kunnen hetzelfde proces gebruiken om nog een stap verder te gaan

and trace the origins of Proto-Germanic to a language called Proto-Indo-European,

en de oorsprong van het Proto-Germaans te herleiden tot het Proto-Indo-Europees,

spoken about 6000 years ago

dat zo'n 6000 jaar geleden gesproken werd

on the Pontic steppe in modern day Ukraine and Russia.

op de Pontische steppe in wat nu Oekraïne en Rusland is.

This is the reconstructed ancestor of the Indo-European family

Dit is de gereconstrueerde voorvader van de Indo-Europese familie

that includes nearly all languages historically spoken in Europe,

die bijna alle talen omvat die in Europa gesproken werden

as well as large parts of Southern and Western Asia.

en in grote delen van Zuid- en West-Azië.

And though it requires a bit more work,

Hoewel het nog wat meer werk vereist,

we can find the same systematic similarities, or correspondences,

kunnen we dezelfde systematische gelijkenissen of overeenkomsten zien

between related words in different Indo-European branches.

tussen verwante woorden in verschillende Indo-Europese takken.

Comparing English with Latin,

Als we Engels vergelijken met Latijn,

we see that English has "t" where Latin has "d",

dan zie we dat het Engels een 't' heeft waar het Latijn een 'd' heeft

and "f" where latin has "p" at the start of words.

en een 'f' waar het Latijn een 'p' heeft aan het begin van een woord.

Some of English's more distant relatives include Hindi, Persian

Enkele verre verwanten van het Engels zijn Hindi, Perzisch

and the Celtic languages it displaced in what is now Britain.

en de Keltische talen die het verving in wat nu Groot-Brittannië is.

Proto-Indo-European itself descended from an even more ancient language,

Proto-Indo-Europees stamde zelf af van een nog oudere taal,

but unfortunately, this is as far back as historical and archeological evidence

maar zover gaan historische en archeologische bewijzen niet.

will allow us to go.

Many mysteries remain just out of reach,

Vele raadsels blijven buiten ons bereik

such as whether there might be a link between Indo-European

zoals de link tussen Indo-Europees

and other major language families,

en andere grote taalfamilies

and the nature of the languages spoken in Europe prior to its arrival.

en de aard van talen die in Europa gesproken werden voordat het Engels kwam.

But the amazing fact remains that nearly 3 billion people around the world,

Het wonderbaarlijke feit blijft dat bijna 3 miljard mensen in de wereld,

many of whom cannot understand each other,

die elkaar vaak niet kunnen verstaan,

are nevertheless speaking the same words shaped by 6000 years of history.

en toch dezelfde woorden spreken die in 6000 jaar geschiedenis gevormd zijn.