Why do we love? A philosophical inquiry - Skye C. Cleary

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Ah, romantic love -

အာ စိတ်ကူးယဉ်အချစ်၊

beautiful and intoxicating,

လှပပြီး ယစ်မူးစရာပါ၊

heartbreaking and soul-crushing,

နှလုံးသားကွဲကြေပြီး စိတ်ကိုနင်းခြေတာဟာ

often all at the same time.

မကြာခဏတော့ အားလုံးဟာ တစ်ချိန်တည်းမှာပါ။

Why do we choose to put ourselves through its emotional wringer?

ဘာလို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ၎င်းရဲ့ စိတ်ဖိစီးမှုထဲ ထိုးဆင်းဖို့ ရွေးတာလဲ။

Does love make our lives meaningful,

အချစ်က ကျွန်တော်တို့ ဘဝတွေကို အဓိပ္ပါယ်ရှိစေလား၊

or is it an escape from our loneliness and suffering?

ဒါမှမဟုတ် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အထီးကျန်မှုနဲ့ ဝေဒနာကနေ လွတ်မြောက်မှုလား။

Is love a disguise for our sexual desire,

အချစ်ဟာ ကာမဆန္ဒအတွက် ရုပ်ဖျက်ထားခြင်းလား၊

or a trick of biology to make us procreate?

ဒါမှမဟုတ် မျိုးပွားအောင်လုပ်ဖို့ ဇီဝဗေဒရဲ့ လှည့်ကွက်တစ်ခုလား။

Is it all we need?

ကျွန်တော်တို့အားလုံး လိုတာက ဒါလား။

Do we need it at all?

ကျွန်တော်တို့ ဒါကို လုံးဝကို လိုအပ်တာလား။

If romantic love has a purpose,

စိတ်ကူးယဉ်အချစ်မှာ ရည်ရွယ်ရာရှိရင်

neither science nor psychology has discovered it yet.

သိပ္ပံပညာနဲ့ စိတ်ပညာကတော့ ရှာမတွေ့သေးပေမဲ့

But over the course of history,

သမိုင်းစဉ်တစ်လျှောက်မှာ

some of our most respected philosophers have put forward some intriguing theories.

ကျွန်တော်တို့ အလေးစားရဆုံး ဒဿနပညာရှင်တွေက စိတ်ဝင်စားစရာ သီအိုရီတစ်ချို့ တင်ပြခဲ့တယ်။

Love makes us whole, again.

အချစ်ဟာ ပြန်လည် ပြည့်စုံ စေတယ်။

The ancient Greek philosopher Plato

ရှေးဟောင်း ဂရိဒဿနပညာရှင် Plato က

explored the idea that we love in order to become complete.

ပြည့်စုံလာစေဖို့ ချစ်ကြတယ်ဆိုတဲ့ စိတ်ကူးကို စူစမ်းခဲ့တယ်။

In his "Symposium", he wrote about a dinner party,

သူရဲ့ "Symposium" မှာ ညစာစားပွဲ အကြောင်း ရေးခဲ့တယ်။

at which Aristophanes, a comic playwright,

အဲဒီမှာ ဟာသ ပြဇာတ်ရေးစရာ Aristophanes က ဧည့်သည်တွေကို

regales the guests with the following story:

အောက်ပါ ပုံပြင်နဲ့ ရွှင်ပြုံးစေပါတယ်။

humans were once creatures with four arms, four legs, and two faces.

တစ်ခါက လူတွေဟာ လက်လေးချောင်း၊ ခြေ လေးချောင်း၊ မျက်နှာနှစ်ခုနဲ့ သတ္တဝါတွေတဲ့။

One day, they angered the gods,

တစ်နေ့မှာ သူတို့ဟာ နတ်တွေကို ဒေါသဖြစ်စေလို့

and Zeus sliced them all in two.

Zeus က သူတို့ကို နှစ်ခြမ်း ခြမ်းလိုက်တယ်။

Since then, every person has been missing half of him or herself.

အဲဒီအချိန်ကတည်းက လူတိုင်းဟာ သူ့ရဲ့ တစ်ပိုင်းကို အောက်မေ့နေကြတာတဲ့။

Love is the longing to find a soulmate who'll make us feel whole again,

အချစ်ဆိုတာဟာ ကိုယ့်ကို ပြန်လည်ပြည့်စုံစေ မယ့် စိတ်တူ အဖော်ကို ရှာဖို့ တောင့်တတာပါ။

or, at least, that's what Plato believed a drunken comedian would say at a party.

(သို့) အနည်းဆုံးတော့ ပါတီမှာ မူးနေတဲ့ လူ ရွှင်တော် ပြောတာကို Plato ယုံကြည်ခဲ့တာပါ။

Love tricks us into having babies.

အချစ်ဟာ ကျွန်တော်တို့ကို ကလေးတွေယူဖို့ လှည့်စားတယ်။

Much, much later, German philosopher Arthur Schopenhauer

အများကြီး ကြာအပြီးမှာ ဂျာမန် ဒဿန ပညာရှင် Arthur Schopenhauer က

maintained that love based in sexual desire

ခံယူတာက ကာမဆန္ဒကို အခြေခံတဲ့ အချစ်ဟာ

was a voluptuous illusion.

ဣဋ္ဌာရုံပွားစေတဲ့ အစွဲမှားတစ်ခုတဲ့။

He suggested that we love because our desires lead us to believe

သူအဆိုပြုတာက ကျွန်တော်တို့ အကြီးအကျယ် မှားယွင်းနေတဲ့ အခြားသူတစ်ယောက်က

that another person will make us happy, but we are sorely mistaken.

ကိုယ့်ကို ပျော်စေမယ်ယ်လို့ ယုံကြည်စေတဲ့ ဆန္ဒတွေကြောင့် ကျွန်တော်တို့ ချစ်ကြတာတဲ့။

Nature is tricking us into procreating,

သဘာဝက ကျွန်တော်တို့ကို မျိုးပွားခြင်းကို

and the loving fusion we seek is consummated in our children.

လှည့်စားနေကာ ကိုယ်ရှာတဲ့ အချစ် ပေါင်းစပ် ခြင်းဟာ ကလေးတွေမှာ အရာမြောက်သွားတယ်။

When our sexual desires are satisfied,

ကာမ ဆန္ဒတွေ ပြည့်စုံသွားတဲ့အခါ

we are thrown back into our tormented existences,

ဒုက္ခခံနေရတဲ့ တည်ရှိမှုတွေထဲ ပြန်လွှင့်ပစ်ခံရပြီး

and we succeed only in maintaining the species

မျိုးစိတ်တွေကို ထိန်းသိမ်းခြင်းနဲ့ လူသားရဲ့

and perpetuating the cycle of human drudgery.

ငြီးငွေ့ဖွယ်အလုပ်ရဲ့ သံသရာကို တည့်တံ့ဖို့ရာမှာပဲ အောင်မြင်တာပါ။

Sounds like somebody needs a hug.

တစ်ယောက်ယောက်ဟာ ပွေ့ဖက်တာတစ်ခု လိုနေပုံရတယ်။

Love is escape from our loneliness.

အချစ်ဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အထီးကျန်မှုက လွတ်မြောက်ခြင်းပါ။

According to the Nobel Prize-winning British philosopher Bertrand Russell,

နိုဘဲလ်ဆုရှင် ဗြိတိသျှ ဒဿနပညာရှင် Bertrand Russell ရဲ့အဆိုအရ

we love in order to quench our physical and psychological desires.

ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ရုပ်ပိုင်းနဲ့ စိတ်ပိုင်း ဆန္ဒတွေ အာသာဖြေဖို့ ချစ်ကြတာတဲ့။

Humans are designed to procreate,

လူသားတွေဟာ မျိုးပွားဖို့ ပုံစံချထားတယ်ဆိုပေမဲ့

but without the ecstasy of passionate love,

ပြင်းပြတဲ့ ချစ်စိတ်ရဲ့ ပီတိမပါရင်တော့

sex is unsatisfying.

လိင်ကိစ္စဟာ စိတ်ကျေနပ်ဖွယ် မဖြစ်ပါဘူး။

Our fear of the cold, cruel world tempts us to build hard shells

အေးစက် ကြမ်းကြုတ်တဲ့ ကမ္ဘာကို ကြောက်စိတ်က ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကာကွယ်ဖို့နဲ့

to protect and isolate ourselves.

သီးခြားဖြစ်ဖို့ အခွံမာတွေ ဆောက်ဖို့ ဖျားယောင်းတယ်။

Love's delight, intimacy, and warmth helps us overcome our fear of the world,

အချစ်ရဲ့ကြည်နူးမှု၊ ရင်းနှီးမှု၊ နွေးထွေး မှုက ကမ္ဘာ့ ကြောက်စိတ်ကို ကျော်လွှားဖို့၊

escape our lonely shells,

အထီးကျန် အခွံတွေက လွတ်မြောက်ဖို့

and engage more abundantly in life.

ဘဝထဲမှာ ပိုပြီး အလျှံပယ် ထိတွေ့ဖို့ ကူပေးတယ်။

Love enriches our whole being, making it the best thing in life.

အချစ်က ကျွန်တော်တို့ရဲ့ တစ်ခုလုံးကို ကြွယ်ဝကာ ဘဝမှာ အကောင်းဆုံးတွေ လုပ်ပေးတယ်။

Love is a misleading affliction.

အချစ်ဟာ လှည့်စားတဲ့ နှီးနွယ်ခြင်းပါ။

Siddhārtha Gautama,

ဗုဒ္ဓ (သို့) သဗ္ဗေညုတ

who became known as the Buddha, or the Enlightened One,

အလင်းရသူလို့ သိကြတဲ့ သိဒ္ဓတ္ထ ဂေါတမ ဟာ

probably would have had some interesting arguments with Russell.

Russell နဲ့ စိတ်ဝင်စားစရာ ဆွေးနွေး ငြင်းခုံချက်တွေ ရှိလောက်မလားပဲ။

Buddha proposed that we love because we are trying to satisfy our base desires.

ဗုဒ္ဓ အဆိုပြုခဲ့တာက ယုတ်ညံ့တဲ့ဆန္ဒတွေ အာသာပြေဖို့ ကြိုးစားနေကြလို့ ချစ်ကြတာ၊

Yet, our passionate cravings are defects,

ရှိသေးတာက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ရမ္မက် အာသာတွေဟာ ချို့ယွင်းချက်တွေဖြစ်ပြီး

and attachments, even romantic love, are a great source of suffering.

စွဲလမ်းမှုတွေဟာ စိတ်ကူးယဉ်အချစ်တောင်မှ ဒုက္ခဝေဒနာရဲ့ ရေသောက်မြစ်ကြီးတစ်ခုတဲ့။

Luckily, Buddha discovered the eight-fold path,

ကံကောင်းချင်တော့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို ဗုဒ္ဓက တွေ့ရှိခဲ့တယ်၊

a sort of program for extinguishing the fires of desire

ကိလေသာ မီးတွေငြှိမ်းဖို့ ညွှန်ကြားချက် တစ်ခုလိုပေါ့၊

so that we can reach Nirvana,

ငြိမ်းချမ်းမှု၊ ကြည်လင်မှု၊ ဉာဏ်ပညာနဲ့

an enlightened state of peace, clarity, wisdom, and compassion.

ကရုဏာရဲ့ ဉာဏ်အမြင်ရတဲ့ အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်အောင်ပါ။

The novelist Cao Xueqin illustrated this Buddhist sentiment

ဝတ္ထုရေးဆရာ Cao Xueqin က စိတ်ကူးယဉ် အချစ်ဟာ ရူးမိုက်တယ်ဆိုတာကို

that romantic love is folly in one of China's greatest classical novels,

အကြီးကျယ်ဆုံး တရုတ် ဂန္ထဝင်ဝတ္ထုတွေထဲ က တစ်ခုဖြစ်တဲ့ "ခန်းဆောင်နီ အိပ်မက်" မှာ

"Dream of the Red Chamber."

ဒီဗုဒ္ဓဘာသာ အသိကို ပုံခိုင်းပြခဲ့တယ်။

In a subplot, Jia Rui falls in love with Xi-feng

ဇာတ်ကွက်တစ်ခုခွဲမှာ Jia Rui ဟာ သူ့ကို လှည့်စားပြီး အရှက်ခွဲတဲ့

who tricks and humiliates him.

Xi-feng နဲ့ ချစ်ကြိုက်မိတယ်။

Conflicting emotions of love and hate tear him apart,

အချစ်နဲ့ အမုန်းရဲ့ ဝိရောဓိဆန်တဲ့ စိတ် ခံစားမှုတွေက သူ့ကို ဆုတ်ဖြဲလိုက်တယ်။

so a Taoist gives him a magic mirror that can cure him

ဒီတော့ တောက်ပညာရှိက သူရှေ့မှာ မကြည့်သရွေ့

as long as he doesn't look at the front of it.

သူ့ကို ကုသနိုင်တဲ့ မှော်မှန် တစ်ချပ်ပေးလိုက်တယ်။

But of course, he looks at the front of it.

ဒါပေမဲ့ တကယ်က ဒီရှေ့ကို သူကြည့်မိတယ်။

He sees Xi-feng.

Xi-feng ကို သူတွေ့တာပေါ့။

His soul enters the mirror

သူ့ဝိဉာဉ်က မှန်ထဲဝင်သွားပြီး

and he is dragged away in iron chains to die.

သူဟာ သေဖို့ သံကြိုးကွင်းဆက်တွေထဲ ဆွဲချခံလိုက်ရတယ်။

Not all Buddhists think this way about romantic and erotic love,

ဗုဒ္ဓဘာသာအားလုံးတော့ စိတ်ကူးယဉ်နဲ့ ရမ္မက်အချစ်ကို ဒီလို မထင်ကြပေမဲ့

but the moral of this story

ဒီဇာတ်လမ်းရဲ့ သင်ခန်းစာက

is that such attachments spell tragedy,

ဒီလိုမျိုး စွဲလမ်းမှုတွေဟာ အဖြစ်ဆိုးကို ကျိန်စာသင့်စေပြီး

and should, along with magic mirrors, be avoided.

မှော်မှန်တွေနဲ့အတူ ရှောင်ရှား သင့်တယ်လို့ ပြောချင်တာပါ။

Love lets us reach beyond ourselves.

အချစ်ဟာ ကျွန်ုပ်တို့ကိုယ်တိုင်ရဲ့ အလွန်ကို ရောက်ရှိစေပါတယ်။

Let's end on a slightly more positive note.

နည်းနည်း အပြုသဘောဆန်တဲ့ မှတ်ချက်လေးနဲ့ နိဂုံးချုပ်ရအောင်။

The French philosopher Simone de Beauvoir

ပြင်သစ် ဒဿနပညာရှင် Simon de Beauvoir က

proposed that love is the desire to integrate with another

အချစ်ဆိုတာ အခြားတစ်ယောက်နဲ့ ပေါင်းစည်း ဖို့ ဆန္ဒဖြစ်ပြီး ကျွန်တော်တို့ ဘဝတွေကို

and that it infuses our lives with meaning.

အဓိပ္ပါယ်နဲ့ ပြည့်ဝစေတယ်လို့ ဆိုထားတယ်။

However, she was less concerned with why we love

ဒါပေမဲ့ သူမဟာ ဘာကြောင့် ချစ်တာနဲ့သက်ဆိုင်မှုနည်းပြီး

and more interested in how we can love better.

ဘယ်လို ပိုပြီး ကောင်းမွန်စွာ ချစ်နိုင်တာကို ပိုစိတ်ဝင်စားတာပါ။

She saw that the problem with traditional romantic love

သူမ မြင်တာကအစဉ်အလာ စိတ်ကူးယဉ်အချစ်နဲ့ ပြဿနာက

is it can be so captivating,

ဒါဟာ သိပ်ကို ညှို့ယူဖမ်းစားနိုင်ပြီး

that we are tempted to make it our only reason for being.

ဒါကို ဖြစ်တည်ခြင်း အကြောင်းပြချက်ပဲ လုပ်ဖို့ ကျွန်တော်တို့ ဆွဲဆောင်ခံရတယ်။

Yet, dependence on another to justify our existence

ရှိသေးတာက ကိုယ့်တည်ရှိမှု သက်သေ ပြုဖို့ သူတစ်ပါးကို မှီခိုခြင်းဟာ

easily leads to boredom and power games.

ငြီးငွေ့ခြင်းနဲ့ အစွမ်းပြ ကစားပွဲတွေဆီ အလွယ်လေး ဦးတည်စေတယ်တဲ့။

To avoid this trap, Beauvoir advised loving authentically,

ဒီထောင်ချောက်ကို ရှောင်ရှားဖို့ Beauvoir အကြံပြုထားတာက အစစ်အမှန် ချစ်ပါ၊

which is more like a great friendship.

ဒါက ကြီးကျယ်တဲ့ ခင်မင်မှု ပိုဆန်တယ်တဲ့။

Lovers support each other in discovering themselves,

ချစ်သူတွေဟာ သူတို့ကိုယ်သူတို့ ရှာဖွေဖို့

reaching beyond themselves,

သူတို့ကိုယ်တိုင်ကိုလွန်ပြီး ရောက်ဖို့

and enriching their lives and the world together.

သူတို့ဘဝတွေနဲ့ လောကကို အတူတူ ကြွယ်ဝဖို့ အချင်းချင်း ပံ့ပိုးကြတယ်။

Though we might never know why we fall in love,

ဘာကြောင့် ချစ်တယ်ဆိုတာ လုံးဝ မသိလောက်ပေမဲ့

we can be certain that it will be an emotional rollercoaster ride.

သေချာနိုင်တာက ဒါက စိတ်လှုပ်ရှားစရာ ရိုလာကိုစကာ စီးတာ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

It's scary and exhilarating.

ဒါက လန့်စရာနဲ့ ရင်ဖိုစရာပါ။

It makes us suffer

ဝေဒနာ ခံစားစေပြီး

and makes us soar.

ဝဲပျံအောင်လုပ်တယ်။

Maybe we lose ourselves.

ကိုယ်တိုင် ပျောက်ဆုံးနိုင်ပါတယ်။

Maybe we find ourselves.

ကိုယ်တိုင် ရှာတွေ့နိုင်ပါတယ်။

It might be heartbreaking,

အသည်းကွဲနိုင်ပါတယ်၊

or it might just be the best thing in life.

(သို့) ဘဝရဲ့ အကောင်းဆုံးအရာ ဖြစ်လောက်ပါတယ်။

Will you dare to find out?

ရှာဖွေရဲပါ့မလား။