Why do we love? A philosophical inquiry - Skye C. Cleary

Translator: Da Nguyen Reviewer: Tâm Đan

Ah, romantic love -

Ôi tình yêu -

beautiful and intoxicating,

đẹp đẽ và say đắm,

heartbreaking and soul-crushing,

làm đau lòng và tan nát cả tâm hồn,

often all at the same time.

những cảm xúc ấy thường luôn cùng tồn tại.

Why do we choose to put ourselves through its emotional wringer?

Tại sao con người lại muốn đẩy chính mình vào vòng xoáy tâm trạng ấy?

Does love make our lives meaningful,

Phải chăng tình yêu khiến cuộc sống có ý nghĩa,

or is it an escape from our loneliness and suffering?

hay đó chỉ là lối thoát cho sự cô đơn và đau khổ?

Is love a disguise for our sexual desire,

Có phải tình yêu chỉ là ngụy trang cho dục vọng

or a trick of biology to make us procreate?

hay chỉ là một mánh lới của sinh học để con người phải sinh nở?

Is it all we need?

Đó là tất cả những gì chúng ta cần?

Do we need it at all?

Thực sự ta có cần điều này không?

If romantic love has a purpose,

Nếu tình yêu có một mục đích nào đó,

neither science nor psychology has discovered it yet.

thì cả ngành khoa học và tâm lý học vẫn chưa khám phá ra

But over the course of history,

Nhưng qua tiến trình lịch sử.

some of our most respected philosophers have put forward some intriguing theories.

một số triết gia đáng kính đã đưa ra một số giả thuyết hấp dẫn.

Love makes us whole, again.

Một lần nữa, tình yêu giúp chúng ta trở nên trọn vẹn hơn.

The ancient Greek philosopher Plato

Nhà triết học Hi Lạp cổ Plato

explored the idea that we love in order to become complete.

khám phá ý tưởng cho rằng ta yêu thương ai đó là để trở nên trọn vẹn hơn.

In his "Symposium", he wrote about a dinner party,

Trong "Symposium", ông viết về một buổi ăn tối,

at which Aristophanes, a comic playwright,

ở đó có Aristophanes, ông này là một nhà soạn hài kịch,

regales the guests with the following story:

kể cho các vị khách nghe câu chuyện dưới đây:

humans were once creatures with four arms, four legs, and two faces.

con người trước đây có bốn tay, bốn chân và hai khuôn mặt.

One day, they angered the gods,

Một ngày nọ, họ làm các vị thần nổi giận,

and Zeus sliced them all in two.

và thần Zeus đã chém họ làm hai.

Since then, every person has been missing half of him or herself.

Kể từ đó, mỗi người đều bị thiếu mất một nửa bản thân mình.

Love is the longing to find a soulmate who'll make us feel whole again,

Tình yêu chính là khao khát tìm ra tri kỷ, một người giúp ta thấy mình trọn vẹn,

or, at least, that's what Plato believed a drunken comedian would say at a party.

hay, ít nhất, đó là điều Plato tin rằng một diễn viên hài sẽ nói ở một buổi tiệc.

Love tricks us into having babies.

Tình yêu lừa chúng ta sinh con đẻ cái.

Much, much later, German philosopher Arthur Schopenhauer

Rất lâu sau đó, một triết gia người Đức tên là Arthur Schopenhauer

maintained that love based in sexual desire

lập luận rằng tình yêu dựa trên dục vọng

was a voluptuous illusion.

chỉ là một ảo tưởng khoái lạc.

He suggested that we love because our desires lead us to believe

Ông gợi ý rằng chúng ta yêu vì những khát khao khiến ta tin rằng

that another person will make us happy, but we are sorely mistaken.

người kia sẽ mang lại hạnh phúc cho ta, thực ra ta đã quá sai lầm.

Nature is tricking us into procreating,

Tự nhiên lừa ta thực hiện việc sinh đẻ,

and the loving fusion we seek is consummated in our children.

và sự kết hợp yêu thương mà ta tìm kiếm chỉ được trọn vẹn khi ta có con cái.

When our sexual desires are satisfied,

Khi ta thỏa mãn được dục vọng của mình,

we are thrown back into our tormented existences,

ta bị quăng trở lại trong tình trạng đau khổ,

and we succeed only in maintaining the species

và ta chỉ thành công trong việc duy trì nòi giống

and perpetuating the cycle of human drudgery.

và lại tiếp nối sự đau khổ của nhân loại.

Sounds like somebody needs a hug.

Nghe giống như ai đó đang cần được ôm.

Love is escape from our loneliness.

Tình yêu là sự trốn chạy khỏi cô đơn.

According to the Nobel Prize-winning British philosopher Bertrand Russell,

Theo triết gia người Anh đoạt giải Nobel tên là Bertrand Russell,

we love in order to quench our physical and psychological desires.

ta tìm đến yêu thương là để thỏa mãn các khát khao tâm sinh lý.

Humans are designed to procreate,

Con người được tạo ra là để sinh đẻ

but without the ecstasy of passionate love,

nhưng nếu không cảm nhận hạnh phúc từ một tình yêu say đắm,

sex is unsatisfying.

tình dục lúc này lại không làm người ta thỏa mãn.

Our fear of the cold, cruel world tempts us to build hard shells

Nỗi sợ về một thế giới lạnh lùng, tàn nhẫn bắt buộc chúng ta phải dựng lên vỏ bọc

to protect and isolate ourselves.

để bảo vệ và tự cô lập chính mình.

Love's delight, intimacy, and warmth helps us overcome our fear of the world,

Niềm vui, sự thân mật và sự ấm áp có được từ tình yêu giúp ta vượt qua nỗi sợ này,

escape our lonely shells,

thoát khỏi những vỏ bọc cô đơn.

and engage more abundantly in life.

và tham gia nhiều hơn vào cuộc sống.

Love enriches our whole being, making it the best thing in life.

Tình yêu làm phong phú con người chúng ta, đó là điều tuyệt vời nhất trong cuộc sống.

Love is a misleading affliction.

Tình yêu là nỗi đau khổ được ngụy trang.

Siddhārtha Gautama,

Siddhārtha Gautama,

who became known as the Buddha, or the Enlightened One,

người trở thành Đức Phật, hay còn gọi Đấng Giác Ngộ,

probably would have had some interesting arguments with Russell.

có thể đã có một vài điều tranh cãi lý thú với Russel.

Buddha proposed that we love because we are trying to satisfy our base desires.

Đức Phật cho rằng chúng ta yêu là vì ta cố thỏa mãn các khát khao bản năng.

Yet, our passionate cravings are defects,

Tuy vậy, sự khao khát quá độ lại trở thành khiếm khuyết,

and attachments, even romantic love, are a great source of suffering.

và dính mắc, thậm chí tình yêu cũng là nguồn gốc gây nên đau khổ.

Luckily, Buddha discovered the eight-fold path,

May thay, Đức Phật đã phát hiện ra bát chánh đạo,

a sort of program for extinguishing the fires of desire

cách thức để dập tắt những ngọn lửa khát khao

so that we can reach Nirvana,

để có thể đạt tới Niết Bàn,

an enlightened state of peace, clarity, wisdom, and compassion.

trạng thái tâm giác ngộ khi được an lạc, thông suốt, trí tuệ và từ bi.

The novelist Cao Xueqin illustrated this Buddhist sentiment

Nhà văn Tào Tuyết Cần đã minh họa lý thuyết Phật giáo này

that romantic love is folly in one of China's greatest classical novels,

cho rằng tình yêu là thiếu sáng suốt trong một trong các tác phẩm kinh điển Trung Hoa

"Dream of the Red Chamber."

"Hồng Lâu Mộng"

In a subplot, Jia Rui falls in love with Xi-feng

Ở cốt truyện phụ, Giả Thụy đem lòng yêu Vương Hy Phượng,

who tricks and humiliates him.

cô này bày trò đùa giỡn và sỉ nhục anh.

Conflicting emotions of love and hate tear him apart,

Anh ta bị giằng xé giữa yêu và hận,

so a Taoist gives him a magic mirror that can cure him

nên một vị đạo sĩ cho anh gương thần kỳ có thể giúp anh chữa hết bệnh

as long as he doesn't look at the front of it.

với điều kiện anh không được nhìn vào mặt trước gương.

But of course, he looks at the front of it.

Nhưng mà anh này lại nhìn vào mặt trước.

He sees Xi-feng.

Anh ta thấy Vương Hy Phượng trong đó.

His soul enters the mirror

Linh hồn anh ta bước vào gương

and he is dragged away in iron chains to die.

và anh bị dây xích sắt kéo lôi đi và chết,

Not all Buddhists think this way about romantic and erotic love,

Không phải tất cả Phật tử đều nghĩ như vậy về tình yêu lãng mạn và sắc dục,

but the moral of this story

nhưng bài học của câu chuyện là

is that such attachments spell tragedy,

sự dính mắc thường dẫn đến bi kịch,

and should, along with magic mirrors, be avoided.

và nên tránh, cũng cần tránh luôn gương thần kỳ gì đó.

Love lets us reach beyond ourselves.

Tình yêu giúp ta vượt qua chính bản thân mình.

Let's end on a slightly more positive note.

Ta hãy kết thúc bài này tích cực hơn một chút.

The French philosopher Simone de Beauvoir

Triết gia người Pháp Simone de Beauvoir

proposed that love is the desire to integrate with another

cho rằng tình yêu là khao khát được hòa nhập với nửa kia

and that it infuses our lives with meaning.

và điều này đem lại ý nghĩa cho cuộc sống chúng ta.

However, she was less concerned with why we love

Tuy nhiên, bà ấy ít quan tâm đến lý do tại sao chúng ta yêu

and more interested in how we can love better.

mà lại thích thú hơn với việc làm thế nào để yêu thương tốt hơn.

She saw that the problem with traditional romantic love

Bà ấy thấy rằng vấn đề với tình yêu truyền thống

is it can be so captivating,

là nó quá hấp dẫn

that we are tempted to make it our only reason for being.

cho đến nỗi chúng ta biến nó thành lý do duy nhất để tồn tại.

Yet, dependence on another to justify our existence

Tuy vậy, việc phụ thuộc người khác để biện minh cho sự tồn tại của mình

easily leads to boredom and power games.

có thể dễ dàng dẫn đến sự buồn chán và trò chơi quyền lực.

To avoid this trap, Beauvoir advised loving authentically,

Để tránh cái bẫy này, Beauvoir khuyên ta nên yêu thương chân thành,

which is more like a great friendship.

giống như bạn bè hơn, một tình bạn lớn.

Lovers support each other in discovering themselves,

Các cặp đôi ủng hộ lẫn nhau việc khám phá bản thân,

reaching beyond themselves,

vượt qua giới hạn bản thân,

and enriching their lives and the world together.

và làm phong phú cuộc sống của họ và cả thế giới này nữa.

Though we might never know why we fall in love,

Mặc dù có thể ta không bao giờ biết tại sao mình lại yêu ai đó,

we can be certain that it will be an emotional rollercoaster ride.

nhưng ta chắc rằng đó là vòng quay cảm xúc.

It's scary and exhilarating.

Ta cảm thấy sợ và thấy hưng phấn.

It makes us suffer

Nó làm ta đau khổ

and makes us soar.

và giúp ta thăng hoa tâm hồn.

Maybe we lose ourselves.

Có thể ta đánh mất chính mình.

Maybe we find ourselves.

Và có thể tìm được chính mình.

It might be heartbreaking,

Tình yêu có thể làm ta đau lòng

or it might just be the best thing in life.

nhưng cũng có thể đó là điều tuyệt vời nhất trong đời.

Will you dare to find out?

Bạn có dám tìm hiểu không?