When is a pandemic over?

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Consider this unfortunately familiar scenario.

ဒီ ကံမကောင်း အကြောင်းမလှစွာ ရင်းနှီးနေတဲ့ ဖြစ်စဉ်ကို တွေးကြည့်ပါ။

Several months ago a highly infectious, sometimes deadly respiratory virus

လွန်ခဲ့တဲ့ လများစွာက ကူးစက်မြန်လွန်းတဲ့၊ တစ်ခါတစ်ခါ သေလောက်တဲ့ အသက်ရှူမှုဆိုင်ရာ

infected humans for the first time.

ဗိုင်းရပ်စ်တစ်ခုက ပထမဆုံးအကြိမ် လူတွေကို ကူးစက်တယ်။

It then proliferated faster than public health measures

ဒီနောက်မှာ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး အစီအမံတွေကို ထိန်းချုပ်နိင်တာထက်

could contain it.

ရောဂါက ပိုမြန်မြန် တိုးပွားခဲ့တယ်။

Now the World Health Organization (WHO) has declared a pandemic,

အခု ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့အစည်း (WHO) က ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါတစ်ခုလို့ ကြေညာထားတယ်။

meaning that it’s spreading worldwide.

ဒါက တစ်ကမ္ဘာလုံး ပျံ့နေတယ်လို့ ဆိုလိုတာပါ။

The death toll is starting to rise and everyone is asking the same question:

သေပျောက်တဲ့နှုန်း စတင် တက်လာတော့ လူတိုင်းက မေးနေတဲ့ တစ်ခုတည်းသော မေးခွန်းက

when will the pandemic end?

ဒီကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ဘယ်တော့ အဆုံးသတ်မှာလဲ'တဲ့။

The WHO will likely declare the pandemic over

တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ကူးစက်မှု အများစုကို ထိန်းချုပ်ပြီး

once the infection is mostly contained

ကူစက်မှုနှုန်းတွေ ကျသွားတာနဲ့

and rates of transmission drop significantly throughout the world.

Who က ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ပြီးဆုံးသွားကြောင်း ကြေညာမယ်ဆိုတာ ဖြစ်နိုင်တယ်။

But exactly when that happens depends on what global governments choose to do next.

ဒါပေမဲ့ အတိအကျ ဘယ်တော့ဆိုတာ ကမ္ဘာ့အစိုးရ တွေ နောက်လုပ်ဖို့ ရွေးတာအပေါ် မူတည်တယ်။

They have three main options:

ရွေးချယ်စရာ သုံးခုရှိပါတယ်။

Race through it, Delay and Vaccinate, or Coordinate and Crush.

ရောဂါကို ရင််ဆိုင်၊ နှောင့်နှေးစေကာ ကာကွယ်ဆေးထိုး (သို့) ချေမှုန်းပစ်ဖို့ပါ။

One is widely considered best, and it may not be the one you think.

တစ်က အကောင်းဆုံးလို့ ကျယ်ပြန့်စွာ ယူဆကြပြီး သင်ထင်တာတော့ မဟုတ်လောက်ဘူး။

In the first, governments and communities do nothing to halt the spread

ပထမအနေနဲ့ အစိုးရတွေနဲ့ ရပ်ရွာတွေဟာ ပျံ့ပွားမှုကို ရပ်တန့်အောင် ဘာမှမလုပ်ဘဲ

and instead allow people to be exposed as quickly as possible.

ဒီအစား လူတွေကို အမြန်ဆုံး ထိတွေ့ခွင့်ပေးတာပါ။

Without time to study the virus,

ဗိုင်းရပ်စ်ကို လေ့လာဖို့ အချိန်မရှိဘဲ

doctors know little about how to save their patients,

ဆရာဝန်တွေဟာ လူနာတွေကို ကုသနည်း မသိသလောက်ဖြစ်ကာ

and hospitals reach peak capacity almost immediately.

ဆေးရုံတွေဟာ ချက်ချင်းနီးပါးကို အမြင့်ဆုံး ဆံ့နိုင်တဲ့ ပမာဏကို ရောက်သွားတယ်။

Somewhere in the range of millions to hundreds of millions of people die,

တချို့နေရာတွေမှာ သန်းချီကနေ သန်းရာချီတဲ့ လူတွေ သေဆုံးကြတယ်။

either from the virus or the collapse of health care systems.

ဗိုင်းရပ်စ် (သို့) ကျန်းမာရေး စနစ်တွေ ပြိုလဲတာကြောင့်ပါ။

Soon the majority of people have been infected

မကြာခင် လူအများစုဟာ ကူးစက်ခံကြရတယ်။

and either perished or survived by building up their immune responses.

သူတို့ရဲ့ ခံနိုင်ရည် တုံ့ပြန်မှုတွေ တည်ဆောက်ရင်း သေဆုံး (သို့) ရှင်ကျန်တယ်။

Around this point herd immunity kicks in,

ဒီနေရာလောက်မှာ အစုလိုက် ခုခံအား ပါဝင်လာတယ်။

where the virus can no longer find new hosts.

အဲဒီမှာဗိုင်းရပ်စ်တွေဟာ ကူးစက်နိုင်တဲ့ လူသစ်တွေ မတွေ့နိုင်တော့ဘူး။

So the pandemic fizzles out a short time after it began.

ဒီတော့ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါဟာ စတင်ပြီး အချိန်တိုအတွင်းမှာ အဖျားရှူးသွားတယ်။

But there’s another way to create herd immunity

ဒါပေမဲ့ အစုလိုက်ခုခံအားက ဖန်တီးနိုင်တဲ့ ဒီလောက်မြင့်တဲ့

without such a high cost of life.

အသက် ဆုံးရှုံးမှုမရှိတဲ့အခြား နည်းလမ်းတစ်ခုရှိတယ်။

Let’s reset the clock to the moment the WHO declared the pandemic.

ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကို WHO က ကြေညာခဲ့တဲ့ အချိန်ဆီ နာရီကို ပြန်ထားလိုက်ရအောင်။

This time, governments and communities around the world

ဒီအချိန်က တစ်ကမ္ဘာ့လုံးက အစိုးရတွေနဲ့ ရပ်ရွာတွေဟာ

slow the spread of the virus to give research facilities time

သုတေသန အထောက်အပံ့ပစ္စည်းကို အချိန်ပေးဖို့ ကာကွယ်ဆေး ထုတ်ဖို့ ဗိုင်းရပ်ပျံ့နှံ့မှုကို

to produce a vaccine.

နှေးအောင်လုပ်ကြတယ်။

They buy this crucial time through tactics that may include widespread testing

ကျယ်ပြန့်တဲ့ စမ်းသပ်မှုပါဝင်လောက်တဲ့ ဗျူဟာ တွေကနေ သယ်ဆောင်သူတွေကိုထောက်လှမ်းဖို့

to identify carriers,

ဒီအရေးပါတဲ့ အချိန်ကိုဝယ်ယူကြတယ်၊

quarantining the infected and people they’ve interacted with,

အကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ ကူးစက်စေတဲ့ လူတွေကို သီးသန့်ထားရင်း၊

and physical distancing.

ရုပ်ပိုင်းအရ ခွာပြီးထားရင်းပါ။

Even with these measures in place, the virus slowly spreads,

ဒီစီမံမှုတွေနဲ့ နေရာကျတာတောင်မှ ဗိုင်းရပ်စ်က တဖြည်းဖြည်း ပျံ့နှံ့တယ်။

causing up to hundreds of thousands of deaths.

သိန်းချီတဲ့အထိကို လူတွေကို သေစေတယ်။

Some cities get the outbreak under control and go back to business as usual,

တချို့မြို့ကြီးတွေက ရောဂါဖြစ်ပွားမှု ထိန်း ချုပ်ကာ လုပ်ငန်းတွေ ပုံမှန် ပြန်ရောက်တယ်။

only to have a resurgence

ပြန်လည်ဖြစ်ပွားမှာ တစ်ခုသာရှိတော့

and return to physical distancing when a new case passes through.

ရောဂါသစ်တစ်ခု ကြုံရတဲ့အခါ ရုပ်ပိုင်း ခပ်ခွာနေတာဆီ ပြန်သွားတယ်။

Within the next several years,

နောင် နှစ်များစွာအတွင်းမှာ

one or possibly several vaccines become widely, and hopefully freely, available

တစ်ခု (သို့) ဖြစ်နိုင်တာက များလှတဲ့ ကာကွယ် ဆေးတွေဟာ ကမ္ဘာတစ်လွှား အားထုတ်မှုကြောင့်

thanks to a worldwide effort.

ကျယ်ပြန့်စွာနဲ့ မှန်းခြေအားဖြင့် လွတ်လပ်စွာ ရလာမယ်။

Once 40-90% of the population has received it—

လူဦးရေရဲ့ ၄၀-၉၀ % ဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ကို အခြေခံကာ

the precise amount varying based on the virus—

ပြောင်းလဲနေတဲ့တိကျတဲ့ ပမာဏ ရပြီဆိုတာနဲ့

herd immunity kicks in, and the pandemic fizzles out.

အစုလိုက် ခုခံအား ပါဝင်လာပြီး ဗိုင်းရပ်စ် အဖျားရှူးသွားတယ်။

Let’s rewind the clock one more time, to consider the final strategy:

နောက်ဆုံးဗျူဟာကို တွေးဆဖို့
 နာရီကို နောက်တစ်ကြိမ် ပြန်လှည့်ရအောင်။

Coordinate and Crush.

ညှိနိုင်း ချေမှုန်းပါ။

The idea here is to simultaneously starve the virus, everywhere,

ဒီမှာ စိတ်ကူးက နေရာတိုင်းမှာ စောင့်ကြပ် ကြည့်ရှုခြင်း၊ လူမှု ခပ်ခွာခွာနေခြင်းနဲ့

through a combination of quarantine, social distancing, and restricting travel.

ခရီးသွား ကန့်သတ်ခြင်းတွေ ပေါင်းစပ်မှုကနေ ဗိုင်းရပ်စ်ကို တစ်ပြိုင်နက် အငတ်ထားဖို့ပါ။

The critical factor is to synchronize responses.

အရေးပါတဲ့ အကြောင်းရင်းက တုံ့ပြန်မှုကို ချိန်ကိုက်လှုပ်ရှားဖို့ပါ။

In a typical pandemic, when one country is peaking,

ဖြစ်နေကျ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောတစ်ခုမှာ နိုင်ငံတစ်ခုဟာ အမြင့်ဆုံးရှိနေကာ

another may be getting its first cases.

အခြားနိုင်ငံက ပထမဆုံး ရောဂါတွေ ဖြစ်ပွားနေတဲ့အခါ

Instead of every leader responding to what’s happening in their jurisdiction,

ခေါင်းဆောင်တိုင်း သူတို့စီရင်ပိုင်ခွင့်မှာ ဖြစ်ပျက်နေတာကို တုံ့ပြန်မယ့်အစား

here everyone must treat the world as the giant interconnected system it is.

ဒီမှာတော့ လူတိုင်းဟာ ကမ္ဘာကြီးကို ဆက်သွယ်နေတဲ့ စနစ်ကြီးအဖြစ်သဘောထားရမှာပါ။

If coordinated properly, this could end a pandemic in just a few months,

သင့်တော်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရင် ဒါက ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကို လအနည်းငယ်အတွင်း

with low loss of life.

အသက်ဆုံးရှုံးမှု နိမ့်နိမ့်နဲ့ အဆုံးသတ်နိုင်တယ်။

But unless the virus is completely eradicated— which is highly unlikely—

ဒါပေမဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်က လုံးဝ အမြစ်မပြတ်ရင်၊ ဒါက လုံးဝ ဖြစ်နိုင်ခြေမရှိတာပါ၊

there will be risks of it escalating to pandemic levels once again.

နောက်တစ်ခါ အရှိန်မြင့်လာတဲ့ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ အဆင့်တွေရဲ့ ဘေးအန္တရာယ်တွေရှိလိမ့်မယ်။

And factors like animals carrying and transmitting the virus

တိရစ္ဆာန်တွေက သယ်ဆောင်ပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ကို ကူးစက်တာလို အကြောင်းခံတွေက

might undermine our best efforts altogether.

အကောင်းဆုံး စုပေါင်းအားထုတ်မှုကို လျော့ပါးစေလောက်တယ်။

So which strategy is best for this deadly, infectious respiratory virus?

ဒီတော့ ဒီကြောက်စရာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုတွေ အတွက် ဘယ်ဗျူဟာက အကောင်းဆုံးလဲ။

Racing through it is a quick fix, but would be a global catastrophe,

ဒါကို ရင်ဆိုင်တာက လက်ပူတိုက်မှု ဆိုပေမဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကပ်ဘေးတစ်ခု ဖြစ်လိမ့်မယ်။

and may not work at all if people can be reinfected.

လူတွေ ပြန်ကူးစက်ခံရရင် လုံးဝ အလုပ်ဖြစ်ချင်မှဖြစ်မှာပါ။

Crushing the virus through Coordination alone is also enticing for its speed,

ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ခြင်းတစ်ခုတည်းနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကို ချေမှုန်းခြင်းဟာလည်း

but only reliable with true and nearly impossible global cooperation.

အမြန်နှုန်းကို မျှားခေါ်ပေမဲ့ စစ်မှန်ပြီး မဖြစ်နိုင်လုလု ကမ္ဘာ့ပူးပေါင်းမှုနဲ့မှသာ

That’s why vaccination, assisted by as much global coordination as possible,

စိတ်ချရတာကြောင့် တတ်နိုင်သလောက်များတဲ့ ကမ္ဘာ့ညှိနှိုင်းမှုက ကူညီတဲ့ကာကွယ်ဆေးကို

is generally considered to be the winner;

အောင်နိုင်သူအဖြစ် ယေဘုယျ ယူဆကြတာပါ။

it’s the slow, steady, and proven option in the race.

ဒါက ပြိုင်ပွဲမှာ ဖြေးဖြေး၊ ပုံမှန်နဲ့ ခိုင်လုံတဲ့ ရွေးပိုင်ခွင့်ပါ။

Even if the pandemic officially ends before a vaccine is ready,

ကာကွယ်ဆေး အဆင်သင့် မဖြစ်ခင် ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါက တရားဝင် ပြီးဆုံးတာတောင်

the virus may reappear seasonally, so vaccines will continue to protect people.

ဒီဗိုင်းရပ်က ရာသီအလိုက် ပြန်ပေါ်နိုင်တော့ ကာကွယ်ဆေးတွေက လူတွေကို ဆက်ကာကွယ်ပေးမှာပါ။

And although it may take years to create,

ဖန်တီးဖို့ နှစ်ချီ ကြာနိုင်ပေမဲ့

disruptions to most people’s lives won’t necessarily last the full duration.

လူအများစုရဲ့ အသက်တွေကို နှောင့်ယှက်မှုက ကာလအပြည့် ကြာမှာ မဟုတ်တာ သေချာတယ်။

Breakthroughs in treatment and prevention of symptoms

ကုသမှုမှာ ကျော်လွှားမှုနဲ့ ရောဂါလက္ခဏာကို တားဆီးမှုဟာ

can make viruses much less dangerous,

ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဘေးဖြစ်မှုနည်းစေတာကြောင့်

and therefore require less extreme containment measures.

ပြင်းထန်တဲ့ ထိန်းချုပ်ရေး အစီအမံတွေ လိုအပ်မှု ပိုနည်းတယ်။

Take heart: the pandemic will end.

အားတက်ကြပါ။ ဒီကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ အဆုံးသတ်သွားမှာပါ။

Its legacy will be long-lasting, but not all bad;

၎င်းရဲ့အမွေက တာရှည် တည်တံ့နေမှာဆိုပေမဲ့ အဆိုးချည်းတော့ မဟုတ်ဘူး။

the breakthroughs, social services, and systems we develop

တီထွင်ထားတဲ့ ထိုးဖောက်ကျော်လွှားမှုတွေ၊ လူမှု အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ စနစ်တွေကို

can be used to the betterment of everyone.

လူတိုင်းရဲ့ တိုးတက်ကောင်းမွန်မှုအတွက် သုံးနိုင်ပါတယ်။

And if we take inspiration from the successes

အောင်မြင်မှုနဲ့ သင်ခန်းစာတွေကနေ ကျရှုံးမှုတွေကနေ

and lessons from the failures,

စေ့ဆော်မှုကို ရယူနိုင်မယ်ဆိုရင်

we can keep the next potential pandemic so contained

ရောဂါရဲ့အမည်ကိုသားစဉ်မြေးဆက်တွေ သိတောင်မသိရအောင်

that our children’s children won’t even know its name.

နောင်ဖြစ်လာမယ့် ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကိုထိန်းချုပ်နိုင်မှာပါ။