When is a pandemic over?

Çeviri: Can Boysan Gözden geçirme: Esra Çakmak

Consider this unfortunately familiar scenario.

Talihsiz ve tanıdık olan şu senaryoyu bir düşünün.

Several months ago a highly infectious, sometimes deadly respiratory virus

Birkaç ay önce, çok bulaşıcı ve bazen de ölümcül olabilen bir solunum virüsü,

infected humans for the first time.

insanlara ilk kez bulaştı.

It then proliferated faster than public health measures

Sonra da halk sağlığı tedbirlerinin

bu virüsü zapt edebilmesinden daha hızlı biçimde çoğaldı.

could contain it.

Now the World Health Organization (WHO) has declared a pandemic,

Şu sıralar Dünya Sağlık Örgütü pandemi ilan etti,

meaning that it’s spreading worldwide.

bu da virüsün dünyaya yayılmakta olduğu anlamına geliyor.

The death toll is starting to rise and everyone is asking the same question:

Ölü sayısı yükselmeye başlıyor ve herkes aynı soruyu soruyor:

when will the pandemic end?

Pandemi ne zaman bitecek?

The WHO will likely declare the pandemic over

Bulaşma büyük oranda zapt edildiğinde

once the infection is mostly contained

ve yayılma oranları dünya çapında önemli biçimde düştüğünde

and rates of transmission drop significantly throughout the world.

Dünya Sağlık Örgütü, muhtemelen pandeminin bittiğini ilan edecek.

But exactly when that happens depends on what global governments choose to do next.

Fakat bunun tam olarak ne zaman olacağı,

küresel hükûmetlerin sonraki adımda ne yapmayı seçeceklerine bağlı.

They have three main options:

Hükûmetlerin üç ana seçeneği var:

Race through it, Delay and Vaccinate, or Coordinate and Crush.

Hızlıca harekete geçmek, ötelemek ve aşı yapmak

ya da iş birliği yapmak ve parçalamak.

One is widely considered best, and it may not be the one you think.

Bunlardan biri en iyisi olarak görülür ve sizin düşündüğünüz olmayabilir.

İlkinde, hükûmetler ve topluluklar

In the first, governments and communities do nothing to halt the spread

yayılmayı durdurmak için hiçbir şey yapmazlar,

onun yerine, insanların olabildiğince hızlı biçimde

and instead allow people to be exposed as quickly as possible.

virüse maruz kalmalarına izin verirler.

Virüs üzerinde çalışmaya zaman olmadan

Without time to study the virus,

doctors know little about how to save their patients,

hastalarını nasıl kurtaracakları konusunda

doktorlar çok az bilgilidir

and hospitals reach peak capacity almost immediately.

ve hastaneler maksimum kapasiteye neredeyse çok hızlı biçimde ulaşırlar.

Somewhere in the range of millions to hundreds of millions of people die,

Bir yerlerde milyonlarca, yüz milyonlarca insan ölüyor,

either from the virus or the collapse of health care systems.

bu ölümler ya virüsten ya da çöken sağlık sistemlerinden meydana geliyor.

Soon the majority of people have been infected

Yakında insanların çoğu enfekte olacak,

and either perished or survived by building up their immune responses.

ya mahvolacaklar ya da bağışıklıklarını güçlendirerek hayatta kalacaklar.

Around this point herd immunity kicks in,

Bu noktada, sürü bağışıklığı devreye giriyor,

where the virus can no longer find new hosts.

bu yaklaşımda virüs artık yeni konakçılar bulamıyor.

So the pandemic fizzles out a short time after it began.

Böylece pandemi, başlamasından kısa süre sonra amacına ulaşamıyor.

But there’s another way to create herd immunity

Fakat böylesine yüksek bir hayat riski olmadan

without such a high cost of life.

sürü bağışıklığı oluşturmanın başka bir yolu da var.

Let’s reset the clock to the moment the WHO declared the pandemic.

Dünya Sağlık Örgütü'nün pandemi ilan ettiği anda saate geri gidelim.

This time, governments and communities around the world

Bu kez, dünyadaki hükûmetler ile topluluklar,

slow the spread of the virus to give research facilities time

aşı üretmek amacıyla tesislere araştırma süresi vermek için

to produce a vaccine.

virüsün yayılmasını yavaşlatıyor.

They buy this crucial time through tactics that may include widespread testing

Bu hayati zamanı, taşıyıcıları tespit etmek için

yaygın test içeren taktiklere harcayarak

to identify carriers,

quarantining the infected and people they’ve interacted with,

enfekte olanları ve onlarla iletişime geçenleri karantinaya alarak

and physical distancing.

ve fiziksel mesafe uygulayarak kullanıyorlar.

Even with these measures in place, the virus slowly spreads,

Mevcut olan bu önlemlerle bile virüs yavaşça yayılır,

causing up to hundreds of thousands of deaths.

yüz binlerce ölüme yol açar.

Some cities get the outbreak under control and go back to business as usual,

Bazı şehirler salgını kontrol altına alırlar

ve işlerine olağan biçimde geri dönerler,

only to have a resurgence

yeni bir vaka olduğunda

and return to physical distancing when a new case passes through.

sadece yeniden güçlenmeye ve fiziksel mesafeye geri dönebilirler.

Within the next several years,

Sonraki birkaç yıl içinde,

one or possibly several vaccines become widely, and hopefully freely, available

bir veya birkaç aşı yaygınlaşacak

ve umarız ki dünya çapındaki çaba sayesinde ücretsiz elde edilebilecek.

thanks to a worldwide effort.

Once 40-90% of the population has received it—

Nüfusun %40 ile %90'ı aşıyı bir kez aldığında -

the precise amount varying based on the virus—

virüse bağlı olarak değişen net miktar -

herd immunity kicks in, and the pandemic fizzles out.

sürü bağışıklığı devreye girer ve pandemi amacına ulaşamaz.

Let’s rewind the clock one more time, to consider the final strategy:

Son strateji üzerine düşünmek için saati bir kez daha geri saralım:

Coordinate and Crush.

İş birliği yapmak ve sıkıştırmak.

The idea here is to simultaneously starve the virus, everywhere,

Buradaki fikir, karantina, sosyal mesafe

ve seyahat kısıtlamasının kombinasyonu yoluyla

through a combination of quarantine, social distancing, and restricting travel.

virüsü her yerde eş zamanlı olarak konakçılardan mahrum bırakmak.

The critical factor is to synchronize responses.

Kritik etmen ise tepkileri eş zamanlı yapmak.

In a typical pandemic, when one country is peaking,

Tipik bir pandemide, bir ülkedeki vakalar zirveye ulaştığında

another may be getting its first cases.

bir diğer ülke ilk vakalarını alıyor olabilir.

Instead of every leader responding to what’s happening in their jurisdiction,

Hükûmetinde olup bitenleri her liderin yanıtlaması yerine,

here everyone must treat the world as the giant interconnected system it is.

herkes dünyayı devasa bir ara bağlantılı sistem olarak ele almalıdır.

If coordinated properly, this could end a pandemic in just a few months,

Eğer iş birliği düzgünce yapılırsa

bu yaklaşım, pandemiyi sadece aylar içinde

with low loss of life.

ve az can kaybıyla bitirebilir.

But unless the virus is completely eradicated— which is highly unlikely—

Fakat virüs tamamen yok edilmedikçe - ki bu durum uzak bir ihtimal -

there will be risks of it escalating to pandemic levels once again.

pandemi seviyelerinin bir kez daha yükselme riski olacaktır.

And factors like animals carrying and transmitting the virus

Ayrıca, virüsü hayvanların taşıması ve bulaştırması gibi faktörler

might undermine our best efforts altogether.

bizim en iyi çabalarımızı tümüyle baltalayabilir.

So which strategy is best for this deadly, infectious respiratory virus?

Peki, bu ölümcül ve bulaşıcı solunum virüsü için en iyi strateji hangisi?

Racing through it is a quick fix, but would be a global catastrophe,

Hızlıca harekete geçmek hızlı bir onarım fakat küresel bir yıkıma yol açar

and may not work at all if people can be reinfected.

ve virüs insanlara tekrar bulaşırsa bu yaklaşım hiç işe yaramayabilir.

Crushing the virus through Coordination alone is also enticing for its speed,

Virüsü yalnızca iş birliği yoluyla parçalamak

hızı konusunda onu kandırır

but only reliable with true and nearly impossible global cooperation.

fakat sadece gerçek ve neredeyse imkânsız bir küresel iş birliği yoluyla

güvenilir bir yoldur.

That’s why vaccination, assisted by as much global coordination as possible,

Bu yüzden olabildiğince küresel bir iş birliği desteğiyle,

is generally considered to be the winner;

aşılama bu durumun kazananı olarak sayılır.

it’s the slow, steady, and proven option in the race.

Yarıştaki yavaş, sabit ve kanıtlanmış seçenek aşılamadır.

Even if the pandemic officially ends before a vaccine is ready,

Aşılama hazır olmadan önce virüs resmen sona erse bile

the virus may reappear seasonally, so vaccines will continue to protect people.

mevsime bağlı olarak yeniden ortaya çıkabilir,

böylece aşılar insanları korumaya devam edecektir.

And although it may take years to create,

Ayrıca, aşıyı üretmek yıllar alsa da

disruptions to most people’s lives won’t necessarily last the full duration.

birçok insanın yaşamının kesintiye uğraması

ille de tüm süreç boyunca sürmeyecektir.

Breakthroughs in treatment and prevention of symptoms

Tedavideki ilerlemeler ve belirtilerin önlenmesi

can make viruses much less dangerous,

virüsleri çok daha az tehlikeli yapabilir

and therefore require less extreme containment measures.

ve böylece aşırı sınırlama önlemlerinin daha azına gerek duyulabilir.

Take heart: the pandemic will end.

Cesaretinizi toplayın, pandemi bitecek.

Its legacy will be long-lasting, but not all bad;

Onun mirası uzun ömürlü olacak fakat çok kötü olmayacak,

the breakthroughs, social services, and systems we develop

geliştirdiğimiz ilerlemeler, sosyal hizmetler ve sistemler

can be used to the betterment of everyone.

herkesin iyileşmesi için kullanılabilir.

And if we take inspiration from the successes

Eğer başarılardan ilham alırsak

and lessons from the failures,

ve hatalardan ders alırsak

we can keep the next potential pandemic so contained

bir sonraki potansiyel pandemiyi o kadar çok sınırlayabiliriz ki

that our children’s children won’t even know its name.

çocuklarımızın çocukları onun ismini bile bilmezler.