Plato’s Allegory of the Cave - Alex Gendler

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

What is reality, knowledge, the meaning of life?

ဒိဋ္ဌဖြစ်ရပ်၊ အသိသုတ၊ ဘဝရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ဆိုတာ ဘာလဲ။

Big topics you might tackle figuratively

ဥပစာတွေနဲ့ သင် ဖြေရှင်းလောက်တဲ့ ကိစ္စကြီးတွေပါ။

explaining existence as a journey down a road or across an ocean,

ဖြစ်တည်မှုဆိုတာက လမ်းတစ်လမ်းကို ဆင်း (သို့) သမုဒ္ဒရာကို ဖြတ်တဲ့ ခရီးတစ်ခုလို၊

a climb, a war, a book, a thread, a game, a window of opportunity,

အတက်တစ်ခု၊ စစ်တစ်ပွဲ၊ စာတစ်အုပ်၊ ချည်တစ်စ၊ ကစားပွဲတစ်ပွဲ၊ အခွင့်အလမ်းရဲ့ ပြတင်းပေါက်

or an all-too-short-lived flicker of flame.

(သို့) သက်တမ်းတိုလွန်းတဲ့ မီးတောက်ရဲ့ မှိတ်တုတ်အလင်းဆိုကာ ရှင်းပြရင်းပေါ့။

2,400 years ago,

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၄၀၀ က

one of history's famous thinkers said life is like being chained up in a cave,

သမိုင်းမှာ ကျော်ကြားတဲ့ ပညာရှင်Plato က ဘဝဆိုတာ လိုဏ်ဂူထဲမှာ သံကြိုးနဲ့ ချည်ပြီး

forced to watch shadows flitting across a stone wall.

ကျောက်နံရံဖြတ်ကာ လူးလာခတ်နေတဲ့ အရိပ်တွေကို အတင်းကြည့်ခိုင်းသလိုတဲ့။

Pretty cheery, right?

အတော် မြူးကြွရွှင်ပျစရာပဲနော်။

That's actually what Plato suggested in his Allegory of the Cave,

တကယ်တော့ သူ့ရဲ့ Allegory of the Cave မှာ The Republic ရဲ့ သတ္တမစာအုပ်မှာ တွေ့ရတဲ့

found in Book VII of "The Republic,"

Allegory of the Cave မှာ Plato ညွှန်းခဲ့တာပါ။

in which the Greek philosopher envisioned the ideal society

ဒီထဲမှာ ဂရိ ဒဿနပညာရှင်က တရားမျှတမှု၊ အမှန်တရားနဲ့ အလှအပလိုမျိုး

by examining concepts like justice, truth and beauty.

သဘောတရားတွေကိုစစ်ကြောရင်းကနေ စံပြ လူ့အဖွဲ့အစည်းကို တွေးကြည့်ခဲ့တယ်။

In the allegory, a group of prisoners have been confined in a cavern since birth,

။
ဒီတင်စားမှုမှာ အကျဉ်သားတစ်စုကို ပြင်ပလောကရဲ့ အသိသုတမရှိစေဘဲ

with no knowledge of the outside world.

မွေးကတည်းကနေ လိုဏ်ဂူတစ်ခုမှာ ပိတ်လှောင်ထားခဲ့တယ်။

They are chained, facing a wall, unable to turn their heads,

သံကြိုးနဲ့ချည်ထားပြီး နံရံကို မျက်နှာမူကာ ခေါင်းတွေ လှည့်မရခိုက်မှာ

while a fire behind them gives off a faint light.

သူ့တို့နောက်က မီးတစ်ခုက မှိန်ပျပျအလင်းတစ်ခုကို ထုတ်ပေးတယ်။

Occasionally, people pass by the fire,

အခါအားလျော်စွာ လူတွေက နံရံပေါ်ကို အရိပ်တွေ ကျစေတဲ့

carrying figures of animals and other objects that cast shadows on the wall.

တိရစ္ဆာန်နဲ့အခြား အရာဝတ္ထုတွေရဲ့သဏ္ဌာန်တွေ ကိုင်ဆောင်ရင်း မီးနားက ဖြတ်သွားတယ်။

The prisoners name and classify these illusions,

တကယ့် မျက်မြင်ထင်ရှားတဲ့ အရာတွေကို မြင်နေရတာလို့ ယုံကြည်ရင်း

believing they're perceiving actual entities.

အကျဉ်းသားတွေက အရိပ်တွေကို အမည်ပေး၊ အမျိုးအစားခွဲတယ်။

Suddenly, one prisoner is freed and brought outside for the first time.

ရုတ်တရက် အကျဉ်းသားတစ်ဦး လွတ်သွာပြီး ပထမဆုံးအကြိမ် အပြင်ကို ခေါ်သွားခံရတယ်။

The sunlight hurts his eyes and he finds the new environment disorienting.

နေအလင်းက သူ့မျက်လုံးတွေကို ကျိန်းစပ်စေပြီး ပတ်ဝန်းကျင်သစ်က စိတ်ရှုပ်ထွေးစရာပါ။

When told that the things around him are real,`

သူ့ဝန်းကျင်က အရာတွေဟာ အစစ်တွေလို့ ပြောတော့

while the shadows were mere reflections, he cannot believe it.

အရိပ်တွေက ပုံရိပ်ထင်မှုတွေ သက်သက်ဆိုပေမဲ့ သူ မယုံကြည်နိုင်ဘူးဖြစ်နေတယ်။

The shadows appeared much clearer to him.

သူ့အတွက် အရိပ်တွေက အမျာကြီး ပိုထင်ရှားနေပုံရတယ်။

But gradually, his eyes adjust

ဒါပေမဲ့ ဖြည်းဖြည်းချင်း သူ့မျက်လုံးတွေဟာ

until he can look at reflections in the water,

ရေထဲက ပုံရိပ်တွေ၊ အရာ ဝတ္ထုတွေကို တိုက်ရိုက်

at objects directly,

ကြည့်နိုင်ဖို့ ကျင့်သားရလာတယ်။

and finally at the Sun,

နောက်ဆုံး သူမြင်ရတဲ့ အရာတိုင်းရဲ့

whose light is the ultimate source of everything he has seen.

မူလ ရင်းမြစ်ဖြစ်တဲ့ နေရဲ့အလင်းကိုတောင်ပါ။

The prisoner returns to the cave to share his discovery,

အကျဉ်းသားဟာ သူ့ရဲ့တွေ့ရှိမှုကို မျှဝေဖို့ လိုဏ်ဂူကို ပြန်လာခဲ့ပေမဲ့

but he is no longer used to the darkness,

သူဟာ အမှောင်ကို ကျင့်သားမရတော့ဘဲ

and has a hard time seeing the shadows on the wall.

နံရံပေါ်က အရိပ်တွေကို ကြည့်ရာမှာ အခက်ကြုံခဲ့တယ်။

The other prisoners think the journey has made him stupid and blind,

အခြား အကျဉ်းသားတွေကတော့ ဒီခရီးက သူ့ကို ထုံထိုင်းပြီး ကန်းအောင်လုပ်လိုက်တယ် ထင်ကာ

and violently resist any attempts to free them.

သူတို့ကို လွှတ်ပေးဖို့ ကြိုးပမ်းမှုတွေကို အပြင်းအထန် ခုခံကြတယ်။

Plato introduces this passage as an analogy

Plato က ဒီစာပိုဒ်ကို လူအများကို ပညာပေးဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့

of what it's like to be a philosopher trying to educate the public.

ဒဿနပညာရှင်တစ်ဦးဟာ ဘယ်လိုမျိုးဆိုတာကို ဥပစာတစ်ခုအနေနဲ့ မိတ်ဆက်တာပါ။

Most people are not just comfortable in their ignorance

လူအများစုဟာ သူတို့ရဲ့ မသိနားမလည်မှုထဲမှာ ဇိမ်ကျနေရုံသာမက

but hostile to anyone who points it out.

ဒါကို ထောက်ပြတဲ့ လူတိုင်းကိုပါ ရန်လိုတယ်။

In fact, the real life Socrates was sentenced to death

တကယ်တမ်းက တကယ့် ဘဝ Socrates ဟာ လူမှု အစီအစဉ်ကို နှောင့်ယှက်တဲ့

by the Athenian government for disrupting the social order,

အေသင် အစိုးရရဲ့ သေဒဏ် အပြစ်ပေးတာ ခံရပြီး

and his student Plato spends much of "The Republic"

သူ့ကျောင်းသား Plato ဟာ အေသင် ဒီမိုကရေစီကို မတရား ချိုးနှိမ်တဲ့

disparaging Athenian democracy,

The Republic ရဲ့ အတော်များများမှာ ကုန်လွန်ရင်း

while promoting rule by philosopher kings.

ဒဿနပညာရှင် ဘုရင်ရဲ့ အုပ်ချုပ်မှုကို အားပေးနေတယ်။

With the cave parable,

ဒီလိုဏ်ဂူ ပုံဆောင်ဝတ္ထုနဲအတူ

Plato may be arguing that the masses are too stubborn and ignorant

Plato ဆွေးနွေးငြင်းခုံနေလောက်တာ လူထုဟာ သူ့တို့ကိုယ်သူတို့ အုပ်ချုပ်ဖို့

to govern themselves.

ခေါင်းမာလွန်း၊ ပညာမဲ့လွန်းတာပါ။

But the allegory has captured imaginations for 2,400 years

ဒါပေမဲ့ ဒီတင်စားမှုက နှစ်ပေါင်း ၂၄၀၀ ကြာ စိတ်ကူးစိတ်သန်းတွေကို ဖမ်းစားထားတာက

because it can be read in far more ways.

နောက်ထပ် နည်းလမ်းများစွာနဲ့ ဖတ်ရှုနိုင်တာကြောင့်ပါ။

Importantly, the allegory is connected to the theory of forms,

အရေးကြီးတာက ဒီတင်စားမှုဟာ Plato ရဲ့ အခြား ပြောဟန် အရေးသားတွေမှာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့

developed in Plato's other dialogues,

သဏ္ဌာန်တွေရဲ့ အယူအဆနဲ့ ဆက်စပ်နေလို့ပါ။

which holds that like the shadows on the wall,

ဒါက နံရံပေါ်က အရိပ်တွေလိုပဲ ပြည့်ဖြိုးမှု (သို့)

things in the physical world are flawed reflections of ideal forms,

လှပမှုလို ရုပ်လောကမှာရှိတဲ့ အရာတွေဟာ စံပြ သဏ္ဌာန်တွေရဲ့ အပြစ်အနာရှိတဲ့

such as roundness, or beauty.

ပုံရိပ်ထင်မှုတွေဆိုတာကို ယူဆတာပါ။

In this way, the cave leads to many fundamental questions,

ဒီနည်းနဲ့ လိုဏ်ဂူဟာ အသိပညာ၊ ကိုယ်စားပြုမှုရဲ့ ပြဿနာနဲ့

including the origin of knowledge,

ဒိဋ္ဌဖြစ်မှုကိုယ်၌ရဲ့သဘာဝ

the problem of representation,

အပါအဝင် များစွာသော အခြေခံကျတဲ့

and the nature of reality itself.

မေးခွန်းတွေ ဖြစ်ပေါ်စေတယ်။

For theologians, the ideal forms exist in the mind of a creator.

ဘာသာရေး စူးစမ်းသူတွအတွက် စံပြ သဏ္ဌာန် တွေက ဖန်ဆင်းရှင်ရဲ့ အာရုံထဲမှာ တည်ရှိတယ်။

For philosophers of language viewing the forms as linguistic concepts,

သဏ္ဌာန်တွေကို ဘာသဗေဒဆိုင်ရာ အယူအဆတွေအဖြစ် ရှုမြင်တဲ့ ဘာသာစကား ဒဿနပညာရှင်တွေအတွက်

the theory illustrates the problem of grouping concrete things

ဒီအဆိုက ယေဘုယျ စကားရပ်တွေအောက်မှာ ခိုင်လုံတဲ့ အရာတွေကို အစုဖွဲ့ခြင်းရဲ့

under abstract terms.

ပြဿနာကို ပုံဆောင်ပြတယ်။

And others still wonder whether we can really know

အခြားသူတွေက လိုဏ်ဂူရဲ့ အပြင်ဘက်က အရာတွေဟာ အရိပ်တွေထက်

that the things outside the cave are any more real than the shadows.

တစ်ခုခု လက်တွေ့ပိုကျတာကို သိနိုင်လား ဆိုပြီး ဝေခွဲမရ ဖြစ်နေတုန်းပါ။

As we go about our lives,

ဘဝတွေကို ဟန်မပျက်နှင်စဉ်မှာ

can we be confident in what we think we know?

ကိုယ်သိတယ်လို့ ထင်တဲ့အရာကို စိတ်ချယုံကြည်နိုင်ပါသလား။

Perhaps one day,

ဖြစ်နိုင်တာက တစ်နေ့မှာ

a glimmer of light may punch a hole in your most basic assumptions.

အလင်းမှိန်မှိန်တစ်ခုက သင့်ရဲ့အခြေခံအကျဆုံး ယူဆချက်တွေမှာ အပေါက် ဖောက်ပေးလောက်တယ်။

Will you break free to struggle towards the light,

သင့်မိတ်ဆွေတွေနဲ့ မိသားစုကို ပေးဆပ်တာ (သို့)

even if it costs you your friends and family,

ဇိမ်ကျပြီး ရင်းနှီးနေတဲ့ အရိပ်အယောင် တွေနဲ့ စွဲနေတာတောင်

or stick with comfortable and familiar illusions?

ဒီအလင်းဆီ ရုန်းကန်ဖို့ သင် လွတ်မြောက်သွားမလား။

Truth or habit? Light or shadow?

အမှန်တရား(သို့) အကျင့်လား၊ အလင်း(သို့) အရိပ်လား။

Hard choices, but if it's any consolation, you're not alone.

ခက်တဲ့ရွေးစရာတွေဆိုပေမဲ့ နှစ်သိမ့်မှုတစ်ခု ရှိတယ်ဆိုရင် သင်တစ်ဦးတည်း မဟုတ်ပါ။

There are lots of us down here.

ဒီအောက်မှာ ကျွန်ုပ်တို့ အများကြီးရှိပါတယ်။