Plato’s Allegory of the Cave - Alex Gendler

Translator: Hy Tran Lam

What is reality, knowledge, the meaning of life?

Thực tại, kiến thức, ý nghĩa cuộc sống là gì?

Big topics you might tackle figuratively

Để giải thích sự tồn tại này bạn bắt đầu đi tìm một hình tượng,

explaining existence as a journey down a road or across an ocean,

nào là cuộc hành trình trên cạn hoặc xuyên biển,

a climb, a war, a book, a thread, a game, a window of opportunity,

chuyến leo núi, chiến tranh, quyển sách, cuộn chỉ, trò chơi, cánh cửa sổ cơ hội,

or an all-too-short-lived flicker of flame.

hoặc ngọn đèn chóng tàn rồi phụt tắt.

2,400 years ago,

Cách đây 2400 năm,

one of history's famous thinkers said life is like being chained up in a cave,

một trong những nhà tư tưởng nổi tiếng đã nói rằng cuộc sống như bị cầm tù trong hầm tối

forced to watch shadows flitting across a stone wall.

buộc chúng ta nhìn vào những cái bóng thấp thoáng hắt lên bức tường đá.

Pretty cheery, right?

Nghe vui nhỉ?

That's actually what Plato suggested in his Allegory of the Cave,

Đó chính là ý tưởng của Plato trong phần Dụ ngôn Hang Động

found in Book VII of "The Republic,"

thuộc chương 7 tác phẩm "Cộng hòa" của ông.

in which the Greek philosopher envisioned the ideal society

nơi ông đưa ra hình dung về một xã hội lí tưởng

by examining concepts like justice, truth and beauty.

dựa trên các khái niệm về chính nghĩa, chân lí và mĩ học.

In the allegory, a group of prisoners have been confined in a cavern since birth,

Trong câu chuyện, một nhóm tù nhân bị nhốt trong hang từ khi mới lọt lòng

with no knowledge of the outside world.

quay lưng về phía cửa hang, không thể quay đầu lại,

They are chained, facing a wall, unable to turn their heads,

và hoàn toàn không biết gì về thế giới bên ngoài.

while a fire behind them gives off a faint light.

Dù vậy, thỉnh thoảng, người và các con vật đi ngang cửa hang

Occasionally, people pass by the fire,

carrying figures of animals and other objects that cast shadows on the wall.

làm in bóng và hắt tiếng vang lên bức tường đá.

Những tù nhân gọi tên và phân loại các ảo ảnh này,

The prisoners name and classify these illusions,

tin rằng họ đang tiếp xúc với các thực thể.

believing they're perceiving actual entities.

Suddenly, one prisoner is freed and brought outside for the first time.

Đột nhiên, một tù nhân được phóng thích và lần đầu tiên bước ra thế giới bên ngoài.

The sunlight hurts his eyes and he finds the new environment disorienting.

Ánh sáng chói mắt, ông ta thấy môi trường xung quanh đảo lộn.

When told that the things around him are real,`

Khi được bảo rằng những thứ xung quanh đây mới là thật

while the shadows were mere reflections, he cannot believe it.

còn những gì ông thấy vừa qua chỉ là cái bóng, ông đã không thể tin.

The shadows appeared much clearer to him.

Những cái bóng còn thực hơn thế này cơ mà.

But gradually, his eyes adjust

Nhưng rồi đôi mắt dần thích ứng,

until he can look at reflections in the water,

cuối cùng ông đã có thể nhìn vào những cái bóng trên mặt nước,

at objects directly,

vào chính những vật thể đó,

and finally at the Sun,

và cả ánh mặt trời,

whose light is the ultimate source of everything he has seen.

nguồn sáng vô tận phản chiếu tất cả những gì ông ta thấy trước kia.

The prisoner returns to the cave to share his discovery,

Người tù quay lại hang động và chia sẻ về khám phá của mình

but he is no longer used to the darkness,

nhưng mắt không còn quen với bóng tối,

and has a hard time seeing the shadows on the wall.

ông gần như không thể nhìn ra những cái bóng trên tường.

The other prisoners think the journey has made him stupid and blind,

Hai tù nhân còn lại nghĩ rằng chuyến đi đã khiến ông ngu mị và mù lòa,

and violently resist any attempts to free them.

kịch liệt từ chối bất cứ hỗ trợ nào muốn giúp họ tự do.

Plato introduces this passage as an analogy

Plato sử dụng hình ảnh trên như một ẩn dụ

of what it's like to be a philosopher trying to educate the public.

về việc nhà triết học cố gắng giáo dục đám đông.

Most people are not just comfortable in their ignorance

Đa số con người không chỉ thoải mái với sự ngu dốt của mình

but hostile to anyone who points it out.

mà còn chống lại bất cứ ai chỉ ra sự thực đó cho họ.

In fact, the real life Socrates was sentenced to death

Trên thực tế, Socrates bị nhà nước Athen phán tội tử hình

với tội danh gây rối trật tự xã hội,

by the Athenian government for disrupting the social order,

and his student Plato spends much of "The Republic"

còn Plato, học trò của ông, dành đa phần cuốn "Cộng hòa"

disparaging Athenian democracy,

để chỉ trích nền dân chủ Athen

while promoting rule by philosopher kings.

và đề xuất các vị hiền triết trị vì.

With the cave parable,

Với dụ ngôn cái hang,

Plato may be arguing that the masses are too stubborn and ignorant

Plato chỉ ra rằng đám đông quá cứng đầu và tăm tối

to govern themselves.

để có thể tự trị.

But the allegory has captured imaginations for 2,400 years

Câu chuyện trên đã gợi ra bao tưởng tượng trong suốt 2400 năm qua,

because it can be read in far more ways.

vì có quá nhiều cách để giải thích.

Importantly, the allegory is connected to the theory of forms,

Nhưng cơ bản, dụ ngôn này gắn liền với thuyết mô thức

developed in Plato's other dialogues,

được bàn luận sâu hơn trong những cuộc đối thoại khác của Plato,

which holds that like the shadows on the wall,

lập luận rằng như những cái bóng trên tường,

things in the physical world are flawed reflections of ideal forms,

mọi vật trong thế giới vật chất đều là phản chiếu sai lệch của các hình thái lí tưởng,

such as roundness, or beauty.

như hình tròn hay cái đẹp.

In this way, the cave leads to many fundamental questions,

Trong trường hợp này, cái hang dẫn đến nhiều câu hỏi về bản chất,

including the origin of knowledge,

bao gồm nguồn gốc của kiến thức,

the problem of representation,

vấn đề hình tượng đại diện,

and the nature of reality itself.

và bản chất của thực tại.

For theologians, the ideal forms exist in the mind of a creator.

Với các nhà thần học, hình thái lí tưởng chỉ tồn tại trong óc của đấng sáng tạo.

For philosophers of language viewing the forms as linguistic concepts,

Với các nhà triết học ngôn ngữ, họ sẽ xét vật thể từ các khái niệm ngôn ngữ,

the theory illustrates the problem of grouping concrete things

lí thuyết làm sáng tỏ vấn đề về phân loại các nhóm sự vật

under abstract terms.

bằng các thuật ngữ trừu tượng.

And others still wonder whether we can really know

Và một số người khác vẫn tự hỏi liệu ta có thể thật sự biết rằng

that the things outside the cave are any more real than the shadows.

sự vật ngoài hang động thật hơn nhiều những cái bóng hay không.

As we go about our lives,

Quay về với cuộc sống của chúng ta,

can we be confident in what we think we know?

liệu ta có tự tin về những gì ta nghĩ mình đã biết tường tận?

Perhaps one day,

Có lẽ một ngày nào đó,

a glimmer of light may punch a hole in your most basic assumptions.

một tia sáng sẽ soi rọi vào những niềm tin cơ bản nhất của bạn.

Will you break free to struggle towards the light,

Liệu bạn có thoát ra để tìm đến nguồn sáng đó

even if it costs you your friends and family,

dù rằng phải trả giá bằng cả bạn bè và gia đình,

or stick with comfortable and familiar illusions?

hay nhất quyết bám lấy những ảo ảnh dễ chịu quen thuộc kia?

Truth or habit? Light or shadow?

Sự thật hay thói quen? Ánh sáng hay bóng phản chiếu?

Hard choices, but if it's any consolation, you're not alone.

Quyết định khó khăn đấy, nhưng bạn không một mình đâu.

There are lots of us down here.

Có cả một đám đông ở đây đang chờ.