Julian Treasure: Why architects need to use their ears

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Translator: Đình Luân Bùi Reviewer: Uyen Le

Đã đến lúc bắt đầu thiết kế cho đôi tai của chúng ta.

It's time to start designing for our ears.

Kiến trúc sư và thiết kế thường tập trung

vào những thứ này.

Architects and designers tend to focus

Họ dùng mắt để thiết kế và thiết kế cho đôi mắt,

exclusively on these.

They use these to design with and they design for them,

vì thế ta phải ngồi trong nhà hàng có khung cảnh

thế này (ồn) và âm thanh lại thế này

which is why we end up sitting in restaurants that look

phải hét lên dù chỉ cách 1 bước chân để người cùng bàn

like this — (loud crowd noise) — and sound like this,

shouting from a foot away to try and be heard

có thể nghe được.

hay tại sao ta lên máy bay - (tiếng thông báo) - tốn 20 triệu bảng

by our dinner companion,

or why we get on airplanes -- (flight attendant announcements) -- which cost 200 million pounds,

để nghe ai đó nói chuyện qua chiếc điện thoại lỗi thời

with somebody talking through an old-fashioned telephone handset

với hệ thống âm thanh rẻ tiền,

khiến chúng ta phải kinh ngạc.

on a cheap stereo system,

Chúng ta tạo ra những môi trường làm chúng ta phát điên lên. (Tiếng cười)

making us jump out of our skins.

Và không chỉ chất lượng cuộc sống bị ảnh hưởng.

We're designing environments that make us crazy. (Laughter)

mà còn sức khỏe của chúng ta,

And it's not just our quality of life which suffers.

hành vi xã hội, và cả năng suất của chúng ta nữa.

It's our health,

our social behavior, and our productivity as well.

Ảnh hưởng như thế nào? Có hai loại

Đầu tiên là ngoại cảnh. Tôi có hẳn một bài TEDTalk về vấn đề này.

How does this work? Well, two ways.

First of all, ambience. I have a whole TEDTalk about this.

Âm thanh ảnh hưởng đến chúng ta về mặt sinh lý, tâm lý,

Sound affects us physiologically, psychologically,

nhận thức và hành vi trong mọi thời điểm.

Âm thanh ảnh hưởng đến chúng ta

cognitively and behaviorally all the time.

dù chúng ta không nhận ra điều đó.

The sound around us is affecting us

Tuy nhiên, còn một cách nữa.

even though we're not conscious of it.

Đó là sự can thiệp. Giao tiếp đòi hỏi việc gửi

There's a second way though, as well.

That's interference. Communication requires sending

và nhận, và tôi có một bài TEDTalk khác

and receiving, and I have another whole TEDTalk

về tầm quan trọng của nghe có chủ ý,

nhưng dù tôi có gửi đi thế nào,

about the importance of conscious listening,

và các bạn nghe tập trung ra sao đi nữa.

but I can send as well as I like,

Nếu tôi gửi nó đi trong một không gian không được hiệu quả,

and you can be brilliant conscious listeners.

If the space I'm sending it in is not effective,

việc giao tiếp không thể diễn ra.

Không gian thường bao gồm tiếng ồn và âm thanh.

that communication can't happen.

Một căn phòng thế này có âm thanh, căn phòng này có âm thanh rất tốt.

Spaces tend to include noise and acoustics.

A room like this has acoustics, this one very good acoustics.

Nhiều phòng khác lại không được như vậy.

Để tôi cho bạn 1 số ví dụ từ vài lĩnh vực

Many rooms are not so good.

mà tôi nghĩ chúng ta đều quan tâm: sức khỏe và giáo dục.

Let me give you some examples from a couple of areas

which I think we all care about: health and education.

(Tiếng ồn) Khi tôi đi thăm bố tôi bị bệnh nan y

trong một bệnh viện, tôi đã tự hỏi,

(Hospital noises) When I was visiting my terminally ill father

làm sao mọi người có thể khỏe lại trong một nơi ồn ào như thế này?

in a hospital, I was asking myself,

how does anybody get well in a place that sounds like this?

Âm thanh trong bệnh viện luôn tệ hại.

Mức độ tiếng ồn đã tăng gấp đôi

Hospital sound is getting worse all the time.

trong vài năm qua, và nó không chỉ ảnh hưởng đến bệnh nhân

Noise levels in hospitals have doubled

in the last few years, and it affects not just the patients

mà cả những người làm việc ở đó.

Tôi nghĩ chúng ta không muốn có bất kì lỗi phân phát thuốc nào,

but also the people working there.

I think we would like for dispensing errors to be zero,

phải không? Nhưng mà, khi mức độ tiếng ồn tăng,

wouldn't we? And yet, as noise levels go up, so do

những lỗi phân phát thuốc của nhân viên cũng tăng.

the errors in dispensing made by the staff in hospitals.

Hầu hết ảnh hưởng đến bệnh nhân,

Most of all, though, it affects the patients,

và đó có thể là bạn, đó có thể là tôi.

Giấc ngủ rất quan trọng cho sự hồi phục.

and that could be you, it could be me.

Đó là lúc chúng ta hồi phục, xây dựng lại bản thân,

Sleep is absolutely crucial for recovery.

và với những tiếng ồn nguy hiểm như vậy,

It's when we regenerate, when we rebuild ourselves,

cơ thể của bạn, ngay cả khi bạn có thể ngủ, cơ thể bạn

and with threatening noise like this going on,

your body, even if you are able to sleep, your body

đang tự nhủ, "Tôi đang bị đe dọa. Đây là sự nguy hiểm"

is telling you, "I'm under threat. This is dangerous."

Và chất lượng giấc ngủ của ta bị giảm, cả sự phục hồi nữa.

And the quality of sleep is degraded, and so is our recovery.

Có những lợi ích rất lớn để ta tiến tới

thiết kế cho đôi tai trong việc chăm sóc sức khỏe.

There are just huge benefits to come

Lĩnh vực tôi dự định nghiên cứu trong năm nay là

from designing for the ears in our health care.

Giáo dục.

This is an area I intend to take on this year.

Khi tôi thấy một lớp học như thế này,

Education.

bạn nghĩ nó ồn chừng nào?

When I see a classroom that looks like this,

Tôi buộc phải hỏi bản thân.

can you imagine how this sounds?

("Kiến trúc sư có tai không?") (cười)

I am forced to ask myself a question.

("Do architects have ears?") (Laughter)

Nói vậy có hơi bất công. Một vài bạn thân của tôi

là kiến trúc sư. (Tiếng cười) Và chắc chắn là họ có tai.

Now, that's a little unfair. Some of my best friends

Nhưng tôi nghĩ đôi khi họ không dùng chúng

are architects. (Laughter) And they definitely do have ears.

khi họ thiết kế các tòa nhà. Sau đây là một trường hợp.

But I think sometimes they don't use them

Đây là một học viện hàng đầu trị giá 32 triệu bảng

when they're designing buildings. Here's a case in point.

This is a 32-million-pound flagship academy school

được xây gần đây ở Anh và được thiết kế bởi

một trong những kiến trúc sư hàng đầu nước Anh.

which was built quite recently in the U.K. and designed

by one of Britain's top architects.

Không may, nó được thiết kế như một trụ sở công ty

với một hội trường trung tâm rộng

Unfortunately, it was designed like a corporate

và phòng học dọc theo mà không hề có tường phía sau.

headquarters, with a vast central atrium

and classrooms leading off it with no back walls at all.

Bọn trẻ không thể nghe tiếng giáo viên

Họ đã phải quay lại và bỏ ra 600,000 bảng

The children couldn't hear their teachers.

để xây thêm tường. Hãy chấm dứt sự điên rồ của việc

They had to go back in and spend 600,000 pounds

putting the walls in. Let's stop this madness

xây phòng học mở ngay đi, làm ơn.

of open plan classrooms right now, please.

Không chỉ những tòa nhà hiện đại phải chịu ảnh hưởng.

It's not just these modern buildings which suffer.

Các phòng học kiểu cũ cũng vậy.

Một nghiên cứu ở Florida vài năm trước cho thấy

Old-fashioned classrooms suffer too.

nếu bạn ngồi ở nơi chụp bức ảnh này

A study in Florida just a few years ago found

trong phòng học, hàng thứ 4, khả năng nghe hiểu

that if you're sitting where this photograph was taken

in the classroom, row four, speech intelligibility

chỉ vào khoảng 50%.

các em không nghe thấy 1 trong 2 từ.

is just 50 percent.

Không phải là chúng chỉ được giáo dục một nửa,

Children are losing one word in two.

nhưng chúng còn phải học hành rất chăm chỉ

Now that doesn't mean they only get half their education,

để liên kết và hiểu được những gì đang xảy ra.

but it does mean they have to work very hard

to join the dots and understand what's going on.

Điều này bị ảnh hưởng mạnh bởi thời gian dội âm,

This is affected massively by reverberation time,

độ vang của phòng như thế nào.

Trong một phòng học với thời gian dội âm là 1.2 giây,

how reverberant a room is.

In a classroom with a reverberation time of 1.2 seconds,

vốn là điều thông thường, thì nó nghe như thế này.

which is pretty common, this is what it sounds like.

(Tiếng vọng khó nghe)

(Inaudible echoing voice)

Không tốt lắm, phải không?

Nếu bạn giảm 1.2 giây đó xuống còn 0.4 giây

Not so good, is it?

If you take that 1.2 seconds down to 0.4 seconds

bằng cách cài thiết bị xử lý âm học, chất liệu hấp thụ âm thanh,

vân vân, bạn sẽ được thế này.

by installing acoustic treatments, sound absorbing materials

Giọng nói: Trong ngôn ngữ, một lượng từ vô hạn có thể được viết

and so forth, this is what you get.

Voice: In language, infinitely many words can be written

bằng bộ nhỏ những chữ cái. Trong số học,

with a small set of letters. In arithmetic,

nhiều số có thể được tạo thành

từ một vài chữ số cùng số 0 đơn giản.

infinitely many numbers can be composed

from just a few digits with the help of the simple zero.

JT: Quả là rất khác biệt.

Bạn sẽ nhận được sự giáo dục đó,

Julian Treasure: What a difference.

và nhờ nhà âm học người Anh Adrian James

Now that education you would receive,

với những mô phỏng này. Tín hiệu là như nhau,

and thanks to the British acoustician Adrian James

for those simulations. The signal was the same,

âm thanh nền là như nhau.

Thứ thay đổi chính là trang âm của lớp học

the background noise was the same.

trong hai ví dụ trên.

All that changed was the acoustics of the classroom

Nếu giáo dục được ví như việc tưới cây,

in those two examples.

là một phép ẩn dụ hợp lý, đáng buồn, đa số phần nước

If education can be likened to watering a garden,

which is a fair metaphor, sadly, much of the water

sẽ bốc hơi trước khi nó kịp đến được những bông hoa,

is evaporating before it reaches the flowers,

đặc biệt với vài nhóm,

ví dụ như, những người bị khiếm thính.

especially for some groups,

for example, those with hearing impairment.

Đó không chỉ những trẻ bị điếc. Đó có thể là bất cứ đứa trẻ nào

bị viêm tai giữa, nhiễm trùng tai,

Now that's not just deaf children. That could be any child

hay viêm mũi dị ứng. Mỗi ngày có 1 trong 8 trẻ

who's got a cold, glue ear, an ear infection,

rơi vào trường hợp đó, vào bất kì ngày nào.

even hay fever. On a given day, one in eight children

fall into that group, on any given day.

Rồi bạn có những đứa trẻ mà tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai,

Then you have children for whom English is a second language,

hay bất cứ ngôn ngữ thứ hai nào mà chúng được dạy.

or whatever they're being taught in is a second language.

Ở Anh, hơn 10% học sinh là như vậy.

In the U.K., that's more than 10 percent of the school population.

Cuối cùng, sau buổi TEDTalk tuyệt vời của Susan Cain vào tháng 2,

And finally, after Susan Cain's wonderful TEDTalk in February,

chúng ta biết rằng những người sống nội tâm sẽ rất khó liên kết

we know that introverts find it very difficult to relate

khi họ học nhóm ở trong một môi trường ồn ào.

Tổng hợp lại. Đó là rất nhiều trẻ em

when they're in a noisy environment doing group work.

Add those up. That is a lot of children

không nhận được sự giáo dục mà chúng được hưởng.

Nhưng không chỉ trẻ em mới bị ảnh hưởng.

who are not receiving their education properly.

(Nói chuyện ồn ào) Nghiên cứu ở Đức cho thấy

It's not just the children who are affected, though.

mức độ tiếng ồn trung bình trong phòng học là 65 đề xi ben

(Noisy conversation) This study in Germany found

the average noise level in classrooms is 65 decibels.

Tôi phải nói rất to để có thể nói được âm thanh to hơn 65 đề xi ben

I have to really raise my voice to talk over 65 decibels

và giáo viên không chỉ phải nói to rõ hơn.

of sound, and teachers are not just raising their voices.

Biểu đồ này cho thấy nhịp tim của giáo viên

so với mức độ tiếng ồn.

This chart maps the teacher's heart rate

Tiếng ồn tăng, nhịp tim cũng tăng.

against the noise level.

Điều đó không hề tốt cho bạn.

Noise goes up, heart rate goes up.

Thật ra, 65 đề xi ben là số trung bình mà cuộc khảo sát lớn

That is not good for you.

In fact, 65 decibels is the very level at which this big survey

về những bằng chứng về tiếng ồn và sức khỏe này cho thấy, đó là

of all the evidence on noise and health found that, that is

nguy cơ của việc bị nhồi máu cơ tim.

the threshold for the danger of myocardial infarction.

Với tôi và bạn là cơn đau tim.

To you and me, that's a heart attack.

Không hề đi quá xa khi cho rằng

nhiều giáo viên đang giảm tuổi thọ đáng kể

It may not be pushing the boat out too far to suggest

that many teachers are losing significant life expectancy

khi giảng dạy trong môi trường như vậy ngày qua ngày.

by teaching in environments like that day after day.

Cần bao nhiêu để xử lý một phòng học

để có thời gian âm vang là 0.4 giây?

What does it cost to treat a classroom

down to that 0.4-second reverberation time?

Hai ngàn năm trăm bảng.

Two and a half thousand pounds.

Và nghiên cứu Essex vừa được thực hiện ở Anh,

And the Essex study which has just been done in the U.K.,

cho thấy rằng nếu bạn làm như vậy,

bạn không chỉ làm một căn phòng phù hợp

which incidentally showed that when you do this,

cho trẻ khiếm thính, mà còn là

you do not just make a room that's suitable

nơi hành vi được cải thiện, và kết quả cải thiện đáng kể,

for hearing-impaired children, you make a room

where behavior improves, and results improve significantly,

nếu bạn gửi một đứa trẻ ra ngoài, tới một ngôi trường

this found that sending a child out of area to a school

có căn phòng như vậy, trong trường hợp bạn chưa có,

tốn đến 90,000 bảng mỗi năm.

that does have such a room, if you don't have one,

costs 90,000 pounds a year.

Tôi nghĩ các nhà kinh tế học biết rõ điều này.

Tôi mừng là vấn đề này đang được thảo luận.

I think the economics are pretty clear on this.

Tôi vừa làm chủ tọa ở một hội nghị lớn ở London

I'm glad that debate is happening on this.

về Giáo Dục Âm Thanh vài tuần trước.

I just moderated a major conference in London

Trong đó có nhiều nhà âm học hàng đầu,

a few weeks ago called Sound Education,

người của chính phủ, giáo viên, vân vân

which brought together top acousticians,

Cuối cùng thì chúng tôi cũng tranh luận về vấn đề này, và những lợi ích

government people, teachers, and so forth.

We're at last starting to debate this issue, and the benefits

có được trong việc thiết kế cho đôi tai trong giáo dục,

không thể tin được.

that are available for designing for the ears in education,

Nhân tiện thì ngoài buổi hội nghị đó ra, còn có

unbelievable.

Out of that conference, incidentally, also came

một ứng dụng miễn phí được thiết kế để giúp trẻ em học tập

a free app which is designed to help children study

nếu chúng phải học ở nhà, ví dụ như,

trong một nhà bếp ồn ào.

if they're having to work at home, for example,

Và nó hoàn toàn miễn phí.

in a noisy kitchen.

And that's free out of that conference.

Hãy cùng mở rộng tầm nhìn một chút

và nhìn những thành phố.

Let's broaden the perspective a little bit

Chúng ta có các nhà quy hoạch.

and look at cities.

Vậy các nhà quy hoạch âm thanh đô thị ở đâu?

We have urban planners.

Where are the urban sound planners?

Tôi không nghĩ trên đời này có người làm việc đó, và chúng ta có cơ hội

để đưa kinh nghiệm vào những thành phố.

I don't know of one in the world, and the opportunity is there

Tổ chức Y Tế Thế Giới ước lượng rằng

to transform our experience in our cities.

chất lượng giấc ngủ của một phân tư dân số châu Âu

The World Health Organization estimates

that a quarter of Europe's population is having its sleep

đang bị giảm đi vì tiếng ồn ở thành phố. Chúng ta có thể làm tốt hơn thế.

degraded by noise in cities. We can do better than that.

Và văn phòng, nơi chúng ta giành thời gian để làm việc.

Đâu là những người quy hoạch âm thanh văn phòng?

And in our offices, we spend a lot of time at work.

Những người nói đừng để nhóm đó kế nhóm này

Where are the office sound planners?

vì nhóm này thích tiếng ồn, nhóm kia cần yên tĩnh.

People who say, don't sit that team next to this team,

Hay những ai nói đừng bỏ hết tiền mua 1 cái màn hình lớn

because they like noise and they need quiet.

trong phòng họp,

Or who say, don't spend all your budget on a huge screen

rồi để một cái microphone bé tí

in the conference room,

giữa một cái bàn cho 30 người. (cười)

and then place one tiny microphone

in the middle of a table for 30 people. (Laughter)

Nếu bạn nghe được tôi, bạn có thể hiểu tôi

mà không cần nhìn thấy tôi. Nếu bạn thấy tôi mà không nghe tôi,

If you can hear me, you can understand me

thì không còn tác dụng nữa.

without seeing me. If you can see me without hearing me,

Nên âm thanh trong văn phòng là một lĩnh vực lớn, và nhân tiện,

that does not work.

So office sound is a huge area, and incidentally,

tiếng ồn ở văn phòng khiến mọi người

ít giúp đỡ, ít thấy thích thú với làm việc nhóm hơn,

noise in offices has been shown to make people

less helpful, less enjoy their teamwork,

và làm việc ít hiệu quả hơn.

Và rồi chúng ta có nhà. Chúng ta có nhà thiết kế nội thất.

and less productive at work.

Finally, we have homes. We use interior designers.

Vậy những nhà thiết kế âm thanh nội thất đâu?

Này, hãy cùng làm nhà thiết kế âm thanh nội thất,

Where are the interior sound designers?

Hey, let's all be interior sound designers,

làm việc lắng nghe những căn phòng và thiết kế âm thanh

hiệu quả và phù hợp.

take on listening to our rooms and designing sound

Bạn tôi Richard Mazuch một kiến trúc sư ở London

that's effective and appropriate.

My friend Richard Mazuch, an architect in London,

đã nghĩ ra cụm từ "kiến trúc sư vô hình."

Tôi thích cụm từ đó.

coined the phrase "invisible architecture."

Nó nói về thiết kế, không phải vẻ bề ngoài, mà là trải nghiệm,

I love that phrase.

It's about designing, not appearance, but experience,

để chúng ta có không gian với âm thanh cũng tốt như vẻ đẹp của chúng.

so that we have spaces that sound as good as they look,

không gian phù hợp với mục đích, cải thiện chất lượng cuộc sống,

that are fit for purpose, that improve our quality of life,

sức khỏe và niềm vui, hành vi xã hội

và hiệu suất làm việc của chúng ta.

our health and well being, our social behavior

Đã đến lúc chúng ta bắt đầu thiết kế cho đôi tai.

and our productivity.

It's time to start designing for the ears.

Cám ơn. (Vỗ tay)

Thank you. (Applause)

(vỗ tay)

Cảm ơn (vỗ tay)

(Applause)

Thank you. (Applause)