Asha de Vos: Why you should care about whale poo

Asha de Vos: Tại sao nên quan tâm đến phân cá voi

Translator: Ngọc Hà LÊ Reviewer: Nhu PHAM

In the 1600s, there were so many right whales in Cape Cod Bay

Vào thế kỷ 16, có nhiều cá voi đầu bò ở Vịnh Cape Cod

off the east coast of the U.S.

dọc bờ biển phía đông nước Mỹ

that apparently you could walk across their backs

đến nỗi cứ như bạn đi ngang qua lưng chúng

from one end of the bay to the other.

từ đầu này sang đầu kia Vịnh.

Ngày nay, chúng chỉ còn vài trăm con, và đang gặp nguy hiểm.

Today, they number in the hundreds, and they're endangered.

Like them, many species of whales saw their numbers drastically reduced

Số lượng nhiều loài cá voi khác cũng giảm đi đáng kể

by 200 years of whaling,

bởi qua 200 năm đánh bắt,

chúng bị săn bắt và giết để lấy thịt, dầu và xương.

where they were hunted and killed for their whale meat, oil and whale bone.

Chúng ta còn cá voi trong vùng biển này đến nay

We only have whales in our waters today

là nhờ cuộc vận động Cứu lấy Cá voi vào thập niên 70.

because of the Save the Whales movement of the '70s.

Cuộc vận động là cách để dừng việc đánh bắt cá voi thương mại,

It was instrumental in stopping commercial whaling,

and was built on the idea that if we couldn't save whales,

được xây dựng trên ý tưởng rằng nếu không thể cứu được cá voi,

ta có thể cứu được gì nữa?

what could we save?

It was ultimately a test of our political ability

Nó là phép thử sau cùng cho khả năng chính trị

to halt environmental destruction.

của chúng ta để dừng việc phá hủy môi trường.

So in the early '80s, there was a ban on commercial whaling

Đầu thập niên 80, một lệnh cấm đánh bắt cá voi thương mại được ban hành

that came into force as a result of this campaign.

nhờ sức ép của chiến dịch này.

Whales in our waters are still low in numbers, however,

Tuy nhiên, số cá voi trong vùng biển vẫn còn rất ít

because they do face a range of other human-induced threats.

bởi chúng còn phải đối mặt với những mối đe dọa khác từ con người.

Unfortunately, many people still think that whale conservationists like myself

Không may, nhiều người vẫn nghĩ rằng người ủng hộ bảo vệ cá voi như tôi

do what we do only because these creatures are charismatic and beautiful.

làm việc này chỉ bởi loài vật này thật lôi cuốn và đẹp đẽ.

Điều thực sự tai hại,

This is actually a disservice,

bởi cá voi chính là kỹ sư sinh thái.

because whales are ecosystem engineers.

They help maintain the stability and health of the oceans,

Chúng giúp giữ đại dương ổn định và khỏe mạnh,

and even provide services to human society.

thậm chí còn mang lại lợi ích cho xã hội loài người.

So let's talk about why saving whales is critical

Vậy hãy nói về lý do tại sao việc bảo tồn cá voi rất quan trọng

to the resiliency of the oceans.

trong việc phục hồi các đại dương.

It boils down to two main things:

Chung quy, gồm hai yếu tố chính:

phân và xác cá voi.

whale poop and rotting carcasses.

As whales dive to the depths to feed and come up to the surface to breathe,

Khi lặn xuống sâu để kiếm ăn

và ngoi lên mặt nước để thở,

cá voi thải ra lượng phân rất lớn.

they actually release these enormous fecal plumes.

This whale pump, as it's called,

Máy bơm cá voi, như tên gọi

actually brings essential limiting nutrients from the depths

mang lại một nguồn dinh dưỡng cần thiết từ vùng nước sâu

to the surface waters where they stimulate the growth of phytoplankton,

đến mặt nước kích thích các sinh vật phù du tăng trưởng,

which forms the base of all marine food chains.

tạo cơ sở cho các chuỗi thức ăn trong môi trường biển.

Càng có nhiều cá voi thải phân trong đại dương

So really, having more whales in the oceans pooping

càng có ích cho hệ sinh thái biển.

is really beneficial to the entire ecosystem.

Cá voi còn là loài di cư xa nhất trong tất cả các loài động vật có vú.

Whales are also known to undertake some of the longest migrations of all mammals.

Gray whales off America migrate 16,000 kilometers

Cá voi xám Hoa Kỳ di cư 16,000 km

between productive feeding areas and less productive calving, or birthing, areas

giữa những vùng dồi dào thức ăn và những vùng sinh sản,

and back every year.

và quay trở lại hàng năm.

As they do so, they transport fertilizer in the form of their feces

Khi di cư, chúng vận chuyển phân bón dưới dạng chất thải

from places that have it to places that need it.

từ những nơi dồi dào đến những nơi cần nó.

So clearly, whales are really important in nutrient cycling,

Rõ ràng, cá voi đóng vai trò quan trọng trong vòng tuần hoàn dinh dưỡng

both horizontally and vertically, through the oceans.

cả chiều ngang lẫn chiều dọc, trong đại dương.

But what's really cool is that they're also really important after they're dead.

Điều thú vị là chúng vẫn đóng quan trọng sau khi chết đi.

Whale carcasses are some of the largest form of detritus

Xác cá voi là dạng mảnh vụn lớn nhất

rơi xuống từ mặt biển.

to fall from the ocean's surface, and they're called whale fall.

As these carcasses sink,

Khi chìm xuống, những mảnh xác này

they provide a feast to some 400-odd species,

tạo nên một bữa tiệc cho hơn 400 loài sinh vật,

including the eel-shaped, slime-producing hagfish.

bao gồm cả loài cá mút đá myxin, tiết chất nhờn, hình dáng như con lươn.

Vậy qua hơn 200 năm đánh bắt,

So over the 200 years of whaling,

when we were busy killing and removing these carcasses from the oceans,

khi đang bận giết

và lấy xác của chúng ra khỏi biển cả,

we likely altered the rate and geographic distribution of these whale falls

ta đã làm thay đổi tỉ lệ và phân bố địa lý của xác cá voi

that would descend into deep oceans,

xuống tầng biển sâu,

and as a result, probably led to a number of extinctions

và kết quả, có thể dẫn đến sự tuyệt chủng

của những loài sinh vật liên quan nhất

of species that were most specialized

and dependent on these carcasses for their survival.

và phụ thuộc nhất vào xác cá voi để sinh tồn.

Whale carcasses are also known to transport about 190,000 tons of carbon,

Xác cá voi cũng vận chuyển khoảng 190,000 tấn cacbon,

which is the equivalent of that produced

bằng lượng cacbon thải ra

by 80,000 cars per year

bởi 80,000 chiếc xe hơi mỗi năm

từ khí quyển vào tầng biển sâu,

from the atmosphere to the deep oceans,

nơi chúng ta gọi là "bể chứa cacbon",

and the deep oceans are what we call "carbon sinks,"

bởi chúng hấp thụ và giữ cacbon dư thừa từ khí quyển,

because they trap and hold excess carbon from the atmosphere,

nhờ đó, làm chậm lại quá trình nóng lên của trái đất.

and therefore help to delay global warming.

Sometimes these carcasses also wash up on beaches

Đôi khi xác cá voi còn giúp rửa sạch bờ biển

và cung cấp thức ăn

and provide a meal to a number of predatory species on land.

cho nhiều loài động vật ăn thịt trên cạn.

The 200 years of whaling was clearly detrimental

200 năm đánh bắt cá voi rõ ràng đã gây thiệt hại

and caused a reduction in the populations of whales

và làm giảm số lượng cá voi

between 60 to 90 percent.

từ 60% đến 90%.

Clearly, the Save the Whales movement

Rõ ràng, cuộc vận động Cứu lấy Cá voi

was instrumental in preventing commercial whaling from going on,

là cách ngăn chặn việc tiếp tục đánh bắt cá voi thương mại,

but we need to revise this.

nhưng cần xem lại chiến dịch này.

We need to address the more modern, pressing problems that these whales face

Cần giải quyết theo hướng hiện đại, vấn đề nan giải mà cá voi đang đối mặt

in our waters today.

trong vùng biển của chúng ta ngày nay.

Amongst other things, we need to stop them

Cần giúp chúng thoát khỏi

from getting plowed down by container ships when they're in their feeding areas,

những con tàu con-ten-nơ cày xới vùng biển mà chúng sinh sống,

and stop them from getting entangled in fishing nets

và những chiếc lưới đánh cá

as they float around in the ocean.

khi chúng lượn trên mặt biển.

We also need to learn to contextualize our conservation messages,

Cũng cần học cách truyền đi thông điệp của chúng ta,

so people really understand the true ecosystem value of these creatures.

để mọi người hiểu đúng giá trị về mặt sinh thái của loài cá voi.

So, let's save the whales again,

Hãy cứu lấy cá voi một lần nữa,

nhưng lần này, chúng ta hành động không chỉ vì lợi ích của chúng

but this time, let's not just do it for their sake.

mà còn vì lợi ích của chính chúng ta.

Let's also do it for ours.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

( Vỗ tay)