Asha de Vos: Why you should care about whale poo

Translator: Titan Asatryan Reviewer: Tamara Shanoyan

1600-ականներին ԱՄՆ-ի արևելյան ափի

In the 1600s, there were so many right whales in Cape Cod Bay

Քեյփ Կոդ ծոցում այնքան սպիտակ կետ կար,

off the east coast of the U.S.

that apparently you could walk across their backs

որ նրանց վրայով կարող էիք

from one end of the bay to the other.

մի ափից մյուսը քայլել:

Today, they number in the hundreds, and they're endangered.

Այժմ նրանց քանակը նվազել է և նրանք ոչնչացման եզրին են:

Նրանց պես, շատ կետերի տեսակներ կտրուկ քչացել են՝

Like them, many species of whales saw their numbers drastically reduced

by 200 years of whaling,

վերջին 200 ամյակում կետերի որսի պատճառով:

where they were hunted and killed for their whale meat, oil and whale bone.

Նրանց որսում և սպանում էին

իրենց մսի, ճարպի և ոսկրերի համար:

Կետերը պահպանվել են

We only have whales in our waters today

because of the Save the Whales movement of the '70s.

70-ականներին տեղի ունեցած

ՙՙՊահպանել Կետերին՚՚ շարժման շնորհիվ:

It was instrumental in stopping commercial whaling,

Դա նպաստեց կանգնեցնելու կետերի որսը և առևտուրը:

and was built on the idea that if we couldn't save whales,

Իսկ գաղափարը սրանում էր. «եթե չենք կարող

պահպանել կետերին, ապա ոչնչի պիտանի չենք»:

what could we save?

It was ultimately a test of our political ability

Ի վերջո դա մեր քաղաքական ներուժի փորձն էր

to halt environmental destruction.

վերջ դնել շրջակա միջավայրի կործանմանը:

So in the early '80s, there was a ban on commercial whaling

Այսպիսով այդ շարժումը 80-ականների սկզբին

ստիպեց արգելել կետերի որսը և առևտուրը:

that came into force as a result of this campaign.

Whales in our waters are still low in numbers, however,

Այնուամենայնիվ, կետերը թվով քիչ են, և դեռ

because they do face a range of other human-induced threats.

ենթարկվում են մարդկային այլ սպառնալիքների:

Ցավոք, շատերը դեռ մտածում են,

Unfortunately, many people still think that whale conservationists like myself

որ իմ նման բնպահպանները իրենց գործը

անում են ելնելով այդ արարածների

do what we do only because these creatures are charismatic and beautiful.

հմայքից ու գեղեցկությունից:

This is actually a disservice,

Այդպես մտածելը սխալ է, քանի որ կետերը

because whales are ecosystem engineers.

էկոհամակարգի ճարտարագետներն են:

Նրանք օվկիանոսները կայուն են պահում

They help maintain the stability and health of the oceans,

և անգամ օգտակար են մեր հասարակությանը:

and even provide services to human society.

So let's talk about why saving whales is critical

Իսկ ինչո՞վ է կարևորվում կետերի

to the resiliency of the oceans.

կյանքը օվկիանոսի վերականգնման գոծում:

It boils down to two main things:

Դա հանգեցնում է երկու հիմնական մտքի: Այն է.

whale poop and rotting carcasses.

կետի կղանք և փտող դի:

As whales dive to the depths to feed and come up to the surface to breathe,

Այսպես: Կետերը սնվելու համար սուզվում են,

իսկ շնչելու համար լողում են ջրի մակերեսին:

they actually release these enormous fecal plumes.

Այդ ընթացքում մեծ քանակությամբ կղանք են

արտազատում, որը իր հերթին պարունակում է

This whale pump, as it's called,

actually brings essential limiting nutrients from the depths

ջրի հատակից դեպի մակերես բերված

to the surface waters where they stimulate the growth of phytoplankton,

անփոխարինելի սննդանյութեր՝

ֆիտոպլանկտոնի աճը խթանելու համար,

which forms the base of all marine food chains.

որը ծովում սնման օղակի հիմքն է կազմում:

Իսկապես: Մեծ քանակությամբ կետի կղանքը

So really, having more whales in the oceans pooping

օգտակար է ամբողջ էկոհամակարգի համար:

is really beneficial to the entire ecosystem.

Whales are also known to undertake some of the longest migrations of all mammals.

Կետերը կաթնասունների մեջ հայտնի են նաև

իրենց ամենաերկար տևող գաղթով:

Gray whales off America migrate 16,000 kilometers

Գորշ ամերիկական կետը

գաղթում է 16.000 կմ,

between productive feeding areas and less productive calving, or birthing, areas

սնման համար նպաստավոր վայրերից մինչև

բեղմնավորվելու և ծնունդ տալու վայրեր:

and back every year.

Եվ այսպես ամեն տարի:

As they do so, they transport fertilizer in the form of their feces

Դա անելով նրանք այդ պարարտանյութը

իրենց արտաթորանքի ձևով մի տեղից

from places that have it to places that need it.

մյուսն են տեղափոխում:

So clearly, whales are really important in nutrient cycling,

Այսպիսով հստակ է դառնում, թե կետերը ինչքան

կարևոր են օվկիանոսում թե՜ ուղղահայաց,

both horizontally and vertically, through the oceans.

և թե՜ հորիզոնական սնման շղթայում:

But what's really cool is that they're also really important after they're dead.

Միևնույն ժամանակ ուշագրավ է նաև այն փաստը,

որ կետերը կարևոր են նաև իրենց մահից հետո:

Whale carcasses are some of the largest form of detritus

Կետի դին հյուսվածքային խոշոր զանգված է,

որը օվկիանոսի մակերևույթից իջնում է հատակ:

to fall from the ocean's surface, and they're called whale fall.

Այս երևույթը կոչվում է կետերի անկում:

As these carcasses sink,

Երբ կետի դին սուզվում է, այդ դառնում է կեր

they provide a feast to some 400-odd species,

400 այլ տեսակ ծովային կենդանիների համար,

including the eel-shaped, slime-producing hagfish.

ներառյալ՝ օձաձև էլեկտրաձկները:

Եվ այս 200 տարիների ընթացքում զբաղված

So over the 200 years of whaling,

when we were busy killing and removing these carcasses from the oceans,

լինելով կետերից օվկիանոսների դատարկումով,

we likely altered the rate and geographic distribution of these whale falls

մենք փոխեցինք կետերի անկման աշխարհագրական

բաշխումը դեպի օվկիանոսի հատակ:

that would descend into deep oceans,

Որպես հետևանք դա բերեց որոշ այլ տեսակների

and as a result, probably led to a number of extinctions

ոչնչացմանը, որոնք իրենց գոյատևումը

of species that were most specialized

and dependent on these carcasses for their survival.

պահպանում էին այդ

դիակային զանդվածի հաշվին:

Whale carcasses are also known to transport about 190,000 tons of carbon,

Վերջիններս իրենց հետ տեղափոխում են

մոտավորապես 190.000 տոննա ածխածին,

which is the equivalent of that produced

որը համարժեք է տարեկան

by 80,000 cars per year

80.000 ավտոմեքենայից արտադրվող քանակին՝

from the atmosphere to the deep oceans,

մթնոլորտից դեպի օվկիանոսի խորք:

Այդ իսկ պատճառով օվկիանոսները հաճախ կոչվում են

and the deep oceans are what we call "carbon sinks,"

«Ածխածնի լվացարա», քանի որ կապում են

because they trap and hold excess carbon from the atmosphere,

ածխածինը և հետաձգում գլոբալ տաքացումը:

and therefore help to delay global warming.

Sometimes these carcasses also wash up on beaches

Հաճախ մահացած մարմինները քշվում են ափ,

and provide a meal to a number of predatory species on land.

որը կեր է դառնում ցամաքի

գիշատիչ կենդանիների համար:

The 200 years of whaling was clearly detrimental

Կետերի որսը 200 տարվա ընթացքում վնասաբեր էր և

and caused a reduction in the populations of whales

նվազեցրեց նրանց քանակը 60-90%-ով:

between 60 to 90 percent.

Clearly, the Save the Whales movement

Ակնառու էր «Պահպանել Կետերին» շարժումը

was instrumental in preventing commercial whaling from going on,

կետերի որսը դադարելու գործում մեծ դեր խաղաց:

but we need to revise this.

Բայց մենք դա պետք է կրկնենք՝ ուշադրություն

We need to address the more modern, pressing problems that these whales face

դարձնելով ավելի փոքր հարցերի վրա ևս:

in our waters today.

Amongst other things, we need to stop them

Պետք է արգելել նավերի մուտքը նրանց սնման

from getting plowed down by container ships when they're in their feeding areas,

վայրեր և ձկնորսական ցանցերի օգտագործումը:

and stop them from getting entangled in fishing nets

as they float around in the ocean.

We also need to learn to contextualize our conservation messages,

Պետք է սովորենք կարևորել բնապահպանական

հարցերը, որպեսզի մարդիկ հասկանան այդ

so people really understand the true ecosystem value of these creatures.

կենդանիների արժեքը էկոհամակարգում:

So, let's save the whales again,

Եկեք կետերին փրկենք նորից:

but this time, let's not just do it for their sake.

Եվ դա անենք ոչ միայն նրանց,

Let's also do it for ours.

այլ նաև մեր համար:

Thank you.

Շնորհակալություն:

(Applause)