Asha de Vos: Why you should care about whale poo

94,650 views ・ 2015-01-05

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Karolina Zielińska Korekta: Rysia Wand
00:12
In the 1600s, there were so many right whales in Cape Cod Bay
0
12420
4494
W XVII wieku w zatoce Cape Cod na wschodnim wybrzeżu USA
00:16
off the east coast of the U.S.
1
16914
1827
było tak wiele wielorybów Eubalaena,
00:18
that apparently you could walk across their backs
2
18741
3648
że dałoby się przejść po ich grzbietach
00:22
from one end of the bay to the other.
3
22389
2095
z jednego brzegu na drugi.
00:25
Today, they number in the hundreds, and they're endangered.
4
25234
3339
Dziś, liczone są w setkach i są zagrożone.
00:28
Like them, many species of whales saw their numbers drastically reduced
5
28573
5155
Liczebność tych, jak i wielu innych gatunków wielorybów spadła drastycznie
00:33
by 200 years of whaling,
6
33728
2442
wskutek trwającego od 200 lat wielorybnictwa,
00:36
where they were hunted and killed for their whale meat, oil and whale bone.
7
36170
5719
polegającego na polowaniu na wieloryby w celu zdobycia mięsa, oleju i fiszbin.
00:43
We only have whales in our waters today
8
43009
2403
Wieloryby pozostały w naszych wodach
00:45
because of the Save the Whales movement of the '70s.
9
45412
3645
jedynie dzięki ruchowi na rzecz ochrony wielorybów w latach 70.
00:49
It was instrumental in stopping commercial whaling,
10
49057
3398
Odegrał on ogromną rolę w powstrzymaniu komercyjnego wielorybnictwa.
00:52
and was built on the idea that if we couldn't save whales,
11
52455
3772
Przewodziło mu pytanie: "Jeżeli nie możemy ocalić wielorybów,
00:56
what could we save?
12
56227
1927
co możemy ocalić?".
00:58
It was ultimately a test of our political ability
13
58154
2926
Była to próba naszej politycznej zdolności
01:01
to halt environmental destruction.
14
61080
3603
do powstrzymania zniszczenia środowiska naturalnego.
01:04
So in the early '80s, there was a ban on commercial whaling
15
64683
3553
Na początku lat 80 w rezultacie kampanii wszedł w życie
01:08
that came into force as a result of this campaign.
16
68236
3715
zakaz komercyjnego wielorybnictwa.
01:11
Whales in our waters are still low in numbers, however,
17
71951
2809
Mimo to, liczebność wielorybów w naszych wodach jest wciąż niska,
01:14
because they do face a range of other human-induced threats.
18
74760
4729
gdyż ludzie nadal stwarzają im liczne zagrożenia.
01:19
Unfortunately, many people still think that whale conservationists like myself
19
79489
7641
Niestety wielu wciąż uważa, że działacze na rzecz ochrony wielorybów, tacy jak ja,
01:27
do what we do only because these creatures are charismatic and beautiful.
20
87136
5373
zajmują się tym jedynie dlatego, że są to istoty piękne i charyzmatyczne.
01:33
This is actually a disservice,
21
93939
2086
Są to opinie krzywdzące,
01:36
because whales are ecosystem engineers.
22
96025
4474
gdyż wieloryby to inżynierowie ekosystemu.
01:40
They help maintain the stability and health of the oceans,
23
100499
4373
Pomagają w utrzymaniu równowagi i zdrowia oceanu,
01:44
and even provide services to human society.
24
104872
4427
a nawet służą ludziom.
01:49
So let's talk about why saving whales is critical
25
109299
3976
Wyjaśnijmy więc, dlaczego ochrona wielorybów jest kluczowa
01:53
to the resiliency of the oceans.
26
113275
3531
dla zapewnienia równowagi w oceanach.
01:56
It boils down to two main things:
27
116806
4528
Sprowadza się to do dwóch głównych rzeczy:
02:01
whale poop and rotting carcasses.
28
121334
3212
wielorybiej kupy i rozkładających się zwłok.
02:04
As whales dive to the depths to feed and come up to the surface to breathe,
29
124546
5466
Wieloryby szukają pożywienia w głębinach, a wynurzają się, by oddychać,
02:10
they actually release these enormous fecal plumes.
30
130012
3906
jednocześnie uwalniając ogromne ilości odchodów.
02:13
This whale pump, as it's called,
31
133918
1744
Ta tak zwana "wielorybia pompa"
02:15
actually brings essential limiting nutrients from the depths
32
135662
3293
transportuje niezbędne składniki odżywcze z głębin
02:18
to the surface waters where they stimulate the growth of phytoplankton,
33
138955
4020
na powierzchnię, gdzie stymulują one rozwój fitoplanktonu,
02:22
which forms the base of all marine food chains.
34
142975
3447
stanowiącego podstawę wszystkich morskich łańcuchów pokarmowych.
02:26
So really, having more whales in the oceans pooping
35
146422
2705
Dlatego im więcej wielorybów robi kupę w oceanach,
02:29
is really beneficial to the entire ecosystem.
36
149127
4081
tym korzystniej dla całego ekosystemu.
02:33
Whales are also known to undertake some of the longest migrations of all mammals.
37
153208
5552
Wieloryby słyną też z najdłuższych migracji spośród wszystkich ssaków.
02:38
Gray whales off America migrate 16,000 kilometers
38
158760
5936
Pływacze z Ameryki przebywają 16 000 kilometrów,
02:44
between productive feeding areas and less productive calving, or birthing, areas
39
164707
6105
migrując między żerowiskami a tarliskami
02:50
and back every year.
40
170812
3090
oraz wracając każdego roku.
02:53
As they do so, they transport fertilizer in the form of their feces
41
173902
4984
Transportują wtedy nawóz w formie odchodów
02:58
from places that have it to places that need it.
42
178886
3790
z miejsc, w których on występuje do miejsc, w których jest potrzebny.
03:02
So clearly, whales are really important in nutrient cycling,
43
182676
3439
Pełnią więc ważną rolę w cyklicznym obiegu substancji odżywczych
03:06
both horizontally and vertically, through the oceans.
44
186115
3692
wzdłuż i wszerz oceanu.
03:09
But what's really cool is that they're also really important after they're dead.
45
189807
6659
Co interesujące, są również bardzo przydatne po śmierci.
03:16
Whale carcasses are some of the largest form of detritus
46
196466
4093
Zwłoki wielorybów to jedne z największych form detrytusu
03:20
to fall from the ocean's surface, and they're called whale fall.
47
200559
4210
spadającego w głębiny oceanu.
03:25
As these carcasses sink,
48
205409
2057
Tonąc,
03:27
they provide a feast to some 400-odd species,
49
207466
3029
zwłoki stają się ucztą dla około 400 rzadkich gatunków,
03:30
including the eel-shaped, slime-producing hagfish.
50
210495
3836
takich jak węgorzokształtne śluzice.
Przez ponad 200 lat polowań na wieloryby,
03:35
So over the 200 years of whaling,
51
215021
2133
03:37
when we were busy killing and removing these carcasses from the oceans,
52
217154
4370
zabijając i zabierając ich zwłoki oceanom,
03:41
we likely altered the rate and geographic distribution of these whale falls
53
221524
5722
prawdopodobnie zmieniliśmy odsetek i rozmieszczenie
03:47
that would descend into deep oceans,
54
227246
2317
osobników, które po śmierci opadłyby na dno.
03:49
and as a result, probably led to a number of extinctions
55
229563
3691
Możliwe, że doprowadziło to do wyginięcia
pewnej liczby gatunków najbardziej wyspecjalizowanych,
03:53
of species that were most specialized
56
233254
2138
03:55
and dependent on these carcasses for their survival.
57
235392
4484
których przeżycie zależało od obecności tych zwłok.
03:59
Whale carcasses are also known to transport about 190,000 tons of carbon,
58
239876
7932
Zwłoki wielorybów przenoszą też około 190 000 ton węgla,
04:07
which is the equivalent of that produced
59
247808
2298
co równa się ilości
04:10
by 80,000 cars per year
60
250106
3065
produkowanej przez 80 000 samochodów rocznie,
04:13
from the atmosphere to the deep oceans,
61
253171
2829
z atmosfery na dno oceanu.
04:16
and the deep oceans are what we call "carbon sinks,"
62
256000
3510
Głębiny oceanu są "pochłaniaczami dwutlenku węgla",
04:19
because they trap and hold excess carbon from the atmosphere,
63
259510
4063
bo zatrzymują jego nadmiar i powstrzymują przed uwolnieniem się do atmosfery.
04:23
and therefore help to delay global warming.
64
263573
4216
W ten sposób opóźniają globalne ocieplenie.
04:27
Sometimes these carcasses also wash up on beaches
65
267789
3679
Czasami zwłoki są wyrzucane na powierzchnię
04:31
and provide a meal to a number of predatory species on land.
66
271468
5072
i staja się pożywieniem dla drapieżnych gatunków na lądzie.
04:36
The 200 years of whaling was clearly detrimental
67
276540
3924
200 lat polowań na wieloryby wyrządziło oczywistą szkodę
04:40
and caused a reduction in the populations of whales
68
280464
2892
i spowodowało spadek populacji wielorybów
04:43
between 60 to 90 percent.
69
283356
3120
od 60 do 90 procent.
04:46
Clearly, the Save the Whales movement
70
286476
1826
Ruch na rzecz ochrony wielorybów
04:48
was instrumental in preventing commercial whaling from going on,
71
288302
4411
przyczynił się bardzo do powstrzymania komercyjnego wielorybnictwa,
04:52
but we need to revise this.
72
292713
3141
musimy jednak znów przyjrzeć się temu problemowi.
04:55
We need to address the more modern, pressing problems that these whales face
73
295854
4754
Trzeba znaleźć rozwiązanie dla nowych, pilnych problemów,
05:00
in our waters today.
74
300608
1741
z którymi stykają się wieloryby dzisiaj.
05:02
Amongst other things, we need to stop them
75
302349
2133
Między innymi, musimy zadbać,
05:04
from getting plowed down by container ships when they're in their feeding areas,
76
304482
4705
by nie były taranowane przez kontenerowce na żerowiskach
05:09
and stop them from getting entangled in fishing nets
77
309187
2798
oraz nie wplątywały się w sieci rybackie,
05:11
as they float around in the ocean.
78
311985
2484
gdy krążą po oceanie.
05:14
We also need to learn to contextualize our conservation messages,
79
314469
4370
Musimy nauczyć się przedstawiać nasze apele o ochronę w takim kontekście,
05:18
so people really understand the true ecosystem value of these creatures.
80
318839
6386
żeby ludzie naprawdę zrozumieli znaczenie tych istot dla ekosystemu.
05:25
So, let's save the whales again,
81
325985
4157
Znów ratujmy wieloryby.
05:30
but this time, let's not just do it for their sake.
82
330142
4133
Jednak tym razem, nie róbmy tego tylko dla nich.
05:34
Let's also do it for ours.
83
334275
2531
Róbmy to też dla nas samych.
05:36
Thank you.
84
336806
2345
Dziękuję.
05:39
(Applause)
85
339151
4830
(Brawa)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7