Why Medicine Often Has Dangerous Side Effects for Women | Alyson McGregor | TED Talks

Translator: Trần Hà Khánh Minh Reviewer: Duong Dinh

We all go to doctors.

Tất cả chúng ta đều đi khám bệnh.

And we do so with trust and blind faith

Chúng ta đi khám với niềm tin vô điều kiện

that the test they are ordering and the medications they're prescribing

rằng những bài xét nghiệm bác sĩ cho làm và đơn thuốc họ đưa ra

are based upon evidence --

đều dựa trên những nghiên cứu

evidence that's designed to help us.

được tiến hành để giúp đỡ ta.

However, the reality is that that hasn't always been the case for everyone.

Tuy nhiên, sự thật là điều đó không hoàn toàn xảy ra với tất cả mọi người

What if I told you

Nếu tôi nói

that the medical science discovered over the past century

rằng y học được nghiên cứu trong thế kỷ vừa qua

has been based on only half the population?

chỉ dựa trên phân nửa dân số?

I'm an emergency medicine doctor.

Tôi là bác sĩ cấp cứu.

I was trained to be prepared in a medical emergency.

Tôi được đào tạo để sẵn sàng cho mọi tình huống khẩn cấp.

It's about saving lives. How cool is that?

Cứu sống con người, nghe thật tuyệt đúng không?

OK, there's a lot of runny noses and stubbed toes,

Có rất nhiều trường hợp chảy máu mũi và gãy ngón chân,

but no matter who walks through the door to the ER,

nhưng bất cứ ai bước qua cánh cửa phòng cấp cứu

we order the same tests,

chúng tôi đều cho họ làm những bài xét nghiệm,

we prescribe the same medication,

kê toa những đơn thuốc giống hệt nhau

without ever thinking about the sex or gender of our patients.

mà không bao giờ nghĩ đến giới tính bệnh nhân.

Why would we?

Tại sao vậy?

We were never taught that there were any differences between men and women.

Chúng tôi không bao giờ đuợc dạy về sự khác biệt giữa nam và nữ.

A recent Government Accountability study revealed that 80 percent of the drugs

Một nghiên cứu gần đây đã cho biết

withdrawn from the market

80% thuốc bị thu hồi trên thị trường.

are due to side effects on women.

là do các dụng phụ lên phụ nữ.

So let's think about that for a minute.

Hãy dành một ít thời gian suy nghĩ về việc này.

Why are we discovering side effects on women

Tại sao chúng ta chỉ phát hiện ra tác dụng phụ của thuốc trên phụ nữ

only after a drug has been released to the market?

sau khi thuốc đã được tung ra thị trường.

Do you know that it takes years for a drug to go from an idea

Bạn có biết rằng phải mất nhiều năm để một lọai thuốc được lên ý tưởng,

to being tested on cells in a laboratory,

được kiểm nghiệm trên các tế bào trong phòng thí nghiệm,

to animal studies,

đến trên động vật,

to then clinical trials on humans,

rồi các thử nghiệm trên con người,

finally to go through a regulatory approval process,

cuốii cùng đi qua một quá trình quy định, được chấp nhận

to be available for your doctor to prescribe to you?

để rồi mới đến tay các bác sĩ kê đơn cho bạn?

Not to mention the millions and billions of dollars of funding

Đó là chưa kể đến kinh phí hàng triệu, hàng tỷ đô

it takes to go through that process.

Nó cần phải trải qua 1 quá trình dài

So why are we discovering unacceptable side effects

Vậy tại sao chúng ta chỉ mới phát hiện ra tác dụng phụ không thể chấp nhận được

on half the population after that has gone through?

lên một nửa dân số chỉ được phát hiện sau khi quá trình thẩm định đó trót lọt?

What's happening?

Chuyện gì đang diễn ra?

Well, it turns out that those cells used in that laboratory,

Thực chất, những tế bào được sử dụng trong phòng thí nghiệm,

they're male cells,

chúng là tế bào đực.

and the animals used in the animal studies were male animals,

Những động vật được dùng trong các nghiên cứu đều là con đực.

and the clinical trials have been performed almost exclusively on men.

Những buổi thử nghiệm trong phòng mạch đều được thử nghiệm hầu như trên đàn ông.

How is it that the male model became our framework for medical research?

Vậy tại sao những mẫu vật nam đã trở nên điển hình cho những thử nghiệm y học?

Let's look at an example that has been popularized in the media,

Hãy nhìn vào một ví dụ đã được công bố trên truyền thông.

and it has to do with the sleep aid Ambien.

Nó liên quan đến thuốc ngủ Ambien.

Ambien was released on the market over 20 years ago,

Ambien được tung ra thị trường 20 năm trước.

and since then, hundreds of millions of prescriptions have been written,

Kể từ đó, hàng triệu đơn thuốc đã được kê

primarily to women, because women suffer more sleep disorders than men.

chủ yếu là cho phụ nữ bởi phụ nữ thường bị rối lọan giấc ngủ hơn đàn ông.

But just this past year,

Nhưng chỉ mới năm trước,

the Food and Drug Administration recommended cutting the dose in half

Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm khuyến cáo nên giảm nửa liều lượng

for women only,

thuốc cho riêng phụ nữ

because they just realized that women metabolize the drug

bởi họ vừa phát hiện rằng việc chuyển hóa thuốc ở phụ nữ

at a slower rate than men,

diễn ra với tốc độ chậm hơn đàn ông

causing them to wake up in the morning

khiến cho họ thức dậy vào mỗi buổi sáng

with more of the active drug in their system.

với lượng thuốc vẫn còn nhiều trong cơ thể.

And then they're drowsy and they're getting behind the wheel of the car,

Họ trở nên buồn ngủ và khó khăn trong việc lái xe.

and they're at risk for motor vehicle accidents.

Họ có nguy cơ bị tai nạn giao thông.

And I can't help but think, as an emergency physician,

Là một bác sĩ cấp cứu, tôi không thể ngừng suy nghĩ

how many of my patients that I've cared for over the years

đã có bao nhiêu bệnh nhân do tôi chăm sóc suốt chừng ấy năm

were involved in a motor vehicle accident

bị dính phải tai nạn giao thông

that possibly could have been prevented

mà đáng lẽ đã có thể phòng tránh được

if this type of analysis was performed and acted upon 20 years ago

nếu như những phân tích này được thực hiện và công bố trước đây 20 năm,

when this drug was first released.

khi lọai thuốc này vừa mới ra đời.

How many other things need to be analyzed by gender?

Có bao nhiêu thứ thuốc nữa cần được phân tích về mặt giới tính?

What else are we missing?

Chúng ta còn bỏ sót điều gì nữa?

World War II changed a lot of things,

Thế chiến thứ 2 đã thay đổi nhiều thứ.

and one of them was this need to protect people

Trong đó có nhu cầu bảo vệ con người

from becoming victims of medical research without informed consent.

khỏi việc trở thành nạn nhân thử nghiệm thuốc mà không có sự đồng ý.

So some much-needed guidelines or rules were set into place,

Rất nhiều luật lệ và hướng dẫn thiết yếu đã được thiết lập,

and part of that was this desire to protect women of childbearing age

trong đó có việc bảo vệ phụ nữ trong tuổi sinh đẻ

from entering into any medical research studies.

khỏi việc tham gia các nghiên cứu kiểm nghiệm thuốc.

There was fear: what if something happened to the fetus during the study?

Người ta luôn sợ lỡ như có chuyện gì xảy ra với tế bào thai trong lúc nghiên cứu.

Who would be responsible?

Al sẽ là người chịu trách nhiệm?

And so the scientists at this time actually thought

Các nhà khoa học lúc này cảm thấy

this was a blessing in disguise,

điều này thực sự như chó ngáp phải ruồi

because let's face it -- men's bodies are pretty homogeneous.

bởi vì hãy nhìn đi, cơ thể của đàn ông vô cùng ổn định.

They don't have the constantly fluctuating levels of hormones

Lượng hormone của họ không dao động liên tục.

that could disrupt clean data they could get if they had only men.

cái làm gián đọan những dữ liệu thu thập được nếu chỉ trên đàn ông

It was easier. It was cheaper.

Việc chỉ khảo sát tòan đàn ông thì dễ dàng hơn và rẻ hơn.

Not to mention, at this time, there was a general assumption

Đó là chưa kể, tại thời điểm này, người ta cho rằng

that men and women were alike in every way,

đàn ông và phụ nữ đều giống nhau hòan tòan

apart from their reproductive organs and sex hormones.

chỉ trừ những cơ quan sinh sản và hormone sinh dục.

So it was decided:

Vì vậy, mọi thứ đã được quyết định

medical research was performed on men,

việc thử nghiệm thuốc được tiến hành trên đàn ông

and the results were later applied to women.

và kết quả sau đó sẽ được áp dụng lên phụ nữ

What did this do to the notion of women's health?

Việc này đã ảnh hưởng thế nào đến nhận thức về sức khỏe của phụ nữ?

Women's health became synonymous with reproduction:

Sức khỏe của phụ nữ được đồng hóa với việc sinh sản:

breasts, ovaries, uterus, pregnancy.

ngực, buồng trứng, cổ tử cung, mang thai.

It's this term we now refer to as "bikini medicine."

Đây là những từ mà bây giờ chúng tôi nhắc đến như là "thuốc bikini"

And this stayed this way until about the 1980s,

Những nhận thức ấy vẫn giữ nguyên cho đến thập niên 80,

when this concept was challenged by the medical community

khi nhận thức này bị nghi ngờ bởi cộng đồng y tế

and by the public health policymakers when they realized that

và bởi những người làm luật y tế công cộng khi họ nhận ra rằng

by excluding women from all medical research studies

với việc lọai trừ phụ nữ khỏi những nghiên cứu thử nghiệm thuốc,

we actually did them a disservice,

chúng ta thực ra đã làm hại họ,

in that apart from reproductive issues,

ngọai trừ những vấn đề về sinh sản,

virtually nothing was known about the unique needs

người ta hầu như không biết gì về nhu cầu riêng

of the female patient.

của những bệnh nhân nữ.

Since that time, an overwhelming amount of evidence has come to light

Kế từ đó, một lọat các bằng chứng đã được công bố

that shows us just how different men and women are in every way.

cho chúng ta thấy rõ sự khác biệt hòan tòan giữa đàn ông và phụ nữ.

You know, we have this saying in medicine:

Như các bạn biết, trong ngành y, chúng tôi có câu nói:

children are not just little adults.

trẻ em không phải là phiên bản thu nhỏ của người lớn.

And we say that to remind ourselves

Và chúng tôi nói như thế để tự nhắc nhở bản thân

that children actually have a different physiology than normal adults.

rằng trẻ em thật sự có sinh lý hòan tòan khác biệt với người lớn.

And it's because of this that the medical specialty of pediatrics came to light.

Chính vì điều này mà khoa nhi đã ra đời.

And we now conduct research on children in order to improve their lives.

Bây giờ, chúng tôi tiến hành nghiên cứu trên trẻ em, nâng cao đời sống của chúng.

And I know the same thing can be said about women.

Và tôi biết rằng điều này cũng có thể xảy ra tương tự cho phụ nữ.

Women are not just men with boobs and tubes.

Phụ nữ không phải chỉ là đàn ông với ngực và các ống.

But they have their own anatomy and physiology

Họ có giải phẫu riêng và sinh lý riêng

that deserves to be studied with the same intensity.

và cần được nghiên cứu nhiều như đàn ông.

Let's take the cardiovascular system, for example.

Ví dụ, hãy nhìn qua hệ tim mạch.

This area in medicine has done the most to try to figure out

Khu vực này được y học nghiên cứu rất nhiều để cố tìm ra

why it seems men and women have completely different heart attacks.

tại sao đàn ông và phụ nữ dường như có những cơn đau tim hòan tòan khác nhau.

Heart disease is the number one killer for both men and women,

Bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu cho cả đàn ông và phụ nữ,

but more women die within the first year of having a heart attack than men.

nhưng nhiều phụ nữ tử vong chỉ trong một năm đầu bị đau tim hơn đàn ông.

Men will complain of crushing chest pain --

Đàn ông sẽ phàn nàn về việc những cơn đau ngực như bị nghiền,

an elephant is sitting on their chest.

cảm giác như một con voi đang ngồi trên ngực của họ.

And we call this typical.

Chúng tôi gọi điều này là điển hình.

Women have chest pain, too.

Phụ nữ cũng có những cơn đau ngực.

But more women than men will complain of "just not feeling right,"

Tuy nhiên nhiều phụ nữ hơn đàn ông sẽ phàn nàn rằng họ "chỉ cảm thấy không ổn",

"can't seem to get enough air in,"

"có vẻ như không thể hít vào đủ không khí",

"just so tired lately."

"gần đây có cảm giác thật mệt mỏi"

And for some reason we call this atypical,

Vì một vài lý do, chúng tôi xem điều này là không điển hình,

even though, as I mentioned, women do make up half the population.

mặc dù, như tôi đã nhắc đến, phụ nữ thực sự chiếm phân nửa dân số.

And so what is some of the evidence to help explain some of these differences?

Vậy bằng chứng nào giúp giải thích sự khác biệt này?

If we look at the anatomy,

Nếu chúng ta nhìn vào hình giải phẫu,

the blood vessels that surround the heart are smaller in women compared to men,

mạch máu quanh tim của phụ nữ nhỏ hơn đàn ông,

and the way that those blood vessels develop disease is different

vì thế bệnh phát sinh từ những mạch máu này

in women compared to men.

giữa phụ nữ và đàn ông sẽ khác nhau.

And the test that we use to determine if someone is at risk for a heart attack,

Xét nghiệm mà chúng tôi tiến hành chẩn đóan nguy cơ bị đau tim

well, they were initially designed and tested and perfected in men,

ban đầu, nó được thiết kế và xét nghiệm hòan hảo trên đàn ông,

and so aren't as good at determining that in women.

nhưng không đúng lắm với phụ nữ.

And then if we think about the medications --

Rồi chúng tôi nghĩ về những đơn thuốc,

common medications that we use, like aspirin.

những đơn thuốc thông dụng chúng tôi sử dụng, như thuốc giảm đau.

We give aspirin to healthy men to help prevent them from having a heart attack,

Cho một người đàn ông khỏe mạnh thuốc giảm đau giúp họ tránh nguy cơ đau tim,

but do you know that if you give aspirin to a healthy woman,

nhưng bạn có biết rằng nếu bạn đưa thuốc giảm đau cho 1 người phụ nữ khỏe mạnh,

it's actually harmful?

nó thật sự rất có hại không?

What this is doing is merely telling us

Điều này nói với chúng ta rằng

that we are scratching the surface.

chúng ta mới chỉ biết bề nổi của vấn đề.

Emergency medicine is a fast-paced business.

Y học cấp cứu là ngành phát triển nhanh.

In how many life-saving areas of medicine,

Còn bao nhiêu chuyên ngành trong y học,

like cancer and stroke,

như ung thư, đột quỵ,

are there important differences between men and women that we could be utilizing?

có bao nhiêu sự khác biệt quan trọng giữa đàn ông và phụ nữ có thể được áp dụng?

Or even, why is it that some people get those runny noses

Thậm chí, tại sao một số người bị sổ mũi

more than others,

nhiều hơn những người khác,

or why the pain medication that we give to those stubbed toes

hay tại sao đơn thuốc giảm đau kê cho người bị gãy ngón chân

work in some and not in others?

lại hiệu quả với người này và không với người khác?

The Institute of Medicine has said every cell has a sex.

Viện y học đã phát biểu: mỗi tế bào đều có 1 giới tính

What does this mean?

Điều này nghĩa là gì?

Sex is DNA.

Giới tính là ADN.

Gender is how someone presents themselves in society.

Cách 1 người thể hiện bản thân trong cộng đồng cũng là giới tính.

And these two may not always match up,

Nhưng hai điều này không hòan tòan khớp nhau

as we can see with our transgendered population.

như chúng ta có thể thấy trong cộng đồng người chuyển giới.

But it's important to realize that from the moment of conception,

Việc nhận ra rằng

every cell in our bodies --

mọi tế bào trong cơ thể chúng ta:

skin, hair, heart and lungs --

da, tóc, tim và phổi

contains our own unique DNA,

đều chứa ADN độc nhất của chúng ta,

and that DNA contains the chromosomes that determine

và ADN chứa những nhiễm sắc thể quyết định

whether we become male or female, man or woman.

chúng ta là giống đực hay cái, đàn ông hay phụ nữ là rất quan trọng.

It used to be thought

Mọi người từng nghĩ

that those sex-determining chromosomes pictured here --

rằng những nhiễm sắc thể giới tính như hình đây:

XY nếu bạn là đàn ông, XX nếu bạn là phụ nữ

XY if you're male, XX if you're female --

merely determined whether you would be born with ovaries or testes,

chỉ đơn thuần quyết định bạn được sinh ra với buồng trứng hay túi tinh hòan,

and it was the sex hormones that those organs produced

và chính những hormone giới tính do những cơ quan này sản xuất ra

that were responsible for the differences we see in the opposite sex.

chịu trách nhiệm cho những khác biệt chúng ta thấy ở hai giới.

But we now know that that theory was wrong --

Nhưng giờ đây, chúng ta biết rằng học thuyết đó đã sai

or it's at least a little incomplete.

hoặc ít ra là chưa hòan thiện.

And thankfully, scientists like Dr. Page from the Whitehead Institute,

Và may mắn thay, những nhà khoa học như tiến sĩ Page từ viện nghiên cứu Whitehead

who works on the Y chromosome,

người nghiên cứu về nhiễm sắc thể Y,

and Doctor Yang from UCLA,

và bác sĩ Yang từ đại học UCLA,

they have found evidence that tells us that those sex-determining chromosomes

họ đã tìm ra bằng chứng nói lên rằng những nhiễm sắc thể giới tính

that are in every cell in our bodies

có ở mọi tế bào trong cơ thể chúng ta

continue to remain active for our entire lives

sẽ vẫn họat động đến hết đời

and could be what's responsible for the differences we see

và có thể chịu trách nhiệm cho những khác biệt

in the dosing of drugs,

trong liều lượng thuốc,

or why there are differences between men and women

hay tại sao lại có những khác biệt giữa đàn ông và phụ nữ

in the susceptibility and severity of diseases.

về độ nhạy cảm cũng như mức độ nghiêm trọng của một căn bệnh.

This new knowledge is the game-changer,

Những kiến thức mới này sẽ thay đổi thế giới

and it's up to those scientists that continue to find that evidence,

và điều này phụ thuộc vào nhà khoa học tiếp tục tìm ra các minh chứng,

but it's up to the clinicians to start translating this data

Nhưng chính những bác sĩ sẽ là người truyền tải những dữ liệu này

at the bedside, today.

cho người bệnh ngày nay.

Right now.

Giờ đây,

And to help do this, I'm a co-founder of a national organization

tôi là người đồng sáng lập tổ chức quốc gia

called Sex and Gender Women's Health Collaborative,

Có tên gọi Giới tính và sức khỏe phụ nữ.

and we collect all of this data so that it's available for teaching

Chúng tôi thu thập tất cả dữ liệu để phục vụ cho việc giảng dạy

and for patient care.

và chăm sóc cho bệnh nhân.

And we're working to bring together the medical educators to the table.

Chúng tôi đang kết nối những giáo viên giảng dạy y học lại với nhau

That's a big job.

Đây là 1 công việc quan trọng.

It's changing the way medical training has been done since its inception.

Nó đang thay đổi cách giảng dạy y học diễn ra từ trước đến giờ.

But I believe in them.

Nhưng tôi tin tưởng họ.

I know they're going to see the value of incorporating the gender lens

Tôi biết họ sẽ nhận ra giá trị của việc tập hợp nhiều góc nhìn về giới tính

into the current curriculum.

để áp dụng vào giáo án hiện nay.

It's about training the future health care providers correctly.

Đã đến lúc huấn luyện những người chăm sóc sức khỏe mai sau 1 cách đúng đắn.

And regionally,

Và về phần mình,

I'm a co-creator of a division within the Department of Emergency Medicine

tôi là người đồng sáng lập một nhóm trong khoa Cấp cứu

here at Brown University,

tại trường đại học Brown,

called Sex and Gender in Emergency Medicine,

tên Giới tính trong y học cấp cứu.

and we conduct the research to determine the differences between men and women

Chúng tôi tiến hành nghiên cứu để khẳng định khác nhau giữa đàn ông và phụ nữ

in emergent conditions,

trong bệnh cấp cứu

like heart disease and stroke and sepsis and substance abuse,

như đau tim, đột quỵ, nhiễm trùng máu và lạm dụng rượu bia, cồn, thuốc lá.

but we also believe that education is paramount.

Chúng tôi cũng tin rằng việc giáo dục là tối quan trọng.

We've created a 360-degree model of education.

Chúng tôi đã và đang tạo ra mô hình giáo dục 360 độ.

We have programs for the doctors, for the nurses, for the students

Chúng tôi có nhiều phần mềm cho bác sĩ, y tá, sinh viên

and for the patients.

và cho bệnh nhân.

Because this cannot just be left up to the health care leaders.

Bởi vì vấn đề này không thể chỉ do những người lãnh đạo ngành sức khỏe ôm hết.

We all have a role in making a difference.

Tất cả chúng ta đều có vai trò trong việc tạo nên sự thay đổi.

But I must warn you: this is not easy.

Nhưng tôi phải báo trước với các bạn: việc này không dễ dàng.

In fact, it's hard.

Trên thực tế, nó khó khăn.

It's essentially changing the way we think about medicine

Nó đang tạo sự thay đổi thiết yếu những gì chúng ta nghĩ về y học,

and health and research.

sức khỏe và nghiên cứu.

It's changing our relationship to the health care system.

Nó thay đổi quan hệ của chúng ta trong hệ thống chăm sóc sức khỏe.

But there's no going back.

Nhưng chúng ta không thể quay lại.

We now know just enough

Giờ đây, chúng ta biết vừa đủ

to know that we weren't doing it right.

để nhận ra rằng chúng ta đang đi sai hướng.

Martin Luther King, Jr. has said,

Martin Luther King, Jr. đã nói:

"Change does not roll in on the wheels of inevitability,

"Thay đổi không phải là điều tất yếu sẽ xảy ra

but comes through continuous struggle."

mà phải trải qua quá trình đấu tranh lâu dài."

And the first step towards change is awareness.

Và bước đầu tiên để thay đổi chính là nhận thức.

This is not just about improving medical care for women.

Đây không chỉ đơn thuần là phát triển việc chăm sóc sức khỏe ở phụ nữ.

This is about personalized, individualized health care for everyone.

Nó là về việc cá nhân hóa, riêng biệt hóa chăm sóc sức khỏe cho tất cả mọi người.

This awareness has the power to transform medical care for men and women.

Nhận thức này có năng lực cải biến việc chăm sóc sức khỏe cho đàn ông và phụ nữ.

And from now on, I want you to ask your doctors

Và từ giờ trở đi, tôi muốn các bạn hỏi bác sĩ của mình

whether the treatments you are receiving are specific to your sex and gender.

liệu phương pháp trị liệu bạn đang nhận có được cụ thể hóa cho giới tính bạn chưa.

They may not know the answer --

Họ có thể không biết câu trả lời,

yet.

tạm thời.

But the conversation has begun, and together we can all learn.

Nhưng cuộc đối thọai được khơi mào và cùng nhau, chúng ta sẽ học hỏi.

Remember, for me and my colleagues in this field,

Hãy nhớ rằng, với tôi và đồng nghiệp của tôi trong lĩnh vực này:

your sex and gender matter.

giới tính của bạn quan trọng.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)