Peter Doolittle: How your "working memory" makes sense of the world

Peter Doolittle: Bằng cách nào "trí nhớ ngắn hạn" của bạn mang lại ý nghĩa cho thế giới.

Translator: Tra Nguyen Reviewer: Nelson Dinh

So yesterday, I was out in the street

Hôm qua, tôi đã ra ngoài đường

in front of this building,

đứng trước tòa nhà này,

and I was walking down the sidewalk,

và tôi đã đi bộ xuống vỉa hè,

and I had company, several of us,

và tôi có người đồng hành, một vài người trong chúng ta

and we were all abiding by the rules

và chúng ta đều tuân thủ các quy tắc

of walking down sidewalks.

của việc đi bộ trên vỉa hè.

We're not talking each other. We're facing forward.

Chúng ta không nói chuyện với nhau. Chúng ta nhìn về phía trước.

We're moving.

Chúng ta cứ di chuyển.

When the person in front of me slows down.

Khi một người trước mặt tôi đi chậm lại .

And so I'm watching him, and he slows down,

Và vì thế tôi nhìn anh ta, và anh ta đi chậm lại,

and finally he stops.

và cuối cùng anh ấy dừng lại.

Well, that wasn't fast enough for me,

Thực ra thì đó chưa đủ nhanh đối với tôi,

so I put on my turn signal, and I walked around him,

vì thế tôi ra kí hiệu rẽ và tôi đi xung quanh anh ta,

and as I walked, I looked to see what he was doing,

và vừa đi, tôi ngoái lại để xem anh ta đang làm gì,

and he was doing this.

và anh ấy đang làm việc đó.

He was texting,

Anh ta đang nhắn tin,

and he couldn't text and walk at the same time.

và anh ấy không thể vừa đi vừa nhắn tin cùng một lúc.

Now we could approach this

Bây giờ chúng ta đã có thể tiếp cận việc này

from a working memory perspective

từ góc nhìn về trí nhớ ngắn hạn

or from a multitasking perspective.

hoặc từ những quan điểm đa nhiệm.

We're going to do working memory today.

Chúng ta sẽ làm việc với trí nhớ ngắn hạn ngày hôm nay.

Now, working memory

Bây giờ, trí nhớ ngắn hạn

is that part of our consciousness that we are

là một phần sự hiểu biết mà chúng ta

aware of at any given time of day.

nhận thức ở bất cứ thời điểm nào trong ngày.

You're going it right now.

Bạn đang sử dụng nó ngay lúc này.

It's not something we can turn off.

Nó không phải là thứ mà chúng ta có thể tắt đi.

If you turn it off, that's called a coma, okay?

Nếu bạn tắt nó đi, thì đó gọi là hôn mê, đúng không?

So right now, you're doing just fine.

Vậy thì bây giờ, bạn đang làm rất tốt.

Now working memory has four basic components.

Bây giờ trí nhớ ngắn hạn có bốn yếu tố cơ bản.

It allows us to store some immediate experiences

Nó cho phép chúng ta cất giữ những trải nghiệm tức thời

and a little bit of knowledge.

và một chút kiến thức.

It allows us to reach back into our long-term memory

Nó cho phép chúng ta tìm lại về trong trí nhớ dài hạn

and pull some of that in as we need it,

và giữ lại một số vì chúng ta cần nó,

mixes it, processes it

trộn lẫn nó, xử lý nó

in light of whatever our current goal is.

dù mục tiêu của chúng ta là gì đi nữa.

Now the current goal isn't something like,

Bây giờ mục tiêu hiện tại không giống như thế,

I want to be president or the best surfer in the world.

Tôi muốn trở thành Tổng Thống hoặc người lướt sóng giỏi nhất thế giới.

It's more mundane. I'd like that cookie,

Nó là những thứ trần tục hơn. Tôi thích bánh quy,

or I need to figure out how to get into my hotel room.

hoặc tôi cần biết làm cách nào để vào phòng khách sạn.

Now working memory capacity

Bây giờ, khả năng của trí nhớ ngắn hạn

is our ability to leverage that,

là khả năng chúng ta tận dụng nó,

our ability to take what we know

khả năng sử dụng những gì chúng ta biết

and what we can hang onto

và những gì chúng ta có thể nhớ

and leverage it in ways that allow us to satisfy

và tận dụng nó theo nhiều cách mà cho phép chúng ta thỏa mãn

our current goal.

mục tiêu hiện tại của mình.

Now working memory capacity

Khả năng của trí nhớ ngắn hạn

has a fairly long history,

có một lịch sử khá dài,

and it's associated with a lot of positive effects.

và nó liên quan đến nhiều tác động tích cực.

People with high working memory capacity

Những người với khả năng ghi nhớ tốt

tend to be good storytellers.

được cho là người kể chuyện giỏi.

They tend to solve and do well on standardized tests,

Họ được cho là có thể giải quyết và làm tốt những bài kiểm tra được tiêu chuẩn hóa

however important that is.

bất kể là nó quan trọng như thế nào.

They're able to have high levels of writing ability.

Họ có trình độ viết lách tốt.

They're also able to reason at high levels.

Họ có khả năng tranh luận ở trình độ cao.

So what we're going to do here is play a little bit with some of that.

Vì vậy, những gì chúng ta đang làm ở đây là diễn lại một chút.

So I'm going to ask you to perform a couple tasks,

Vì thế, tôi sẽ nhờ bạn thực hiện một số nhiệm vụ,

and we're going to take your working memory out for a ride.

và chúng ta sẽ đưa bộ nhớ ngắn hạn đi vào hoạt động.

You up for that? Okay.

Các bạn hào hứng chứ? Được rồi.

I'm going to give you five words,

Tôi sẽ cho các bạn năm từ,

and I just want you to hang on to them.

và tôi muốn các bạn ghi nhớ chúng.

Don't write them down. Just hang on to them.

Đừng viết những từ này xuống. Chỉ ghi nhớ chúng thôi.

Five words.

Năm từ.

While you're hanging on to them, I'm going to ask you to answer three questions.

Khi các bạn ghi nhớ xong, tôi sẽ hỏi ba câu hỏi.

I want to see what happens with those words.

Tôi muốn xem những gì sẽ xảy ra với những từ này.

So here's the words:

Và đây là những từ đó:

tree,

cây,

highway,

đường cao tốc,

mirror,

gương,

Saturn

sao Thổ

and electrode.

và điện cực.

So far so good?

Tốt chứ?

Okay. What I want you to do

Được rồi. Những gì tôi muốn các bạn làm

is I want you to tell me what the answer is

là cho tôi câu trả lời của

to 23 times eight.

23 nhân 8 bằng mấy.

Just shout it out.

Chỉ cần nói nó ra.

(Mumbling) (Laughter)

(Lẩm nhẩm) (Cười)

In fact it's -- (Mumbling) -- exactly. (Laughter)

Trên thực tế nó là -- ( lẩm nhẩm)-- chính xác. (Cười)

All right. I want you to take out your left hand

Được rồi. Tôi muốn các bạn giơ tay trái

and I want you to go, "One, two, three, four, five,

và tôi muốn các bạn đi, " Một, hai, ba, bốn, năm,

six, seven, eight, nine, 10."

sáu, bảy, tám, chín, mười."

It's a neurological test, just in case you were wondering.

Đây là bài kiểm tra thần kinh nếu như các bạn đang thắc mắc.

All right, now what I want you to do

Được rồi, giờ tôi muốn các bạn

is to recite the last five letters

nói lại năm chữ cái cuối

of the English alphabet backwards.

trong bảng chữ cái tiếng Anh ngược.

You should have started with Z.

Bạn nên bắt đầu bằng chữ Z.

(Laughter)

(Cười)

All right. How many people here are still pretty sure

Được rồi. Có bao nhiêu người ở đây chắc chắn

you've got all five words?

rằng các bạn đã tìm ra đủnăm từ?

Okay. Typically we end up with about less than half,

Ok. Thông thường thì chúng ta sẽ có ít hơn một nửa,

right, which is normal. There will be a range.

phải không, bình thường thôi. Ở đây có một dãy.

Some people can hang on to five.

Một số người có thể ghi nhớ tới năm.

Some people can hang on to 10.

Một số có thể nhớ tới 10.

Some will be down to two or three.

Một số khác chỉ nhớ tới hai hoặc ba.

What we know is this is really important to the way we function, right?

Chúng ta biết rằng điều này rất quan trọng tới cách chúng ta hoạt động, đúng không?

And it's going to be really important here at TED

Và nó sẽ trở nên thật sự quan trọng tại TED

because you're going to be exposed to so many different ideas.

vì bạn sẽ tiếp xúc với rất nhiều những ý kiến khác nhau.

Now the problem that we have

Giờ thì vấn đề mà chúng ta gặp phải

is that life comes at us,

là cuộc sống đến với chúng ta,

and it comes at us very quickly,

và nó đến với chúng ta rất nhanh chóng,

and what we need to do is to take that amorphous

và những gì chúng ta cần làm là lấy những dòng chảy

flow of experience and somehow

vô định của trải nghiệm và bằng cách nào đó

extract meaning from it

rút ra ý nghĩa từ đó

with a working memory

bằng một bộ nhớ

that's about the size of a pea.

chỉ bé bằng hạt đậu.

Now don't get me wrong, working memory is awesome.

Giờ thì đừng hiểu nhầm ý tôi rằng bộ nhớ ngắn hạn rất tuyệt vời.

Working memory allows us

Bộ nhớ cho phép chúng ta

to investigate our current experience

khám phá những trải nghiệm hiện tại của mình

as we move forward.

khi tiến lên phía trước.

It allows us to make sense of the world around us.

Nó cho phép ta làm thế giới trở nên ý nghĩa hơn.

But it does have certain limits.

Nhưng nó có những giới hạn nhất định.

Now working memory is great for allowing us to communicate.

Giờ thì, trí nhớ rất tuyệt vì nó cho phép ta giao tiếp.

We can have a conversation,

Chúng ta có thể có những cuộc trò chuyện,

and I can build a narrative around that

và tôi có thể xây dựng một bài tường thuật xung quanh việc này

so I know where we've been and where we're going

thế nên tôi biết chúng ta đang ở đâu và chúng ta đang đi đâu

and how to contribute to this conversation.

và bằng cách nào có thể đóng góp cho cuộc trò chuyện này.

It allows us to problem-solve, critical think.

Nó phép chúng ta giải quyết vấn đề, những suy nghĩ sáng suốt.

We can be in the middle of a meeting,

Chúng ta có thể ở giữa một buổi họp,

listen to somebody's presentation, evaluate it,

lắng nghe một bài thuyết trình của ai đó, đánh giá nó,

decide whether or not we like it,

đưa ra quyết định có thích nó hay không,

ask follow-up questions.

hỏi những câu hỏi kèm theo.

All of that occurs within working memory.

Tất cả diễn ra cùng với trí nhớ ngắn hạn.

It also allows us to go to the store

Nó cũng cho phép chúng ta đi tới cửa hàng

and allows us to get milk and eggs and cheese

và lấy sữa, trứng và phomai

when what we're really looking for

khi những gì chúng ta thực sự tìm kiếm

is Red Bull and bacon. (Laughter)

là Red Bull và thịt ba chỉ. (Cười)

Gotta make sure we're getting what we're looking for.

Hãy chắc chắn rằng những gì chúng ta lấy là những gì chúng ta đang tìm kiếm.

Now, a central issue with working memory

Bây giờ, vấn đề chính với trí nhớ ngắn hạn

is that it's limited.

là nó bị giới hạn.

It's limited in capacity, limited in duration,

Nó bị giới hạn ở khả năng, giới hạn trong một khoảng thời gian,

limited in focus.

giới hạn trong sự tập trung.

We tend to remember about four things.

Chúng ta có ý định ghi nhớ bốn điều.

Okay? It used to be seven,

Được không? Thường thì là bảy,

but with functional MRIs, apparently it's four,

nhưng dựa trên kết quả của máy MRIs, thì nó là bốn,

and we were overachieving.

và chúng ta đã hoàn thành quá mức.

Now we can remember those four things

Giờ thì chúng ta có thể ghi nhớ bốn điều đó

for about 10 to 20 seconds

trong khoảng 10 đến 20 giây

unless we do something with it,

nếu chúng ta không làm gì đó với nó,

unless we process it, unless we apply it to something,

nếu chúng ta không xử lý nó, nếu chúng ta không áp dụng nó vào thứ gì đó,

unless we talk to somebody about it.

nếu chúng ta không nói cho ai nghe về điều đó.

When we think about working memory,

Khi chúng ta nghĩ về trí nhớ ngắn hạn,

we have to realize that this limited capacity

chúng ta phải nhận ra rằng khả năng hạn chế này

has lots of different impacts on us.

có những ảnh hưởng khác nhau đến chúng ta.

Have you ever walked from one room to another

Bạn đã bao giờ đi từ phòng này sang phòng khác

and then forgotten why you're there?

và quên rằng tại sao bạn ở đó chưa?

You do know the solution to that, right?

Bạn biết cách giải quyết cho việc đó, phải không?

You go back to that original room. (Laughter)

Bạn quay trở lại căn phòng ban đầu. (Cười)

Have you ever forgotten your keys?

Bạn có bao giờ quên chìa khóa?

You ever forgotten your car?

Bạn đã bao giờ quên xe?

You ever forgotten your kids?

Có bao giờ quên con của bạn chưa?

Have you ever been involved in a conversation,

Bạn đã bao giờ bị cuốn theo một cuộc trò chuyện,

and you realize that the conversation to your left

và bạn nhận ra rằng cuộc trò chuyện mà bạn đã bỏ qua

is actually more interesting? (Laughter)

thì thực sự thú vị hơn? (Cười)

So you're nodding and you're smiling,

Vì thế, bạn đang gật đầu và mỉm cười,

but you're really paying attention to this one over here,

nhưng bạn đang thực sự chú ý tới thứ ở đằng kia,

until you hear that last word go up,

cho đến khi bạn nghe thấy từ cuối cùng được phát ra,

and you realize,

và bạn nhận ra,

you've been asked a question. (Laughter)

bạn được hỏi một câu hỏi. (Cười)

And you're really hoping the answer is no,

Và bạn thực sự cầu mong câu trả lời là không,

because that's what you're about to say.

vì đó là những gì bạn sắp nói.

All of that talks about working memory,

Tất cả những buổi thuyết trình về trí nhớ,

what we can do and what we can't do.

những gì chúng ta có thể làm và những gì chúng ta không thể làm.

We need to realize that working memory

Chúng ta cần nhận ra rằng trí nhớ ngắn hạn

has a limited capacity,

có khả năng hạn chế,

and that working memory capacity itself is how we negotiate that.

và tự bản thân nó là về bằng cách nào chúng ta dàn xếp nó.

We negotiate that through strategies.

Chúng ta dàn xếp nó qua những kế hoạch.

So what I want to do is talk a little bit about a couple of strategies here,

Vì thế, những gì tôi muốn làm là nói một chút về những kế hoạch ở đây,

and these will be really important

và sẽ là rất quan trọng

because you are now in an information target-rich environment

vì các bạn bây giờ đang ở trong một môi trường giàu mục tiêu thông tin

for the next several days.

suốt nhiều ngày tới.

Now the first part of this that we need to think about

Bây giờ, bước đầu tiên là chúng ta cần nghĩ về

and we need to process our existence, our life,

và những gì chúng ta xử lý sự tồn tại và cuộc sống của mình,

immediately and repeatedly.

ngay lập lức và lặp đi lặp lại.

We need to process what's going on

Chúng ta cần xử lý những gì đang diễn ra

the moment it happens, not 10 minutes later,

khoảnh khắc mà nó diễn ra, không phải 10 phút sau,

not a week later, at the moment.

không phải tuần sau, mà ngay lúc này.

So we need to think about, well, do I agree with him?

Vì thế chúng ta cần nghĩ về, vậy, tôi có đồng ý với anh ấy không?

What's missing? What would I like to know?

Những gì đang thiếu? Những gì tôi muốn biết?

Do I agree with the assumptions?

Tôi có đồng ý với sự giả thiết này không?

How can I apply this in my life?

Bằng cách nào tôi có thể áp dụng vào cuộc sống của mình?

It's a way of processing what's going on

Đó là cách xử lý những gì đang diễn ra

so that we can use it later.

để chúng ta có thể sử dụng lại sau này.

Now we also need to repeat it. We need to practice.

Vì thế chúng ta cần lặp lại nó. Chúng ta cần luyện tập.

So we need to think about it here.

Vì thế chúng ta cần nghĩ về nó tại đây.

In between, we want to talk to people about it.

Ở giữa, chúng ta muốn nói cho mọi người về điều đó.

We're going to write it down, and when you get home,

Chúng ta đang viết điều này ra giấy, và khi bạn trở về nhà

pull out those notes and think about them

lấy những cuốn sổ ra và nghĩ về chúng

and end up practicing over time.

và kết thúc bằng việc luyện tập hàng giờ.

Practice for some reason became a very negative thing.

Luyện tập vì một số lý do trở thành một điều tiêu cực.

It's very positive.

Nó rất tích cực.

The next thing is, we need to think elaboratively

Điều tiếp theo là, chúng ta cần suy nghĩ kĩ lưỡng

and we need to think illustratively.

và chúng ta cần suy nghĩ sinh động.

Oftentimes, we think that we have to relate new knowledge to prior knowledge.

chúng ta thường nghĩ rằng cần phải liên hệ tri thức mới với những thứ được tiếp thu từ trước.

What we want to do is spin that around.

Những gì mà chúng ta muốn là xoay vòng.

We want to take all of our existence

Chúng ta muốn lấy toàn bộ sự tồn tại của mình

and wrap it around that new knowledge

và gói xung quanh là những tri thức mới

and make all of these connections and it becomes more meaningful.

và khiến những sự liên kết này, trở nên ý nghĩa hơn.

We also want to use imagery. We are built for images.

Chúng ta cũng muốn sử dụng hình ảnh. Chúng ta sinh ra đã yêu thích hình ảnh.

We need to take advantage of that.

Chúng ta cần tận dụng lợi ích đó.

Think about things in images,

Hãy suy nghĩ bằng hình ảnh,

write things down that way.

viết nó xuống.

If you read a book, pull things up.

Nếu bạn đọc một cuốn sách, liên tưởng mọi thứ.

I just got through reading "The Great Gatsby,"

Tôi đã đọc qua cuốn " Đại gia Gatsby"

and I have a perfect idea of what he looks like

và tôi có một ý tưởng hoàn hảo về diện mạo của nhân vật nam

in my head, so my own version.

trong đầu tôi, đó là phiên bản riêng của tôi.

The last one is organization and support.

Điều cuối cùng là sắp xếp và hỗ trợ.

We are meaning-making machines. It's what we do.

Chúng ta là những cỗ máy giải nghĩa. Đó là những gì chúng ta làm.

We try to make meaning out of everything that happens to us.

Chúng ta cố gắng giải nghĩa mọi thứ xảy ra với mình.

Organization helps, so we need to structure

Sắp xếp rất có ích, vì thế chúng ta cần cơ cấu lại

what we're doing in ways that make sense.

những gì chúng ta đang làm một cách có ý nghĩa.

If we are providing knowledge and experience,

Nếu chúng ta cung cấp kiến thức và kinh nghiệm,

we need to structure that.

chúng ta cần cơ cấu nó.

And the last one is support.

Và điều cuối cùng là sự hỗ trợ.

We all started as novices.

Chúng ta bắt đầu như những người học việc.

Everything we do is an approximation of sophistication.

Tất cả những gì chúng ta làm gần như là sự tinh tế.

We should expect it to change over time. We have to support that.

Chúng ta nên hi vọng nó sẽ thay đổi theo thời gian. Chúng ta phải hỗ trợ nó.

The support may come in asking people questions,

Sự hỗ trợ có thể đến bằng việc hỏi han mọi người,

giving them a sheet of paper that has an organizational chart on it

đưa cho họ một tập giấy mà có bảng tổ chức

or has some guiding images,

hoặc có những hình ảnh hướng dẫn,

but we need to support it.

nhưng chúng ta cần hỗ trợ nó.

Now, the final piece of this, the take-home message

Bây giờ, mảnh cuối cùng của bài nói chuyện này, thông điệp để mang về nhà

from a working memory capacity standpoint is this:

về khả năng của trí nhớ ngắn hạn đó là:

what we process, we learn.

những gì chúng ta xứ lý, chúng ta học hỏi.

If we're not processing life, we're not living it.

Nếu không xử lý cuộc sống, chúng ta sẽ không sống.

Live life. Thank you.

Hãy sống một cuộc sống nhé. Xin cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)