Peter Doolittle: How your "working memory" makes sense of the world

Tłumaczenie: Małgosia Makowska Korekta: Rysia Wand

So yesterday, I was out in the street

Byłem wczoraj na ulicy

in front of this building,

przed tym budynkiem.

and I was walking down the sidewalk,

Szedłem chodnikiem.

and I had company, several of us,

Było nas kilka osób.

and we were all abiding by the rules

Idziemy sobie, zachowując zasady chodzenia po chodnikach.

of walking down sidewalks.

We're not talking each other. We're facing forward.

Nie rozmawiamy, patrzymy przed siebie.

We're moving.

Szliśmy.

When the person in front of me slows down.

Ktoś przede mną zwalnia.

And so I'm watching him, and he slows down,

Ja go obserwuję, on zwalnia,

and finally he stops.

i w końcu zatrzymuje się.

Well, that wasn't fast enough for me,

Dla mnie było za wolno,

so I put on my turn signal, and I walked around him,

więc włączam sygnał mijania i wyprzedzam go,

and as I walked, I looked to see what he was doing,

a w międzyczasie patrzę, co on robi.

and he was doing this.

A on robi tak.

He was texting,

Pisze SMS.

and he couldn't text and walk at the same time.

Nie mógłby pisać i iść jednocześnie.

Now we could approach this

Popatrzmy na to z perspektywy pamięci operacyjnej

from a working memory perspective

or from a multitasking perspective.

czy też wielozadaniowości.

We're going to do working memory today.

Dziś pomówimy o pamięci operacyjnej.

Now, working memory

Pamięć operacyjna to część świadomości,

is that part of our consciousness that we are

aware of at any given time of day.

z której zdajemy sobie sprawę w każdej chwili.

You're going it right now.

Posługujecie się nią teraz.

It's not something we can turn off.

Nie możemy jej wyłączyć.

If you turn it off, that's called a coma, okay?

Wyłączenie to śpiączka.

So right now, you're doing just fine.

Ale teraz funkcjonujecie sprawnie.

Now working memory has four basic components.

Pamięć operacyjna ma cztery główne składniki.

It allows us to store some immediate experiences

Pozwala przechować ostatnie przeżycia

and a little bit of knowledge.

i trochę wiedzy.

It allows us to reach back into our long-term memory

Pozwala sięgnąć do pamięci długotrwałej

and pull some of that in as we need it,

i wyciągnąć z niej coś potrzebnego,

mixes it, processes it

wymieszać to, przetworzyć zgodnie z aktualnym celem.

in light of whatever our current goal is.

Now the current goal isn't something like,

Nie chodzi o cel w stylu "chcę zostać prezydentem"

I want to be president or the best surfer in the world.

albo "najlepszym surferem świata".

It's more mundane. I'd like that cookie,

To coś bardziej przyziemnego.

Chcę ciastko, chcę trafić do swojego pokoju hotelowego.

or I need to figure out how to get into my hotel room.

Now working memory capacity

Wydolność pamięci operacyjnej

is our ability to leverage that,

to zdolność wykorzystania tych funkcji.

our ability to take what we know

Zdolność wykorzystania naszej wiedzy,

and what we can hang onto

danych, które są nam dostępne

and leverage it in ways that allow us to satisfy

i użycia ich do osiągnięcia bieżącego celu.

our current goal.

Now working memory capacity

Wydolność pamięci operacyjnej

has a fairly long history,

ma dość długą historię

and it's associated with a lot of positive effects.

i wiąże z wieloma pozytywnymi efektami.

People with high working memory capacity

Ludzie z pamięcią operacyjną o dużej wydolności

tend to be good storytellers.

dobrze opowiadają historie.

They tend to solve and do well on standardized tests,

Dobrze sobie radzą na testach,

however important that is.

jeśli to ma jakieś znaczenie.

They're able to have high levels of writing ability.

Są dobrzy w pisaniu.

They're also able to reason at high levels.

Dobrze sobie radzą z abstrakcyjnym myśleniem.

So what we're going to do here is play a little bit with some of that.

Dzisiaj zabawimy się trochę takimi rzeczami.

So I'm going to ask you to perform a couple tasks,

Poproszę was o wykonanie kilku zadań,

and we're going to take your working memory out for a ride.

a wy sprawdzicie swoją pamięć operacyjną.

You up for that? Okay.

Macie ochotę?

I'm going to give you five words,

Podam wam 5 słów,

and I just want you to hang on to them.

i chcę, żebyście je zapamiętali.

Don't write them down. Just hang on to them.

Nie zapisujcie, po prostu zapamiętajcie.

Five words.

Pięć słów.

While you're hanging on to them, I'm going to ask you to answer three questions.

Kiedy będziecie trzymać je w pamięci, zadam wam trzy pytania.

I want to see what happens with those words.

Zobaczę, co się stanie z tymi słowami.

So here's the words:

Oto te słowa.

tree,

Drzewo,

highway,

autostrada,

mirror,

lustro,

Saturn

Saturn

and electrode.

i elektroda.

So far so good?

W porządku?

Okay. What I want you to do

Teraz powiedzcie mi,

is I want you to tell me what the answer is

to 23 times eight.

ile jest 23 razy 8.

Just shout it out.

Wykrzyczcie to.

(Mumbling) (Laughter)

(Mamrotanie) (Śmiech)

In fact it's -- (Mumbling) -- exactly. (Laughter)

Tak naprawdę to... (Mamrotanie) (Śmiech)

All right. I want you to take out your left hand

Podnieście lewą rękę

and I want you to go, "One, two, three, four, five,

i liczcie: "1, 2, 3, 4, 5,

six, seven, eight, nine, 10."

6, 7, 8, 9, 10".

It's a neurological test, just in case you were wondering.

To test neurologiczny, jakby się kto pytał.

All right, now what I want you to do

Dobrze, proszę teraz wyrecytować pięć ostatnich liter

is to recite the last five letters

of the English alphabet backwards.

angielskiego alfabetu od końca.

You should have started with Z.

Powinniście zacząć od Z.

(Laughter)

(Śmiech)

All right. How many people here are still pretty sure

Ile osób ma pewność, że pamięta pięć słów?

you've got all five words?

Okay. Typically we end up with about less than half,

Zwykle to mniej niż połowa,

right, which is normal. There will be a range.

co jest normalne, bo zawsze są różnice.

Some people can hang on to five.

Część z was zapamięta 5.

Some people can hang on to 10.

Część 10.

Some will be down to two or three.

Niektórzy mniej, 2 lub 3.

What we know is this is really important to the way we function, right?

To, co wiemy, jest istotne w tym, jak działamy.

And it's going to be really important here at TED

Także tu, na konferencji TED,

because you're going to be exposed to so many different ideas.

bo tu przyswoicie tyle nowej wiedzy.

Now the problem that we have

Problem w tym,

is that life comes at us,

że życie leci na nas bardzo szybko

and it comes at us very quickly,

and what we need to do is to take that amorphous

i musimy uchwycić ten niespójny przepływ doświadczeń,

flow of experience and somehow

extract meaning from it

i wydobyć z nich znaczenie za pomocą pamięci operacyjnej,

with a working memory

that's about the size of a pea.

która ma wielkość ziarna fasoli.

Now don't get me wrong, working memory is awesome.

Nie zrozumcie mnie źle, pamięć operacyjna jest wspaniała.

Working memory allows us

Pozwala nam śledzić bieżące zdarzenia,

to investigate our current experience

as we move forward.

podczas ich doświadczania.

It allows us to make sense of the world around us.

Pozwala zrozumieć otaczający świat.

But it does have certain limits.

Jednak ma ograniczenia.

Now working memory is great for allowing us to communicate.

Pamięć operacyjna umożliwia komunikację.

We can have a conversation,

Możemy rozmawiać

and I can build a narrative around that

i tworzyć sobie historię zdarzeń,

so I know where we've been and where we're going

która mówi nam, gdzie byliśmy i dokąd zmierzamy,

and how to contribute to this conversation.

i jak uczestniczyć w rozmowie.

It allows us to problem-solve, critical think.

Pozwala na myślenie analityczne i rozwiązywanie problemów.

We can be in the middle of a meeting,

Możemy być na spotkaniu,

listen to somebody's presentation, evaluate it,

słuchać czyjejś prezentacji, oceniać ją,

decide whether or not we like it,

określić, czy nam się podoba,

ask follow-up questions.

zadawać na koniec pytania.

All of that occurs within working memory.

Wszystko dzieje się w pamięci operacyjnej.

It also allows us to go to the store

Ona pozwala nam iść do sklepu

and allows us to get milk and eggs and cheese

i kupić mleko, jajka, ser,

when what we're really looking for

gdy tak naprawdę szukamy Red Bulla i boczku. (Śmiech)

is Red Bull and bacon. (Laughter)

Gotta make sure we're getting what we're looking for.

Musimy się upewnić, że bierzemy to, czego chcemy.

Now, a central issue with working memory

Podstawowym kłopotem z pamięcią operacyjną

is that it's limited.

są jej ograniczenia.

It's limited in capacity, limited in duration,

Ma ograniczoną pojemność, trwałość

limited in focus.

i możliwość skupienia.

We tend to remember about four things.

Zwykle pamiętamy 4 rzeczy na raz.

Okay? It used to be seven,

Dawniej mówiło się, że siedem,

but with functional MRIs, apparently it's four,

ale dzięki fMRI wykazaliśmy, że cztery

and we were overachieving.

więc się przecenialiśmy.

Now we can remember those four things

Zapamiętujemy cztery rzeczy na około 10 do 20 sekund,

for about 10 to 20 seconds

unless we do something with it,

chyba że zrobimy coś z zawartością pamięci,

unless we process it, unless we apply it to something,

przetworzymy, zastosujemy,

unless we talk to somebody about it.

omówimy z kimś.

When we think about working memory,

Myśląc o pamięci operacyjnej,

we have to realize that this limited capacity

musimy zdać sobie sprawę, że ta ograniczona wydajność

has lots of different impacts on us.

wpływa na nas w różny sposób.

Have you ever walked from one room to another

Przeszliście kiedyś do innego pokoju

and then forgotten why you're there?

i uświadomiliście sobie, że nie pamiętacie, po co?

You do know the solution to that, right?

Wiecie, jak temu zaradzić, prawda?

You go back to that original room. (Laughter)

Trzeba wrócić do pierwszego pokoju. (Śmiech).

Have you ever forgotten your keys?

Zapomnieliście kiedyś kluczy?

You ever forgotten your car?

Zapomnieliście o samochodzie?

You ever forgotten your kids?

O dzieciach?

Have you ever been involved in a conversation,

Braliście udział w rozmowie,

and you realize that the conversation to your left

zauważając nagle, że rozmowa po lewej jest właściwie ciekawsza? (Śmiech)

is actually more interesting? (Laughter)

So you're nodding and you're smiling,

Potakujecie i śmiejecie się,

but you're really paying attention to this one over here,

ale naprawdę skupiacie uwagę na tamtej rozmowie,

until you hear that last word go up,

aż usłyszycie, że intonacja poszła do góry,

and you realize,

czyli że zadano wam pytanie. (Śmiech)

you've been asked a question. (Laughter)

And you're really hoping the answer is no,

Macie nadzieję, że właściwa odpowiedź brzmi "nie",

because that's what you're about to say.

bo to chcieliście powiedzieć.

All of that talks about working memory,

Wszystko to ujawnia specyfikę pamięci operacyjnej,

what we can do and what we can't do.

co ona potrafi, a czego nie.

We need to realize that working memory

Musimy zrozumieć, że pamięć operacyjna

has a limited capacity,

ma ograniczoną pojemność,

and that working memory capacity itself is how we negotiate that.

a pojemność ta określa, czego nas stać.

We negotiate that through strategies.

Zmagamy się z tym, stosując różne strategie.

So what I want to do is talk a little bit about a couple of strategies here,

Powiem trochę o kilku z nich.

and these will be really important

To naprawdę ważne,

because you are now in an information target-rich environment

bo przez najbliższe dni

będziecie znajdować się w środowisku obfitującym w informacje.

for the next several days.

Now the first part of this that we need to think about

Po pierwsze musimy przemyśleć

and we need to process our existence, our life,

i przetworzyć naszą egzystencję i życie,

immediately and repeatedly.

i robić to natychmiast i bez przerwy.

We need to process what's going on

Musimy przetwarzać to, co się dzieje

the moment it happens, not 10 minutes later,

w chwili, gdy to się dzieje, nie 10 minut później,

not a week later, at the moment.

nie tydzień później. W danej chwili.

So we need to think about, well, do I agree with him?

Decydujemy, czy zgadzamy się z czyimś punktem widzenia.

What's missing? What would I like to know?

Czego tu brak? O co trzeba dopytać?

Do I agree with the assumptions?

Zgadzamy się z założeniami drugiej strony?

How can I apply this in my life?

Jak mogę zastosować je w życiu?

It's a way of processing what's going on

Tak przetwarzamy sytuację bieżącą,

so that we can use it later.

do wykorzystania na później.

Now we also need to repeat it. We need to practice.

Musimy to powtarzać i ćwiczyć.

So we need to think about it here.

Musimy sprawę przemyśleć.

In between, we want to talk to people about it.

W międzyczasie dobrze o tym pogadać.

We're going to write it down, and when you get home,

Myślimy, że zapiszemy to sobie w domu,

pull out those notes and think about them

kiedyś wyciągniemy notatki, przemyślimy je

and end up practicing over time.

i znowu dodatkowo przećwiczyć nowe idee.

Practice for some reason became a very negative thing.

Rutyna ma ostatnio złą sławę,

It's very positive.

a to rzecz bardzo pozytywna.

The next thing is, we need to think elaboratively

Ponadto musimy myśleć szczegółowo i obrazowo.

and we need to think illustratively.

Oftentimes, we think that we have to relate new knowledge to prior knowledge.

Wydaje nam się, że musimy określić, jak nowa wiedza odnosi się do starej.

What we want to do is spin that around.

Ale jest odwrotnie.

We want to take all of our existence

Lepiej wziąć dotychczasowe przeżycia

and wrap it around that new knowledge

i odnieść je jakoś do nowej wiedzy,

and make all of these connections and it becomes more meaningful.

stworzyć powiązania, dodać jej znaczenia.

We also want to use imagery. We are built for images.

Trzeba użyć obrazów. Jesteśmy do tego stworzeni.

We need to take advantage of that.

Trzeba z tego korzystać.

Think about things in images,

Pomyśleć o czymś obrazowo,

write things down that way.

tak to zakonotować.

If you read a book, pull things up.

Czytając książki, segregujmy dane.

I just got through reading "The Great Gatsby,"

Właśnie przeczytałem "Wielkiego Gatsbiego"

and I have a perfect idea of what he looks like

i mam perfekcyjny obraz jego wyglądu.

in my head, so my own version.

Mam w głowie swoje wyobrażenie.

The last one is organization and support.

Ostatnie kwestie to organizacja i wsparcie.

We are meaning-making machines. It's what we do.

Jesteśmy maszynami tworzącymi znaczenie.

We try to make meaning out of everything that happens to us.

Próbujemy nadać sens wszystkiemu, co nas spotyka.

Organization helps, so we need to structure

Organizacja pomaga, więc musimy organizować

what we're doing in ways that make sense.

to, co robimy, w sensowny sposób.

If we are providing knowledge and experience,

Jeśli dostarczamy wiedzy i doświadczenia,

we need to structure that.

nowe informacje muszą być zorganizowane.

And the last one is support.

Ostatnia kwestia to wsparcie.

We all started as novices.

Wszyscy zaczynaliśmy jako nowicjusze.

Everything we do is an approximation of sophistication.

Wszystko, co robimy, polega na uszczegóławianiu.

We should expect it to change over time. We have to support that.

Trzeba oczekiwać zmian. Musimy w tym sobie jakoś pomóc.

The support may come in asking people questions,

Wsparcie takie można uzyskać, zadając ludziom pytania,

giving them a sheet of paper that has an organizational chart on it

dając im kartki ze schematem organizacyjnym

or has some guiding images,

lub kilkoma pomocnymi obrazami.

but we need to support it.

Trzeba jakoś pomagać.

Now, the final piece of this, the take-home message

Oto najważniejszy fakt

from a working memory capacity standpoint is this:

dotyczący wydajności pamięci operacyjnej:

what we process, we learn.

uczymy się tego, co przetwarzamy.

If we're not processing life, we're not living it.

Jeżeli nie przetwarzamy życia, nie przeżywamy go.

Live life. Thank you.

Przeżywajcie życie. Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)