John Hardy: My green school dream

John Hardy: Ngôi trường xanh mơ ước của tôi

Translator: Anh Tran Reviewer: LD .

I grew up

Tôi trưởng thành

in a very small village in Canada,

tại một thị trấn rất nhỏ ở Canada,

and I'm an undiagnosed

và tôi được chấn đoán

dyslexic.

bị chứng thiểu năng học tập (dyslexic).

I had a really hard time in school.

Tôi gặp rất nhiều khó khăn ở trường.

In fact, my mother told me eventually

Cuối cùng thì mẹ tôi cũng nói là

that I was the little kid in the village

tôi là đứa nhóc mít ướt

who cried all the way to school.

mỗi lần đến trường.

I ran away.

Tôi bỏ đi.

I left when I was 25 years old to go to Bali,

Tôi đi đến Bali khi tôi 25 tuổi.

and there I met my incredible wife, Cynthia,

Và ở đó, tôi gặp được người vợ tuyệt vời của mình, Cynthia,

and together, over 20 years,

và trong hơn 20 năm,

we built an amazing jewelry business.

chúng tôi cùng nhau gầy dựng thành công 1 cơ sở kinh doanh vàng bạc đá quý.

It was a fairy tale, and then we retired.

Nó như một câu chuyện thần tiên vậy, rồi sau đó chúng tôi về hưu.

Then she took me to see a film

Bà ấy dẫn tôi đi xem 1 cuốn phim

that I really didn't want to see.

mà tôi thực sự không muốn xem.

It ruined my life --

Cuốn phim đã phá hủy cuộc đời tôi --

(Laughter)

(Tiếng cười)

"The Inconvenient Truth" and Mr. Gore.

"1 sự thật cay đắng" và Ông Al Gore.

I have four kids,

Tôi có 4 người con,

and even if part of what he says is true,

và dù ông Al Gore chỉ nói đúng 1 phần đi chăng nữa,

they're not going to have the life that I had.

thì những đứa con tôi cũng sẽ không được sống một cuộc sống như tôi từng có.

And I decided at that moment

Và tôi liền quyết định

that I would spend the rest of my life

rằng tôi sẽ bỏ cả cuộc đời còn lại của mình

doing whatever I could

làm tất cả những gì có thể

to improve their possibilities.

để cải thiện điều đó.

So here's the world,

Đây là thế giới,

and here we are in Bali.

và ở đây chính là Bali.

It's a tiny, little island --

là một hòn đảo rất rất nhỏ --

60 miles by 90 miles.

rộng 100, dài 150 cây số.

It has an intact Hindu culture.

Ở đây, nền văn hóa Hindu vẫn được bảo toàn nguyên vẹn.

Cynthia and I were there.

Cynthia và tôi đã ở đó.

We had had a wonderful life there,

Chúng tôi có một cuộc sống tuyệt vời,

and we decided to do something unusual.

và rồi chúng tôi quyết định làm một cái gì đó khác thường một chút.

We decided to give back

Chúng tôi quyết định giúp đỡ lại

locally.

người dân địa phương ở đây.

And here it is: it's called the Green School.

Và đây, cái này được gọi là Ngôi Trường Xanh.

I know it doesn't look like a school,

Tôi biết là trông nó không giống như một ngôi trường,

but it is something we decided to do,

nhưng đó là điều mà chúng tôi đã quyết định làm,

and it is extremely,

và nó hoàn toàn,

extremely green.

hoàn toàn "xanh".

The classrooms have no walls.

Các lớp học không có vách tường.

The teacher is writing on a bamboo blackboard.

Giáo viên thì viết trên bảng làm bằng tre.

The desks are not square.

Bàn học không phải hình vuông.

At Green School, the children are smiling --

Học tại Ngôi Trường Xanh, bọn trẻ rất vui vẻ --

an unusual thing for school, especially for me.

là một điều lạ đối với trường học, đặc biệt là với tôi.

And we practice holism.

Và chúng tôi thực hành giáo dục toàn diện.

And for me it's just the idea

Đối với tôi, đó chỉ là một ý tưởng cho rằng

that, if this little girl

nếu bé gái nhỏ này

graduates as a whole person,

tốt nghiệp ra trường như một người toàn vẹn,

chances are

thì rất có thể

she'll demand a whole world --

cô bé sẽ đòi hỏi

a whole world --

một thế giới cũng toàn vẹn,

to live on.

để sống.

Our children spend 181 days

Mỗi năm, con cái của chúng ta

going to school in a box.

đi học 181 ngày trong 1 "chiếc hộp".

The people that built my school

Những người thợ xây dựng nên trường học

also built the prison and the insane asylum

cũng xây dựng nhà tù và những trại tâm thần

out of the same materials.

trên cùng loại vật liệu.

So if this gentleman

Vậy nếu người đàn ông này

had had a holistic education,

có được 1 hệ thống giáo dục toàn diện,

would he be sitting there?

liệu ông ta có ngồi ở đó không?

Would he have had more possibilities in his life?

Liệu còn cơ may nào trong cuộc đời của ông ta?

The classrooms have natural light.

Các lớp học ở đây có ánh sáng tự nhiên.

They're beautiful. They're bamboo.

Được xây lên từ tre rất tuyệt vời.

The breeze passes through them.

Những cơn gió nhẹ lùa qua.

And when the natural breeze isn't enough,

Và nếu như vậy cũng chưa đủ,

the kids deploy bubbles,

thì những đứa trẻ sẽ trải những bong bóng khí ra,

but not the kind of bubbles you know.

không phải là loại mà bạn từng thấy.

These bubbles are made from natural cotton

Loại bong bóng khí này được làm từ cô tông tự nhiên

and rubber from the rubber tree.

và cao su lấy từ cây cao su.

So we basically turned the box

Và chúng tôi chuyển lớp học

into a bubble.

vào bên trong bong bóng khí.

And these kids know

Và những đứa trẻ biết rằng

that painless climate control

trong tương lại

may not be

chúng không bị lệ thuộc

part of their future.

vào hệ thống điều hòa không khí.

We pay the bill at the end of the month,

Chúng ta ăn mặn,

but the people that are really going to pay the bill

nhưng con cháu của chúng ta

are our grandchildren.

mới thực sự là những người khát nước.

We have to teach the kids

Chúng ta phải dạy bọn trẻ rằng

that the world is not indestructible.

thế giới không phải là không thể bị phá hủy.

These kids did a little graffiti on their desks,

Những đứa trẻ này vẽ hình lên bàn học của chúng,

and then they signed up for two extra courses.

và rồi chúng nó đăng ký 2 lớp học ngoại khóa.

The first one was called sanding

Lớp thứ nhất dạy chà nhám,

and the second one was called re-waxing.

và lớp thứ 2 dạy đánh bóng.

But since that happened,

Nhưng khi làm vậy,

they own those desks.

chúng sở hữu bàn học của mình.

They know they can control their world.

Chúng biết rằng chúng có thể làm chủ được thế giới của mình.

We're on the grid. We're not proud of it.

Chúng tôi xài điện từ mạng lưới trong khu vực; chúng tôi không tự hào về điều đó.

But an amazing alternative energy company in Paris

nhưng một công ty điện xoay chiều tuyệt vời ở Paris

is taking us off the grid with solar.

đã hướng dẫn chúng tôi xài năng lượng mặt trời.

And this thing

Và đây

is the second vortex to be built in the world,

là xoáy nước thứ 2 được xây dựng trên thế giới,

in a two-and-a-half meter drop on a river.

có 2,5 bậc đo nước trên 1 con sông.

When the turbine drops in,

Khi tuốcbin hoạt động,

it will produce 8,000 watts of electricity,

sẽ tạo ra 8000 watt điện,

day and night.

cả ngày và đêm.

And you know what these are.

Và bạn cũng biết đây là cái gì.

There's nowhere to flush.

Ở đây không có chỗ để giựt nước.

And as long as we're taking our waste

Và cứ phải dùng rất nhiều nước

and mixing it with a huge amount of water --

để xả đi những chất thải --

you're all really smart, just do the math.

các bạn thử tự tính mà xem.

How many people times how much water.

Số lượng người nhân lên với số lượng nước.

There isn't enough water.

Thì nước sẽ không đủ mà xài.

These are compost toilets,

Đây là nhà vệ sinh phân ủ.

and nobody at the school wanted to know about them,

Không ai ở trong trường muốn biết đến thứ này,

especially the principal.

đặc biệt là hiệu trưởng.

And they work. People use them. People are okay.

Và nó hoạt động tốt, mọi người chấp nhận và sử dụng.

It's something you should think about doing.

Đó là một số thứ các bạn nên cân nhắc để làm.

Not many things didn't work.

Hầu như cái gì cũng hoạt động hiệu quả.

The beautiful canvas and rubber skylights

Những tấm vải bạt và cao su trên trần

got eaten by the sun in six months.

bị mục rữa do mặt trời mỗi sáu tháng.

We had to replace them with recyclable plastic.

Chúng tôi phải sử dụng những miếng nhựa tái chế.

The teachers dragged giant PVC whiteboards

Giáo viên mang những tấm bảng trắng làm bằng nhựa PVC

into the classrooms.

vào lớp học,

So we had some good ideas:

rồi chúng tôi có 1 vải ý tưởng mới mẻ.

we took old automobile windshields, put paper behind them

Chúng tôi lấy những tấm kiếng chắn gió của xe hơi, rồi dán giấy đằng sau

and created the first alternative

để tạo ra một thứ thay thế

to the whiteboard.

cho bảng trắng.

Green School sits in south-central Bali,

Ngôi Trường Xanh tọa lạc ở miền Trung Nam Bali,

and it's on 20 acres

nằm trên một mảnh vườn

of rolling garden.

80.000 mét vuông.

There's an amazing river traveling through it,

Có một con sông chảy ngang qua,

and you can see there

và các bạn thấy đây

how we manage to get across the river.

chúng tôi đã xây cầu để băng qua sông như thế nào.

I met a father the other day; he looked a little crazed.

Hôm nọ, tôi có gặp 1 vị phụ huynh, trông anh ta khá là hứng khởi.

I said, "Welcome to Green School."

Tôi nói: "Chào mừng đến với Ngôi Trường Xanh."

He said, "I've been on an airplane for 24 hours."

Anh ta nói: "Tôi ngồi máy bay tới 24 tiếng đồng hồ."

I asked him, "Why?"

Tôi mới hỏi: "Tại sao?"

He said, "I had a dream once about a green school,

Anh nói: "Tôi có lần mơ về 1 ngôi trường xanh,

and I saw a picture of this green school,

và rồi tôi bắt gặp được hình ảnh về ngôi trường này,

I got on an airplane.

nên tôi mới bay qua đây.

In August I'm bringing my sons."

Tháng Tám tới tôi sẽ dắt con tôi tới đây."

This was a great thing.

Đó là một dấu hiệu tuyệt vời.

But more than that,

Nhưng hơn thế nữa,

people are building green houses around Green School,

mọi người đang xây dựng nhà ở xanh xung quanh Ngôi Trường Xanh.

so their kids can walk to school on the paths.

nên những đứa trẻ có thể đi bộ tới trường trên các con đường mòn.

And people are bringing their green industries,

Và mọi người đang mang tới Ngôi Trường Xanh,

hopefully their green restaurants,

những ngành công nghiệp xanh của họ,

to the Green School.

hy vọng là sẽ có nhà hàng xanh nữa.

It's becoming a community.

Và rồi nó trở thành 1 cộng đồng

It's becoming a green model.

Và trở thành một hình mẫu xanh.

We had to look at everything.

Chúng ta phải nhìn tới mọi khía cạnh.

No petrochemicals in the pavement.

Không có chất hóa dầu trên mặt đường.

No pavement.

Không có mặt đường.

These are volcanic stones laid by hand.

Đây là những viên đá núi lửa được sắp xếp bằng tay.

There are no sidewalks.

Cũng không có vệ đường.

The sidewalks are gravel. They flood when it rains,

Vệ đường là những hàng sỏi, chúng sẽ bị cuốn đi khi trời mưa,

but they're green.

nhưng chúng hoàn toàn "xanh".

This is the school buffalo.

Đây là những con trâu được nuôi ở trường.

He's planning to eat that fence for dinner.

Chúng chuẩn bị dùng cái hàng rào đó làm bữa tối.

All the fences at Green School are green.

Tất cả các hàng rào ở Ngôi Trường Xanh đều xanh.

And when the kindergarten kids

Gần đây, khi những đứa bé ở nhà trẻ

recently moved their gate,

dời cái cổng trường,

they found out the fence was made out of tapioca.

chúng phát hiện ra rằng những hàng rào này được làm bằng tapioca (bột sắn hột).

They took the tapioca roots up to the kitchen,

Bọn trẻ lấy những cái rễ mang vào nhà bếp,

sliced them thinly and made delicious chips.

thái mỏng để làm đồ ăn chơi rất ngon.

Landscaping.

Cảnh quan.

We manage to keep the garden that was there

Chúng tôi sắp xếp sao cho vườn tượt

running right up to the edge of each of the classrooms.

được gần sát với các lớp học.

We dropped them gently in.

Chúng tôi chăm sóc khá đàng hoàng.

We made space for these guys

Và không quên chừa chỗ

who are Bali's last black pigs.

cho những con heo mọi ở Bali.

And the school cow

Và những con bò

is trying to figure out

thì cố gắng làm sao

how to replace the lawnmower

để thay thế cho máy cắt cỏ

on the playing field.

ở sân chơi.

These young ladies

Những cô gái nhỏ này

are living in a rice culture,

cũng sống trong vùng văn minh lúa nước,

but they know something that few people know in a rice culture.

nhưng chúng biết nhiều thứ mà hầu như không ai biết.

They know how to plant organic rice,

Chúng biết làm thế nào để trồng lúa hữu cơ,

they know how to look after it,

làm sao để chăm bón,

they know how to harvest and they know how to cook it.

làm sao để gặt hái và còn biết chế biến món ăn với nó nữa.

They're part of the rice cycle

Chúng chính là 1 phần trong chu kỳ trồng lúa,

and these skills will be valuable

và những kỹ năng đó

for them in their future.

sẽ rất có giá trị trong tương lai.

This young man is picking organic vegetables.

Cậu bé này gặt được rau hữu cơ.

We feed 400 people lunch every day

Chúng tôi làm bữa trưa cho 400 người mỗi ngày.

and it's not a normal lunch. There's no gas.

Và không phải là một bữa cơm bình thường; chúng tôi không xài gas.

Local Balinese women

Những phụ nữ địa phương ở Bali

cook the food on sawdust burners

nấu nướng bằng mùn cưa đốt cháy

using secrets that only their grandmothers know.

và sử dụng những bí quyết gia truyền.

The food is incredible.

Đồ ăn ở đây rất tuyệt.

Green School is a place of pioneers,

Ngôi Trường Xanh là một nơi của những người tiên phong,

local and global.

của địa phương của toàn cầu.

And it's a kind of microcosm

Và nó như là một thế giới nhỏ

of the globalized world.

của một thế giới được toàn cầu hóa.

The kids are from 25 countries.

Những đứa trẻ đến từ 25 quốc gia.

When I see them together,

Lần đầu nhìn thấy chúng,

I know that they're working out

tôi biết rằng chúng sẽ tìm ra cách

how to live in the future.

để sống trong tương lai.

Green School is going into its third year

Ngôi Trường Xanh đã hoạt động đến năm thứ 3

with 160 children.

với 160 đứa trẻ.

It's a school where you do learn reading --

Đây là trường dạy bằng đọc --

one of my favorites --

cũng là môn tôi thích nhất --

writing -- I was bad at it --

dạy viết -- tôi dở tệ môn này --

arithmetic.

và số học.

But you also learn other things.

Nhưng bạn cũng học được nhiều thứ khác.

You learn bamboo building.

Bạn học về xây nhà bằng tre.

You practice

Được học về

ancient Balinese arts.

những môn nghệ thuật của người Bali cổ.

This is called mud wrestling in the rice fields.

Đây được gọi là đấu vật trên bùn ở những đồng lúa.

The kids love it.

Những đứa trẻ rất thích trò này.

The mothers aren't quite convinced.

Những các bà mẹ thì không hài lòng cho lắm.

(Laughter)

(Tiếng cười)

We've done a lot of outrageous things in our lives,

Chúng ta đã và đang làm rất nhiều điều khó coi trong đời sống của mình,

and we said, okay, local, what does "local" mean?

và chúng ta bảo nhau rằng, được thôi, địa phương hóa. Nhưng địa phương hóa nghĩa là sao?

Local means

Địa phương hóa có nghĩa là

that 20 percent of the population of the school

20% số học sinh của trường

has to be Balinese,

phải là người Bali.

and this was a really big commitment.

Và đó là điều quan trọng.

And we were right.

Và chúng tôi đã đúng.

And people are coming forward

Và nhiều người

from all over the world

từ rất nhiều quốc gia khác nhau

to support the Balinese Scholarship Fund,

đến hỗ trợ cho Quỹ Học Bổng Bali,

because these kids will be Bali's next green leaders.

bởi vì những đứa trẻ này sắp tới sẽ trở thành những nhà lãnh đạo xanh của Bali.

The teachers are as diverse

Giáo viên cũng đến từ nhiều quốc gia

as the student body,

như các học sinh.

and the amazing thing

Và điều tuyệt vời là

is that volunteers are popping up.

có nhiều người tình nguyện.

A man came from Java

1 người đàn ông đến từ Java

with a new kind of organic agriculture.

với 1 nền nông nghiệp hữu cơ mới mẻ.

A woman came from Africa with music.

1 phụ nữa đến từ Châu Phi với âm nhạc của cô.

And together these volunteers and the teachers

Và những người tình nguyện và các giáo viên

are deeply committed

quan tâm sâu sắc

to creating a new generation

tới việc xây dựng một thế hệ mới

of global, green leaders.

của những nhà lãnh đạo xanh, toàn cầu.

The Green School effect --

Hiệu ứng của Ngôi Trường Xanh --

we don't know what it is.

chúng tôi cũng không biết đó là cái gì.

We need someone to come and study it.

Chúng tôi cần ai đó nghiên cứu về nó.

But what's happening, our learning-different kids --

Nhưng điều gì đang xảy ra, những đứa trẻ khó khăn trong học tập của chúng ta --

dyslexic --

gọi là thiểu năng trí tuệ (dyslexic) --

we've renamed them prolexic --

chúng tôi đổi tên thành prolexic --

are doing well in these beautiful, beautiful classrooms.

chúng đang học tập tại các lớp học ở đây.

And all the kids are thriving.

Và tất cả chúng đều rất háo hức.

And how did we do all this?

Và chúng tôi đã làm điều đó như thế nào?

On giant grass.

Chúng tôi dùng thứ này.

It's bamboo.

Đó là tre.

It comes out of the ground like a train.

Chúng lớn nhanh như thổi.

It grows as high as a coconut tree in two months

Chúng đạt chiều cao của một cây dừa trong 2 tháng.

and three years later it can be harvested

Và sau 3 năm thì có thể thu hoạch

to build buildings like this.

để xây nhà.

It's as strong and dense as teak

Nó rất đặc và chắc nhu gỗ tếch.

and it will hold up any roof.

Và chịu đựng được tất cả loại nóc nhà.

When the architects came, they brought us these things,

Khi những kiến trúc sư đến, họ mang cho chúng tôi những thứ này,

and you've probably seen things like this.

và ắt hẳn là bạn đã từng thấy chúng.

The yellow box was called the administration complex.

Cái hộp vàng là khu liên hợp quản trị.

(Laughter)

(Tiếng cười)

We squashed it, we rethought it,

Chúng tôi bàn tới bàn lui rất nhiều,

but mainly we renamed it

nhưng chủ yếu là chúng tôi đã đổi tên cho nó --

"the heart of school,"

trái tim của ngôi trường.

and that changed everything forever.

Và nó đã thay đổi mọi thứ.

It's a double helix.

Cái này gọi là vòng xoắn kép.

It has administrators in it

Các người quản lý ở trong đó

and many, many other things.

và nhiều thứ khác nữa.

And the problem of building it --

Và vấn đề nảy sinh khi xây dựng là --

when the Balinese workers

khi các công nhân Bali

saw long reams of plans,

nhìn thấy những cái lỗ khoan trong đồ án,

they looked at them and said, "What's this?"

họ mới thắc mắc và hỏi đây là cái gì.

So we built big models.

Và rồi chúng tôi làm một mô hình lớn.

We had them engineered by the engineers.

Được gia công bởi các kỹ sư.

And Balinese carpenters like this

Và những người thợ mộc Bali

measured them with their bamboo rulers,

đo đạc chúng với thước đo bằng tre,

selected the bamboo and built the buildings

chọn lọc và rồi xây dựng

using age-old techniques,

sử dụng những kỹ thuật đã lỗi thời,

mostly by hand.

và đa phần là làm bằng tay chân.

It was chaos.

Nó như một đống hỗn độn.

And the Balinese carpenters want to be as modern as we do,

Và những người thợ mộc Bali cũng muốn được tiên tiến như chúng ta

so they use metal scaffolding

nên họ sử dụng những dàn giáo bằng kim loại

to build the bamboo building

để xây công trình bằng tre này.

and when the scaffolding came down,

Và khi hoàn thành,

we realized that we had a cathedral,

chúng tôi mới nhận ra là chúng tôi vừa xây được một giáo đường,

a cathedral to green,

1 giáo đường hướng tới màu xanh,

and a cathedral to green education.

một giáo đường giáo dục xanh.

The heart of school has seven kilometers

Trung tâm của trường

of bamboo in it.

có tới 7 cây số chiều dài của tre.

From the time the foundations were finished,

Từ lúc nền móng được hoàn tất,

in three months it had roofs and floors.

trong 3 tháng là xong phần sàn và mái.

It may not be the biggest bamboo building in the world,

Có lẽ nó không phải là công trình bằng tre lớn nhất thế giới

but many people believe

nhưng nhiều người tin rằng

that it's the most beautiful.

đây là công trình đẹp nhất.

Is this doable in your community?

Liệu có thể làm được điều này trong cộng đồng của bạn không?

We believe it is.

Chúng tôi tin là có thể.

Green School is a model we built for the world.

Ngôi Trường Xanh là một hình mẫu mà chúng tôi xây dựng cho thế giới.

It's a model we built for Bali.

Là một hình mẫu chúng tôi xây dựng cho Bali.

And you just have to follow these simple, simple rules:

Và bạn chỉ cần nhớ những quy tắt đơn giản thôi:

be local,

hãy địa phương hóa,

let the environment lead

hãy để môi trường dẫn dắt

and think about

và nghĩ

how your grandchildren might build.

về con cháu cũng chúng ta sẽ xây dựng thế giới như thế nào.

So, Mr. Gore, thank you.

Thưa Ông Al Gore, rất cám ơn ông.

You ruined my life,

Ông đã hủy hoại đời tôi,

but you gave me an incredible future.

nhưng ông đã cho tôi một tương lai tuyệt vời.

And if you're interested in being involved

Và nếu bạn có hứng thú tham gia

in finishing Green School

hoàn tất Ngôi Trường Xanh

and building the next 50 around the world,

và xây dựng thêm 5-7 chục cái nữa khắp thế giới.

please come and see us.

hãy tới đây với chúng tôi.

Thank you.

Xin cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)