One year of turning the world inside out | JR

JR: Một năm thay đổi thế giới từ trong ra ngoài

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Translator: duc duy Reviewer: Hoan Hao Nguyen Mai

Twelve years ago, I was in the street writing my name

Mười hai năm trước, tôi ở trên đường viết tên của tôi

to say, "I exist."

để nói, "tôi tồn tại."

Then I went to taking photos of people to paste them on the street

Sau đó tôi đã đi để chụp ảnh của người dân để dán chúng trên đường phố

to say, "They exist."

để nói, "Họ tồn tại."

From the suburbs of Paris to the wall of Israel and Palestine,

Từ các vùng ngoại ô Paris đến những bức tường của Israel và Palestine,

the rooftops of Kenya

các mái nhà của Kenya

to the favelas of Rio,

đến những khu ổ chuột của Rio,

paper and glue -- as easy as that.

giấy và keo - dễ dàng như vậy

I asked a question last year:

Tôi hỏi một câu hỏi năm ngoái:

Can art change the world?

Nghệ thuật có thể thay đổi thế giới?

Well let me tell you,

Vâng, hãy để tôi nói cho bạn,

in terms of changing the world there has been a lot of competition this year,

về việc thay đổi thế giới đã có rất nhiều cuộc thi năm nay,

because the Arab Spring is still spreading,

bởi vì mùa xuân Ả Rập vẫn đang lan rộng,

the Eurozone has collapsed ... what else?

khu vực đồng Euro đã sụp đổ... còn những gì khác?

The Occupy movement found a voice,

Phong trào chiếm đóng tìm thấy tiếng nói,

and I still have to speak English constantly.

và tôi vẫn phải nói tiếng Anh liên tục.

So there has been a lot of change.

Vì vậy, đã có rất nhiều thay đổi.

So when I had my TED wish last year,

Vì vậy, năm ngoái khi được giải Điều ước TED năm ngoái

I said, look, I'm going to switch my concept.

Tôi nói, xem này, tôi sẽ chuyển đổi khái niệm của tôi.

You are going to take the photos.

Bạn sẽ chụp những hình ảnh.

You're going to send them to me.

Bạn sẽ gửi chúng cho tôi.

I'm going to print them and send them back to you.

Tôi sẽ in chúng và gửi chúng trở lại cho bạn.

Then you're going to paste them where it makes sense

Sau đó bạn sẽ dán chúng vào nơi có ý nghĩa với bạn

for you to place your own statement.

để đặt lời tuyên bố của riêng bạn.

This is Inside Out.

Đây là Inside Out (Từ trong ra ngoài).

One hundred thousand posters have been printed this year.

100.000 tấm áp phích đã được in năm nay.

Those are the kind of posters, let me show you.

Đó là những loại áp phích, hãy để tôi chỉ cho bạn.

And we keep sending more every day.

Và chúng tôi cứ gửi nhiều hơn mỗi ngày.

This is the size.

Đây là kích thước.

Just a regular piece of paper with a little bit of ink on it.

Chỉ cần một mảnh giấy với một chút chút mực in trên nó.

This one was from Haiti.

Cái này là từ Haiti.

When I launched my wish last year,

Khi tôi đưa ra mong muốn của tôi năm ngoái,

hundreds of people stood up and said they wanted to help us.

hàng trăm người đứng dậy và nói rằng họ muốn giúp chúng tôi.

But I say it has to be

Nhưng tôi nói nó phải

under the conditions I've always worked:

theo các điều kiện tôi luôn luôn làm

no credit, no logos, no sponsoring.

không có tín dụng, không có biểu tượng, không có tài trợ.

A week later, a handful of people were there ready to rock

Một tuần sau đó, một số ít người đã ở đó sẵn sàng để hành động

and empower the people on the ground

và trao quyền cho người dân trên mặt đất

who wanted to change the world.

những người muốn thay đổi thế giới.

These are the people I want to talk about to you today.

Đây là những người tôi muốn nói tới với bạn ngày hôm nay.

Two weeks after my speech, in Tunisia,

Hai tuần sau khi bài phát biểu của tôi, tại Tunisia,

hundreds of portraits were made.

hàng trăm bức chân dung được thực hiện.

And they pasted [over] every single portrait of the dictator

Và họ dán trên mỗi chân dung của nhà độc tài

[with] their own photos.

hình ảnh của họ.

Boom! This is what happened.

Bùm ! Đây là những gì đã xảy ra.

Slim and his friends went through the country

Slim và bạn bè của anh đã đi dọc đất nước

and pasted hundreds of photos everywhere

và dán hàng trăm hình ảnh ở khắp mọi nơi

to show the diversity in the country.

thể hiện sự đa dạng trong cả nước.

They really make Inside Out their own project.

Họ thực sự đã làm dự án Inside Out (Từ trong ra ngoài) thành của riêng họ.

Actually, that photo was pasted in a police station,

Trên thực tế, hình ảnh đó được dán ở một đồn cảnh sát,

and what you see on the ground

và những gì bạn thấy trên mặt đất

are ID cards of all the photos of people being tracked by the police.

là loại thẻ ID của tất cả các bức ảnh của người dân đang bị theo dõi bởi cảnh sát.

Russia. Chad wanted to fight against homophobia in Russia.

Nga. Chad muốn đấu tranh chống hội chứng Ghê Sợ Xu Hướng đồng Tính Luyến ái ở Nga.

He went with his friends in front of every Russian embassy in Europe

Ông đã đi với bạn bè của mình, ở phía trước mỗi đại sứ quán Nga ở châu Âu

and stood there with the photos

đứng đó với hình ảnh của họ

to say, "We have rights."

để nói rằng: "Chúng tôi có quyền."

They used Inside Out as a platform for protest.

Họ sử dụng Inside Out như là một nền tảng để kháng nghị.

Karachi, Pakistan.

Karachi, Pakistan.

Sharmeen is actually here.

Sharmeen thực sự ở đây.

She organized a TEDx action out there

Bà tổ chức một hành động TEDx

and made all the unseen faces of the city

và dán tất cả các khuôn mặt không nhìn thấy của thành phố

on the walls in her town.

trên các bức tường trong thành phố của mình.

And I want to thank her today.

Và hôm nay tôi muốn cảm ơn bà ấy.

North Dakota. Standing Rock Nation,

North Dakota. Khu bảo tồn người da đỏ Standing Rock,

in this Turtle Island, [unclear name] from the Dakota Lakota tribe

trong hòn đảo Rùa này, Digi Tu Geas từ bộ lạc Dakota Lakota

wanted to show that the Native Americans are still here.

muốn cho thấy rằng người Mỹ bản địa vẫn còn ở đây.

The seventh generation are still fighting for their rights.

Thế hệ thứ bảy vẫn đang chiến đấu cho quyền lợi của mình.

He pasted up portraits all over his reservation.

Ông dán lên bức chân dung trên tất cả lãnh thổ của mình

And he's here also today.

Và ông cũng ở đây ngày hôm nay.

Each time I get a wall in New York,

Mỗi lần tôi thấy một bức tường tại New York,

I use his photos to continue spreading the project.

Tôi sử dụng hình ảnh của ông để tiếp tục lan tỏa dự án.

Juarez: You've heard of the border --

Juarez: Bạn đã nghe nói về biên giới--

one of the most dangerous borders in the world.

một trong các biên giới nguy hiểm nhất trên thế giới.

Monica has taken thousands of portraits with a group of photographers

Monica đã chụp hàng ngàn bức chân dung với một nhóm các nhiếp ảnh gia

and covered the entire border.

và bao phủ toàn bộ biên giới.

Do you know what it takes to do this?

Bạn có biết những gì cần thiết để làm điều này không?

People, energy, make the glue, organize the team.

Con người, năng lượng, làm keo dán, tổ chức các nhóm.

It was amazing.

Nó thật tuyệt vời

While in Iran at the same time

Trong khi đồng thời ở Iran

Abololo -- of course a nickname --

Abololo--tất nhiên là một biệt hiệu--

has pasted one single face of a woman

đã dán gương mặt của một người phụ nữ

to show his resistance against the government.

để chống lại chính quyền.

I don't have to explain to you what kind of risk he took for that action.

Tôi không cần phải giải thích cho bạn những nguy hiểm ông nhận lấy cho hành động đó.

There are tons of school projects.

Hiện có cả tấn các dự án trường học.

Twenty percent of the posters we are receiving comes from schools.

Hai mươi phần trăm của các áp phích chúng tôi nhận được đến từ các trường học.

Education is so essential.

Giáo dục là rất cần thiết.

Kids just make photos in a class, the teacher receives them,

Trẻ em tạo các bức ảnh trong lớp học, giáo viên nhận được chúng,

they paste them on the school.

họ dán chúng vào các trường học.

Here they even got the help of the firemen.

Ở đây, họ thậm chí đã nhận được sự giúp đỡ của lính cứu hỏa

There should be even more schools doing this kind of project.

Nên có nhiều trường làm loại dự án này hơn.

Of course we wanted to go back to Israel and Palestine.

Tất nhiên chúng tôi muốn trở lại Israel và Palestine.

So we went there with a truck. This is a photobooth truck.

Vì vậy, chúng tôi đến đó với một chiếc xe tải. Đây là chiếc xe tải chụp ảnh

You go on the back of that truck, it takes your photo,

Bạn đi ra phía sau của chiếc xe tải, nó sẽ chụp ảnh bạn

30 seconds later take it from the side, you're ready to rock.

30 giây sau đó lấy ảnh từ bác tài xế, bạn đã sẵn sàng để hành động.

Thousands of people use them

Hàng nghìn người sử dụng chúng

and each of them signs up for a two-state peace solution

và mỗi người trong số họ tham gia cho một giải pháp hai nhà nước hòa bình

and then walk in the street.

và sau đó đi bộ trên đường phố.

This is march, the 450,000 march -- beginning of September.

Đây là cuộc hành quân, 450.000 người - bắt đầu từ tháng chín.

They were all holding their photo as a statement.

Họ giữ hình ảnh của mình như một tuyên bố.

On the other side, people were wrapping up streets, buildings.

Mặt khác, mọi người đã dán lên đường phố, các tòa nhà.

It's everywhere.

Nó ở khắp mọi nơi.

Come on, don't tell me that people aren't ready for peace out there.

Thôi nào, đừng nói với tôi rằng mọi người không sẵn sàng cho hòa bình ở đó

These projects took thousands of actions in one year,

Các dự án này đã thực hiện hàng ngàn hành động trong một năm,

making hundreds of thousands of people participating,

cuốn theo hàng trăm ngàn người tham gia,

creating millions of views.

tạo ra hàng triệu lượt xem.

This is the biggest global art participatory project that's going on.

Đây là dự án nghệ thuật có sự tham gia toàn cầu lớn nhất đang diễn ra.

So back to the question, "Can art change the world?"

Vì vậy, trở lại câu hỏi, "Nghệ thuật có thể thay đổi thế giới?"

Maybe not in one year. That's the beginning.

Có lẽ không phải trong một năm. Đó chỉ là sự khởi đầu.

But maybe we should change the question.

Nhưng có lẽ chúng ta nên thay đổi câu hỏi.

Can art change people's lives?

Nghệ thuật có thể thay đổi cuộc sống của mọi người?

From what I've seen this year, yes.

Từ những gì tôi đã nhìn thấy năm nay, có.

And you know what? It's just the beginning.

Và bạn biết không? Nó chỉ là sự khởi đầu

Let's turn the world inside out together.

Hãy biến thế giới Từ trong ra ngoài cùng nhau.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)