I'm not your inspiration, thank you very much | Stella Young

Stella Young: Tôi không phải là nguồn cảm hứng cho bạn đâu. Cảm ơn

Translator: Vi Phan Reviewer: Nhu PHAM

I grew up in a very small country town

Tôi sinh ra trong một thị trấn bé xíu

in Victoria.

ở bang Victoria.

I had a very normal, low-key kind of upbringing.

Tôi lớn lên trong điều kiện nuôi dạy bình thường.

I went to school, I hung out with my friends,

Tôi đi học, chơi với bạn bè,

I fought with my younger sisters.

cãi cọ với các em gái.

It was all very normal.

Tất cả đều rất đỗi bình thường.

And when I was 15, a member of my local community

Khi tôi lên 15, công chức địa phương

approached my parents

đến gặp cha mẹ tôi

and wanted to nominate me

và bày tỏ ý muốn đề cử tôi

for a community achievement award.

nhận giải thành tựu vì cộng đồng.

And my parents said, "Hm, that's really nice,

Cha mẹ tôi nói rằng: "Hm, thật tuyệt làm sao,

but there's kind of one glaring problem with that.

nhưng có một thực tế rõ ràng,

She hasn't actually achieved anything." (Laughter)

rằng con bé chẳng có thành tựu nào cả. (Cười)

And they were right, you know.

Họ nói đúng, bạn biết đấy.

I went to school, I got good marks,

Tôi tới trường, đạt điểm tốt,

I had a very low-key after school job

tôi có công việc bình thường sau giờ học,

in my mum's hairdressing salon,

tại tiệm làm tóc của mẹ tôi,

and I spent a lot of time watching

tôi dành nhiều thời gian xem phim

"Buffy the Vampire Slayer" and "Dawson's Creek."

"Buffy the Vampire Slayer" và "Dawson's Creek."

Yeah, I know. What a contradiction.

Vâng, tôi biết. Thật là ngược ngạo.

But they were right, you know.

Nhưng họ nói đúng.

I wasn't doing anything that was out of the ordinary

Tôi chưa từng làm

at all.

điều gì khác thường cả.

I wasn't doing anything that could be considered an achievement

Tôi chưa từng làm điều gì được xem là thành tựu

if you took disability out of the equation.

nếu như không tính đến sự tàn tật của mình.

Years later, I was on my second teaching round

Nhiều năm sau, tôi đi dạy

in a Melbourne high school,

tại một trường trung học ở Melbourne

and I was about 20 minutes into a year 11 legal studies class

khi dạy được khoảng 20 phút về nghiên cứu pháp luật

when this boy put up his hand and said,

một cậu nhỏ giơ tay:

"Hey miss, when are you going to start doing your speech?"

"Cô ơi, khi nào thì cô phát biểu?"

And I said, "What speech?"

"Bài phát biểu nào vậy?", tôi hỏi.

You know, I'd been talking them

Tôi đã nói với chúng

about defamation law for a good 20 minutes.

về luật chống phỉ báng được khoảng 20 phút.

And he said, "You know, like,

Thằng bé trả lời: "Đại loại là

your motivational speaking.

bài nói chuyện truyền cảm hứng.

You know, when people in wheelchairs come to school,

Khi ai đó ngồi xe lăn đến trường,

they usually say, like, inspirational stuff?"

họ thường nói những thứ truyền cảm hứng?"

(Laughter)

(Cười lớn)

"It's usually in the big hall."

"Thường là ở trong hội trường lớn"

And that's when it dawned on me:

Đó là lúc tôi nhận ra:

This kid had only ever experienced disabled people

Những đứa trẻ chỉ biết rằng những người tàn tật

as objects of inspiration.

là những đối tượng truyền cảm hứng.

We are not, to this kid --

Với đứa trẻ này,

and it's not his fault, I mean,

không phải lỗi của nó,

that's true for many of us.

điều này đúng với nhiều người.

For lots of us, disabled people are not our teachers

Với nhiều người chúng ta, người tàn tật không phải giáo viên

or our doctors or our manicurists.

hay bác sĩ hay thợ làm móng.

We're not real people. We are there to inspire.

Chúng tôi không phải người thật.- mà là người để truyền cảm hứng.

And in fact, I am sitting on this stage

Thực tế là, việc tôi đứng trên sân khấu này

looking like I do in this wheelchair,

trên chiếc xe lăn này,

and you are probably kind of expecting me

bạn chắc hẳn cũng mong tôi

to inspire you. Right? (Laughter)

sẽ truyền cảm hứng cho bạn. Phải không? (Cười lớn)

Yeah.

Yeah.

Well, ladies and gentlemen, I'm afraid

Vâng, thưa quý ông quý bà, tôi e rằng

I'm going to disappoint you dramatically.

tôi sẽ làm mọi người tổn thương trầm trọng.

I am not here to inspire you.

Tôi không ở đây để truyền cảm hứng.

I am here to tell you that we have been lied to

Tôi ở đây để nói với bạn rằng ta đã bị lừa

about disability.

về sự tàn tật.

Yeah, we've been sold the lie

Ta đã bị lừa

that disability is a Bad Thing, capital B, capital T.

rằng sự tàn tật là Điều Xấu, viết hoa chữ Đ và X.

It's a bad thing, and to live with a disability

Một điều xấu, và sống trong cơ thể tàn tật

makes you exceptional.

làm bạn trở nên cá biệt.

It's not a bad thing, and it doesn't

Đó không phải là điều xấu,

make you exceptional.

và nó không biến bạn thành cá biệt,

And in the past few years, we've been able

Vài năm gần đây, ta đã có thể

to propagate this lie even further

truyền bá sự lừa dối này thậm chí là còn xa hơn

via social media.

thông qua phương tiện truyền thông đại chúng.

You may have seen images like this one:

Bạn có thể đã thấy những thứ thế này:

"The only disability in life is a bad attitude."

Khiếm khuyết duy nhất trong cuộc sống

là một thái độ tồi." Hoặc: "Sự biện minh của bạn

Or this one: "Your excuse is invalid." Indeed.

Or this one: "Before you quit, try!"

không có giá trị." Thật vậy. Hay "Trước khi từ bỏ, hãy cố gắng!"

These are just a couple of examples,

Đây chỉ là một vài ví dụ,

but there are a lot of these images out there.

có rất nhiều hình tương tự ngoài kia.

You know, you might have seen the one,

Bạn có thể thấy

the little girl with no hands

một bé gái không có tay

drawing a picture with a pencil held in her mouth.

vẽ một bức tranh với cây bút chì trên miệng.

You might have seen a child running

Bạn có thể thấy một đứa trẻ

on carbon fiber prosthetic legs.

chạy trên đôi chân giả bằng sợi carbon.

And these images,

Những hình ảnh này,

there are lots of them out there,

rất nhiều ngoài kia,

they are what we call inspiration porn.

chúng tôi gọi là "phim heo" truyền cảm hứng.

(Laughter)

(Cười lớn)

Tôi sử dụng từ "phim heo" một cách có chủ ý,

And I use the term porn deliberately,

because they objectify one group of people

bởi vì họ sử dụng một nhóm người

for the benefit of another group of people.

cho lợi ích của một nhóm khác.

So in this case, we're objectifying disabled people

Trong trường hợp này, họ dùng người tàn tật

for the benefit of nondisabled people.

cho lợi ích của nhóm người không tàn tật.

The purpose of these images

Mục đích của những hình này

is to inspire you, to motivate you,

là để truyền cảm hứng, khuyến khích bạn

so that we can look at them

từ đó, ta có thể nhìn vào họ

and think, "Well, however bad my life is,

và nghĩ: "Vâng, dù cuộc sống của tôi có tệ thế nào,

it could be worse.

nó có thể đã tệ hơn.

I could be that person."

Mình có thể đã là người đó"

But what if you are that person?

Nhưng nếu bạn là những người đó thì sao?

I've lost count of the number of times that I've

Tôi đã không thể đếm xuể số lần

been approached by strangers

bị người lạ tiếp cận

wanting to tell me that they think I'm brave

nói với tôi là họ nghĩ tôi can đảm

or inspirational,

hay truyền cảm hứng,

and this was long before my work

chuyện này xảy ra từ rất lâu

had any kind of public profile.

trước khi tôi có lí lịch công khai.

They were just kind of congratulating me

Họ như thể chúc mừng tôi

for managing to get up in the morning

vì nỗ lực thức dậy vào buổi sáng

and remember my own name. (Laughter)

và nhớ được tên của mình. (Cười lớn)

And it is objectifying.

Cái này là khách quan.

These images, those images

Những hình ảnh

objectify disabled people

dùng người tàn tật

for the benefit of nondisabled people.

cho lợi ích của người bình thường.

They are there so that you can look at them

Họ ở đó nên bạn có thể nhìn vào họ

and think that things aren't so bad for you,

và nghĩ rằng vấn đề không quá tệ với mình,

to put your worries into perspective.

để quẳng đi nỗi lo sợ.

And life as a disabled person

Thực ra, cuộc sống của người tàn tật

is actually somewhat difficult.

hơi khó khăn một tí.

We do overcome some things.

Chúng tôi phải vượt qua một vài điều.

But the things that we're overcoming

Nhưng những điều mà chúng tôi đang vượt qua

are not the things that you think they are.

không như bạn nghĩ.

They are not things to do with our bodies.

Không có vấn đề gì với cơ thể của chúng tôi.

I use the term "disabled people" quite deliberately,

Tôi dùng từ "người tàn tật" là có chủ ý,

because I subscribe to what's called the social model of disability,

bởi vì tôi khá bất ngờ với hình mẫu xã hội về sự tàn tật,

which tells us that we are more disabled

rằng chúng tôi tàn tật bởi cách nhìn nhận của xã hội

by the society that we live in

hơn là vì thân thể và sự chuẩn đoán của chính mình.

than by our bodies and our diagnoses.

So I have lived in this body a long time.

Tôi sống với thân thể này trong thời gian dài

I'm quite fond of it.

và khá là thích nó.

It does the things that I need it to do,

Nó làm những thứ mà tôi muốn nó làm,

and I've learned to use it to the best of its capacity

và tôi học cách tận dụng nó, như bạn,

just as you have,

and that's the thing about those kids in those pictures as well.

đó là vấn đề của những đứa trẻ trong hình.

They're not doing anything out of the ordinary.

Chúng chẳng làm điều gì khác thường cả.

They are just using their bodies

Chúng chỉ sử dụng thân thể của chúng một cách tối ưu nhất mà thôi.

to the best of their capacity.

So is it really fair to objectify them

Có công bằng không khi nhìn nhận chúng

in the way that we do,

theo cách mà ta thường làm, khi chia sẻ những hình ảnh này?

to share those images?

People, when they say, "You're an inspiration,"

Mọi người, khi họ nói: "Bạn là nguồn cảm hứng"

they mean it as a compliment.

họ có ý khen ngợi.

Và tôi biết vì sao nó xảy ra.

And I know why it happens.

It's because of the lie, it's because we've been sold

Bởi vì sự lừa dối đó, vì ta đã gieo rắc sự lừa dối

this lie that disability makes you exceptional.

rằng tàn tật khiến bạn đặc biệt.

And it honestly doesn't.

Thực tế không phải vậy. Tôi biết bạn nghĩ gì.

And I know what you're thinking.

You know, I'm up here bagging out inspiration,

Tôi đứng trên này chối từ sự truyền cảm hứng,

and you're thinking, "Jeez, Stella,

và bạn nghĩ: "Ôi, Stella,

aren't you inspired sometimes by some things?"

không phải đôi khi bạn lấy cảm hứng từ một số điều sao?

And the thing is, I am.

Có chứ.

I learn from other disabled people all the time.

Tôi luôn học hỏi từ những người tàn tật khác.

I'm learning not that I am luckier than them, though.

Tôi không học được rằng mình may mắn hơn, dù là có.

I am learning that it's a genius idea

mà thay vào đó là ý tưởng thiên tài:

to use a pair of barbecue tongs

dùng kẹp thịt nướng

to pick up things that you dropped. (Laughter)

để nhặt những thứ mà tôi đánh rơi. (Cười lớn)

I'm learning that nifty trick where you can charge

Tôi học được mẹo sạc pin điện thoại

your mobile phone battery from your chair battery.

từ pin của xe lăn.

Genius.

Thiên tài.

We are learning from each others' strength and endurance,

Chúng tôi học hỏi từ thế mạnh và sức chịu đựng của nhau,

not against our bodies and our diagnoses,

chứ không phải chống lại thân thể hay triệu chứng.

but against a world that exceptionalizes

nhưng mà chống lại một thế giới mà cá biệt hoá

and objectifies us.

và khách quan hoá chúng tôi.

I really think that this lie that we've been sold

Tôi nghĩ rằng sự dối trá mà ta gieo rắc

about disability is the greatest injustice.

về sự tàn tật là sự bất công to lớn nhất.

It makes life hard for us.

Nó khiến cuộc sống của chúng tôi trở nên khó khăn hơn.

And that quote, "The only disability in life

Và câu nói: "Khiếm khuyết duy nhất

is a bad attitude,"

trong cuộc sống là một thái độ tồi,"

the reason that that's bullshit

lí do thật là vớ vẩn

is because it's just not true,

bởi vì nó không đúng,

because of the social model of disability.

bởi vì hình mẫu xã hội về sự tàn tật là sai.

No amount of smiling at a flight of stairs

Cười vào bậc thang không biến nó thành con đường.

has ever made it turn into a ramp.

Never. (Laughter) (Applause)

Không bao giờ. (Cười lớn) (Vỗ tay)

Smiling at a television screen

Cười vào màn hình ti vi

isn't going to make closed captions appear

cũng không thể làm phụ đề xuất hiện

for people who are deaf.

No amount of standing in the middle of a bookshop

Không ai đứng giữa hiệu sách

and radiating a positive attitude

và lan truyền thái độ tích cực

is going to turn all those books into braille.

sẽ biến tất cả những quyển sách thành sách chữ nổi.

It's just not going to happen.

Không thể nào.

I really want to live in a world

Tôi muốn sống trong một thế giới

where disability is not the exception, but the norm.

nơi người tàn tật - không là ngoại lệ, mà là chuẩn mực.

I want to live in a world where a 15-year-old girl

Tôi muốn sống trong một thế giới

sitting in her bedroom

nơi bé gái 15 tuổi ngồi trên giường

watching "Buffy the Vampire Slayer"

xem phim "Buffy the Vampire Slayer"

isn't referred to as achieving anything

không được xem như là "có thành tựu"

because she's doing it sitting down.

vì nó chỉ đang ngồi xem phim.

I want to live in a world

Tôi muốn sống trong thế giới

where we don't have such low expectations

nơi ta bày tỏ sự tôn trọng

of disabled people

đối với người tàn tật

that we are congratulated for getting out of bed

như thể chúc mừng họ tự ra khỏi giường

and remembering our own names in the morning.

và nhớ được tên mình vào buổi sáng

I want to live in a world where we value genuine achievement

Tôi muốn sống trong thế giới nơi ta trân trọng

for disabled people,

những thành tựu thực của người tàn tật,

and I want to live in a world

tôi muốn sống trong thế giới

where a kid in year 11 in a Melbourne high school

nơi một đứa trẻ 11 tuổi ở trường trung học Melbourne

is not one bit surprised

không bất ngờ

that his new teacher is a wheelchair user.

khi cô giáo của nó ngồi trên một chiếc xe lăn.

Disability doesn't make you exceptional,

Sự tàn tật không khiến bạn trở thành ngoại lệ,

but questioning what you think you know about it does.

nhưng chất vấn bản thân về nó sẽ khiến bạn trở thành ngoại lệ.

Thank you.

Cảm ơn

(Applause)

(Vỗ tay)