Inside the fight against Russia's fake news empire | Olga Yurkova

Çeviri: Emre Altınok Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

2014, July 5,

5 Haziran 2014,

the Ukrainian army entered Sloviansk city in eastern Ukraine.

Ukrayna ordusu doğu Ukrayna'daki Sloviansk şehrine girdi.

They gathered all the locals in Lenin Square.

Yerel halkı Lenin Meydanı'na topladılar.

Then, they organized the public crucifixion

Daha sonra Rusya taraftarı milis güçlerinden birinin oğlunu

of the son of a pro-Russia militant.

orada, halkın gözleri önünde çarmıha gerdiler.

He was only three years old.

Oğlan ancak üç yaşındaydı.

Refugee Galina Pyshnyak told this story to Russia's First TV channel.

Mülteci Galina Pyshnyak bu hikâyeyi Rusya birinci devlet kanalına anlattı.

In fact, this incident never happened.

Gerçekte bu olay hiç yaşanmadı.

I visited Sloviansk.

Ben Sloviansk'ı ziyaret ettim.

There is no Lenin Square.

Orada Lenin Meydanı yok.

In reality, Galina's husband was an active pro-Russia militant in Donbass.

Gerçekte Galina'nın kocası Donbass'da çalışan bir Rusya taraftarı milisti.

This is just one of many examples.

Bu birçok örnekten sadece biri.

Ukraine has been suffering from Russian propaganda and fake news

Ukrayna dört yıldır Rus propagandası ve yalan haberlerinin

for four years now,

acısını çekmektedir.

but Russia is not the only player in this space.

Ama sadece Rusya bu oyunu oynamıyor.

Fake news is happening all around the world.

Yalan haberler dünyanın her tarafında yayınlanıyor.

We all know about fake news.

Herkes yalan haberin ne olduğunu bilir.

We see it and read it all the time.

Her zaman her yerde görür ve okuruz.

But the thing about fake news

Yalan haberi normalinden ayrıştıran özellik

is that we don't always know what is fake and what is real,

onu okuduğumuzda gerçek mi yalan mı bilmememizdir.

but we base our decisions on facts we get from the press and social media.

Kararlarımızı basın ve sosyal medyadan edindiğimiz bilgilere göre veririz.

When facts are false,

Bilgiler hatalıysa

decisions are wrong.

yanlış kararlar veririz.

A lot of people stop believing anyone at all

Birçok insan artık kimseye inanmıyor.

and this is even more dangerous.

Bu, daha da tehlikeli bir durum.

They easily become prey to populists in elections,

Seçimlerde kolaylıkla çoğulcuların yemi oluyorlar.

or even take up arms.

Hatta bazen silahlanıyorlar bile.

Fake news is not only bad for journalism.

Yalan haber sadece gazetecilik için kötü değil.

It's a threat for democracy and society.

Demokrasi ve toplum için de bir tehdit.

Four years ago, unmarked soldiers

Dört yıl evvel işaretsiz askerler

entered the Crimean Peninsula,

Kırım Yarımadası'na girdi.

and at the same time,

Aynı süre zarfında

Russian media was going crazy with fake news about Ukraine.

Rus medyası Ukrayna hakkında çılgıncasına yalan haber üretmekle meşguldü.

So a group of journalists, including me,

Benim de dâhil olduğum bir grup gazeteci

started a website to investigate this fake news.

bu yalan haberleri incelemek için bir websitesi kurduk.

We called it StopFake.

Adını StopFake (SahteliğiDurdur) koyduk.

The idea was simple:

Fikir basitti:

take a piece of news, check it with verifiable proof

bir haberin bir parçasını alıp fotoğraf, video ve diğer güçlü

like photos, videos and other strong evidence.

kanıtlar gibi doğrulanabilir kanıtlarla denetlemek.

If it turns out to be fake, we put it on our website.

Eğer sahte çıkarsa sitemize koyuyoruz.

Now, StopFake is an informational hub

StopFake propagandayı

which analyzes propaganda in all its phases.

her aşamasında inceleyen bir veri aktarım merkezi.

We have 11 language versions, we have millions of views,

11 dilde iletişim kuran, milyonların izlediği bir sitemiz var.

We have taught more than 10,000 people

10.000'den fazla kişiye

how to distinguish true from false.

doğruyu yanlıştan ayırt etmeyi öğrettik.

And we teach fact checkers all around the world.

Bütün dünyada içerik teyit edenlere eğitimler veriyoruz.

StopFake has uncovered more than 1,000 fakes about Ukraine.

StopFake Ukrayna hakkında 1.000'den fazla yalan haber ayrıştırabildi.

We've identified 18 narratives

Ukrayna Devleti,

created using this fake news,

darbe vasıtasıyla başa geçen bir cunta rejimidir,

such as Ukraine is a fascist state,

faşist bir devlettir,

a failed state,

başarısız bir devlettir

a state run by a junta who came to power as a result of a coup d'état.

gibi yalan haberleri yazabilmek için oluşturulan 18 hikâye tespit ettik.

We proved that it's not bad journalism;

Kötü gazetecilik olmadığını

it's a deliberate act of misinformation.

ancak bilinçli bir yanlış bilgilendirme olduğunu ispatladık.

Fake news is a powerful weapon in information warfare,

Yalan haber, istihbarat savaşında güçlü bir silah.

but there is something we can do about it.

Ama ona karşı yapabileceğimiz bir şey var.

We all have smartphones.

Hepimizin akıllı telefonu var.

When we see something interesting, it's often automatic.

İlginç bir şey gördüğümüzde genellikle otomatik olarak bunu yaparız.

We just click and pass it along.

Klikleyip paylaşırız.

But how can you not be a part of fake news?

Yalan habere nasıl alet olmayız?

First, if it's too dramatic, too emotional, too clickbait,

Öncelikle çok çarpıcıysa, çok duygusal, çok tık tuzağıysa

then it's very likely that it isn't true.

büyük ihtimalle gerçek değildir.

The truth is boring sometimes.

Gerçek sıkıcı olabiliyor kimi zaman.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Manipulations are always sexy.

Manipülasyon çok seksi olur.

They are designed to captivate you.

Sizi ele geçirmek için tasarlanmışlardır.

Do your research.

Araştırmalarınızı yapın.

This is the second point, very simple.

Bu ikinci odak noktamız. Çok basit.

Look at other sites.

Başka sitelere de bakın.

Check out alternative news sources.

Alternatif haber kaynaklarına bakın.

Google names, addresses, license plates, experts and authors.

Google da isim, adres, plaka, eksper ve teklifleri aratın.

Don't just believe, check.

Hemen inanmayın. Teyit edin.

It's the only way to stop this culture of fake news.

Bu yalan haber kültürünü durdurmanın tek yolu.

This information warfare is not only about fake news.

Bu istihbarat savaşı sadece yalan haber hakkında değil.

Our society depends on trust:

Toplumumuz güvene dayanıyor:

trust in our institutions,

Kurumlarımıza duyduğumuz güven

in science,

bilime,

trust in our leaders,

önderlerimize

trust in our news outlets.

ve haber kaynaklarımıza.

And it's on us to find a way to rebuild trust,

Güveni yeniden oluşturmanın yolunu bulmak bizim sorumluluğumuz

because fake news destroys it.

çünkü yalan haber onu yok ediyor.

So ask yourself,

Kendinize şunu sorun:

what have you lost your faith in?

Neye inancınızı kaybettiniz?

Where has trust been ruined for you?

Neye güveniniz paramparça oldu?

And what are you going to do about it?

Bu uğurda ne yapmayı düşünüyorsunuz?

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)