Inside the fight against Russia's fake news empire | Olga Yurkova

Translator: Angeline Nguyen Reviewer: 24 Anh

Ngày 5 tháng 7 năm 2014,

Quân đội Ukraine tiến vào thành phố Sloviansk ở phía đông đất nước.

2014, July 5,

Họ tập trung toàn bộ người dân tại quảng trường Lenin.

the Ukrainian army entered Sloviansk city in eastern Ukraine.

Sau đó, họ tổ chức một buổi đóng đinh công khai

They gathered all the locals in Lenin Square.

đối với trai của một quân nhân ủng hộ Nga.

Cậu bé chỉ mới ba tuổi.

Then, they organized the public crucifixion

Galina Pyshnyak, một người tị nạn, đã kể lại câu chuyện này

of the son of a pro-Russia militant.

trên kênh First TV của Nga.

He was only three years old.

Thật ra, vụ việc trên chưa từng tồn tại.

Refugee Galina Pyshnyak told this story to Russia's First TV channel.

Tôi đã ghé thăm Sloviansk.

Không hề có quảng trường Lenin.

In fact, this incident never happened.

Trên thực tế, chồng của Galina là một quân nhân ủng hộ Nga

đang hoạt động tại Donbass.

I visited Sloviansk.

There is no Lenin Square.

Đây chỉ là một trong số nhiều trường hợp.

In reality, Galina's husband was an active pro-Russia militant in Donbass.

Ukraine đã phải hứng chịu những lời tuyên truyền, tin tức sai lệch

từ người Nga trong bốn năm qua,

This is just one of many examples.

tuy nhiên Nga không phải là kẻ gây chuyện duy nhất.

Ukraine has been suffering from Russian propaganda and fake news

Tin giả xuất hiện khắp nơi trên thế giới.

for four years now,

but Russia is not the only player in this space.

Chúng ta đều biết về tin giả.

Chúng ta thấy và đọc nó mọi lúc.

Fake news is happening all around the world.

Nhưng điều đáng ngại về tin giả

là không phải lúc nào chúng ta cũng biết điều gì là thật và điều gì là giả,

We all know about fake news.

We see it and read it all the time.

nhưng chúng ta lại phải đưa ra quyết định

But the thing about fake news

dựa trên những thứ ta cho là thật từ báo chí và truyền thông.

is that we don't always know what is fake and what is real,

Khi sự thật là giả,

but we base our decisions on facts we get from the press and social media.

quyết định sẽ sai lầm.

Nhiều người vì thế sẽ trở nên đa nghi với tất cả mọi người

When facts are false,

và điều này thậm chí còn nguy hiểm hơn.

decisions are wrong.

Họ dễ trở thành con mồi cho những người theo chủ nghĩa dân túy

A lot of people stop believing anyone at all

trong các cuộc bầu cử,

hay thậm chí cầm vũ khí chống trả.

and this is even more dangerous.

Tin giả không chỉ làm tổn hại đến báo chí.

They easily become prey to populists in elections,

Nó là mối đe dọa cho cả chế độ dân chủ và cộng đồng.

or even take up arms.

Bốn năm trước, những người lính vô danh

Fake news is not only bad for journalism.

đã tiến vào bán đảo Crimean,

It's a threat for democracy and society.

và cùng lúc đó,

Four years ago, unmarked soldiers

truyền thông Nga trở nên điên đảo vì những tin tức giả về Ukraine.

entered the Crimean Peninsula,

Do đó một nhóm những nhà báo, gồm cả tôi,

and at the same time,

Russian media was going crazy with fake news about Ukraine.

đã dựng lên một trang web chuyên điều tra về tin giả này.

Chúng tôi gọi đó là StopFake.

So a group of journalists, including me,

Ý tưởng rất đơn giản:

started a website to investigate this fake news.

chọn ra một mẩu tin tức,

kiểm tra nó với những bằng chứng có thể xác minh được

We called it StopFake.

như ảnh, video và những bằng chứng rõ ràng khác.

The idea was simple:

Nếu đó là tin giả, chúng tôi sẽ đăng lên trang web.

take a piece of news, check it with verifiable proof

like photos, videos and other strong evidence.

Hiện tại, StopFake là một trung tâm tin tức,

nơi phân tích những lời tuyên truyền về mọi phương diện của chúng.

If it turns out to be fake, we put it on our website.

Now, StopFake is an informational hub

Chúng tôi có 11 phiên bản ngôn ngữ,

hàng triệu lượt xem.

which analyzes propaganda in all its phases.

Chúng tôi đã giúp hơn 10.000 người

We have 11 language versions, we have millions of views,

cách phân biệt đâu là thật và đâu là giả.

Chúng tôi cũng đào tạo các chuyên gia kiểm tra tin tức trên toàn thế giới.

We have taught more than 10,000 people

how to distinguish true from false.

StopFake đã lật tẩy hơn 1.000 tin giả về Ukraine.

And we teach fact checkers all around the world.

Chúng tôi đã nhận diện 18 bài tường thuật

StopFake has uncovered more than 1,000 fakes about Ukraine.

được tạo nên từ những tin tức sai lệch,

chẳng hạn Ukraine là một nước phát xít,

We've identified 18 narratives

một đất nước đại bại,

created using this fake news,

được điều hành bởi chính quyền ra đời từ cuộc đảo chính.

such as Ukraine is a fascist state,

Chúng tôi chứng minh rằng đó không chỉ là loại báo chí xấu xa;

a failed state,

mà là một hành động có chủ đích nhằm chuyển hướng thông tin.

a state run by a junta who came to power as a result of a coup d'état.

Tin giả là một thú vũ khí mạnh mẽ trong chiến trường thông tin,

We proved that it's not bad journalism;

nhưng không phải là chúng ta không có cách.

it's a deliberate act of misinformation.

Chúng ta đều có điện thoại thông minh.

Fake news is a powerful weapon in information warfare,

Khi thấy một điều gì thú vị, ta thường sẽ vô thức hành động.

but there is something we can do about it.

Ta chỉ việc nhấn vào và bắt đầu truyền tai nhau.

Nhưng làm thế nào để bạn thoát khỏi dây chuyền tin giả này?

We all have smartphones.

When we see something interesting, it's often automatic.

Đầu tiên, nếu nó quá kịch tính, quá cảm động, quá mồi chài,

We just click and pass it along.

But how can you not be a part of fake news?

thì rất có vẻ là nó không chính xác.

First, if it's too dramatic, too emotional, too clickbait,

Sự thật đôi khi khá nhàm chán.

(Tiếng cười)

Sự ngụy tạo thì luôn quyến rũ.

then it's very likely that it isn't true.

Chúng được tạo ra để mê hoặc bạn.

The truth is boring sometimes.

Vì vậy hãy tự tìm hiểu.

(Laughter)

Đây là luận điểm thứ hai, rất đơn giản.

Manipulations are always sexy.

Tìm kiếm những trang tin khác.

They are designed to captivate you.

Kiểm tra những nguồn tin thay thế.

Do your research.

Tra Google về tên, địa điểm, biển số xe, các chuyên gia và tác giả.

This is the second point, very simple.

Look at other sites.

Check out alternative news sources.

Đừng vội tin, hãy kiểm tra.

Đó là cách duy nhất để chấm dứt văn hóa tin giả.

Google names, addresses, license plates, experts and authors.

Cuộc chiến thông tin này không chỉ là về tin giả.

Don't just believe, check.

It's the only way to stop this culture of fake news.

Cộng đồng của ta dựa trên sự tin tưởng:

Tin vào tổ chức của chúng ta,

This information warfare is not only about fake news.

vào khoa học,

tin vào những nhà lãnh đạo,

Our society depends on trust:

tin vào các kênh tin tức.

trust in our institutions,

Và điều đó phụ thuộc vào chính chúng ta để tìm cách xây dựng lại niềm tin,

in science,

trust in our leaders,

bởi tin giả đã hủy hoại nó.

trust in our news outlets.

Vì vậy hãy tự đặt ra câu hỏi,

And it's on us to find a way to rebuild trust,

bạn đã đánh mất niềm tin vào điều gì?

because fake news destroys it.

Sự tin tưởng đã bị hủy hoại ở nơi nào đối với bạn?

So ask yourself,

Và bạn sẽ làm gì với điều đó?

what have you lost your faith in?

Cảm ơn mọi người.

(Tiếng vỗ tay)

Where has trust been ruined for you?

And what are you going to do about it?

Thank you.

(Applause)