Do we see reality as it is? | Donald Hoffman | TED

Çeviri: Semih Şimşek Gözden geçirme: Şâkir Aşçı

I love a great mystery,

Sevdiğim büyük bir gizem var.

and I'm fascinated by the greatest unsolved mystery in science,

Bilimdeki bu en büyük çözülmemiş gizem beni büyüledi,

perhaps because it's personal.

belki de kişisel olmasından kaynaklanıyor.

It's about who we are,

Bu gizem, bizim kim olduğumuzla alakalı.

and I can't help but be curious.

Merak etmeden duramıyorum.

The mystery is this:

İşte merak edilen şey:

What is the relationship between your brain

Beynimiz ve bilinçli deneyimlerimiz

and your conscious experiences,

arasında nasıl bir ilişki var?

such as your experience of the taste of chocolate

Mesela çikolata tadının veya kadifeye

or the feeling of velvet?

dokunduğunuzdaki hissin deneyimi?

Now, this mystery is not new.

Öncelikle, bu gizem yeni değil.

In 1868, Thomas Huxley wrote,

1868'de Thomas Huxley söyle demiştir:

"How it is that anything so remarkable as a state of consciousness comes about

"Bilinçli hâl kadar olağanüstü bir şeyin garip sinir dokusunun

as the result of irritating nervous tissue

sonucunda ortaya çıkması,

is just as unaccountable

Alaaddin’in lambasını

as the appearance of the genie when Aladdin rubbed his lamp."

ovuşturmasıyla cinin görünmesi kadar anlaşılmazdır."

Now, Huxley knew that brain activity

Huxley, beyin faaliyetlerinin ve

and conscious experiences are correlated,

bilinçli deneyimlerin birbiriyle ilişkili olduğunu biliyordu

but he didn't know why.

ama nedenini bilmiyordu.

To the science of his day, it was a mystery.

Onun zamanındaki bilim için bu bir gizemdi.

In the years since Huxley,

Huxley'den beri bilim,

science has learned a lot about brain activity,

beyin faliyetleri hakkında çok şey öğrendi,

but the relationship between brain activity

ama beyin faaliyetleri ve

and conscious experiences is still a mystery.

bilinçli deneyimler arasındaki ilişki hâlâ gizemini koruyor.

Why? Why have we made so little progress?

Neden? Neden bu kadar az ilerleme kaydettik?

Well, some experts think that we can't solve this problem

Bazı uzmanlara göre bu gizemi, gereken kavrayış ve zekâdan

because we lack the necessary concepts and intelligence.

yoksun olduğumuz için çözemeyiz.

We don't expect monkeys to solve problems in quantum mechanics,

Kuantum mekaniğindeki sorunları maymunların çözmesini ummadığımız gibi

and as it happens, we can't expect our species to solve this problem either.

bu sorunu da bizim türümüzün çözmesini umamayız.

Well, I disagree. I'm more optimistic.

Buna katılmıyorum, ben daha iyimserim.

I think we've simply made a false assumption.

Bence, biz yanlış bir kanıya vardık.

Once we fix it, we just might solve this problem.

Ancak bundan kurtulduğumuzda, bu sorunu çözebiliriz.

Today, I'd like tell you what that assumption is,

Bugün, size bu kanının ne olduğunu,

why it's false, and how to fix it.

neden yanlış olduğunu ve nasıl kurtulacağımızı anlatacağım.

Let's begin with a question:

Hadi, bir soruyla başlayalım:

Do we see reality as it is?

Gerçekliği olduğu gibi mi görüyoruz?

I open my eyes

Gözlerimi açıyorum

and I have an experience that I describe as a red tomato a meter away.

ve bir metre uzaktakinin kırmızı bir domates olduğunu anlıyorum.

As a result, I come to believe that in reality,

Sonuç olarak, bunun gerçekliğine inanmaya başlıyorum;

there's a red tomato a meter away.

bir metre ötede bir kırmızı domates var.

I then close my eyes, and my experience changes to a gray field,

Sonra gözlerimi kapatıyorum ve deneyimim gri bir alana dönüşüyor,

but is it still the case that in reality, there's a red tomato a meter away?

ama gerçekten hâlâ bir metre ötede kırmızı bir domates var mı?

I think so, but could I be wrong?

Sanırım var, ama olmayabilir de mi?

Could I be misinterpreting the nature of my perceptions?

Algılarımın doğasını yanlış yorumluyor olabilir miyim?

We have misinterpreted our perceptions before.

Daha önce algılarımızı yanlış yorumladık.

We used to think the Earth is flat, because it looks that way.

Eskiden Dünya'nın düz olduğunu düşünürdük, çünkü öyle gözüküyordu.

Pythagorus discovered that we were wrong.

Pisagor, yanlış olduğumuzu keşfetti.

Then we thought that the Earth is the unmoving center of the Universe,

Sonra Dünya'nın Evren'in hareket etmeyen merkezi olduğunu düşündük,

again because it looks that way.

yine çünkü öyle gözüküyordu.

Copernicus and Galileo discovered, again, that we were wrong.

Kopernik ve Galileo da yanlış olduğumuzu keşfetti.

Galileo then wondered if we might be misinterpreting our experiences

Galileo daha sonra deneyimlerimizi yanlış yorumlayıp yorumlamadığımızı merak etti.

in other ways.

He wrote: "I think that tastes, odors, colors, and so on

Şöyle demişti:

"Tatlar, kokular, renkler ve bunlara benzer

reside in consciousness.

şeyler bilincimizde bulunur.

Hence if the living creature were removed, all these qualities would be annihilated."

Bu sebeple, eğer yaşayan varlıklar yok olursa tüm bu değerler de yok olmuş olur."

Now, that's a stunning claim.

Bu baş döndürücü bir iddia.

Could Galileo be right?

Galileo haklı olabilir mi?

Could we really be misinterpreting our experiences that badly?

Algılarımızı bu denli kötü yorumluyor olabilir miyiz?

What does modern science have to say about this?

Modern bilim bu konuda neler söyleyebilir?

Well, neuroscientists tell us that about a third of the brain's cortex

Sinirbilimciler, bize beyin kabuğunun yaklaşık üçte birinin

is engaged in vision.

görme ile meşgul olduğunu söylüyor.

When you simply open your eyes and look about this room,

Şöyle bir gözlerinizi açıp bu odaya baktığınızda,

billions of neurons and trillions of synapses are engaged.

milyarlarca sinir hücresi ve trilyonlarca sinaps harekete geçiyor.

Now, this is a bit surprising,

Bu biraz şaşırtıcı,

because to the extent that we think about vision at all,

çünkü görme işini düşündüğümüzde,

we think of it as like a camera.

bunu bir kamera gibi düşünüyoruz.

It just takes a picture of objective reality as it is.

Gerçekliğin resmini olduğu gibi çekiyor.

Now, there is a part of vision that's like a camera:

Tamam, görme işinde kameraya benzeyen bir taraf var:

the eye has a lens that focuses an image on the back of the eye

Gözün arkasında görüntüye odaklanan

where there are 130 million photoreceptors,

130 milyon ışık alıcısının olduğu bir lens var,

so the eye is like a 130-megapixel camera.

yani gözümüz 130 megapiksellik bir kamera gibi.

But that doesn't explain the billions of neurons

Ama bu milyarlarca sinir hücresinin ve trilyonlarca sinapsın görme işiyle

and trillions of synapses that are engaged in vision.

ne alakası olduğunu açıklamıyor.

What are these neurons up to?

Bu sinir hücreleri neyin peşinde?

Well, neuroscientists tell us that they are creating, in real time,

Sinirbilimciler bize, gördüğümüz bütün biçimleri, nesneleri, renkleri

all the shapes, objects, colors, and motions that we see.

ve hareketleri onların oluşturduğunu söylüyor.

It feels like we're just taking a snapshot of this room the way it is,

Bize sadece bu odanın şipşak fotoğrafını çekiyormuşuz gibi geliyor,

but in fact, we're constructing everything that we see.

ama aslında, gördüğümüz her şeyi oluşturuyoruz.

We don't construct the whole world at once.

Bütün dünyayı tek seferde oluşturmuyoruz tabii,

We construct what we need in the moment.

o anda ihtiyacımız olanı oluşturuyoruz.

Now, there are many demonstrations that are quite compelling

Gördüğümüz şeyi bizim oluşturduğumuza dair

that we construct what we see.

oldukça ikna edici kanıtlar var.

I'll just show you two.

Size sadece ikisini göstereceğim.

In this example, you see some red discs with bits cut out of them,

Bu örnekte, kesik parçaları olan birkaç kırmızı daire görüyorsunuz.

but if I just rotate the disks a little bit,

Fakat bu daireleri yalnızca birazcık döndürürsem,

suddenly, you see a 3D cube pop out of the screen.

birden üç boyutlu bir küp görüyorsunuz.

Now, the screen of course is flat,

Ekran tabii ki düz,

so the three-dimensional cube that you're experiencing

demek ki gördüğünüz üç boyutlu küpü

must be your construction.

siz kendiniz oluşturuyorsunuz.

In this next example,

Sıradaki örnekte,

you see glowing blue bars with pretty sharp edges

gördüğünüz oldukça belirgin kenarlı, parlayan mavi şeritler

moving across a field of dots.

noktalı bir alanda ilerliyor.

In fact, no dots move.

Aslında noktalar hareket etmiyor.

All I'm doing from frame to frame is changing the colors of dots

Yaptığım tek şey, görüntü karesindeki noktaların rengini değiştirmek,

from blue to black or black to blue.

siyahtan maviye, maviden siyaha.

But when I do this quickly,

Ama bunu hızlı bir şekilde yaptığımda,

your visual system creates the glowing blue bars

görme sisteminiz, belirgin kenarlı,

with the sharp edges and the motion.

parlayan mavi şeritler oluşturuyor.

There are many more examples, but these are just two

Daha bir sürü örnek verilebilir ama sadece bu ikisi bile

that you construct what you see.

gördüğümüz şeyi oluşturduğumuzu gösterir.

But neuroscientists go further.

Ama sinirbilimciler daha ileri gidiyorlar.

They say that we reconstruct reality.

Bizim, gerçekliği yeniden oluşturduğumuzu söylüyorlar.

So, when I have an experience that I describe as a red tomato,

Yani kırmızı bir domates olarak tanımladığımı deneyimime göre,

that experience is actually an accurate reconstruction

bu deneyim aslında, bakmasam da var olacak

of the properties of a real red tomato

gerçek kırmızı bir domatesin

that would exist even if I weren't looking.

özelliklerinin yeniden oluşturulmasıdır.

Now, why would neuroscientists say that we don't just construct,

Peki neden sinirbilimciler yalnızca oluşturmakla kalmayıp

we reconstruct?

yeniden oluşturduğumuzu söylüyor?

Well, the standard argument given

Öne çıkan görüş

is usually an evolutionary one.

genellikle evrimsel olandır.

Those of our ancestors who saw more accurately

Atalarımızdan daha iyi görenlerin

had a competitive advantage compared to those who saw less accurately,

iyi görmeyenlere karşı rekabetçi üstünlükleri vardı,

and therefore they were more likely to pass on their genes.

bu yüzden iyi görenlerin genlerini aktarması daha olasıdır.

We are the offspring of those who saw more accurately,

Bizler, iyi görenlerin yavrularıyız ve

and so we can be confident that, in the normal case,

bu yüzden normal şartlarda algılarımızın

our perceptions are accurate.

kusursuz olduğundan emin olabiliriz.

You see this in the standard textbooks.

Bunu standart ders kitaplarında görebilirsiniz.

One textbook says, for example,

Bir ders kitabında diyor ki:

"Evolutionarily speaking,

"Evrimsel olarak konuşursak,

vision is useful precisely because it is so accurate."

görme duyusu, kusursuz olduğu için işimize yarar."

So the idea is that accurate perceptions are fitter perceptions.

Yani, kusursuz algılar daha uygun algılardır.

They give you a survival advantage.

Size hayatta kalma üstünlüğü verirler.

Now, is this correct?

Şimdi, bu doğru mu?

Bu, evrim kuramının doğru yorumu mu?

Is this the right interpretation of evolutionary theory?

Well, let's first look at a couple of examples in nature.

Hadi ilk önce, bunun doğadaki birkaç örneğine bakalım.

The Australian jewel beetle

Avustralya altın kın kanatlısı

is dimpled, glossy and brown.

girintili, parlak ve kahverengidir.

The female is flightless.

Dişisi uçamaz.

The male flies, looking, of course, for a hot female.

Erkeği uçar ve tabii ki çekici bir dişi arar.

When he finds one, he alights and mates.

Bulduğunda ise yere iner ve çiftleşir.

There's another species in the outback,

Ve uzaklarda bir de başka bir tür var:

Homo sapiens.

Homo sapiens.

The male of this species has a massive brain

Bu türün erkekleri çok büyük bir beyne sahiptir

that he uses to hunt for cold beer.

ve bunu soğuk bira avlamak için kullanırlar.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And when he finds one, he drains it,

Bir tane bulduklarında, hemen bitirirler.

and sometimes throws the bottle into the outback.

Bazen, şişesini etrafa fırlatırlar.

Now, as it happens, these bottles are dimpled, glossy,

Bu şişeler de girintili ve parlaktır

and just the right shade of brown to tickle the fancy of these beetles.

ve tam da kın kanatlıların içini gıcıklayacak kahverenginin tonundadır.

The males swarm all over the bottles trying to mate.

Erkekler şişelere üşüşür ve çiftleşmeye çalışırlar.

They lose all interest in the real females.

Gerçek dişilere olan bütün isteklerini kaybederler.

Classic case of the male leaving the female for the bottle.

Dişileri, şişeler için terk eden erkeklerin klasik durumu.

(Laughter) (Applause)

(Gülüşmeler) (Alkış)

The species almost went extinct.

Bu tür neredeyse yok olacaktı.

Australia had to change its bottles to save its beetles.

Avustralya bu böcek türünü korumak için şişeleri değiştirmek zorunda kaldı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Now, the males had successfully found females for thousands,

Erkekler, dişileri binlerce, belki de milyonlarca yıldır

perhaps millions of years.

bulmayı başardılar.

It looked like they saw reality as it is, but apparently not.

Gerçekliği olduğu gibi görmüşler gibiydi, ama belli ki görememişler.

Evolution had given them a hack.

Evrim onlara bir kandırmaca yaptı.

A female is anything dimpled, glossy and brown,

Dişi; girintili, parlak ve kahverengi olan herhangi bir şey olabilirdi,

the bigger the better.

ne kadar büyükse o kadar iyi olurdu.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Even when crawling all over the bottle, the male couldn't discover his mistake.

Şişenin her yerine sürünürken bile erkek hatasını farkedemedi.

Now, you might say, beetles, sure, they're very simple creatures,

Tabii şimdi siz, böcekler oldukça basit varlıklar,

but surely not mammals.

memeliler böyle değil diyebilirsiniz.

Mammals don't rely on tricks.

Memeliler hilelere bel bağlamaz.

Well, I won't dwell on this, but you get the idea. (Laughter)

Meseleyi uzatmayacağım, siz anladınız. (Gülüşmeler)

So this raises an important technical question:

Bu durum, beraberinde şu soruyu getiriyor:

Does natural selection really favor seeing reality as it is?

Doğal seçilim, gerçekten gerçekliği olduğu gibi görmenin mi tarafını tutuyor?

Fortunately, we don't have to wave our hands and guess;

Neyse ki elimizi sallayıp tahmin etmek zorunda değiliz;

evolution is a mathematically precise theory.

evrim, matematiksel olarak kesin bir kuramdır.

We can use the equations of evolution to check this out.

Evrimin denklemlerini bunun için kullanabiliriz.

We can have various organisms in artificial worlds compete

Yapay dünyalarda birçok organizmayı yarıştırıp

and see which survive and which thrive,

hangisinin hayatta kalıp geliştiğini,

which sensory systems are more fit.

hangisinin duyu sistemlerinin daha uygun olduğunu görebiliriz.

A key notion in those equations is fitness.

Bu denklemlerdeki anahtar kavram uygunluktur.

Consider this steak:

Bu bifteği ele alalım:

What does this steak do for the fitness of an animal?

Bir hayvanın uygunluğu için bu biftek ne demektir?

Well, for a hungry lion looking to eat, it enhances fitness.

Yiyecek arayan aç bir aslan için uygunluğu arttırır.

For a well-fed lion looking to mate, it doesn't enhance fitness.

Ama karnı tok, çiftleşmeyi bekleyen bir aslan için uygunluğu arttırmaz.

And for a rabbit in any state, it doesn't enhance fitness,

Bir tavşan için karnı aç olsun, tok olsun, uygunluğu arttırmaz.

so fitness does depend on reality as it is, yes,

Yani uygunluk, gerçekliğin olduğu gibi ele alınmasına dayanır, evet.

Ama aynı zamanda organizmaya, onun durumuna ve davranışına dayanır.

but also on the organism, its state and its action.

Fitness is not the same thing as reality as it is,

Uygunluk, gerçeklikle aynı şey değildir

and it's fitness, and not reality as it is,

ve evrim denklemlerinin merkezinde bulunan

that figures centrally in the equations of evolution.

gerçekliğin kendisi değil, uygunluktur.

So, in my lab,

Bu yüzden, laboratuvarımda,

we have run hundreds of thousands of evolutionary game simulations

rastgele seçilmiş birçok dünyalar ve bu dünyalardaki kaynaklar için

with lots of different randomly chosen worlds

mücadele edecek organizmalarla dolu

and organisms that compete for resources in those worlds.

yüzbinlerce evrim benzetimi gerçekleştirdik.

Some of the organisms see all of the reality,

Bu organizmalardan bazıları gerçekliğin tamamını görürken

others see just part of the reality,

diğerleri sadece bir kısmını görüyordu

and some see none of the reality,

ve bazıları gerçekliği hiç görmüyordu,

only fitness.

tek gördükleri uygunluktu.

Who wins?

Kim kazandı?

Well, I hate to break it to you, but perception of reality goes extinct.

Kötü haber vermekten nefret ediyorum ama gerçekliğin algısı yok oluyor.

In almost every simulation,

Neredeyse her benzetimde,

organisms that see none of reality

gerçekliği hiç göremeyip

but are just tuned to fitness

yalnızca uygunluğa yönlendirilienler

drive to extinction all the organisms that perceive reality as it is.

gerçekliği olduğu gibi görenlerin neslini tüketti.

So the bottom line is, evolution does not favor veridical,

İşin özü; evrim, dikey ya da

or accurate perceptions.

kusursuz algının tarafını tutmaz.

Those perceptions of reality go extinct.

Gerçekliğin bu algıları yok olur.

Now, this is a bit stunning.

Şimdi, bu biraz kafa karıştırıcı.

How can it be that not seeing the world accurately

Nasıl olur da dünyayı olduğu gibi görmemek

gives us a survival advantage?

bize hayatta kalma üstünlüğü sağlar?

That is a bit counterintuitive.

Bu biraz mantıkdışı.

But remember the jewel beetle.

Hadi altın kın kanatlıları hatırlayın.

The jewel beetle survived for thousands, perhaps millions of years,

Basit numaraları kullanarak binlerce, belki milyonlarca

using simple tricks and hacks.

yıl hayatta kaldılar.

What the equations of evolution are telling us

Evrimin denklemlerinin bize anlattığı şey;

is that all organisms, including us, are in the same boat as the jewel beetle.

biz dahil bütün organizmalar, altın kın kanatlılarla aynı teknedeyiz.

We do not see reality as it is.

Biz gerçekliği olduğu gibi görmüyoruz.

We're shaped with tricks and hacks that keep us alive.

Bizi hayatta tutan basit numaralarla şekillendik.

Still,

Yine de,

sezgilerimizde biraz yardıma ihtiyacımız var.

we need some help with our intuitions.

How can not perceiving reality as it is be useful?

Nasıl olur da gerçekliği olduğu gibi algılamak yararlı olamaz?

Well, fortunately, we have a very helpful metaphor:

Neyse ki, elimizde bize çok yardımcı olacak bir mecaz var:

the desktop interface on your computer.

Bilgisayarınızdaki masaüstü arayüzü.

Consider that blue icon for a TED Talk that you're writing.

Bu mavi simgenin yazdığınız bir TED konuşması olduğunu varsayın.

Now, the icon is blue and rectangular

Simge mavi, dikdörtgen

and in the lower right corner of the desktop.

ve masaüstünüzün sağ alt köşesinde.

Does that mean that the text file itself in the computer is blue,

Bu bilgisayardaki yazının kendisinin de mavi, dikdörtgen ve bilgisayarın

rectangular, and in the lower right-hand corner of the computer?

sağ altında olduğu anlamına mı geliyor?

Of course not.

Tabii ki hayır.

Anyone who thought that misinterprets the purpose of the interface.

Böyle düşünen herhangi biri arayüzün amacını yanlış yorumlar.

It's not there to show you the reality of the computer.

Simge size bilgisayarın gerçekliğini göstermek için

In fact, it's there to hide that reality.

orada değildir. Aslında, gerçekliği saklamak için oradadır.

You don't want to know about the diodes

Diyodlar, dirençler ve megabaytlarca

and resistors and all the megabytes of software.

yazılım hakkında bir şey bilmek istemezsiniz.

If you had to deal with that, you could never write your text file

Bunlarla uğraşmak zorunda kalsanız yazınızı asla yazamaz ya da

or edit your photo.

fotoğrafınızı düzenleyemezsiniz.

So the idea is that evolution has given us an interface

Yani ana fikir şu: Evrim bize gerçekliği saklayan ve uyumlu davranışlar için

that hides reality and guides adaptive behavior.

yol gösteren bir arayüz sağladı.

Space and time, as you perceive them right now,

Uzay ve zaman, şu an algıladığınız gibi

are your desktop.

sizin masaüstünüz.

Physical objects are simply icons in that desktop.

Fiziksel nesneler, yalnızca masaüstünüzdeki simgeleriniz.

There's an obvious objection.

Buna bariz bir itiraz var.

Hoffman, if you think that train coming down the track at 200 MPH

Hoffman: Rayda 320 km hızla giden bir treni

is just an icon of your desktop,

masaüstünüzdeki bir simge olarak düşünüyorsanız

why don't you step in front of it?

neden önüne atlamıyorsunuz?

And after you're gone, and your theory with you,

Siz ve kuramınız raylara yapıştıktan sonra

we'll know that there's more to that train than just an icon.

trenin yalnızca bir simgeden fazlası olduğunu anlamış olacağız.

Well, I wouldn't step in front of that train

Masaüstümdeki simgeyi

for the same reason

nasıl dikkatsizce çöp kutusuna

that I wouldn't carelessly drag that icon to the trash can:

sürüklemiyorsam, o trenin önüne de atlamam.

not because I take the icon literally --

Simgeyi gerçekmiş gibi algılamadığımdan değil --

the file is not literally blue or rectangular --

dosya gerçekten mavi ya da dikdörtgen değil --

but I do take it seriously.

fakat bu işi ciddiye aldığım için.

I could lose weeks of work.

Haftaların çalışmasını kaybedebilirim.

Similarly, evolution has shaped us

Benzer şekilde, evrim,

with perceptual symbols that are designed to keep us alive.

bizi hayatta tutan algısal simgelerle şekillendirdi.

We'd better take them seriously.

Onları ciddiye almamız bizim yararımıza.

If you see a snake, don't pick it up.

Eğer bi yılan görürseniz; eğilip almayın.

If you see a cliff, don't jump off.

Eğer bi tepe görürseniz; zıplayıp atlamayın.

They're designed to keep us safe, and we should take them seriously.

Simgeler bizi güvende tutmak için var ve onları ciddiye almalıyız.

That does not mean that we should take them literally.

Bu, onları oldukları gibi algılamalıyız demek değil.

That's a logical error.

Bu bir mantık hatası.

Another objection: There's nothing really new here.

Diğer bir itiraz ise: Denilenlerde pek de yeni bir şey yok.

Physicists have told us for a long time that the metal of that train looks solid

Fizikçiler bize uzun zamandır trenin metalinin katı göründüğünü,

but really it's mostly empty space with microscopic particles zipping around.

ama gerçekte, çoğunlukla etrafta koşturan mikroskobik parçacıkların olduğu boşluk.

There's nothing new here.

Pek de yeni bir şey yok.

Well, not exactly.

Aslında tam olarak değil.

It's like saying, I know that that blue icon on the desktop

Masaüstündeki mavi simgenin bilgisayarın

is not the reality of the computer,

gerçekliği olmadığını biliyorum demek gibi,

but if I pull out my trusty magnifying glass and look really closely,

fakat güvenilir büyütecimi bırakıp daha yakından baksam,

I see little pixels,

yalnızca küçük pikseller görürüm

and that's the reality of the computer.

işte bu, bilgisayarın gerçekliğidir.

Well, not really -- you're still on the desktop, and that's the point.

Aslında tam olarak değil -- hâlâ masaüstündesin ve asıl mesele de bu.

Those microscopic particles are still in space and time:

Bu mikroskobik parçacıklar hâlâ aynı uzay ve zamanda:

they're still in the user interface.

Hâlâ kullanıcı arayüzündeler.

So I'm saying something far more radical than those physicists.

Ben fizikçilerin söylediklerinden çok daha aşırı bir şey söylüyorum.

Finally, you might object,

İtiraz edebilirsiniz,

look, we all see the train,

bak işte, hepimiz treni görüyoruz,

therefore none of us constructs the train.

bu yüzden hiçbirimiz treni oluşturmuyor.

But remember this example.

Ama bu örneği hatırlayın.

In this example, we all see a cube,

Bu örnekte, hepimiz bir küp görüyoruz.

but the screen is flat,

ama ekranın kendisi düz,

so the cube that you see is the cube that you construct.

yani aslında gördüğünüz küpü siz oluşturuyorsunuz.

We all see a cube

Hepimiz bir küp görüyoruz.

because we all, each one of us, constructs the cube that we see.

Çünkü, hepimiz, her birimiz oluşturduğumuz küpü görüyoruz.

The same is true of the train.

Aynı şey tren için de geçerli.

We all see a train because we each see the train that we construct,

Hepimiz bir tren görüyoruz çünkü her birimiz oluşturduğumuz treni görüyoruz,

and the same is true of all physical objects.

aynı şey, bütün fiziksel nesneler için geçerli.

We're inclined to think that perception is like a window on reality as it is.

Algının, gerçekliği olduğu gibi gösteren bir pencere olduğunu düşünmeye meyilliyiz.

The theory of evolution is telling us that this is an incorrect interpretation

Evrim kuramı, bize böyle düşünmenin algılarımızın yanlış yorumlaması

of our perceptions.

olduğunu söylüyor.

Instead, reality is more like a 3D desktop

Bunun yerine, gerçeklik, daha çok gerçek dünyanın karmaşıklığını

that's designed to hide the complexity of the real world

gizlemek ve uyumlu davranmaya yol göstermek için tasarlanmış

and guide adaptive behavior.

üç boyutlu bir masaüstü gibidir.

Space as you perceive it is your desktop.

Algıladığınız uzay sizin masaüstünüzdür.

Physical objects are just the icons in that desktop.

Fiziksel nesneler yalnızca o masaüstündeki simgelerdir.

We used to think that the Earth is flat because it looks that way.

Öyle göründüğü için Dünya'nın düz olduğunu düşünmüştük.

Then we thought that the Earth is the unmoving center of reality

Sonra, Dünya'nın gerçekliğin değişmez merkezi olduğunu düşündük,

because it looks that way.

çünkü öyle görünüyor.

We were wrong.

Yanıldık.

We had misinterpreted our perceptions.

Algılarımızı yanlış yorumladık.

Now we believe that spacetime and objects

Şimdiyse, uzayzamanın ve nesnelerin gerçekliğin doğası

are the nature of reality as it is.

olduğunu düşünüyoruz.

The theory of evolution is telling us that once again, we're wrong.

Evrim teorisi bize bi kere daha hatalı olduğumuzu söylüyor.

We're misinterpreting the content of our perceptual experiences.

Algısal deneyimlerimizin içeriğini yanlış yorumluyoruz.

There's something that exists when you don't look,

Bakmadığında var olan bir şey var,

but it's not spacetime and physical objects.

fakat bun uzayzaman ve fiziksel nesneler değil.

It's as hard for us to let go of spacetime and objects

Bizim uzayzamanı ve fiziksel nesnelerden vazgeçmemiz,

as it is for the jewel beetle to let go of its bottle.

altın kın kanatlıların şişelerini bırakmaları kadar zor.

Why? Because we're blind to our own blindnesses.

Neden mi? Kendi körlüğümüzü göremeyecek kadar körüz.

But we have an advantage over the jewel beetle:

Ama altın kın kanatlılardan bir üstünlüğümüz var:

our science and technology.

Bilim ve teknolojimiz.

By peering through the lens of a telescope

Teleskobun merceğinden bakarak

we discovered that the Earth is not the unmoving center of reality,

Dünya'nın gerçekliğin değişmez merkezi olmadığını keşfettik.

and by peering through the lens of the theory of evolution

Evrim kuramının merceğinden bakarak

we discovered that spacetime and objects

uzayzaman ve nesnelerin gerçekliğin doğası

are not the nature of reality.

olmadığını keşfettik.

When I have a perceptual experience that I describe as a red tomato,

Kırmızı bi domates olarak tanımladığım deneyimimde,

I am interacting with reality,

gerçeklikle etkileşimde bulunuyorum,

but that reality is not a red tomato and is nothing like a red tomato.

fakat gerçeklik kırmızı bir domates değil, kırmızı bir domates ile alakası yok.

Similarly, when I have an experience that I describe as a lion or a steak,

Benzer şekilde, bir aslanı veya bifteği tanımladığım deneyimimde,

I'm interacting with reality,

gerçeklikle etkileşiyorum,

but that reality is not a lion or a steak.

fakat bu gerçeklik ne bir aslan ne de bir biftek.

And here's the kicker:

Ve işte, can alıcı noktaya geldik:

When I have a perceptual experience that I describe as a brain, or neurons,

Beyin veya sinir hücrelerini tanımladığım algısal deneyimimde,

I am interacting with reality,

gerçeklikle etkileşimde bulunuyorum,

but that reality is not a brain or neurons

ama gerçeklik, ne bir beyin ne de sinir hücreleri,

and is nothing like a brain or neurons.

beyin veya sinir hücreleriyle alakası yok.

And that reality, whatever it is,

Ve bu gerçeklik her ne ise

is the real source of cause and effect

dünyadaki sebep ve sonucun gerçek kaynağıdır.

in the world -- not brains, not neurons.

Beyin değil, sinir hücreleri de değil.

Brains and neurons have no causal powers.

Beyinin ve sinir hücrelerinin nedensel güçleri yoktur.

They cause none of our perceptual experiences,

Algısal deneyimlerimize, davranışlarımıza

and none of our behavior.

neden oluşturamazlar.

Brains and neurons are a species-specific set of symbols, a hack.

Beyinler ve sinir hücreleri türe özgü simgeler dizisidir.

What does this mean for the mystery of consciousness?

Peki bu, bilincin gizemi için ne anlama geliyor?

Well, it opens up new possibilities.

Yeni ihtimallere kapı aralıyor.

For instance,

Örneğin,

perhaps reality is some vast machine that causes our conscious experiences.

belki de gerçeklik, bilinçli deneyimlere neden olan kocaman bir makinedir.

I doubt this, but it's worth exploring.

Bundan pek emin değilim, ama araştırmaya değer.

Perhaps reality is some vast, interacting network of conscious agents,

Belki de gerçeklik, basit ve karmaşık, birbirini etkileyen, bilinçli etkenlerin

simple and complex, that cause each other's conscious experiences.

kocaman bir ağıdır, bu da birbirlerinin bilinçli deneyimlerine neden oluyordur.

Actually, this isn't as crazy an idea as it seems,

Aslında, kulağa geldiği kadar delice bir fikir değil,

and I'm currently exploring it.

hâlâ araştırmalarım sürüyor.

But here's the point:

Fakat asıl mesele şu:

Once we let go of our massively intuitive

Gerçekliğin doğası hakkındaki devasa ölçekteki sezgisel,

but massively false assumption about the nature of reality,

ama yanlış kanılarımızı bir kenara bıraktığımız zaman,

it opens up new ways to think about life's greatest mystery.

bu bize hayatın en büyük gizemi üzerine düşündürecek yeni yollar açacak.

I bet that reality will end up turning out to be more fascinating

İddiasına varım ki; gerçeklik şimdiye dek hayal ettiğimizden daha büyüleyici

and unexpected than we've ever imagined.

ve beklenmedik bir hâle gelecek.

The theory of evolution presents us with the ultimate dare:

Evrim kuramı, bize doruktaki cesareti sunar:

Dare to recognize that perception is not about seeing truth,

Algılamanın, gerçeği görmekle ilgili değil de,

it's about having kids.

çocuk sahibi olmakla olduğunu anlama cesareti.

And by the way, even this TED is just in your head.

Bu arada, şu TED bile yalnızca kafanızın içinde.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)

Chris Anderson: If that's really you there, thank you.

Chris Anderson: Gördüğüm gerçekten sensen, çok teşekkürler.

So there's so much from this.

Diyorsun ki bu işin ötesi var.

I mean, first of all, some people may just be profoundly depressed

Her şeyden önce, bazı insanlar bunun düşüncesiyle bile sarsılıyorlar.

at the thought that, if evolution does not favor reality,

Ya evrim gerçekliğin tarafını tutmuyorsa?

I mean, doesn't that to some extent undermine all our endeavors here,

Demek istediğim, bu durum bütün çabalarımızı sarsmaz mı,

all our ability to think that we can think the truth,

tüm gerçeği düşünebildiğimizi düşünme yeteneğimizi ve

possibly even including your own theory, if you go there?

düşünürsek muhtemelen senin kendi kuramını da?

Donald Hoffman: Well, this does not stop us from a successful science.

Donald Hoffman: Bu bizi başarılı bir bilimden alıkoymaz.

What we have is one theory that turned out to be false,

Elde edeceğimiz, kuramın yanlışlığının ortaya çıkışı olur,

that perception is like reality and reality is like our perceptions.

algı gerçeklik gibidir, gerçeklikse algılarımız gibi.

That theory turns out to be false.

Tamam diyelim ki, bu kuram yanlış.

Okay, throw that theory away.

Tamam, bu kuramı unutun.

That doesn't stop us from now postulating all sorts of other theories

Bu, gerçekliğin doğası hakkında öne süreceğimiz diğer kuramlardan

about the nature of reality,

bizi alıkoyamaz,

so it's actually progress to recognize that one of our theories was false.

bu yüzden aslında bir kuramımızın yanlışlığını gördüğümüz ilerlemedir.

So science continues as normal. There's no problem here.

Yani, bilim olduğu gibi devam eder. Bir sorun yok bunda.

CA: So you think it's possible -- (Laughter) --

CA:Yani bu mümkün diyorsun. -- (Gülüşmeler) --

This is cool, but what you're saying I think is it's possible that evolution

Tamam iyi hoş da, benim anladığım diyorsun ki evrimin bize yine de

can still get you to reason.

akıl yürüttürmesi mümkündür.

DH: Yes. Now that's a very, very good point.

DH: Aynen, çok çok iyi bir noktaya değindin.

The evolutionary game simulations that I showed were specifically about perception,

Evrim benzetimlerinde gösterdiklerim özellikle algı hakkındaydı

and they do show that our perceptions have been shaped

ve bize algılarımızın gerçeği olduğu gibi göstermek

not to show us reality as it is,

için şekillenmediğini gösteriyor,

but that does not mean the same thing about our logic or mathematics.

fakat bu, mantığımızla ya da matematikle aynı anlama gelmiyor.

We haven't done these simulations, but my bet is that we'll find

Bunun benzetimlerini yapmadık, ama iddiasına varım ki mantığımız

that there are some selection pressures for our logic and our mathematics

ve matematik arasında en azından gerçeğin yönünde olmak için

to be at least in the direction of truth.

bazı seçilim baskıları var.

I mean, if you're like me, math and logic is not easy.

Yani sen benim gibiysen, matematik ve mantık kolay değil.

We don't get it all right, but at least the selection pressures are not

Tam anlamıyoruz ama en azından seçilim baskıları, gerçek matematik

uniformly away from true math and logic.

ve mantıktan eşit uzaklıkta değildir.

So I think that we'll find that we have to look at each cognitive faculty

Yani, diyorum ki her bir bilişsel duyuma tek tek bakıp evrimin

one at a time and see what evolution does to it.

ona ne yaptığına bakmak zorunda olduğumuzu anlayacağız.

What's true about perception may not be true about math and logic.

Algı için doğru olan şey, matematik ve mantık için doğru olmayabilir.

CA: I mean, really what you're proposing is a kind of modern-day Bishop Berkeley

CA: Yani, anlatmaya çalıştığın şey, Bishop Berkeley dünyasının

interpretation of the world:

günümüze yorumlanması:

consciousness causes matter, not the other way around.

Bilinç maddeye neden olur ama madde bilince neden olmaz.

DH: Well, it's slightly different than Berkeley.

DH: Şey, Berkeley'den birazcık farklı.

Berkeley thought that, he was a deist, and he thought that the ultimate

Berkeley, o tanrıcıydı, ona göre gerçekliğin en son

nature of reality is God and so forth,

doğası Tanrı'ydı,

and I don't need to go where Berkeley's going,

benim Berkeley'in gittiği yoldan gitmeme gerek yok,

so it's quite a bit different from Berkeley.

yani bu Berkeley'den epey farklı.

Ben buna bilinçli gerçeklik diyorum. Aslında oldukça farklı bir yaklaşım.

I call this conscious realism. It's actually a very different approach.

CA: Don, I could literally talk with you for hours, and I hope to do that.

CA: Seninle saatlerce konuşabilirim, umarım konuşuruz da.

Thanks so much for that. DH: Thank you. (Applause)

Bunun için çok teşekkürler. DH: Teşekkürler. (Alkış)