Do we see reality as it is? | Donald Hoffman | TED

Μετάφραση: Lucas Kaimaras Επιμέλεια: Miriela Patrikiadou

I love a great mystery,

Μου αρέσουν τα μυστήρια

and I'm fascinated by the greatest unsolved mystery in science,

και με συναρπάζει το μεγαλύτερο άλυτο μυστήριο της επιστήμης,

perhaps because it's personal.

ίσως επειδή είναι προσωπικό.

It's about who we are,

Αφορά το ποιοι είμαστε,

and I can't help but be curious.

και δεν μπορώ παρά να αναρωτιέμαι.

The mystery is this:

Το μυστήριο είναι αυτό:

What is the relationship between your brain

Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στον εγκέφαλό σας

and your conscious experiences,

και τις ενσυνείδητες εμπειρίες σας,

such as your experience of the taste of chocolate

όπως η εμπειρία της γεύσης της σοκολάτας

or the feeling of velvet?

ή της αίσθησης του βελούδου;

Now, this mystery is not new.

Αυτό βέβαια το μυστήριο δεν είναι νέο.

In 1868, Thomas Huxley wrote,

Το 1868 ο Τόμας Χάξλεϊ έγραφε,

"How it is that anything so remarkable as a state of consciousness comes about

«Πώς γίνεται, κάτι τόσο εκπληκτικό όσο μια συνειδησιακή κατάσταση

που επέρχεται ως αποτέλεσμα ερεθίσματος στον νευρικό ιστό,

as the result of irritating nervous tissue

is just as unaccountable

να είναι το ίδιο ανεξήγητο

as the appearance of the genie when Aladdin rubbed his lamp."

με το πώς εμφανιζόταν το Τζίνι όταν ο Αλαντίν έτριβε το λυχνάρι του».

Now, Huxley knew that brain activity

Βέβαια ο Χάξλεϊ γνώριζε

ότι η εγκεφαλική δραστηριότητα και οι ενσυνείδητες εμπειρίες συσχετίζονται

and conscious experiences are correlated,

but he didn't know why.

αλλά δεν ήξερε γιατί.

To the science of his day, it was a mystery.

Για την επιστήμη της εποχής του ήταν ένα μυστήριο.

In the years since Huxley,

Στα χρόνια μετά τον Χάξλεϊ

science has learned a lot about brain activity,

η επιστήμη έμαθε πολλά σχετικά με την εγκεφαλική δραστηριότητα

but the relationship between brain activity

αλλά η σχέση μεταξύ αυτής

and conscious experiences is still a mystery.

και των ενσυνείδητων εμπειριών παραμένει ένα μυστήριο.

Why? Why have we made so little progress?

Γιατί; Γιατί κάναμε τόσο μικρή πρόοδο;

Well, some experts think that we can't solve this problem

Κάποιοι ειδήμονες πιστεύουν ότι δεν μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα

because we lack the necessary concepts and intelligence.

επειδή στερούμαστε τις κατάλληλες έννοιες και πληροφορίες.

We don't expect monkeys to solve problems in quantum mechanics,

Δεν περιμένουμε από πιθήκους να λύσουν προβλήματα της κβαντικής μηχανικής.

and as it happens, we can't expect our species to solve this problem either.

Παρομοίως, δεν μπορούμε να περιμένουμε το είδος μας να λύσει αυτό το πρόβλημα.

Well, I disagree. I'm more optimistic.

Εγώ όμως διαφωνώ. Είμαι πιο αισιόδοξος.

I think we've simply made a false assumption.

Νομίζω ότι απλώς κάναμε μια λάθος υπόθεση.

Once we fix it, we just might solve this problem.

Μόλις τη διορθώσουμε, μπορεί ίσως να λύσουμε το πρόβλημα.

Today, I'd like tell you what that assumption is,

Σήμερα θέλω να σας πω ποια είναι η υπόθεση,

why it's false, and how to fix it.

γιατί είναι λανθασμένη, και πώς να τη διορθώσουμε.

Let's begin with a question:

Ας αρχίσουμε με μια ερώτηση:

Do we see reality as it is?

Βλέπουμε την πραγματικότητα όπως είναι;

I open my eyes

Ανοίγω τα μάτια μου κι έχω μια εμπειρία που την περιγράφω

and I have an experience that I describe as a red tomato a meter away.

ως μια κόκκινη ντομάτα σε απόσταση ενός μέτρου από εμένα.

As a result, I come to believe that in reality,

Σαν αποτέλεσμα, τείνω να πιστέψω ότι στην πραγματικότητα

there's a red tomato a meter away.

υπάρχει μια κόκκινη ντομάτα ένα μέτρο μακριά μου.

I then close my eyes, and my experience changes to a gray field,

Μετά κλείνω τα μάτια και η εμπειρία μου αλλάζει σε ένα γκρίζο χωράφι,

but is it still the case that in reality, there's a red tomato a meter away?

αλλά ισχύει ακόμη ότι στην πραγματικότητα υπάρχει μια κόκκινη ντομάτα στο ένα μέτρο;

I think so, but could I be wrong?

Έτσι νομίζω, μπορεί όμως να κάνω λάθος;

Could I be misinterpreting the nature of my perceptions?

Μπορεί να παρερμηνεύω τη φύση όσων αντιλαμβάνομαι;

We have misinterpreted our perceptions before.

Έχουμε παρερμηνεύσει τις αντιλήψεις μας και στο παρελθόν.

We used to think the Earth is flat, because it looks that way.

Συνηθίζαμε να πιστεύουμε ότι η Γη είναι επίπεδη επειδή έτσι φαίνεται.

Pythagorus discovered that we were wrong.

Ο Πυθαγόρας ανακάλυψε ότι κάναμε λάθος.

Then we thought that the Earth is the unmoving center of the Universe,

Μετά νομίζαμε ότι η Γη είναι το ακίνητο κέντρο του σύμπαντος,

again because it looks that way.

ξανά επειδή έτσι φαίνεται.

Copernicus and Galileo discovered, again, that we were wrong.

Ο Κοπέρνικος και ο Γαλιλαίος ανακάλυψαν, και πάλι, ότι κάναμε λάθος.

Ο Γαλιλαίος τότε αναρωτήθηκε μήπως παρερμηνεύουμε τις εμπειρίες μας

Galileo then wondered if we might be misinterpreting our experiences

in other ways.

και με άλλους τρόπους.

He wrote: "I think that tastes, odors, colors, and so on

Έγραψε: «Νομίζω ότι οι γεύσεις, οι οσμές, τα χρώματα, κ.λ.π.

reside in consciousness.

διαμένουν στη συνείδηση.

Hence if the living creature were removed, all these qualities would be annihilated."

Γι' αυτό, εάν αφαιρέσουμε το ζωντανό ον, όλες αυτές οι ιδιότητες θα εξαϋλωθούν».

Now, that's a stunning claim.

Αυτός είναι εκπληκτικός ισχυρισμός.

Could Galileo be right?

Μπορεί ο Γαλιλαίος να είχε δίκιο;

Could we really be misinterpreting our experiences that badly?

Μπορεί να παρερμηνεύουμε τις εμπειρίες μας τόσο πολύ;

What does modern science have to say about this?

Τι λέει η σύγχρονη επιστήμη επ' αυτού;

Well, neuroscientists tell us that about a third of the brain's cortex

Οι νευροεπιστήμονες μας λένε ότι σχεδόν το 1/3 του εγκεφαλικού φλοιού

is engaged in vision.

απασχολείται με την όραση.

When you simply open your eyes and look about this room,

Όταν απλά ανοίγεις τα μάτια και ρίχνεις μια ματιά στο δωμάτιο,

billions of neurons and trillions of synapses are engaged.

λειτουργούν δισεκατομμύρια νευρώνες και τρισεκατομμύρια συνάψεις.

Now, this is a bit surprising,

Αυτό βέβαια μας εκπλήσσει λίγο

because to the extent that we think about vision at all,

γιατί, στο μέτρο που αναλογιζόμαστε την όραση,

we think of it as like a camera.

τη σκεφτόμαστε σαν μια κάμερα.

It just takes a picture of objective reality as it is.

Απλώς φωτογραφίζει την αντικειμενική πραγματικότητα όπως αυτή είναι.

Now, there is a part of vision that's like a camera:

Βέβαια, ένα μέρος της όρασης είναι σαν την κάμερα:

the eye has a lens that focuses an image on the back of the eye

το μάτι έχει έναν φακό που εστιάζει μια εικόνα στο πίσω μέρος του ματιού

where there are 130 million photoreceptors,

όπου υπάρχουν 130 εκατομμύρια φωτοϋποδοχείς,

so the eye is like a 130-megapixel camera.

έτσι το μάτι είναι σαν μια κάμερα 130 μεγαπίξελ.

But that doesn't explain the billions of neurons

Αλλά αυτό δεν εξηγεί τα δισεκατομμύρια των νευρώνων

and trillions of synapses that are engaged in vision.

και τα τρισεκατομμύρια των συνάψεων που εμπλέκονται στην όραση.

What are these neurons up to?

Με τι ασχολούνται οι νευρώνες;

Well, neuroscientists tell us that they are creating, in real time,

Οι νευροεπιστήμονες μας λένε ότι δημιουργούν σε πραγματικό χρόνο

all the shapes, objects, colors, and motions that we see.

όλες τις μορφές, αντικείμενα, χρώματα, και κινήσεις που βλέπουμε.

It feels like we're just taking a snapshot of this room the way it is,

Είναι σαν να παίρνουμε μια φωτογραφία του δωματίου όπως είναι,

but in fact, we're constructing everything that we see.

αλλά στην πραγματικότητα, κατασκευάζουμε όλα όσα βλέπουμε.

We don't construct the whole world at once.

Δεν κατασκευάζουμε όλον τον κόσμο αμέσως.

We construct what we need in the moment.

Κατασκευάζουμε ό,τι χρειαζόμαστε εκείνη τη στιγμή.

Now, there are many demonstrations that are quite compelling

Υπάρχουν πολλές αποδείξεις αρκετά πειστικές

that we construct what we see.

ότι κατασκευάζουμε αυτά που βλέπουμε.

I'll just show you two.

Θα σας δείξω μόνο δύο.

In this example, you see some red discs with bits cut out of them,

Στο παράδειγμα βλέπετε κόκκινους δίσκους με κάποια κομμάτια να τους λείπουν,

but if I just rotate the disks a little bit,

αλλά αν τους περιστρέψω λίγο

suddenly, you see a 3D cube pop out of the screen.

ξαφνικά θα δείτε έναν τρισδιάσταστο κύβο να εμφανίζεται στην οθόνη.

Now, the screen of course is flat,

Η οθόνη φυσικά είναι επίπεδη,

so the three-dimensional cube that you're experiencing

άρα ο τρισδιάστατος κύβος που αντιλαμβάνεστε

must be your construction.

πρέπει να είναι δική σας κατασκευή.

In this next example,

Στο επόμενο παράδειγμα

you see glowing blue bars with pretty sharp edges

θα δείτε λαμπερές μπλε μπάρες με πολύ ευδιάκριτες άκρες

moving across a field of dots.

να διασχίζουν μια περιοχή με κουκκίδες.

In fact, no dots move.

Οι κουκκίδες όμως δεν κινούνται.

All I'm doing from frame to frame is changing the colors of dots

Το μόνο που κάνω σε κάθε καρέ είναι να αλλάζω το χρώμα των κουκκίδων

from blue to black or black to blue.

από μπλε σε μαύρο και το αντίθετο.

But when I do this quickly,

Αλλά όταν το κάνω γρήγορα,

your visual system creates the glowing blue bars

το οπτικό σας σύστημα δημιουργεί τις λαμπερές μπλε μπάρες

with the sharp edges and the motion.

με τις ευδιάκριτες άκρες και την κίνηση.

There are many more examples, but these are just two

Υπάρχουν πολλά περισσότερα παραδείγματα

that you construct what you see.

αλλά αυτά είναι μόνο δύο όπου κατασκευάζετε αυτό που βλέπετε.

But neuroscientists go further.

Αλλά οι νευροεπιστήμονες προχωρούν παραπέρα.

They say that we reconstruct reality.

Λένε ότι ανακατασκευάζουμε την πραγματικότητα.

So, when I have an experience that I describe as a red tomato,

Έτσι, όταν έχω μια εμπειρία που περιγράφεται σαν μια κόκκινη ντομάτα,

that experience is actually an accurate reconstruction

αυτή η εμπειρία είναι στην ουσία μια ακριβής ανακατασκευή

of the properties of a real red tomato

των χαρακτηριστικών μιας πραγματικής κόκκινης ντομάτας

that would exist even if I weren't looking.

που θα υπήρχαν ακόμη και εάν δεν κοιτούσα.

Now, why would neuroscientists say that we don't just construct,

Γιατί όμως οι νευροεπιστήμονες λένε ότι δεν κατασκευάζουμε απλά,

we reconstruct?

αλλά ότι ανακατασκευάζουμε;

Well, the standard argument given

Το πάγιο επιχείρημα που δίνεται

is usually an evolutionary one.

είναι συνήθως ένα εξελικτικό.

Those of our ancestors who saw more accurately

Εκείνοι οι πρόγονοί μας που έβλεπαν πιο καλά

had a competitive advantage compared to those who saw less accurately,

είχαν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι όσων έβλεπαν λιγότερο καλά,

κι έτσι είχαν περισσότερες πιθανότητες να διαιωνίσουν τα γονίδιά τους.

and therefore they were more likely to pass on their genes.

We are the offspring of those who saw more accurately,

Είμαστε απόγονοι εκείνων που έβλεπαν καλύτερα

and so we can be confident that, in the normal case,

έτσι πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι σε κανονικές συνθήκες

our perceptions are accurate.

η αντίληψή μας είναι ακριβής.

You see this in the standard textbooks.

Θα δείτε αυτό στα κανονικά σχολικά βιβλία.

One textbook says, for example,

Ένα βιβλίο λέει, για παράδειγμα,

"Evolutionarily speaking,

«Μιλώντας εξελικτικά,

vision is useful precisely because it is so accurate."

η όραση είναι χρήσιμη ακριβώς επειδή είναι τόσο ακριβής».

So the idea is that accurate perceptions are fitter perceptions.

Το σκεπτικό είναι ότι η ακριβής αντίληψη είναι καλύτερη αντίληψη.

They give you a survival advantage.

Σας δίνει πλεονέκτημα επιβίωσης.

Now, is this correct?

Είναι όμως σωστό αυτό;

Is this the right interpretation of evolutionary theory?

Είναι αυτή η σωστή ερμηνεία της εξελικτικής θεωρίας;

Well, let's first look at a couple of examples in nature.

Ας δούμε μερικά παραδείγματα της φύσης.

The Australian jewel beetle

Οι αυστραλιανές βουπρηστίδες

is dimpled, glossy and brown.

έχουν πτυχώσεις, είναι γυαλιστερές και καφέ.

The female is flightless.

Το θηλυκό δεν πετάει.

The male flies, looking, of course, for a hot female.

Το αρσενικό πετάει ψάχνοντας φυσικά για ένα ελκυστικό θηλυκό.

When he finds one, he alights and mates.

Όταν βρει, κατεβαίνει και ζευγαρώνει.

There's another species in the outback,

Υπάρχει και ένα ακόμα είδος στη φύση,

Homo sapiens.

ο άνθρωπος.

The male of this species has a massive brain

Το αρσενικού του είδους διαθέτει ευμεγέθη εγκέφαλο

that he uses to hunt for cold beer.

που τον χρησιμοποιεί στην αναζήτηση κρύας μπύρας.

(Laughter)

(Γέλια)

And when he finds one, he drains it,

Και όταν τη βρει, τη στραγγίζει,

and sometimes throws the bottle into the outback.

και μερικές φορές πετάει το μπουκάλι πίσω στη φύση.

Now, as it happens, these bottles are dimpled, glossy,

Τυχαίνει αυτά τα μπουκάλια να έχουν πτυχώσεις, να γυαλίζουν,

and just the right shade of brown to tickle the fancy of these beetles.

και να έχουν εκείνη την απόχρωση του καφέ που τραβάει την προσοχή των σκαθαριών.

The males swarm all over the bottles trying to mate.

Τα αρσενικά συρρέουν πάνω στα μπουκάλια προσπαθώντας να ζευγαρώσουν.

They lose all interest in the real females.

Χάνουν κάθε ενδιαφέρον για τα πραγματικά θηλυκά.

Classic case of the male leaving the female for the bottle.

Κλασική περίπτωση αρσενικού που αφήνει το θηλυκό για το ποτό.

(Laughter) (Applause)

(Γέλια) (Χειροκρότημα)

The species almost went extinct.

Το είδος έφτασε πολύ κοντά στην εξαφάνιση.

Australia had to change its bottles to save its beetles.

Η Αυστραλία χρειάστηκε να αλλάξει τα μπουκάλια της για να σωθεί το σκαθάρι.

(Laughter)

(Γέλια)

Now, the males had successfully found females for thousands,

Τα αρσενικά έβρισκαν τα θηλυκά με επιτυχία

για χιλιάδες, ίσως και εκατομμύρια χρόνια.

perhaps millions of years.

It looked like they saw reality as it is, but apparently not.

Φαίνεται ότι έβλεπαν την πραγματικότητα, αλλά προφανώς δεν το έκαναν.

Evolution had given them a hack.

Η εξέλιξη τους βρήκε το αδύνατο σημείο.

A female is anything dimpled, glossy and brown,

Το θηλυκό είναι οτιδήποτε έχει πτυχώσεις, είναι γυαλιστερό και καφέ,

the bigger the better.

και όσο μεγαλύτερο, τόσο καλύτερα.

(Laughter)

(Γέλια)

Even when crawling all over the bottle, the male couldn't discover his mistake.

Ακόμη και όταν σερνόταν πάνω στο μπουκάλι, το αρσενικό δεν έβλεπε το λάθος του.

Now, you might say, beetles, sure, they're very simple creatures,

Θα πείτε, εντάξει τώρα, τα σκαθάρια είναι απλοϊκά πλάσματα,

but surely not mammals.

αλλά τα θηλαστικά σίγουρα δεν είναι.

Mammals don't rely on tricks.

Τα θηλαστικά δεν εξαρτώνται από κόλπα.

Well, I won't dwell on this, but you get the idea. (Laughter)

Δεν θα επιμείνω σε αυτό αλλά βλέπετε τι εννοώ.

(Γέλια)

So this raises an important technical question:

Έτσι προκύπτει ένα σημαντικό τεχνικό ερώτημα:

Does natural selection really favor seeing reality as it is?

Η φυσική επιλογή πραγματικά ευνοεί το να βλέπουμε τα πράγματα όπως είναι;

Fortunately, we don't have to wave our hands and guess;

Ευτυχώς δεν χρειάζεται να κουνήσουμε χέρια και να μαντέψουμε.

evolution is a mathematically precise theory.

Η εξέλιξη είναι μια μαθηματικά ακριβής θεωρία.

We can use the equations of evolution to check this out.

Μπορούμε να το εξακριβώσουμε, χρησιμοποιώντας τις εξελικτικές εξισώσεις.

We can have various organisms in artificial worlds compete

Μπορούμε να βάλουμε διάφορους οργανισμούς σε τεχνητούς κόσμους να ανταγωνιστούν

and see which survive and which thrive,

και να δούμε ποιος θα επιβιώσει και θα ευημερήσει,

which sensory systems are more fit.

ποιο αισθητικό σύστημα είναι πιο εύρωστο.

A key notion in those equations is fitness.

Μια κεντρική έννοια στις εξισώσεις είναι η ευρωστία.

Consider this steak:

Σκεφτείτε αυτό το κομμάτι κρέας:

What does this steak do for the fitness of an animal?

Τι κάνει αυτό για την ευρωστία ενός ζώου;

Well, for a hungry lion looking to eat, it enhances fitness.

Για ένα πεινασμένο λιοντάρι που ψάχνει για φαγητό, βελτιώνει την ευρωστία του.

For a well-fed lion looking to mate, it doesn't enhance fitness.

Για ένα καλοζωισμένο λιοντάρι που ψάχνει να ζευγαρώσει, δεν τη βελτιώνει.

And for a rabbit in any state, it doesn't enhance fitness,

Και για ένα κουνέλι σε οποιαδήποτε περίπτωση, δεν βελτιώνει την ευρωστία του,

so fitness does depend on reality as it is, yes,

έτσι, η ευρωστία όντως εξαρτάται από την υφιστάμενη πραγματικότητα, ναι,

but also on the organism, its state and its action.

αλλά επίσης από τον οργανισμό, την κατάσταση και τη δράση του.

Fitness is not the same thing as reality as it is,

Η ευρωστία δεν είναι το ίδιο όπως η υφιστάμενη πραγματικότητα,

and it's fitness, and not reality as it is,

και είναι η ευρωστία, και όχι η υφιστάμενη πραγματικότητα,

that figures centrally in the equations of evolution.

που φιγουράρει σε κεντρικό σημείο των εξελικτικών εξισώσεων.

So, in my lab,

Έτσι, στο δικό μου εργαστήριο,

we have run hundreds of thousands of evolutionary game simulations

έχουμε τρέξει εκατοντάδες χιλιάδες εξομοιώσεις εξελικτικών παιχνιδιών

with lots of different randomly chosen worlds

με διάφορους τυχαία επιλεγμένους κόσμους

and organisms that compete for resources in those worlds.

και οργανισμούς που ανταγωνίζονται για πόρους αυτών των κόσμων.

Some of the organisms see all of the reality,

Κάποιοι οργανισμοί βλέπουν όλη την πραγματικότητα,

others see just part of the reality,

άλλοι βλέπουν μόνο μέρος της,

and some see none of the reality,

και μερικοί δεν τη βλέπουν καθόλου,

only fitness.

βλέπουν μόνο την ευρωστία.

Who wins?

Ποιος κερδίζει;

Well, I hate to break it to you, but perception of reality goes extinct.

Λυπάμαι για τα κακά νέα, αλλά η αντίληψη της πραγματικότητας είναι υπό εξαφάνιση.

In almost every simulation,

Σχεδόν σε κάθε εξομοίωση

οι οργανισμοί που δεν βλέπουν καθόλου την πραγματικότητα

organisms that see none of reality

but are just tuned to fitness

αλλά είναι συντονισμένοι στην ευρωστία,

drive to extinction all the organisms that perceive reality as it is.

οδηγούν σε εξαφάνιση τους οργανισμούς που αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα.

So the bottom line is, evolution does not favor veridical,

Το συμπέρασμα λοιπόν είναι

ότι η εξέλιξη δεν ευνοεί τη φιλαλήθη ή ακριβή αντίληψη.

or accurate perceptions.

Those perceptions of reality go extinct.

Αυτή η αντίληψη της πραγματικότητας τείνει σε εξαφάνιση.

Now, this is a bit stunning.

Αυτό είναι κάπως απίστευτο.

How can it be that not seeing the world accurately

Πώς γίνεται να μην βλέπεις τον κόσμο με ακρίβεια

gives us a survival advantage?

και να έχεις πλεονέκτημα επιβίωσης;

That is a bit counterintuitive.

Είναι λίγο αντιφατικό.

But remember the jewel beetle.

Θυμηθείτε όμως τις βουπρηστίδες.

The jewel beetle survived for thousands, perhaps millions of years,

Επιβίωσαν για χιλιάδες, ίσως και εκατομμύρια χρόνια,

using simple tricks and hacks.

με απλά κόλπα και τεχνάσματα.

What the equations of evolution are telling us

Αυτό που μας λέει η εξελικτική εξίσωση

is that all organisms, including us, are in the same boat as the jewel beetle.

είναι ότι οι οργανισμοί, μαζί κι εμείς, είμαστε στην ίδια μοίρα με τα σκαθάρια.

We do not see reality as it is.

Δε βλέπουμε την πραγματικότητα όπως είναι.

We're shaped with tricks and hacks that keep us alive.

Έχουμε πλαστεί με κόλπα και τεχνάσματα που μας κρατάνε ζωντανούς.

Still,

Παρόλα αυτά,

we need some help with our intuitions.

χρειαζόμαστε βοήθεια με την διαίσθησή μας.

How can not perceiving reality as it is be useful?

Πώς είναι δυνατόν να ωφελεί η μη αντίληψη της πραγματικότητας;

Well, fortunately, we have a very helpful metaphor:

Ευτυχώς υπάρχει μια χρήσιμη μεταφορά:

the desktop interface on your computer.

η διεπαφή της επιφάνειας εργασίας του υπολογιστή σας.

Consider that blue icon for a TED Talk that you're writing.

Σκεφτείτε το μπλε εικονίδιο ως μια ομιλία TED που γράφετε.

Now, the icon is blue and rectangular

Το εικονίδιο είναι μπλε και παραλληλόγραμμο

και είναι στην κάτω δεξιά γωνία της επιφάνειας εργασίας.

and in the lower right corner of the desktop.

Does that mean that the text file itself in the computer is blue,

Σημαίνει αυτό πως και το ίδιο το αρχείο κειμένου στον υπολογιστή

είναι μπλε, παραλληλόγραμμο και στην κάτω δεξιά γωνία του υπολογιστή;

rectangular, and in the lower right-hand corner of the computer?

Of course not.

Φυσικά όχι.

Anyone who thought that misinterprets the purpose of the interface.

Οποιοσδήποτε το σκέφτηκε αυτό, παρερμηνεύει το σκοπό της διεπαφής.

It's not there to show you the reality of the computer.

Δεν είναι εκεί για να δείξει την πραγματικότητα του υπολογιστή.

In fact, it's there to hide that reality.

Στην πραγματικότητα, είναι εκεί για να την κρύβει.

You don't want to know about the diodes

Δεν χρειάζεται να ξέρετε για διόδους και αντιστάσεις

and resistors and all the megabytes of software.

και όλα τα μεγκαμπάιτ του λογισμικού.

If you had to deal with that, you could never write your text file

Αν ήταν να ασχοληθείτε με αυτά, δεν θα γράφατε το αρχείο κειμένου,

or edit your photo.

ούτε θα επεξεργαζόσαστε τη φωτογραφία.

So the idea is that evolution has given us an interface

Το νόημα είναι ότι η εξέλιξη μας έδωσε μια διεπαφή

that hides reality and guides adaptive behavior.

που κρύβει την πραγματικότητα

και καθοδηγεί την προσαρμοστική συμπεριφορά.

Space and time, as you perceive them right now,

Ο χώρος και ο χρόνος, όπως τους αντιλαμβανόμαστε τώρα,

are your desktop.

είναι η επιφάνεια εργασίας σας.

Physical objects are simply icons in that desktop.

Τα υλικά αντικείμενα είναι απλώς εικονίδια πάνω σε αυτή την επιφάνεια.

There's an obvious objection.

Υπάρχει μια εμφανής ένσταση.

Hoffman, if you think that train coming down the track at 200 MPH

Χόφμαν, αν πιστεύεις ότι αυτό το τρένο που έρχεται με 320 χλμ/ώρα,

is just an icon of your desktop,

είναι απλώς ένα εικονίδιο στην επιφάνεια εργασίας,

why don't you step in front of it?

γιατί δεν στέκεσαι στην πορεία του;

And after you're gone, and your theory with you,

Και αφού θα έχεις φύγει, μαζί και η θεωρία σου,

we'll know that there's more to that train than just an icon.

θα ξέρουμε ότι εκείνο το τρένο ήταν κάτι παραπάνω από ένα εικονίδιο.

Well, I wouldn't step in front of that train

Λοιπόν, δεν θα έμπαινα μπροστά στο τρένο

for the same reason

για τον ίδιο λόγο

that I wouldn't carelessly drag that icon to the trash can:

που δεν θα έριχνα απερίσκεπτα το εικονίδιο στον κάδο ανακύκλωσης:

not because I take the icon literally --

όχι επειδή εκλαμβάνω το εικονίδιο κυριολεκτικά

the file is not literally blue or rectangular --

- το αρχείο δεν είναι κυριολεκτικά μπλε ή παραλληλόγραμμο -

but I do take it seriously.

αλλά όντως το παίρνω στα σοβαρά.

I could lose weeks of work.

Θα έχανα εβδομάδες εργασίας.

Similarly, evolution has shaped us

Παρομοίως, η εξέλιξη μας έχει διαμορφώσει

with perceptual symbols that are designed to keep us alive.

με αντιληπτικά σύμβολα που σχεδιάστηκαν για να μας κρατήσουν ζωντανούς.

We'd better take them seriously.

Καλύτερα να τα πάρουμε στα σοβαρά.

If you see a snake, don't pick it up.

Αν δείτε φίδι, μην το σηκώσετε.

Αν δείτε γκρεμό, μην πηδήξετε.

If you see a cliff, don't jump off.

They're designed to keep us safe, and we should take them seriously.

Σχεδιάστηκαν για να μας κρατούν ασφαλείς και πρέπει να τα πάρουμε στα σοβαρά.

That does not mean that we should take them literally.

Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να τα πάρουμε κυριολεκτικά.

That's a logical error.

Είναι λογικό σφάλμα.

Another objection: There's nothing really new here.

Μια άλλη ένσταση: Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο εδώ.

Physicists have told us for a long time that the metal of that train looks solid

Οι φυσικοί μας έλεγαν για πολύ καιρό ότι το μέταλλο στο τρένο φαίνεται συμπαγές

but really it's mostly empty space with microscopic particles zipping around.

αλλά στην πραγματικότητα είναι κυρίως κενό

με μικροσκοπικό σωματίδια να στροβιλίζονται.

There's nothing new here.

Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο εδώ.

Well, not exactly.

Όχι ακριβώς.

It's like saying, I know that that blue icon on the desktop

Είναι σαν να λες, ξέρω ότι το μπλε εικονίδιο στην επιφάνεια εργασίας

is not the reality of the computer,

δεν είναι η πραγματικότητα του υπολογιστή,

but if I pull out my trusty magnifying glass and look really closely,

αλλά αν βγάλω τον μεγεθυντικό φακό μου και κοιτάξω προσεκτικά

I see little pixels,

βλέπω μικρά εικονοστοιχεία

and that's the reality of the computer.

και αυτή είναι η πραγματικότητα του υπολογιστή.

Well, not really -- you're still on the desktop, and that's the point.

Όχι ακριβώς. Είστε ακόμα στην επιφάνεια εργασίας και αυτή είναι η ουσία.

Those microscopic particles are still in space and time:

Τα μικροσκοπικά σωματίδια είναι ακόμη στον χωροχρόνο:

they're still in the user interface.

είναι ακόμη στη διεπαφή του χρήστη.

So I'm saying something far more radical than those physicists.

Έτσι λέω κάτι πολύ πιο ριζοσπαστικό από εκείνους τους φυσικούς.

Finally, you might object,

Τελικά μπορεί να διαφωνήσεις,

look, we all see the train,

κοίτα, όλοι βλέπουμε το τρένο,

therefore none of us constructs the train.

έτσι κανείς μας δεν κατασκευάζει το τρένο.

But remember this example.

Αλλά θυμηθείτε το παράδειγμα.

In this example, we all see a cube,

Σε αυτό, όλοι βλέπουμε έναν κύβο

but the screen is flat,

αλλά η οθόνη είναι επίπεδη,

so the cube that you see is the cube that you construct.

έτσι ο κύβος που βλέπετε είναι ο κύβος που κατασκευάζετε.

We all see a cube

Όλοι βλέπουμε έναν κύβο

because we all, each one of us, constructs the cube that we see.

γιατί όλοι, καθένας από εμάς, κατασκευάζουμε τον κύβο που βλέπουμε.

The same is true of the train.

Το ίδιο συμβαίνει με το τρένο.

We all see a train because we each see the train that we construct,

Όλοι βλέπουμε το τρένο επειδή καθένας βλέπει το τρένο που κατασκευάζει,

and the same is true of all physical objects.

και το ίδιο συμβαίνει με όλα τα υλικά αντικείμενα.

Τείνουμε να σκεφτόμαστε την αντίληψη

We're inclined to think that perception is like a window on reality as it is.

ως ένα παράθυρο στην υφιστάμενη πραγματικότητα.

The theory of evolution is telling us that this is an incorrect interpretation

Η εξελικτική θεωρία μας λέει

ότι είναι μια λανθασμένη ερμηνεία της αντίληψής μας.

of our perceptions.

Αντ' αυτού, η πραγματικότητα μοιάζει πιο πολύ με τρισδιάστατη επιφάνεια εργασίας

Instead, reality is more like a 3D desktop

that's designed to hide the complexity of the real world

που σχεδιάστηκε για να κρύβει την πολυπλοκότητα του πραγματικού κόσμου

and guide adaptive behavior.

και να προωθεί την προσαρμοστική συμπεριφορά.

Space as you perceive it is your desktop.

Ο χώρος όπως τον αντιλαμβάνεστε είναι η επιφάνεια εργασίας.

Physical objects are just the icons in that desktop.

Τα υλικά αντικείμενα είναι τα εικονίδια επάνω στην επιφάνεια εργασίας.

We used to think that the Earth is flat because it looks that way.

Πιστεύαμε ότι η Γη ήταν επίπεδη επειδή έτσι φαίνεται.

Then we thought that the Earth is the unmoving center of reality

Μετά πιστεύαμε ότι η Γη ήταν το ακίνητο κέντρο της πραγματικότητας

because it looks that way.

επειδή έτσι φαίνεται.

We were wrong.

Κάναμε λάθος.

We had misinterpreted our perceptions.

Παρερμηνεύαμε την αντίληψή μας.

Now we believe that spacetime and objects

Τώρα πιστεύουμε ότι ο χωροχρόνος και τα αντικείμενα

are the nature of reality as it is.

αποτελούν τη φύση της υφιστάμενης πραγματικότητας.

The theory of evolution is telling us that once again, we're wrong.

Η εξελικτική θεωρία μας λέει ότι και πάλι κάνουμε λάθος.

We're misinterpreting the content of our perceptual experiences.

Παρερμηνεύουμε το περιεχόμενο των εμπειριών της αντίληψής μας.

There's something that exists when you don't look,

Είναι κάτι που υπάρχει όταν δεν κοιτάς

but it's not spacetime and physical objects.

αλλά δεν είναι ο χωροχρόνος και τα υλικά αντικείμενα.

Είναι το ίδιο δύσκολο να ξεκολλήσουμε από το χωροχρόνο και τα αντικείμενα

It's as hard for us to let go of spacetime and objects

as it is for the jewel beetle to let go of its bottle.

όπως και για τα σκαθάρια να ξεκολλήσουν από το μπουκάλι.

Why? Because we're blind to our own blindnesses.

Γιατί; Επειδή δεν βλέπουμε ότι είμαστε τυφλοί.

But we have an advantage over the jewel beetle:

Αλλά έχουμε ένα πλεονέκτημα σε σχέση με τα σκαθάρια:

our science and technology.

την επιστήμη και την τεχνολογία μας.

By peering through the lens of a telescope

Κοιτάζοντας μέσα από τον φακό ενός τηλεσκοπίου

we discovered that the Earth is not the unmoving center of reality,

ανακαλύψαμε ότι η Γη δεν είναι το ακίνητο κέντρο της πραγματικότητας,

and by peering through the lens of the theory of evolution

και κοιτάζοντας μέσα από τον φακό της εξελικτικής θεωρίας

we discovered that spacetime and objects

ανακαλύψαμε ότι ο χωροχρόνος και τα αντικείμενα

are not the nature of reality.

δεν είναι η φύση της πραγματικότητας.

When I have a perceptual experience that I describe as a red tomato,

Όταν έχω μια εμπειρία εξ αντιλήψεως που περιγράφω ως κόκκινη ντομάτα,

I am interacting with reality,

διαδρώ με την πραγματικότητα,

but that reality is not a red tomato and is nothing like a red tomato.

αλλά εκείνη η πραγματικότητα δεν είναι και δεν μοιάζει με κόκκινη ντομάτα,

Similarly, when I have an experience that I describe as a lion or a steak,

Παρομοίως, όταν έχω μια εμπειρία που περιγράφω ως λιοντάρι ή κρέας,

I'm interacting with reality,

διαδρώ με την πραγματικότητα,

but that reality is not a lion or a steak.

αλλά εκείνη η πραγματικότητα δεν είναι λιοντάρι ή κρέας.

And here's the kicker:

Και το κορυφαίο:

When I have a perceptual experience that I describe as a brain, or neurons,

Όταν έχω μια εμπειρία εξ αντιλήψεως που περιγράφω ως εγκέφαλο η νευρώνες

I am interacting with reality,

διαδρώ με την πραγματικότητα,

but that reality is not a brain or neurons

αλλά εκείνη η πραγματικότητα δεν είναι εγκέφαλος ή νευρώνες

and is nothing like a brain or neurons.

και δεν μοιάζει με εγκέφαλο ή νευρώνες.

And that reality, whatever it is,

Και εκείνη η πραγματικότητα, οτιδήποτε και να είναι,

is the real source of cause and effect

είναι η πραγματική πηγή αιτίας και αποτελέσματος στον κόσμο,

in the world -- not brains, not neurons.

όχι ο εγκέφαλος ούτε οι νευρώνες.

Brains and neurons have no causal powers.

Ο εγκέφαλος και οι νευρώνες δεν έχουν δυνάμεις αιτιατού.

They cause none of our perceptual experiences,

Δεν προκαλούν καμία από τις αντιληπτικές μας εμπειρίες

and none of our behavior.

και καμία συμπεριφορά μας.

Brains and neurons are a species-specific set of symbols, a hack.

Εγκέφαλοι και νευρώνες είναι ένα σύνολο συμβόλων συγκεκριμένου είδους,

ένα τέχνασμα.

What does this mean for the mystery of consciousness?

Τι σημαίνει αυτό για το μυστήριο της συνείδησης;

Well, it opens up new possibilities.

Μάλλον ανοίγει νέες δυνατότητες.

For instance,

Για παράδειγμα,

perhaps reality is some vast machine that causes our conscious experiences.

ίσως η πραγματικότητα είναι ένα τεράστιο μηχάνημα

που προκαλεί τις ενσυνείδητες εμπειρίες μας.

I doubt this, but it's worth exploring.

Αμφιβάλλω γι' αυτό αλλά αξίζει να το ερευνήσουμε.

Perhaps reality is some vast, interacting network of conscious agents,

Ίσως η πραγματικότητα να είναι

ένα τεράστιο διαδραστικό δίκτυο ενσυνείδητων πρακτόρων,

simple and complex, that cause each other's conscious experiences.

απλών και περίπλοκων, που προκαλεί ο ένας τις εμπειρίες του άλλου.

Actually, this isn't as crazy an idea as it seems,

Όντως, δεν είναι και τόσο τρελή ιδέα όσο ακούγεται

and I'm currently exploring it.

και την ερευνώ αυτόν τον καιρό.

But here's the point:

Να όμως η ουσία:

Once we let go of our massively intuitive

Άπαξ και απαλλαγούμε από την τρομερά διαισθητική

but massively false assumption about the nature of reality,

αλλά και τρομερά λανθασμένη υπόθεση σχετικά με τη φύση της πραγματικότητας,

it opens up new ways to think about life's greatest mystery.

ανοίγονται νέοι δρόμοι για να σκεφτούμε το μεγαλύτερο μυστήριο της ζωής.

I bet that reality will end up turning out to be more fascinating

Βάζω στοίχημα ότι η πραγματικότητα τελικά θα είναι πολύ πιο συναρπαστική

and unexpected than we've ever imagined.

και πιο απρόσμενη από ό,τι ποτέ φανταστήκαμε.

The theory of evolution presents us with the ultimate dare:

Η εξελικτική θεωρία μας δίνει την ύψιστη πρόκληση:

Dare to recognize that perception is not about seeing truth,

Τολμήστε να αναγνωρίσετε

ότι η αντίληψη δεν είναι να βλέπετε την αλήθεια,

it's about having kids.

είναι να κάνετε παιδιά.

And by the way, even this TED is just in your head.

Παρεμπιπτόντως, ακόμη και αυτό εδώ το TED

είναι απλώς μέσα στο κεφάλι σας.

Thank you very much.

Ευχαριστώ πάρα πολύ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Chris Anderson: If that's really you there, thank you.

Κρις Άντερσον: Αν είσαι πραγματικά εσύ, σε ευχαριστώ.

So there's so much from this.

Βγαίνουν τόσα πολλά απ' αυτό.

I mean, first of all, some people may just be profoundly depressed

Κατ' αρχάς, μερικοί μπορεί να πέσουν σε βαθιά κατάθλιψη

at the thought that, if evolution does not favor reality,

και μόνο με αυτή τη σκέψη πως η εξέλιξη δεν ευνοεί την πραγματικότητα.

I mean, doesn't that to some extent undermine all our endeavors here,

Εννοώ ότι κατά κάποιο τρόπο δεν υπονομεύει όλα όσα επιδιώκουμε εδώ,

all our ability to think that we can think the truth,

την ικανότητα να σκεφτούμε ότι μπορούμε να δούμε την αλήθεια,

possibly even including your own theory, if you go there?

ίσως ακόμη και τη δική σου θεωρία, αν θέλουμε να φτάσουμε μέχρι εκεί;

Donald Hoffman: Well, this does not stop us from a successful science.

Ντόναλντ Χόφμαν: Ναι, αλλά δεν αποκλείει να έχουμε μια επιτυχημένη επιστήμη.

What we have is one theory that turned out to be false,

Έχουμε μια θεωρία που αποδείχθηκε πως είναι λανθασμένη,

that perception is like reality and reality is like our perceptions.

ότι αντίληψη και πραγματικότητα είναι το ίδιο πράγμα.

That theory turns out to be false.

Η θεωρία αποδεικνύεται λανθασμένη.

Okay, throw that theory away.

ΟΚ, ας πετάξουμε τη θεωρία.

That doesn't stop us from now postulating all sorts of other theories

Αυτό δεν μας απαγορεύει να θέτουμε αξιωματικά άλλες θεωρίες

about the nature of reality,

σχετικά με τη φύση της πραγματικότητας,

so it's actually progress to recognize that one of our theories was false.

άρα είναι τελικά πρόοδος να αναγνωρίζουμε ότι μια θεωρία ήταν λάθος.

So science continues as normal. There's no problem here.

Η επιστήμη συνεχίζει ως συνήθως. Κανένα πρόβλημα.

CA: So you think it's possible -- (Laughter) --

ΚΑ: Θεωρείς ότι είναι δυνατόν - (Γέλια) -

This is cool, but what you're saying I think is it's possible that evolution

Φάση έχει, αλλά νομίζω ότι μας λες πως είναι δυνατόν η εξέλιξη

can still get you to reason.

να μπορεί ακόμη να μας κάνει να σκεφτούμε λογικά.

DH: Yes. Now that's a very, very good point.

ΝΧ: Ναι. Αυτό είναι ένα πολύ καλό επιχείρημα.

The evolutionary game simulations that I showed were specifically about perception,

Οι εξομοιώσεις του εξελικτικού παιχνιδιού που έδειξα ήταν ειδικά για την αντίληψη,

and they do show that our perceptions have been shaped

και όντως δείχνει ότι η αντίληψή μας έχει διαμορφωθεί

not to show us reality as it is,

να μην μας δείχνει την πραγματικότητα όπως είναι,

but that does not mean the same thing about our logic or mathematics.

αλλά αυτό δεν σημαίνει το ίδιο για τη λογική μας ή τα μαθηματικά.

We haven't done these simulations, but my bet is that we'll find

Δεν κάναμε τέτοιες εξομοιώσεις αλλά βάζω στοίχημα ότι θα ανακαλύψουμε

that there are some selection pressures for our logic and our mathematics

ότι υπάρχουν κάποιες πιέσεις επιλογής για την λογική μας και τα μαθηματικά

to be at least in the direction of truth.

να είναι τουλάχιστον προς την κατεύθυνση της αλήθειας.

I mean, if you're like me, math and logic is not easy.

Για μένα, τα μαθηματικά και η λογική δεν είναι εύκολα.

We don't get it all right, but at least the selection pressures are not

Δεν τα κάνουμε όλα σωστά αλλά τουλάχιστον οι πιέσεις επιλογής

uniformly away from true math and logic.

δεν αποκλίνουν τελείως από τα κανονικά μαθηματικά και τη λογική.

So I think that we'll find that we have to look at each cognitive faculty

Νομίζω πως πρέπει να δούμε κάθε γνωστική ικανότητα ξεχωριστά

one at a time and see what evolution does to it.

και να δούμε την επίδραση της εξέλιξης σε αυτήν.

What's true about perception may not be true about math and logic.

Αυτό που ισχύει για την αντίληψη

ίσως να μην ισχύει για τα μαθηματικά και τη λογική.

CA: I mean, really what you're proposing is a kind of modern-day Bishop Berkeley

ΚΑ: Αυτό που προτείνεις μοιάζει κάπως

σαν μια ερμηνεία του κόσμου που θα έδινε ο Τζωρτζ Μπέρκλεϋ σήμερα:

interpretation of the world:

consciousness causes matter, not the other way around.

η συνείδηση δίνει νόημα στην ύλη, και όχι το αντίστροφο.

DH: Well, it's slightly different than Berkeley.

ΝΧ: Είναι λίγο διαφορετικό από τον Μπέρκλεϋ.

Berkeley thought that, he was a deist, and he thought that the ultimate

Ο Μπέρκλεϋ ήταν θεϊστής και πίστευε

ότι η ύψιστη φύση της πραγματικότητας είναι ο Θεός και ούτω καθεξής,

nature of reality is God and so forth,

and I don't need to go where Berkeley's going,

και δεν χρειάζεται να ακολουθήσω τον Μπέρκλεϋ,

so it's quite a bit different from Berkeley.

έτσι διαφοροποιούμαι αρκετά από αυτόν.

I call this conscious realism. It's actually a very different approach.

Το αποκαλώ συνειδητό ρεαλισμό. Είναι μια πολύ διαφορετική προσέγγιση.

CA: Don, I could literally talk with you for hours, and I hope to do that.

ΚΑ: Θα μπορούσα να μιλάω μαζί σου για ώρες

κι ελπίζω να το κάνουμε.

Thanks so much for that. DH: Thank you. (Applause)

Ευχαριστώ για την ομιλία σου.