Honor Harger: A history of the universe in sound

Honor Harger: Ses açısından evrenin tarihi

Çeviri: Kadir Oncul Gözden geçirme: osman oguz ahsen

Space,

Uzay,

we all know what it looks like.

hepimiz nasıl göründüğünü biliriz.

We've been surrounded by images of space

Tüm hayatlarımız boyunca,

our whole lives,

bilim kurgunun teorik görüntülerinden,

from the speculative images

sanatçıların ilham verici hayal güçlerine,

of science fiction

karmaşık teknolojilerle

to the inspirational visions of artists

mümkün kılınan

to the increasingly beautiful pictures

güzel resimlere kadar,

made possible by complex technologies.

uzayın görüntüleriyle kuşatıldık.

But whilst we have

Evrenin çok canlı

an overwhelmingly vivid

bir görsel anlayışına

visual understanding of space,

sahip olmamıza rağmen,

we have no sense of what space sounds like.

evrenin nasıl bir sesi olduğuna dair bir algımız yok.

And indeed, most people associate space with silence.

Ve şüphesiz,çoğu insan evreni sessizlikle ilişkilendirir.

But the story of how

Ama evreni nasıl anlamaya

we came to understand the universe

ulaştığımızın hikayesi

is just as much a story of listening

bir dinleme hikayesi olduğu kadar

as it is by looking.

bakmadır da.

And yet despite this,

Ve hala buna karşın,

hardly any of us have ever heard space.

çok azımız evreni duyabilmiştir.

How many of you here

Burada bulunan sizlerden

could describe the sound

kaçınız bir tek gezegenin veya yıldızın

of a single planet or star?

sesini tarif edebilir?

Well in case you've ever wondered,

Pekala , merak ediyorsanız

this is what the Sun sounds like.

işte bu Güneşin sesi

(Static)

(Parazit)

(Crackling)

(Çıtırdama)

(Static)

(Parazit)

(Crackling)

(Çıtırdama)

This is the planet Jupiter.

Bu Jüpiter gezegeni

(Soft crackling)

(Yumuşak çıtırdama)

And this is the space probe Cassini

Bu da uzay araştırma aracı Cassini

pirouetting through the ice rings of Saturn.

Satürn'ün buz halkalarının içinden geçerken.

(Crackling)

(Çıtırdama)

This is a a highly condensed clump

Bu da yüksek şekilde yoğunlaşmış bir

of neutral matter,

nötr madde kümesi,

spinning in the distant universe.

uzak evrende dönerken.

(Tapping)

(Tıkırtı)

So my artistic practice

Gördüğünüz gibi benim sunumum,

is all about listening

sadece evrenimizi oluşturan

to the weird and wonderful noises

görkemli gök cisimleri tarafından yayılan

emitted by the magnificent celestial objects

tuhaf ve muhteşem sesleri

that make up our universe.

dinleme ile ilgili.

And you may wonder,

Bu seslerin ne olduklarını nasıl bildiğimizi,

how do we know what these sounds are?

merak edebilirsiniz.

How can we tell the difference

Güneşin sesi ile

between the sound of the Sun

bir pulsarın sesi arasındaki

and the sound of a pulsar?

değişikliği nasıl biliyoruz?

Well the answer

Cevap,

is the science of radio astronomy.

Radyo astronomi bilimidir.

Radio astronomers

Radyo astronomları

study radio waves from space

hassas anten ve alıcılar kullanarak,

using sensitive antennas and receivers,

bir astronomik cismin ne olduğunu

which give them precise information

ve geceleyin gökyüzünde nerede olduğu hakkında

about what an astronomical object is

onlara kesin bilgi veren

and where it is in our night sky.

evrendeki radyo dalgalarının üzerinde çalışırlar.

And just like the signals

Dünyamızda gönderip aldığımız

that we send and receive here on Earth,

sinyaller gibi

we can convert these transmissions into sound

bu aktarımları basit analog teknikler kullanarak

using simple analog techniques.

sese dönüştürebiliriz.

And therefore, it's through listening

Böylece, dinleme sayesinde

that we've come to uncover

ölçüsü,neden yapıldığı,

some of the universe's most important secrets --

hatta kaç yaşında olduğu gibi

its scale, what it's made of

evrenin bazı en önemli gizemlerini

and even how old it is.

ortaya çıkardık.

So today, I'm going to tell you a short story

Bugün size dinleme aracılığıyla evrenin tarihi hakkında

of the history of the universe through listening.

kısa bir hikaye anlatacağım.

It's punctuated

Evren,bize uzay hakkında sahip olduğumuz

by three quick anecdotes,

en önemli bilgilerin bazılarını veren

which show how accidental encounters

tuhaf seslerle kazara oluşan

with strange noises

tesadüfi olayları gösteren

gave us some of the most important information

üç hızlı anektod ile

we have about space.

noktalanmıştır.

Now this story doesn't start

Artık bu hikaye,

with vast telescopes

iri teleskoplar

or futuristic spacecraft,

veya futuristik uzay gemileri yerine

but a rather more humble technology --

bize ,hepimizin bugün bir parçası olduğumuz

and in fact, the very medium

telekomünikasyon devrimini

which gave us the telecommunications revolution

vermiş olan

that we're all part of today:

daha mütevazi bir araç ile başlıyor:

the telephone.

-Telefon-

It's 1876, it's in Boston,

Yıl 1876,yer Boston.

and this is Alexander Graham Bell

İşte Thomas Watson ile

who was working with Thomas Watson

telefonun icadı üzerinde çalışan

on the invention of the telephone.

Alexander Graham Bell.

A key part of their technical set up

Teknik kurulumlarının kilit bir noktası,

was a half-mile long length of wire,

Boston'daki çeşitli evlerde

which was thrown across the rooftops

tavan arasına atılmış

of several houses in Boston.

yarım mil uzunluğunda bir kabloydu.

The line carried the telephone signals

Hat, Bell'i, daha sonra

that would later make Bell a household name.

bir ev gereci ismine dönüştürecek telefon sinyallerini taşıdı.

But like any long length of charged wire,

Ama her uzun yüklü kablo gibi

it also inadvertently became

o da kazara

an antenna.

bir antene dönüştü.

Thomas Watson

Thomas Watson

spent hours listening

kendisinin tesadüfi anteninin keşfettiği

to the strange crackles and hisses

bu tuhaf çıtırtı,tıslama

and chirps and whistles

cıvıltı ve ıslıkları

that his accidental antenna detected.

dinlemeye saatlerini verdi.

Now you have to remember,

Şimdi hatırlamalısınız,

this is 10 years before

Bu olay,

Heinrich Hertz proved the existence of radio waves --

Heinrich Hertz'in radyo dalgalarının varlıklarını ispatlamasından 10,

15 years before Nikola Tesla's four-tuned circuit --

Nikola Tesla'nın dört LC devresinden 15,

nearly 20 years before Marconi's first broadcast.

ve Marconi'nin ilk yayınından yaklaşık 20 yıl önce idi.

So Thomas Watson wasn't listening to us.

Öyleyse Thomas Watson bizi dinlemiyordu.

We didn't have the technology

İletmek için

to transmit.

teknolojimiz yoktu.

So what were these strange noises?

Öyleyse bu tuhaf sesler de neydiler?

Watson was in fact listening

Watson aslında

to very low-frequency radio emissions

doğa tarafından oluşan

caused by nature.

çok düşük frekanslı radyo yayınlarını dinliyordu.

Some of the crackles and pops were lightning,

Bazı çıtırtı ve patlamalar yıldırımdılar.

but the eerie whistles

Ama esrarengiz uğultular

and curiously melodious chirps

ve garip bir şekildeki melodik cıvıltıların

had a rather more exotic origin.

biraz daha yabancı bir kaynakları vardı.

Using the very first telephone,

İlk telefonu kullanarak,

Watson was in fact

Watson aslında

dialed into the heavens.

göğü tuşladı.

As he correctly guessed,

O seslerin bazılarının,

some of these sounds were caused

Güneşin yüzeyindeki aktivite tarafından oluştuğunu

by activity on the surface of the Sun.

doğru bir şekilde tahmin etti.

It was a solar wind

O'nun dinlediği,

interacting with our ionosphere

iyonosferimizle etkileşen

that he was listening to --

bir solar fırtınaydı.

a phenomena which we can see

-Gezegenimizin en kuzey ve güney enlemlerinde

at the extreme northern and southern latitudes of our planet

aurora olarak görebileceğimiz

as the aurora.

bir fenomen.-

So whilst inventing the technology

Böylece,telekomünikasyon devriminde

that would usher in the telecommunications revolution,

yer gösterecek teknolojiyi icat ederken Watson,

Watson had discovered

güneş sistemimizin

that the star at the center of our solar system

merkezindeki yıldızın güçlü radyo dalgaları

emitted powerful radio waves.

yaymakta olduğunu keşfetti.

He had accidentally been the first person

Tesadüfen onları bulan

to tune in to them.

ilk kişi oldu.

Fast-forward 50 years,

50 yıl sonra,

and Bell and Watson's technology

Bell ve Watson'ın teknolojisi

has completely transformed

artık tamamen

global communications.

küresel iletişime dönüştü.

But going from slinging some wire

Ama Boston'ın tavan aralarından

across rooftops in Boston

kablo çekmekten başlayarak,

to laying thousands and thousands of miles of cable

Atlantik Okyanusu'nun dibine

on the Atlantic Ocean seabed

binlerce mil kablo döşemek

is no easy matter.

kolay bir iş değil.

And so before long,

Çok geçmeden Bell,

Bell were looking to new technologies

devrimlerini en uygun hale getirmek için

to optimize their revolution.

yeni teknolojiler aramaya başladı.

Radio could carry sound without wires.

Radyo kablosuz olarak sesi taşıyabiliyordu.

But the medium is lossy --

Ama ortamda kayıba uğruyordu --

it's subject to a lot of noise and interference.

birçok gürültü ve parazite maruz kalıyordu.

So Bell employed an engineer

Bunun üzerine Bell,

to study those noises,

bu sesleri inceleyip,

to try and find out where they came from,

nereden geldiklerini bulmaya çalışması,

with a view towards building

onların üstesinden gelecek en mükemmel donanımsal şifreleyiciyi inşa etmeye

the perfect hardware codec, which would get rid of them

doğru olan bir beklenti ile bir mühendis tuttu.

so they could think about using radio

Böylece telefonculuk amaçlarıyla

for the purposes of telephony.

radyoyu kullanmayı düşünebilirlerdi.

Most of the noises

Mühendis Karl Jansky'nin incelediği

that the engineer, Karl Jansky, investigated

parazitlerin çoğu kaynak olarak

were fairly prosaic in origin.

adeta sıradandı.

They turned out to be lightning

Yıldırım olup çıkıyorlardı

or sources of electrical power.

veya elektriksel güç kaynakları olarak.

But there was one persistent noise

Ama ortada Jansky'nin belirleyemediği

that Jansky couldn't identify,

ve O'na göre

and it seemed to appear

kendisinin kulaklığında,

in his radio headset

her gün 4 dakika daha erken olan

four minutes earlier each day.

sürekli bir ses vardı.

Now any astronomer will tell you,

Her astronom size,

this is the telltale sign

bunun Dünya'dan kaynaklanmayan

of something that doesn't originate from Earth.

sahte bir işaret olduğunu söyler.

Jansky had made a historic discovery,

Jansky,gök cisimlerinin ışık dalgalarını yaydıkları gibi

that celestial objects could emit radio waves

radyo dalgalarını da yayabildiklerini ortaya çıkaran

as well as light waves.

tarihi bir buluşa imza attı.

Fifty years on

Watson'ın Güneşle olan tesadüfi karşılaşmasından

from Watson's accidental encounter with the Sun,

50 yıl sonra

Jansky's careful listening

Jansky'nin dikkatli dinlemesi

ushered in a new age of space exploration:

yeni bir uzay keşfi çağına götürdü:

the radio astronomy age.

radyo astronomi çağı.

Over the next few years,

Sonraki birkaç yıl boyunca,

astronomers connected up their antennas to loudspeakers

astronomlar antenlerini hoperlörlere bağladılar

and learned about our radio sky,

ve radyo gökyüzümüz,

about Jupiter and the Sun,

Jüpiter ve Güneş ile ilgili bilgileri

by listening.

dinleyerek öğrendiler.

Let's jump ahead again.

Bir kez daha ileriye gidelim.

It's 1964,

Yıl 1964,

and we're back at Bell Labs.

ve yine Bell Laboratuvarlarındayız.

And once again,

Bir kez daha,

two scientists have got a problem with noise.

iki bilimadamının ses ile ilgili bir sorunları var

Arno Penzias and Robert Wilson

Amo Penzias ve Robert Wilson

were using the horn antenna

sıradışı bir hassasiyetle

at Bell's Holmdel laboratory

Samanyolu'nu incelemek için

to study the Milky Way

Bell'in Holmdel Laboratuvarı'nda

with extraordinary precision.

boru antenini kullanıyorlardı.

They were really listening

Aslında Galaksi'yi doğala yakın

to the galaxy in high fidelity.

bir ses kalitesinde dinliyorlardı.

There was a glitch in their soundtrack.

Ses bandlarında bir hata vardı.

A mysterious persistent noise

Gizemli , sürekli bir ses

was disrupting their research.

araştırmalarını bozuyordu.

It was in the microwave range,

Mikrodalga menzilinde idi,

and it appeared to be coming

ve her yönden,aynı anda

from all directions simultaneously.

geliyor gibi görünüyordu.

Now this didn't make any sense,

Bu mantıklı değildi.

and like any reasonable engineer or scientist,

Ve her makul mühendis veya bilimadamı gibi,

they assumed that the problem must be the technology itself,

bu sorunun teknolojinin kendisi olduğunu farzettiler,

it must be the dish.

yani, anten.

There were pigeons roosting in the dish.

Antenin içinde tünemiş güvercinler vardı.

And so perhaps once they cleaned up the pigeon droppings,

Ve böylece belki de güvercin dışkılarını temizlediklerinde,

get the disk kind of operational again,

ve diski bir şekilde yine operasyonal hale getirdiklerinde

normal operations would resume.

normal faaliyetler kaldıkları yerden devam ederlerdi.

But the noise didn't disappear.

Ama sesler yokolmadı

The mysterious noise

Penzias ve Wilson'ın dinledikleri

that Penzias and Wilson were listening to

esrarengiz ses,

turned out to be the oldest and most significant sound

herkesin şimdiye kadar duyduğu

that anyone had ever heard.

en eski ve kayda değer sesti.

It was cosmic radiation

Bu, evrenin doğumundan kalan

left over from the very birth of the universe.

kozmik radyasyondu.

This was the first experimental evidence

Bu, Büyük Patlama'nın olduğu,

that the Big Bang existed

ve Evren'in 14.7 milyar yıl kadar önce

and the universe was born at a precise moment

belirli bir anda doğduğuna dair

some 14.7 billion years ago.

ilk deneysel kanıttı.

So our story ends

Böylece hikayemiz

at the beginning --

başlangıçta sona eriyor --

the beginning of all things, the Big Bang.

herşeyin başlangıcı, Büyük Patlama'da.

This is the noise that Penzias and Wilson heard --

Bu,Penzias ve Wilson'ın duyduğu sesti --

the oldest sound that you're ever going to hear,

--duyacağınız en eski ses

the cosmic microwave background radiation

Büyük Patlama'dan geri kalan

left over from the Big Bang.

kozmik mikrodalga arkaplan radyasyonu.

(Fuzz)

(Ses)

Thanks.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)