John McWhorter: Txtng is killing language. JK!!!

574,649 views ・ 2013-04-22

TED


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

00:00
Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast
0
0
7000
Çeviri: Ceyda Aldemir-Down Gözden geçirme: Nevaz Mescioğlu
00:12
We always hear that texting is a scourge.
1
12743
2862
Hep mesajlaşmanın felaket olduğunu duyarız.
00:15
The idea is that texting spells the decline and fall
2
15605
4840
İnanışa göre mesajlaşma Amerika'daki gençler arasında
00:20
of any kind of serious literacy, or at least writing ability,
3
20445
3500
ve artık bugün bütün dünyada
00:23
among young people in the United States
4
23945
2643
her türlü edebî kültürün, en azından yazma becerisinin
00:26
and now the whole world today.
5
26588
2301
gerilemesi ve çökmesi anlamına geliyor.
00:28
The fact of the matter is that it just isn't true,
6
28889
3504
İşin gerçeği şu ki bu hiç de doğru değil.
00:32
and it's easy to think that it is true,
7
32393
2503
Bunun doğru olduğunu düşünmek kolay
00:34
but in order to see it in another way,
8
34896
1899
ama bunu başka şekilde görmek için
00:36
in order to see that actually texting is a miraculous thing,
9
36795
3669
mesajlaşmanın aslında mucizevi bir şey olduğunu,
00:40
not just energetic, but a miraculous thing,
10
40464
2565
sadece enerjik değil, aynı zamanda mucizevi bir şey olduğunu,
00:43
a kind of emergent complexity
11
43029
1747
şu anda gerçekleştiğini gördüğümüz
00:44
that we're seeing happening right now,
12
44776
2461
yeni çıkan bir tür karmaşıklık olduğunu görmek için
00:47
we have to pull the camera back for a bit
13
47237
2306
kamerayı biraz geride tutup açımızı genişleterek
00:49
and look at what language really is,
14
49543
3418
dilin gerçekte ne olduğuna bakmamız gerek,
00:52
in which case, one thing that we see
15
52961
2073
bu durumda gördüğümüz tek şey mesajlaşmanın
00:55
is that texting is not writing at all.
16
55034
4624
bir yazma eylemi bile olmadığı.
00:59
What do I mean by that?
17
59658
1822
Bununla ne demek istiyorum?
01:01
Basically, if we think about language,
18
61480
2556
Aslen dil üzerine düşünecek olursak
01:04
language has existed for perhaps 150,000 years,
19
64036
3801
dil herhalde 150 bin yıldır varlığını sürdürmekte,
01:07
at least 80,000 years,
20
67837
2137
hiç olmazsa 80 bin yıldır
01:09
and what it arose as is speech. People talked.
21
69974
4151
ve dil konuşmadan ortaya çıktı. İnsanlar önce konuştu.
01:14
That's what we're probably genetically specified for.
22
74125
3024
Muhtemelen genetik olarak buna programlıyız.
01:17
That's how we use language most.
23
77149
2191
Dili en çok böyle kullanırız.
01:19
Writing is something that came along much later,
24
79340
3482
Yazı ise çok daha sonraları ortaya çıktı
01:22
and as we saw in the last talk,
25
82822
2056
ve son konuşmada gördüğümüz üzere,
01:24
there's a little bit of controversy as to exactly when that happened,
26
84878
2668
tam ne zaman çıktığına dair ufak bir anlaşmazlık var
01:27
but according to traditional estimates,
27
87546
2316
ama geleneksel tahminlere göre,
01:29
if humanity had existed for 24 hours,
28
89862
3522
eğer insanlık 24 saattir var olsaydı
01:33
then writing only came along at about 11:07 p.m.
29
93384
5191
yazı aşağı yukarı 23.07'de ortaya çıktı.
01:38
That's how much of a latterly thing writing is.
30
98575
3645
İşte yazı bu kadar geç ortaya çıkan bir kavram.
01:42
So first there's speech, and then writing comes along
31
102220
3388
Yani başta konuşma vardı, daha sonra yazı geldi,
01:45
as a kind of artifice.
32
105608
1762
bir tür beceri şeklinde.
01:47
Now don't get me wrong, writing has certain advantages.
33
107370
4006
Şimdi beni yanlış anlamayın, yazının belirli avantajları var.
01:51
When you write, because it's a conscious process,
34
111376
2583
Yazmak bilinçli bir süreç olduğundan
01:53
because you can look backwards,
35
113959
2138
dönüp geriye bakabildiğinizden
01:56
you can do things with language that are much less likely
36
116097
2830
dile dair, sadece konuşuyor olsaydınız
01:58
if you're just talking.
37
118927
2464
yapmanızın olası olmadığı şeyleri yapabilirsiniz.
02:01
For example, imagine a passage from Edward Gibbon's
38
121391
3901
Mesela Edward Gibbon'un eseri
02:05
"The Decline and Fall of the Roman Empire:"
39
125292
3806
"Roma İmparatorluğu'nun Gerilemesi ve Çöküşü"nden bir paragraf düşünün:
02:09
"The whole engagement lasted above twelve hours,
40
129098
3251
"Tüm çarpışma 12 saatin üstünde sürdü,
02:12
till the graduate retreat of the Persians was changed
41
132349
2302
İranlıların gerilemesi serkeş bir kaçışa dönene kadar
02:14
into a disorderly flight, of which the shameful example
42
134651
2773
ki bu utanç verici örneği başlıca liderler ve Surenas'ın kendisi vermişti."
02:17
was given by the principal leaders and the Surenas himself."
43
137424
2587
02:20
That's beautiful, but let's face it, nobody talks that way.
44
140011
4319
Bu güzel ama kabul etmek gerekir ki kimse bu şekilde konuşmaz
02:24
Or at least, they shouldn't if they're interested
45
144330
4236
ya da bir gün üremeyi düşünüyorsa...
02:28
in reproducing. That --
46
148566
2514
...konuşmamalı. Böyle --
02:31
(Laughter)
47
151080
2719
(Kahkahalar)
02:33
is not the way any human being speaks casually.
48
153799
2978
insanların günlük konuşmaları böyle değil.
02:36
Casual speech is something quite different.
49
156777
2585
Günlük konuşma tamamen farklı bir şey.
02:39
Linguists have actually shown
50
159362
1856
Dil bilimciler aslında göstermiştir ki
02:41
that when we're speaking casually in an unmonitored way,
51
161218
2711
gözlenmeyen bir şekilde rahat konuşma yaparken
02:43
we tend to speak in word packets of maybe
52
163929
2678
7 ile 10 kelimelik paketler hâlinde
02:46
seven to 10 words.
53
166607
1810
konuşmaya eğilimliyiz.
02:48
You'll notice this if you ever have occasion to record
54
168417
2679
Konuşurken kendinizin veya bir grubun sesini kaydetme durumunuz olursa
02:51
yourself or a group of people talking.
55
171096
2993
bunu fark edeceksiniz.
02:54
That's what speech is like.
56
174089
1455
Konuşma böyle bir şey.
02:55
Speech is much looser. It's much more telegraphic.
57
175544
4305
Konuşma çok daha esnek. Çok daha kısa ve öz.
02:59
It's much less reflective -- very different from writing.
58
179849
3690
Daha az yansıtıcı -- yazmadan çok farklı.
03:03
So we naturally tend to think, because we see language
59
183539
2936
Dili yazılı olarak çok sık gördüğümüzden
03:06
written so often, that that's what language is,
60
186475
2442
doğal olarak dilin bu olduğunu düşünmeye meyilliyiz
03:08
but actually what language is, is speech. They are two things.
61
188917
3968
ancak dil aslında konuşma. Bunlar iki ayrı şey.
03:12
Now of course, as history has gone by,
62
192885
3254
Şimdi tabii ki tarih riayet ederken
03:16
it's been natural for there to be a certain amount of bleed
63
196139
2791
yazma ve konuşma arasında belirli miktarda
03:18
between speech and writing.
64
198930
3014
sızma olması doğal.
03:21
So, for example, in a distant era now,
65
201944
4823
Bu yüzden, örneğin şimdi uzak kalan bir çağda
03:26
it was common when one gave a speech
66
206767
2502
biri konuşma yaptığında
03:29
to basically talk like writing.
67
209269
3117
yazıyormuş gibi konuşması yaygındı.
03:32
So I mean the kind of speech that you see someone giving
68
212386
2350
Yani demek istediğim,
eski bir filmde birinin boğazını temizleyip verdiği şu türde bir konuşma:
03:34
in an old movie where they clear their throat, and they go,
69
214736
2533
03:37
"Ahem, ladies and gentlemen," and then they speak
70
217269
2533
"Öhöm hanımlar ve beyler" ve ardından
03:39
in a certain way which has nothing to do with casual speech.
71
219802
3271
normal konuşmayla hiç ilgisi olmayan bir biçimde konuşurlar.
03:43
It's formal. It uses long sentences like this Gibbon one.
72
223073
3859
Resmîdir, bu Gibbon'ınki gibi uzun cümleler kullanırlar.
03:46
It's basically talking like you write, and so, for example,
73
226932
3962
Aslına bakılırsa bu, yazdığın gibi konuşmaktır
03:50
we're thinking so much these days about Lincoln
74
230894
1995
ve bu yüzden, örneğin bugünlerde Lincoln hakkında düşünüyoruz,
03:52
because of the movie.
75
232889
2211
film yüzünden.
03:55
The Gettysburg Address was not the main meal of that event.
76
235100
3083
Gettysburg Konuşması, o etkinliğin ana öğünü değildi.
03:58
For two hours before that, Edward Everett spoke
77
238183
3915
Ondan iki saat önce Edward Everett'in konuştuğu konu,
04:02
on a topic that, frankly, cannot engage us today
78
242098
3240
açıkçası, bugün bizi ilgilendiremez,
04:05
and barely did then.
79
245338
1497
o zaman da zorla ilgilendirdi.
04:06
The point of it was to listen to him
80
246835
2381
Amaç onun yazıyormuş gibi
04:09
speaking like writing.
81
249216
1556
konuşmasını dinlemekti.
04:10
Ordinary people stood and listened to that for two hours.
82
250772
2348
Sıradan insanlar dikilip iki saat dinlediler.
04:13
It was perfectly natural.
83
253120
1433
Bu son derece doğaldı.
04:14
That's what people did then, speaking like writing.
84
254553
2491
O zamanlar insanlar yazıyor gibi konuşuyordu.
04:17
Well, if you can speak like writing,
85
257044
2466
E yazıyor gibi konuşabiliyorsan
04:19
then logically it follows that you might want to also
86
259510
3798
o zaman mantıken bazen de konuşuyor gibi yazmak isteyebilirsin.
04:23
sometimes write like you speak.
87
263308
2866
04:26
The problem was just that in the material,
88
266174
2050
Sorun sadece malzemedeydi,
04:28
mechanical sense, that was harder back in the day
89
268224
3455
o zamanlar mekanik anlamda bu daha zordu,
04:31
for the simple reason that materials don't lend themselves to it.
90
271679
3307
bunun basit nedeni de malzemelerin elverişli olmamasıydı.
04:34
It's almost impossible to do that with your hand
91
274986
2020
Ellerle bunu yapmak neredeyse imkansızdır,
04:37
except in shorthand, and then communication is limited.
92
277006
3435
stenografi hariç, o zaman da iletişim limitli.
04:40
On a manual typewriter it was very difficult,
93
280441
2516
Manuel daktiloda bu çok zordu,
04:42
and even when we had electric typewriters,
94
282957
2287
elektrikli olanlar çıktığında bile
04:45
or then computer keyboards, the fact is
95
285244
2159
veya ardından bilgisayar klavyelerinde,
04:47
that even if you can type easily enough to keep up
96
287403
2299
az çok konuşmanın hızına yetişecek şekilde
04:49
with the pace of speech, more or less, you have to have
97
289702
2793
hızlıca yazabilecek olsanız bile
04:52
somebody who can receive your message quickly.
98
292495
2345
mesajınızı hızlıca alabilecek biri olmalı.
04:54
Once you have things in your pocket that can receive that message,
99
294840
3211
O mesajı alabilecek şeyler cebinizde olduğunda
04:58
then you have the conditions that allow
100
298051
2604
o zaman konuştuğunuz gibi yazmanızı sağlayan koşullara sahipsinizdir.
05:00
that we can write like we speak.
101
300655
3511
05:04
And that's where texting comes in.
102
304166
3218
İşte mesajlaşma da burada devreye giriyor.
05:07
And so, texting is very loose in its structure.
103
307384
3769
İşte bu yüzden de mesajlaşmanın yapısı çok esnek.
05:11
No one thinks about capital letters or punctuation when one texts,
104
311153
4297
Mesajlaşırken hiç kimse büyük harfler veya noktalamayı düşünmez
05:15
but then again, do you think about those things when you talk?
105
315450
2358
ama konuşurken bunları düşünüyor musunuz ki?
05:17
No, and so therefore why would you when you were texting?
106
317808
3673
Hayır, o zaman mesajlaşırken niye düşünesiniz?
05:21
What texting is, despite the fact that it involves
107
321481
3129
Mesajlaşma, yazma dediğimiz şeyin
05:24
the brute mechanics of something that we call writing,
108
324610
2826
kaba mekaniklerini içerse de parmaklı konuşmadır.
05:27
is fingered speech. That's what texting is.
109
327436
3298
Mesajlaşma budur.
05:30
Now we can write the way we talk.
110
330734
3465
Artık konuştuğumuz biçimde yazabililriz.
05:34
And it's a very interesting thing, but nevertheless
111
334199
2779
Bu çok da ilginç bir şey
05:36
easy to think that still it represents some sort of decline.
112
336978
4856
ama yine de bunun bir çeşit düşüşü temsil ettiğini düşünmesi kolay.
05:41
We see this general bagginess of the structure,
113
341834
3284
Yapının bu genel sarkıklığını, kurallarla alakasızlığını
05:45
the lack of concern with rules and the way that we're used to
114
345118
3349
ve kara tahtada öğrenmeye alışkın olduklarımızı görüyor
05:48
learning on the blackboard, and so we think
115
348467
2272
05:50
that something has gone wrong.
116
350739
3239
ve dolayısıyla bir şeylerin yanlış gittiğini düşünüyoruz.
05:53
It's a very natural sense.
117
353978
2963
Bu çok doğal bir his.
05:56
But the fact of the matter is that what is going on
118
356941
4034
Fakat işin aslı, tek olan
06:00
is a kind of emergent complexity.
119
360975
3571
bir çeşit doğmakta olan karmaşıklık.
06:04
That's what we're seeing in this fingered speech.
120
364546
2756
Bu parmaklı konuşmada bunu görüyoruz.
06:07
And in order to understand it, what we want to see
121
367302
2986
Bunu anlamak için de
06:10
is the way, in this new kind of language,
122
370288
4745
bu yeni tür dilde yeni bir yapının
06:15
there is new structure coming up.
123
375033
3576
ortaya çıktığını görmek istiyoruz.
06:18
And so, for example, there is in texting a convention,
124
378609
5723
Dolayısıyla örneğin mesajlaşmada
06:24
which is LOL.
125
384332
2922
şu LOL olayı var.
06:27
Now LOL, we generally think of
126
387254
2744
Şimdi bu LOL,
06:29
as meaning "laughing out loud."
127
389998
2464
genelde bunun "yüksek sesle gülme" anlamına geldiğini düşünürüz.
06:32
And of course, theoretically, it does,
128
392462
2293
Elbette, teoride bu böyle,
06:34
and if you look at older texts, then people used it
129
394755
2429
çok eski metinlere bakarsanız o zaman insanlar bunu
06:37
to actually indicate laughing out loud.
130
397184
2520
yüksek sesle gülmeyi belirtmek için kullanıyordu.
06:39
But if you text now, or if you are someone who
131
399704
4243
Ama şimdi mesajlaşırken veya mesajlaşmanın alt katmanının
06:43
is aware of the substrate of texting the way it's become,
132
403947
3297
geldiği durumun farkında biriyseniz
06:47
you'll notice that LOL
133
407244
1690
LOL'un artık yüksek sesle gülme anlamına gelmediğini fark edeceksiniz.
06:48
does not mean laughing out loud anymore.
134
408934
2070
06:51
It's evolved into something that is much subtler.
135
411004
3790
Bu açıklaması çok daha güç başka bir şeye dönüştü.
06:54
This is an actual text that was done
136
414794
3447
Şimdi şu, fazla uzun olmayan bir süre önce
06:58
by a non-male person of about 20 years old
137
418241
3932
20 yaşlarında, erkek olmayan bir kişinin yazdığı
07:02
not too long ago.
138
422173
1495
gerçek bir mesaj.
07:03
"I love the font you're using, btw."
139
423668
2952
"Kullandığın yazı tipini sevdim bu arada."
07:06
Julie: "lol thanks gmail is being slow right now"
140
426620
3762
Julie: "lol teşekkürler gmail şu anda çok yavaş"
07:10
Now if you think about it, that's not funny.
141
430382
1742
Şimdi düşünürseniz, bu komik değil.
07:12
No one's laughing. (Laughter)
142
432124
2900
Kimse gülmüyor. (Kahkahalar)
07:15
And yet, there it is, so you assume
143
435024
1970
Ama yine de bunun bir tür hıçkırık olduğunu varsayıyorsunuz.
07:16
there's been some kind of hiccup.
144
436994
1357
07:18
Then Susan says "lol, I know,"
145
438351
1834
Sonra Susan "lol, biliyorum," diyor,
07:20
again more guffawing than we're used to
146
440185
2297
yine, bu sıkıntılar hakkında konuşurken
07:22
when you're talking about these inconveniences.
147
442482
3230
alışkın olduğumuzdan daha kahkahalı.
07:25
So Julie says, "I just sent you an email."
148
445712
2744
Böylece Julie "Sana bir e-posta gönderdim." diyor.
07:28
Susan: "lol, I see it."
149
448456
1551
Susan: "lol, gördüm."
07:30
Very funny people, if that's what LOL means.
150
450007
3618
Çok komik insanlar, LOL bu demekse.
07:33
This Julie says, "So what's up?"
151
453625
2128
Bu Julie "Pekâlâ, ne var ne yok?" diyor.
07:35
Susan: "lol, I have to write a 10 page paper."
152
455753
2642
Susan: "lol, 10 sayfalık bir yazı yazmam lazım."
07:38
She's not amused. Let's think about it.
153
458395
2314
Hiç de eğlenmiyor. Bunu düşünelim.
07:40
LOL is being used in a very particular way.
154
460709
2681
LOL çok belirli bir şekilde kullanılıyor.
07:43
It's a marker of empathy. It's a marker of accommodation.
155
463390
3691
Empati işareti, konfor işareti.
07:47
We linguists call things like that pragmatic particles.
156
467081
3249
Biz dil bilimciler böyle şeylere edimsel parçacıklar diyoruz.
07:50
Any spoken language that's used by real people has them.
157
470330
3839
Gerçek insanların kullandığı tüm konuşma dillerinde bunlar var.
07:54
If you happen to speak Japanese, think about
158
474169
1776
Japonca biliyorsanız birçok cümle sonunda kullanılan o kısa "ne" kelimesini düşünün.
07:55
that little word "ne" that you use at the end of a lot of sentences.
159
475945
3358
07:59
If you listen to the way black youth today speak,
160
479303
2345
Bugün siyahi gençliğin konuşmalarını dinlerseniz
08:01
think about the use of the word "yo."
161
481648
1786
"yo" sözcüğünü düşünün.
08:03
Whole dissertations could be written about it,
162
483434
1946
Bunun hakkında bitirme tezi yazılabilir,
08:05
and probably are being written about it.
163
485380
2274
muhtemelen yazılıyordur da.
08:07
A pragmatic particle, that's what LOL has gradually become.
164
487654
3794
Edimsel parçacık, LOL giderek bu oluyor.
08:11
It's a way of using the language between actual people.
165
491448
4049
Gerçek insanlar arasında dilin kullanılma biçimi.
08:15
Another example is "slash."
166
495497
3239
Diğer bir örnek de "eğik çizgi".
08:18
Now, we can use slash in the way that we're used to,
167
498736
2768
Şimdi, eğik çizgiyi alışkın olduğumuz gibi
08:21
along the lines of, "We're going to have
168
501504
1640
"Parti-eğik çizgi-network oturumu yapacağız."
08:23
a party-slash-networking session."
169
503144
3482
cümlesinde olduğu gibi kullanabiliriz.
08:26
That's kind of like what we're at.
170
506626
2094
Geldiğimiz nokta hemen hemen bu.
08:28
Slash is used in a very different way
171
508720
3539
Eğik çizgi gençler arasında bugün
08:32
in texting among young people today.
172
512259
2958
mesajlaşmada çok farklı bir şekilde kullanılıyor.
08:35
It's used to change the scene.
173
515217
1853
Sahneyi değiştirmek için kullanılıyor.
08:37
So for example, this Sally person says,
174
517070
2949
Yani örneğin bu Sally kişisi diyor ki
08:40
"So I need to find people to chill with"
175
520019
1805
"Takılacak birilerini bulmam gerek"
08:41
and Jake says, "Haha" --
176
521824
1519
Jake de diyor ki "Haha" --
08:43
you could write a dissertation about "Haha" too, but we don't have time for that —
177
523343
2888
bu "Haha" da tez konusu ama şimdi zaman yok --
08:46
"Haha so you're going by yourself? Why?"
178
526231
2489
"Haha yani kendi başına gidiyorsun? Neden?"
08:48
Sally: "For this summer program at NYU."
179
528720
2610
Sally: "NYU'daki bu yaz programına."
08:51
Jake: "Haha. Slash I'm watching this video with suns players
180
531330
2894
Jake: "Haha. Eğik çizgi, tek gözle atış yapmaya çalışan
08:54
trying to shoot with one eye."
181
534224
1797
suns oyuncuları videosu izliyorum."
08:56
The slash is interesting.
182
536021
1275
Eğik çizgi ilginç.
08:57
I don't really even know what Jake is talking about after that,
183
537296
3156
Ondan sonra Jake'in ne hakkında konuştuğunu bilmiyorum bile
09:00
but you notice that he's changing the topic.
184
540452
4741
ama fark ettiğiniz gibi konuyu değiştiriyor.
09:05
Now that seems kind of mundane,
185
545193
1818
Şimdi bu oldukça sıradan görünüyor
09:07
but think about how in real life,
186
547011
1442
ama gerçek hayatta
09:08
if we're having a conversation and we want to change the topic,
187
548453
2658
bir konuşmada konuyu değiştirmenin
09:11
there are ways of doing it gracefully.
188
551111
1612
zarif yollarını düşünün.
09:12
You don't just zip right into it.
189
552723
1719
Doğrudan dalmazsınız.
09:14
You'll pat your thighs and look wistfully off into the distance,
190
554442
4195
Bacaklarınızı sıvazlayıp dalgın bir şekilde uzaklara bakarsınız
09:18
or you'll say something like, "Hmm, makes you think --"
191
558637
4110
ya da "Hımm, aklıma geldi de..." gibi bir şeyler dersiniz
09:22
when it really didn't, but what you're really --
192
562747
2360
öyle olmasa da, ama yapmaya --
09:25
(Laughter) —
193
565107
2235
(Kahkahalar)
09:27
what you're really trying to do is change the topic.
194
567342
2708
aslında yapmaya çalıştığınız konuyu değiştirmektir.
09:30
You can't do that while you're texting,
195
570050
1927
Mesajlaşırken bunu yapamazsınız,
09:31
and so ways are developing of doing it within this medium.
196
571977
3731
dolayısıyla bu ortamda bunu yapmanın yolları ortaya çıkıyor.
09:35
All spoken languages have what a linguist calls
197
575708
2252
Dil bilimcilerin yeni bilgi işareti dediğinden
09:37
a new information marker -- or two, or three.
198
577960
3393
tüm konuşma dillerinde var hatta iki üç tane.
09:41
Texting has developed one from this slash.
199
581353
4294
Mesajlaşma eğik çizgiden bir tane ortaya çıkardı.
09:45
So we have a whole battery of new constructions
200
585647
2985
Böylelikle tüm bir dizi gelişmekte olan yeni anlam var
09:48
that are developing, and yet it's easy to think,
201
588632
2587
ve yine de bir şeylerin yolunda olmadığını
09:51
well, something is still wrong.
202
591219
2447
düşünmesi kolay.
09:53
There's a lack of structure of some sort.
203
593666
3775
Bir çeşit yapı eksikliği var.
09:57
It's not as sophisticated
204
597441
1906
"The Wall Street Journal"da kullanılan dil kadar sofistike değil.
09:59
as the language of The Wall Street Journal.
205
599347
2206
10:01
Well, the fact of the matter is,
206
601553
1774
İşin aslı,
10:03
look at this person in 1956,
207
603327
2451
1956'daki şu kişiye bakın,
10:05
and this is when texting doesn't exist,
208
605778
2282
bu daha mesajlaşma yokken
10:08
"I Love Lucy" is still on the air.
209
608060
1835
"I Love Lucy" dizisi yayındayken.
10:09
"Many do not know the alphabet or multiplication table,
210
609895
3763
"Birçokları alfabeyi veya çarpım tablosunu bilmiyor,
10:13
cannot write grammatically -- "
211
613658
1337
gramatik yazamıyor --"
10:14
We've heard that sort of thing before,
212
614995
2209
Bu tür şeyleri daha önce duyduk,
10:17
not just in 1956. 1917, Connecticut schoolteacher.
213
617204
3991
sadece 1956'da değil. 1917'de Connecticut okul öğretmeni.
10:21
1917. This is the time when we all assume
214
621195
2701
1917. Bu hepimizin yazma açısından her şeyin
10:23
that everything somehow in terms of writing was perfect
215
623896
3251
bir şekilde mükemmel olduğunu düşündüğümüz zamanlar
10:27
because the people on "Downton Abbey" are articulate,
216
627147
2418
çünkü "Downton Abbey"dekilerin hitabeti kuvvetli
10:29
or something like that.
217
629565
1211
ya da öyle bir şeyler.
10:30
So, "From every college in the country goes up the cry,
218
630776
2944
Peki "Ülkedeki her kolejden ağlayışlar yükseliyor,
10:33
'Our freshmen can't spell, can't punctuate.'"
219
633720
2633
'Yeni öğrencilerimiz yazamıyor, noktalamaları hatalı.'" Falan filan.
10:36
And so on. You can go even further back than this.
220
636353
2408
Bundan daha geriye de gidebilirsiniz.
10:38
It's the President of Harvard. It's 1871.
221
638761
3184
Harvard rektörü. Yıl 1871.
10:41
There's no electricity. People have three names.
222
641945
2542
Elektrik yok. İnsanların üç adı var.
10:44
"Bad spelling,
223
644487
2425
"Yazmada kötü imla,
10:46
incorrectness as well as inelegance of expression in writing."
224
646912
3268
yanlışlık yapmanın yanı sıra ifade kabalığı."
10:50
And he's talking about people who are otherwise
225
650180
2149
Bahsettiği insanlar da kolej eğitimlerine
10:52
well prepared for college studies.
226
652329
1891
diğer türlü iyi hazırlanmış kişiler.
10:54
You can go even further back.
227
654220
1846
Daha bile geriye gidebilirsiniz.
10:56
1841, some long-lost superintendent of schools is upset
228
656066
3853
1841, bir okul yöneticisi üzgün
10:59
because of what he has for a long time "noted with regret
229
659919
3177
çünkü uzun bir süre boyunca "üzüntüyle fark ettim ki
11:03
the almost entire neglect of the original" blah blah blah blah blah.
230
663096
3509
neredeyse tümüyle ihmal edilen orjinal" falan filan falan filan.
11:06
Or you can go all the way back to 63 A.D. -- (Laughter) --
231
666605
5288
Ya da MS 63'e kadar geri gidebilirsiniz (Kahkahalar)
11:11
and there's this poor man who doesn't like the way
232
671893
2381
ve bu zavallı adam
insanların Latincelerini beğenmiyor.
11:14
people are speaking Latin.
233
674274
1221
11:15
As it happens, he was writing about what had become French.
234
675495
3156
Aslında Fransızcanın nasıl ortaya çıktığı hakkında yazıyormuş.
11:18
And so, there are always — (Laughter) (Applause) —
235
678651
6402
İşte böyle, her zaman (Kahkahalar) (Alkış) ---
11:25
there are always people worrying about these things
236
685053
2171
bunlar hakkında endişelenen insanlar var
11:27
and the planet somehow seems to keep spinning.
237
687224
3273
ve gezegen bir şekilde dönmeye devam ediyor.
11:30
And so, the way I'm thinking of texting these days is
238
690497
4647
İşte böyle, ben bugünlerdeki mesajlaşmayı şöyle görüyorum:
11:35
that what we're seeing is a whole new way of writing
239
695144
3580
gençlerin geliştirdiği yepyeni bir yazma biçimi,
11:38
that young people are developing,
240
698724
1626
11:40
which they're using alongside their ordinary writing skills,
241
700350
3760
normal becerilerinin yanı sıra bunu kullanıyorlar,
11:44
and that means that they're able to do two things.
242
704110
3167
bu da iki şeyi de yapabildikleri anlamına geliyor.
11:47
Increasing evidence is that being bilingual
243
707277
2897
Çift dilli olmanın bilişsel olarak faydalı olduğuna dair
11:50
is cognitively beneficial.
244
710174
2233
kanıtlar artıyor.
11:52
That's also true of being bidialectal.
245
712407
2155
İki lehçeli olmakta da bu doğru.
11:54
That's certainly true of being bidialectal in terms of your writing.
246
714562
3090
Yazmanız açısından iki lehçeli olmanız için de kesinlikle doğru.
11:57
And so texting actually is evidence of a balancing act
247
717652
4918
Yani mesajlaşma aslında gençlerin bugün kullandığı dengeli bir eylemin kanıtı,
12:02
that young people are using today, not consciously, of course,
248
722570
3302
bilinçli bir şekilde değil elbette
12:05
but it's an expansion of their linguistic repertoire.
249
725872
3687
ama bu dilbilimsel repertuarlarının genişlemesi olayı.
12:09
It's very simple.
250
729559
1229
Çok basit.
12:10
If somebody from 1973 looked at
251
730788
3710
1973'ten biri 1993'te bir yurt mesaj panosunda
12:14
what was on a dormitory message board in 1993,
252
734498
4106
yazılanlara baksaydı
12:18
the slang would have changed a little bit
253
738604
1833
"Aşk Hikâyesi" çağından bu yana
12:20
since the era of "Love Story,"
254
740437
1818
kelimeler biraz değişmiş olacaktı
12:22
but they would understand what was on that message board.
255
742255
3313
ama o mesajda ne yazdığını anlardı.
12:25
Take that person from 1993 -- not that long ago,
256
745568
2724
1993'ten o kişiyi alın, üzerinden çok geçmedi,
12:28
this is "Bill and Ted's Excellent Adventure" -- those people.
257
748292
3258
"Bill and Ted's Excellent Adventure", o zamanın insanları.
12:31
Take those people and they read
258
751550
2369
O insanları alın
ve bugün 20 yaşındaki birinin yazdığı çok tipik bir mesajı okusun.
12:33
a very typical text written by a 20-year-old today.
259
753919
2900
12:36
Often they would have no idea what half of it meant
260
756819
2891
Yarısının ne demek olduğuna dair fikri bile olmayacaktır
12:39
because a whole new language has developed
261
759710
3928
çünkü bize küçük araçlarıyla koşuşturur gibi
12:43
among our young people doing something as mundane
262
763638
2294
sıradan bir şey yapıyorlar gibi gelirken
12:45
as what it looks like to us when they're batting around
263
765932
2271
gençlerimiz arasında tamamen
12:48
on their little devices.
264
768203
1675
yeni bir dil gelişti.
12:49
So in closing, if I could go into the future,
265
769878
3661
Pekâlâ, kapatırken, eğer geleceğe,
12:53
if I could go into 2033,
266
773539
4375
2033'e gidebilseydim
12:57
the first thing I would ask is whether David Simon
267
777914
2913
ilk işim David Simon'ın "The Wire" dizisinin devamını
13:00
had done a sequel to "The Wire." I would want to know.
268
780827
3893
yapıp yapmadığını sormak olacak. Bunu bilmek isterim.
13:04
And — I really would ask that —
269
784720
2983
Gerçekten de bunu sorardım
13:07
and then I'd want to know actually what was going on on "Downton Abbey."
270
787703
3090
ve "Downton Abbey"de esasen neler olduğunu bilmek isterdim.
13:10
That'd be the second thing.
271
790793
1509
İkinci şey bu olurdu.
13:12
And then the third thing would be,
272
792302
2536
Üçüncü şey de
13:14
please show me a sheaf of texts
273
794838
3191
lütfen bana 16 yaşındaki gençlerin yazdığı yazıları gösterin olacaktır
13:18
written by 16-year-old girls,
274
798029
1957
13:19
because I would want to know where this language
275
799986
2454
çünkü bu dilin bizim zamanımızdan bu yana
13:22
had developed since our times,
276
802440
1955
nereye geliştiğini bilmek isterdim
13:24
and ideally I would then send them back to you and me now
277
804395
3633
ve ideal olarak sonra bunları şimdiki size ve bana gönderirdim
13:28
so we could examine this linguistic miracle
278
808028
2520
ki burnumuzun tam ucunda gerçekleşen
13:30
happening right under our noses.
279
810548
2350
bu dil bilimsel mucizeyi inceleyebilelim.
13:32
Thank you very much.
280
812898
1516
Çok teşekkürler.
13:34
(Applause)
281
814414
5168
(Alkış)
13:39
Thank you. (Applause)
282
819582
3607
Teşekkürler. (Alkış)
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7