Thomas Insel: Toward a new understanding of mental illness

Thomas Insel: Toward a new understanding of mental illness

Translator: Joseph Geni Reviewer: Thu-Huong Ha

Çeviri: Serap Çakıl Gözden geçirme: Dilara Gostolupce

So let's start with some good news,

Haydi, iyi haberlerle başlayalım

and the good news has to do with what do we know

ve iyi haberler biyomedikal araştırmalara

based on biomedical research

dayalı öğrendiklerimizin

that actually has changed the outcomes

birçok ciddi hastalığın sonuçlarını

for many very serious diseases?

nasıl değiştirdiğiyle ilgili.

Let's start with leukemia,

Lösemi ile başlayalım,

acute lymphoblastic leukemia, ALL,

akut lenfoblastik lösemi, ALL,

the most common cancer of children.

çocuklar arasında en yaygın kanser.

When I was a student,

Ben öğrenciyken

the mortality rate was about 95 percent.

bu hastalıktan ölüm oranı yaklaşık yüzde 95'ti.

Today, some 25, 30 years later, we're talking about

Bugün, 25-30 yıl sonra, ölüm oranının

a mortality rate that's reduced by 85 percent.

yüzde 85 azalmış olduğunu görüyoruz.

Six thousand children each year

Her yıl altı bin çocuk, önceden olsa

who would have previously died of this disease are cured.

bu hastalıktan ölebilecekken, şimdi tedavi edilebiliyor.

If you want the really big numbers,

Eğer büyük rakamlar görmek istiyorsanız,

look at these numbers for heart disease.

kalp hastalığıyla ilgili şu rakamlara bir bakın.

Heart disease used to be the biggest killer,

Kalp hastalığı, eskiden, özellikle 40 yaşlarındaki

particularly for men in their 40s.

erkekler için en büyük ölüm sebebiydi.

Today, we've seen a 63-percent reduction in mortality

Bugün, kalp hastalığına bağlı ölümlerde

from heart disease --

yüzde 63 azalma görülüyor,

remarkably, 1.1 million deaths averted every year.

önemli biçimde, her yıl 1.1 milyon ölüm önleniyor.

AIDS, incredibly, has just been named,

AIDS, inanılmaz bir biçimde, henüz geçtiğimiz ay,

in the past month, a chronic disease,

kronik hastalık olarak kabul edildi,

meaning that a 20-year-old who becomes infected with HIV

bu, 20 yaşında AIDS olan birisinin,

is expected not to live weeks, months, or a couple of years,

10 yıl önce söylediğimiz gibi, haftalar değil, aylar değil,

as we said only a decade ago,

birkaç yıl değil, onlarca sene yaşayacağı

but is thought to live decades,

ve muhtemelen 60-70'lerine geldiğinde

probably to die in his '60s or '70s from other causes altogether.

bambaşka sebeplerden öleceği anlamına geliyor.

These are just remarkable, remarkable changes

Bunlar öldürücü hastalıkların bazılarıyla ilgili

in the outlook for some of the biggest killers.

olağanüstü, olağanüstü değişiklikler.

And one in particular

Özellikle bir tanesi var ki,

that you probably wouldn't know about, stroke,

muhtemelen bilmiyorsunuz, inme,

which has been, along with heart disease,

kalp hastalığı ile birlikte, bu ülkedeki

one of the biggest killers in this country,

en öldürücü hastalıklardan biri.

is a disease in which now we know

bugünkü bilgilerimize göre

that if you can get people into the emergency room

başlangıcından sonra üç saat içinde acile yetiştirilmiş

within three hours of the onset,

hastaların yüzde 30'unun,

some 30 percent of them will be able to leave the hospital

herhangi bir sakatlık edinmeden

without any disability whatsoever.

hastaneden ayrılabildiği bir hastalık.

Remarkable stories,

Çarpıcı hikayeler,

good-news stories,

iyi haber hikayeleri,

all of which boil down to understanding

bütün bu hikayeler erken teşhis ve

something about the diseases that has allowed us

erken müdahalede bulunmamıza izin veren

to detect early and intervene early.

hastalıklar hakkında bize bir şey anlatıyor.

Early detection, early intervention,

Erken teşhis, erken müdahale,

that's the story for these successes.

bu başarıların hikayesi budur.

Unfortunately, the news is not all good.

Ne yazık ki, haberler o kadar da iyi değil.

Let's talk about one other story

Başka bir hikaye hakkında konuşalım,

which has to do with suicide.

intihar ile ilgili bir hikaye.

Now this is, of course, not a disease, per se.

Şimdi bu, tabii ki, aslında bir hastalık değil.

It's a condition, or it's a situation

Bu, ölüme yol açan bir durum

that leads to mortality.

veya bir hal.

What you may not realize is just how prevalent it is.

Farkında olmadığınız, bunun ne kadar yaygın olduğu.

There are 38,000 suicides each year in the United States.

ABD'de her yıl 38.000 intihar vakası oluyor.

That means one about every 15 minutes.

Bu, yaklaşık her 15 dakikada bir kişi anlamına geliyor.

Third most common cause of death amongst people

15 ve 25 yaş arası insanlar arasında

between the ages of 15 and 25.

üçüncü en sık rastlanan ölüm nedeni.

It's kind of an extraordinary story when you realize

bunun cinayetten iki kat fazla ve aslında bu ülkede

that this is twice as common as homicide

trafik kazalarından daha sık rastlanan bir ölüm

and actually more common as a source of death

nedeni olduğunu anladığınızda, bu bir anlamda

than traffic fatalities in this country.

sıra dışı bir hikayedir.

Now, when we talk about suicide,

Şimdi, intihar hakkında konuştuğumuzda,

there is also a medical contribution here,

burada tıbbi katkı da söz konusudur,

because 90 percent of suicides

çünkü intiharların yüzde 90'ı

are related to a mental illness:

bir akıl hastalığı ile ilişkilidir:

depression, bipolar disorder, schizophrenia,

depresyon, bipolar bozukluk, şizofreni,

anorexia, borderline personality. There's a long list

anoreksi, sınırda kişilik bozukluğu. Katkıda bulunan

of disorders that contribute,

ve daha önce de belirttiğim gibi

and as I mentioned before, often early in life.

sıklıkla erken yaşta etkileyen uzun bir rahatsızlıklar listesi var.

But it's not just the mortality from these disorders.

Ama mesele sadece bu rahatsızlıklar nedeniyle ölüm değil.

It's also morbidity.

Aynı zamanda hastalık oranı.

If you look at disability,

Dünya Sağlık Örgütü tarafından

as measured by the World Health Organization

Yeti Kaybına Uyarlanmış Yaşam Yılları olarak

with something they call the Disability Adjusted Life Years,

tanımlanarak ölçülen şekliyle engellilik durumuna bakarsanız,

it's kind of a metric that nobody would think of

bir ekonomist dışında kimsenin düşünmeyeceği

except an economist,

bir tür ölçü,

except it's one way of trying to capture what is lost

tıbbi nedenlerle engellilik durumlarında

in terms of disability from medical causes,

kayıpların geri kazanılmasının bir yolu olması dışında

and as you can see, virtually 30 percent

ve gördüğünüz gibi, tüm tıbbi rahatsızlıklardan

of all disability from all medical causes

dolayı oluşan tüm engelliliğin neredeyse

can be attributed to mental disorders,

yüzde 30'u ruhsal rahatsızlıklara,

neuropsychiatric syndromes.

nöropsikiyatrik sendromlara bağlanabilir.

You're probably thinking that doesn't make any sense.

Muhtemelen bunun bir anlamı yok diye düşünüyorsunuz.

I mean, cancer seems far more serious.

Yani, kanser çok daha ciddi görünüyor.

Heart disease seems far more serious.

Kalp hastalığı çok daha ciddi görünüyor.

But you can see actually they are further down this list,

Ama aslında onların bu listede çok daha alt sıralarda olduğunu görebilirsiniz

and that's because we're talking here about disability.

ve bu nedenle biz burada engellilik hakkında konuşuyoruz.

What drives the disability for these disorders

Şizofreni, duygu durum bozukluğu ve depresyonun

like schizophrenia and bipolar and depression?

neden olduğu engelliliği ne harekete geçirir?

Why are they number one here?

Bunlar neden bir numaralı nedendir?

Well, there are probably three reasons.

Muhtemelen, üç nedeni var.

One is that they're highly prevalent.

Birincisi oldukça yaygın olmaları.

About one in five people will suffer from one of these disorders

Beş insandan biri yaşamı boyunca bu rahatsızlıkların

in the course of their lifetime.

birinden çekmektedir.

A second, of course, is that, for some people,

İkincisi, tabii ki, bazı insanlar için bunlar gerçekten

these become truly disabling,

engelleyicidir ve bu yaklaşık

and it's about four to five percent, perhaps one in 20.

yüzde dört-beş, belki de 20 kişide birdir.

But what really drives these numbers, this high morbidity,

Ancak gerçekten bu sayıları, bu yüksek ölüm oranlarını

and to some extent the high mortality,

ve bir ölçüde yüksek hastalık oranlarını

is the fact that these start very early in life.

destekleyen gerçek, çok erken yaşta başlamasıdır.

Fifty percent will have onset by age 14,

Yüzde ellisi 14 yaşında başlar,

75 percent by age 24,

yüzde 75'i 24 yaşında,

a picture that is very different than what one would see

kanser ya da kalp hastalığından, diyabet, hipertansiyon

if you're talking about cancer or heart disease,

gibi ölüm ve hastalık oranlarının kaynağı olduğu düşünülen

diabetes, hypertension -- most of the major illnesses

düşünülen başlıca hastalıklardan bahsediyorsanız

that we think about as being sources of morbidity and mortality.

göreceğiniz resimden çok farklı bir resim bu.

These are, indeed, the chronic disorders of young people.

Bunlar, aslında, genç insanların kronik rahatsızlıkları.

Now, I started by telling you that there were some good-news stories.

Şimdi, size bazı iyi haber hikayeleri var diyerek başlamıştım.

This is obviously not one of them.

Açıkça görülüyor ki bu onlardan biri değil.

This is the part of it that is perhaps most difficult,

Bu belki de en zor olan parçası

and in a sense this is a kind of confession for me.

ve bir anlamda, bu bir nevi itiraf benim için.

My job is to actually make sure that we make progress

Benim işim, tüm bu rahatsızlıklar konusunda

on all of these disorders.

ilerleme kaydettiğimizden emin olmak.

I work for the federal government.

Ben Federal hükümet için çalışırım.

Actually, I work for you. You pay my salary.

Aslında, sizin için çalışırım. Maaşımı siz ödüyorsunuz.

And maybe at this point, when you know what I do,

Ve belki bu noktada, ne yaptığımı bildiğinizde

or maybe what I've failed to do,

ya da belki hangi konuda başarısız olduğumu,

you'll think that I probably ought to be fired,

muhtemelen kovulmam gerektiğini düşüneceksiniz.

and I could certainly understand that.

Bunu kesinlikle anlayabilirim.

But what I want to suggest, and the reason I'm here

Ancak önermek istediğim ve burada olma sebebim,

is to tell you that I think we're about to be

bu rahatsızlıkları düşündüğümüz sırada

in a very different world as we think about these illnesses.

çok farklı bir dünyada olmak üzere olduğumuzu söylemek.

What I've been talking to you about so far is mental disorders,

Size şimdiye kadar anlattıklarım zihinsel rahatsızlıklarla ve

diseases of the mind.

zihnin hastalıklarıyla ilgili.

That's actually becoming a rather unpopular term these days,

Bu aslında şu günlerde biraz popüler olmayan bir terim

and people feel that, for whatever reason,

ve insanlar, sebebi ne olursa olsun,

it's politically better to use the term behavioral disorders

davranışsal rahatsızlıklar terimini kullanmanın ve bu konulardan

and to talk about these as disorders of behavior.

davranış rahatsızlıkları olarak bahsetmenin politik olarak daha iyi olduğunu düşünüyor.

Fair enough. They are disorders of behavior,

Gayet makul. Bunlar davranış rahatsızlıklarıdır

and they are disorders of the mind.

ve zihin rahatsızlıklarıdır.

But what I want to suggest to you

Ama benim önerdiğim şu,

is that both of those terms,

yüz yıl belki daha fazla

which have been in play for a century or more,

bir zamandır kullanılan bu iki terimin,

are actually now impediments to progress,

aslında günümüzde gelişmeye ayak bağı olduğudur,

that what we need conceptually to make progress here

burada kavramsal olarak ilerleme kaydetmemiz gereken nokta

is to rethink these disorders as brain disorders.

bu rahatsızlıkları beynin rahatsızlıkları olarak yeniden düşünmemiz gereğidir.

Now, for some of you, you're going to say,

Şimdi, bazılarınız, diyeceksiniz ki,

"Oh my goodness, here we go again.

"Tanrım, işte yeniden başlıyoruz.

We're going to hear about a biochemical imbalance

Biyokimyasal bir dengesizlik hakkında şeyler duyacağız

or we're going to hear about drugs

veya ilaçlar hakkında

or we're going to hear about some very simplistic notion

veya öznel deneyimimizi alacak ve moleküllere

that will take our subjective experience

ya da belki depresyon ya da şizofreni

and turn it into molecules, or maybe into some sort of

hastası olmanın nasıl olduğuna dair

very flat, unidimensional understanding

çok düz, tek boyutlu bir anlayışa dönüştürecek

of what it is to have depression or schizophrenia.

çok basit bir düşünce hakkında duyacağız.

When we talk about the brain, it is anything but

Beyin hakkında konuştuğumuzda, tek boyutlu

unidimensional or simplistic or reductionistic.

ya da basit ya da indirgemeci olmanın tam tersini yapıyoruz.

It depends, of course, on what scale

Bu, elbette, ne ölçüde ya da ne açıdan

or what scope you want to think about,

düşünmek istediğinizle alakalıdır,

but this is an organ of surreal complexity,

ama bu bir gerçeküstü karmaşıklık organıdır,

and we are just beginning to understand

ve onun üzerinde nasıl çalışacağımızı bile

how to even study it, whether you're thinking about

daha yeni anlamaya başlıyoruz, ister korteksteki

the 100 billion neurons that are in the cortex

100 milyar nöronu, ister tüm bağlantıları

or the 100 trillion synapses

ister tüm bağlantıları gerçekleştiren 100 trilyon

that make up all the connections.

100 trilyon sinapsı düşünün.

We have just begun to try to figure out

Bu inanılmaz türde bilgiyi işleyen

how do we take this very complex machine

çok karmaşık makineyi anlamaya çalışmaya yeni başladık

that does extraordinary kinds of information processing

yeni başladık ve zihinlerimizi destekleyen

and use our own minds to understand

bu çok karmaşık beyni anlamak için

this very complex brain that supports our own minds.

zihnimizi kullanmaya yeni başladık.

It's actually a kind of cruel trick of evolution

Aslına bakarsanız kendini anlamaya yetecek kadar

that we simply don't have a brain

iyi bir şekilde bağlantılarla kurulmamış

that seems to be wired well enough to understand itself.

bir beyne sahip olmamız evrimin zalim bir oyunu olsa gerek.

In a sense, it actually makes you feel that

Bir anlamda, davranış ve bilişselliği çalıştığın

when you're in the safe zone of studying behavior or cognition,

güvenli alandayken gözlemlediğin bir şey,

something you can observe,

bir açıdan anlamaya

that in a way feels more simplistic and reductionistic

yeni başladığımız bu çok karmaşık, gizemli organla

than trying to engage this very complex, mysterious organ

gizemli bir organla meşgul olmaya çalışmaktan daha basit ve indirgemeci

that we're beginning to try to understand.

indirgemeci gibi hissetmene neden oluyor.

Now, already in the case of the brain disorders

Şimdiye kadar bahsettiğim

that I've been talking to you about,

depresyon, obsesif kompulsif bozukluk,

depression, obsessive compulsive disorder,

travma sonrası stress bozukluğu,

post-traumatic stress disorder,

gibi beyin rahatsızlıkları durumunda,

while we don't have an in-depth understanding

nasıl anormal bir şekilde işlediklerine

of how they are abnormally processed

ya da bu hastalıklarda beynin ne yaptığına dair

or what the brain is doing in these illnesses,

derin bir anlayışa sahip olmamakla birlikte,

we have been able to already identify

bağlantıyla ilgili farklılıkları ya da

some of the connectional differences, or some of the ways

bu devre şemasının bu hastalıklara sahip insanlarda

in which the circuitry is different

nasıl farklılık gösterdiğine dair

for people who have these disorders.

bazı noktalar tespit ettik.

We call this the human connectome,

Buna insan konektomu diyoruz

and you can think about the connectome

ve konektomu beynin içerdiği tüm nöronları

sort of as the wiring diagram of the brain.

ve sinir yollarını gösteren diyagram gibi düşünebilirsiniz.

You'll hear more about this in a few minutes.

Bu konuda birkaç dakika sonra konuşacağız.

The important piece here is that as you begin to look

Buradaki önemli nokta, bu hastalıklara sahip insanlara

at people who have these disorders, the one in five of us

baktığınızda, bir şekilde mücadele veren beş kişiden birine,

who struggle in some way,

beynin bağlantılarının

you find that there's a lot of variation

oluşma şeklinin bir çok farklı

in the way that the brain is wired,

yolu olduğunu görürsünüz,

but there are some predictable patterns, and those patterns

ama öngörülebilen bazı şablonlar vardır ve bu

are risk factors for developing one of these disorders.

şablonlar bu hastalıklardan birinin gelişmesi için risk faktörüdür.

It's a little different than the way we think about brain disorders

Bu Huntington ya da Parkinson ya da Alzheimer hastalıkları

like Huntington's or Parkinson's or Alzheimer's disease

gibi korteksin bir bölümünün bombardımana uğradığı

where you have a bombed-out part of your cortex.

hastalıkları düşündüğümüzden biraz daha farklıdır.

Here we're talking about traffic jams, or sometimes detours,

Burada trafik sıkışıklığından ya da bazen sapaklardan,

or sometimes problems with just the way that things are connected

ya da bazen sadece bazı şeylerin birbiriyle bağlanma şeklinden

and the way that the brain functions.

ve beynin işleme yolundan bahsederiz.

You could, if you want, compare this to,

Bunu, isterseniz, diğer taraftan,

on the one hand, a myocardial infarction, a heart attack,

miyokard enfarktüs, bir kalp kriziyle,

where you have dead tissue in the heart,

kalbinizde ölü bir dokunun olacağı bir hastalıkla,

versus an arrhythmia, where the organ simply isn't functioning

aritmi, organın içindeki sorunlar nedeniyle

because of the communication problems within it.

basitçe çalışmadığı bir hastalıkla karşılaştırabilirsiniz.

Either one would kill you; in only one of them

Herhangi biri sizi öldürecektir, ancak sadece

will you find a major lesion.

birinde ana bir lezyon bulursunuz.

As we think about this, probably it's better to actually go

Bu konuda düşünürken, muhtemelen belirli bir hastalık

a little deeper into one particular disorder, and that would be schizophrenia,

konusuna biraz daha eğilmek iyi olur ve bu şizofreni,

because I think that's a good case

çünkü bunu bir beyin hastalığı olarak

for helping to understand why thinking of this as a brain disorder matters.

düşünmenin anlamaya yardımcı olacağına dair iyi bir durum.

These are scans from Judy Rapoport and her colleagues

Bunlar Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü'nde

at the National Institute of Mental Health

şizofreninin erken dönemindeki çocuklarla

in which they studied children with very early onset schizophrenia,

çalışan Judy Rappoport ve arkadaşlarının taramaları,

and you can see already in the top

gördüğünüz gibi şimdiden üstte

there's areas that are red or orange, yellow,

kırmızı ya da turuncu, sarı alanlar var,

are places where there's less gray matter,

bunlar gri maddenin olduğu alanlar

and as they followed them over five years,

ve onları beş yıl boyunca izlediklerinde,

comparing them to age match controls,

onları yaş eşlemeli kontrollerle karşılaştırdıklarında,

you can see that, particularly in areas like

göreceğiniz gibi, özellikle dorsolateral

the dorsolateral prefrontal cortex

prefrontal korteks gibi alanlar

or the superior temporal gyrus, there's a profound loss of gray matter.

ya da süperior temporal girus, yoğun bir gri madde kaybı var.

And it's important, if you try to model this,

Ve bu önemli, bunu modellemeye çalışırsanız,

you can think about normal development

normal gelişimi kortikal kütlenin kaybı,

as a loss of cortical mass, loss of cortical gray matter,

kortikal gri maddenin kaybı olarak görürsünüz

and what's happening in schizophrenia is that you overshoot that mark,

ve şizofrenide olan bu işareti kaçırmış olmanızdır

and at some point, when you overshoot,

ve bir noktada, hedefi kaçırdığınızda

you cross a threshold, and it's that threshold

bir eşiği aşarsınız ve tam da bu eşik

where we say, this is a person who has this disease,

şizofrenisi olan bir insanı tanımlar.

because they have the behavioral symptoms

çünkü halüsinasyon ve deluzyon gibi

of hallucinations and delusions.

davranışsal semptomları olduğunu görürüz.

That's something we can observe.

Bu bizim gözlemleyebildiğimiz bir şey.

But look at this closely and you can see that actually they've crossed a different threshold.

Ama buna yakından baktığınızda aslında farklı bir eşikten geçtiklerini görebilirsiniz.

They've crossed a brain threshold much earlier,

Beyin eşiğini çok daha önce geçmişler,

that perhaps not at age 22 or 20,

belki de 22 ya da 20 yaşında değil,

but even by age 15 or 16 you can begin to see

ama 15 ya da 16 yaşlarında beyin düzeyinde

the trajectory for development is quite different

gelişme gidişatı oldukça farklıdır ancak

at the level of the brain, not at the level of behavior.

davranış düzeyinde farklılık yoktur.

Why does this matter? Well first because,

Bu neden önemli? Öncelikle çünkü,

for brain disorders, behavior is the last thing to change.

beyin rahatsızlıkları için, davranış en son değişen şeydir.

We know that for Alzheimer's, for Parkinson's, for Huntington's.

Bunu Alzheimer, Parkinson, Huntington hastalıklarından biliyoruz.

There are changes in the brain a decade or more

Beyinde on yıl ya da daha fazla sürede değişiklik vardır

before you see the first signs of a behavioral change.

vardır ancak siz ilk olarak davranışsal değişiklikleri görürsünüz.

The tools that we have now allow us to detect

Şu anda sahip olduğumuz araçlar beyindeki

these brain changes much earlier, long before the symptoms emerge.

bu değişiklikleri, semptomlar ortaya çıkmadan çok önce, daha erken tespit etmemize izin veriyor.

But most important, go back to where we started.

Ama en önemlisi, başladığımız yere dönelim.

The good-news stories in medicine

Tıptaki iyi haber hikayeleri

are early detection, early intervention.

erken teşhis, erken müdahaledir.

If we waited until the heart attack,

Eğer kalp krizine kadar beklersek,

we would be sacrificing 1.1 million lives

bu ülkede her yıl 1.1 milyon insanı

every year in this country to heart disease.

kalp hastalığına kurban etmemiz gerekir.

That is precisely what we do today

Bugün yaptığımız tam da bu,

when we decide that everybody with one of these brain disorders,

bu beyin rahatsızlıklarından, beyin bağlantı rahatsızlıklarından

brain circuit disorders, has a behavioral disorder.

birine sahip olan herkesin davranışsal rahatsızlığı olduğuna karar veriyoruz.

We wait until the behavior becomes manifest.

Davranış kendini gösterene kadar bekliyoruz.

That's not early detection. That's not early intervention.

Bu erken teşhis değil. Bu aslında erken müdahale değil.

Now to be clear, we're not quite ready to do this.

Şimdi net olalım, bunu yapmaya hazır değiliz.

We don't have all the facts. We don't actually even know

Bütün gerçeklere sahip değiliz. Aslına bakarsanız

what the tools will be,

araçların ne olacağını bilmiyoruz,

nor what to precisely look for in every case to be able

davranış farklı bir şekilde ortaya çıkmadan önce her vakada

to get there before the behavior emerges as different.

gidip tam olarak neye bakacağımızı da bilmiyoruz.

But this tells us how we need to think about it,

Ancak bu bize nasıl düşünmeye ihtiyacımız olduğunu gösteriyor

and where we need to go.

ve ne yönde gitmemiz gerektiğini.

Are we going to be there soon?

Oraya yakın zamanda ulaşabilecek miyiz?

I think that this is something that will happen

Sanıyorum gelecek birkaç yıl içinde olacak bir şey bu,

over the course of the next few years, but I'd like to finish

olacak bir şey bu, ama teknolojideki kavramlar

with a quote about trying to predict how this will happen

ve değişiklikler hakkında çokça düşünen biri tarafından

by somebody who's thought a lot about changes

neler olacağını tahmin etmeye çalışan birinden

in concepts and changes in technology.

bir alıntıyla bitirmek istiyorum.

"We always overestimate the change that will occur

'Biz her zaman gelecek iki yıl içinde olacak değişiklikleri

in the next two years and underestimate

gözümüzde büyütüyoruz ve gelecek on yılda

the change that will occur in the next 10." -- Bill Gates.

olacak değişiklikleri hafife alıyoruz.' Bill Gates.

Thanks very much.

Çok teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)