The clues to a great story | Andrew Stanton | TED

Andrew Stanton: Harika bir hikayeye götüren ipuçları

Çeviri: Meric Aydonat Gözden geçirme: Yasemin Bayraktar

A tourist is backpacking

Bir turist İskoçya'yı

through the highlands of Scotland,

sırt çantasıyla gezerken

and he stops at a pub to get a drink.

içki içmek için bir bara girer.

And the only people in there is a bartender

O sırada barda sadece barmen

and an old man nursing a beer.

ve birasını yudumlayan yaşlı bir adam vardır.

And he orders a pint, and they sit in silence for a while.

Bir bardak ısmarlar ve bir süre sessizce oturur.

And suddenly the old man turns to him and goes,

Birden yaşlı adam ona döner ve:

"You see this bar?

"Bu barı görüyor musun?

I built this bar with my bare hands

Bu barı ülkedeki en iyi ağaçlardan

from the finest wood in the county.

kendi ellerimle yaptım.

Gave it more love and care than my own child.

Ona kendi çocuğumdan daha fazla sevgi ve ilgi gösterdim.

But do they call me MacGregor the bar builder? No."

Peki bana bar ustası MacGregor diyorlar mı? Hayır." der.

Points out the window.

Pencereden dışarıyı gösterir.

"You see that stone wall out there?

"Oradaki taştan duvarı görüyor musun?

I built that stone wall with my bare hands.

O duvarı kendi ellerimle ördüm.

Found every stone, placed them just so through the rain and the cold.

Taşları tek tek topladım, yağmur ve soğuk demeden olduğu gibi yerleştirdim.

But do they call me MacGregor the stone wall builder? No."

Peki bana taş duvar ustası MacGregor diyorlar mı? Hayır"

Points out the window.

Pencereden dışarısını gösterir.

"You see that pier on the lake out there?

"Oradaki iskeleyi görüyor musun?

I built that pier with my bare hands.

O iskeleyi ellerimle ben yaptım.

Drove the pilings against the tide of the sand, plank by plank.

Tahtaları dalgaya karşı kuma teker teker dizdim.

But do they call me MacGregor the pier builder? No.

Peki bana iskele ustası MacGregor diyorlar mı? Hayır.

But you fuck one goat ... "

Ama bir tane keçinin ırzına geç..."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Storytelling --

Hikaye anlatmak

(Laughter)

(Gülüşmeler)

is joke telling.

fıkra anlatmaktır.

It's knowing your punchline,

Vurucu noktasını bilmektir,

your ending,

sonunu bilmek,

knowing that everything you're saying, from the first sentence to the last,

ilk cümleden sonuncuya kadar tüm anlattıklarının

is leading to a singular goal,

tek bir amaca hizmet ettiğini

and ideally confirming some truth

ve ideal durumda insan olarak kim olduğumuz

that deepens our understandings

anlayışını derinleştiren bir gerçeği

of who we are as human beings.

doğrulamaktır.

We all love stories.

Hepimiz hikayeleri severiz.

We're born for them.

Onlar için yaratılmışız.

Stories affirm who we are.

Hikayeler kim olduğumuzu doğrular.

We all want affirmations that our lives have meaning.

Hepimiz yaşamlarımızın bir amacı olduğuna inanmak isteriz.

And nothing does a greater affirmation

Ve hiçbir şey bizi hikayelerin yaptığı kadar

than when we connect through stories.

yaşamamızın bir amacı olduğuna inandıramaz.

It can cross the barriers of time,

Onlar zamanın sınırlarını aşarlar,

past, present and future,

geçmişi, şimdiyi ve geleceği

and allow us to experience

ve bizim gerçek ya da hayal ürünü

the similarities between ourselves

kahramanlarla kendi aramızda

and through others, real and imagined.

benzerlikler bulmamıza izin verirler.

The children's television host Mr. Rogers

Çocuk programı sunucusu Bay Rogers

always carried in his wallet

bir sosyal hizmetler çalışanından

a quote from a social worker

duyduğu şu sözü her zaman cebinde taşırdı:

that said, "Frankly, there isn't anyone you couldn't learn to love

"Açıkçası, dünyada hikayesini duyduktan sonra sevmeyi

once you've heard their story."

öğrenemeyeceğiniz insan yoktur.".

And the way I like to interpret that

Benim bunu yorumlama şeklim

is probably the greatest story commandment,

büyük olasılıkla en önemli hikaye anlatma kuralı:

which is "Make me care" --

"Merak etmemi sağla" --

please, emotionally,

lütfen, duygusal olarak,

intellectually, aesthetically,

mantıksal olarak, estetik olarak

just make me care.

sadece merak etmemi sağla.

We all know what it's like to not care.

Hepimiz önemsememenin ne olduğunu biliriz.

You've gone through hundreds of TV channels,

Yüzlerce televizyon kanalı arasından

just switching channel after channel,

bir kanaldan diğerine atlarsınız,

and then suddenly you actually stop on one.

ve sonunda birisinde durursunuz.

It's already halfway over,

Programın yarısı bitmiştir,

but something's caught you and you're drawn in and you care.

ama bir şey sizi içine çeker ve merak edersiniz.

That's not by chance,

Bu şans eseri değildir,

that's by design.

öyle tasarlanmıştır.

So it got me thinking, what if I told you my history was story,

Böylece ben de size geçmişimin hikaye olduğunu,

how I was born for it,

nasıl onun için yaratıldığımı

how I learned along the way this subject matter?

ve bu süreç içinde bu konunun önemini nasıl anladığımı anlatırsam ne olacağını düşündüm.

And to make it more interesting,

Olayları daha ilginç hale getirmek için

we'll start from the ending

sondan başlayacağız

and we'll go to the beginning.

ve başa doğru ilerleyeceğiz.

And so if I were going to give you the ending of this story,

Eğer bu hikayenin sonundan başlayacak olsaydım,

it would go something like this:

buna benzer birşey olurdu:

And that's what ultimately led me

Ve bu en sonunda burada TED'de

to speaking to you here at TED

size hikayeden bahsetmeme

about story.

yol açan şey.

And the most current story lesson that I've had

Ve bir hikayeden en son çıkardığım ders

was completing the film I've just done

bu yıl 2012'de çekimleri biten filmi

this year in 2012.

tamamlamaktı.

The film is "John Carter." It's based on a book called "The Princess of Mars,"

Filmin adı "John Carter." "Mars Prensesi" isimli kitaptan uyarlandı,

which was written by Edgar Rice Burroughs.

yazarı Edgar Rice Burroughs.

And Edgar Rice Burroughs actually put himself

Edwar Rice Burrough kendini bu filme bir karakter

as a character inside this movie, and as the narrator.

ve anlatıcı olarak dahil etti.

And he's summoned by his rich uncle, John Carter, to his mansion

Kendisi zengin amcası John Carter tarafından "Hemen gel." yazan bir

with a telegram saying, "See me at once."

telgrafla malikanesine çağırılır.

But once he gets there,

Ancak oraya vardığında,

he's found out that his uncle has mysteriously passed away

amcasının gizemli bir şekilde öldüğünü

and been entombed in a mausoleum on the property.

ve arsadaki bir mozoleye gömüldüğünü öğrenir.

(Video) Butler: You won't find a keyhole.

(Video) Uşak: Bir anahtar deliği yok.

Thing only opens from the inside.

Sadece içeriden açılır.

He insisted,

Israr etti,

no embalming, no open coffin,

mumyalamak yok, açık tabut yok,

no funeral.

cenaze yok.

You don't acquire the kind of wealth your uncle commanded

Geri kalanımıza benzeyerek amcanın hükmettiği gibi bir zenginliği

by being like the rest of us, huh?

elde edemezsin,değil mi?

Come, let's go inside.

Gel, içeri girelim.

AS: What this scene is doing, and it did in the book,

AS: Bu sahne, kitapta da olduğu gibi,

is it's fundamentally making a promise.

aslında birşey vaat ediyor.

It's making a promise to you

Size bu hikayenin

that this story will lead somewhere that's worth your time.

zamanınıza değecek bir yere gideceğini vaat ediyor.

And that's what all good stories should do at the beginning, is they should give you a promise.

Tüm iyi hikayelerin başlangıçta bunu yapması gerekir, vaatte bulunmaları gerekir.

You could do it an infinite amount of ways.

Bunu sayısız şekilde yapabilirsiniz.

Sometimes it's as simple as "Once upon a time ... "

Bazen "Evvel zaman içinde..." kadar basit.

These Carter books always had Edgar Rice Burroughs as a narrator in it.

Carter'ın bu kitaplarında her zaman Edgar Rice Burroughs anlatıcı olarak yer alır.

And I always thought it was such a fantastic device.

Ben her zaman bunun harika bir araç olduğuna inandım.

It's like a guy inviting you around the campfire,

Sanki birisinin sizi bir kamp ateşinin etrafına çağırması,

or somebody in a bar saying, "Here, let me tell you a story.

ya da barda birisinin "Gel, sana bir hikaye anlatayım.

It didn't happen to me, it happened to somebody else,

Benim değil başka birisinin başına geldi,

but it's going to be worth your time."

ama vaktine değer." demesi gibi.

A well told promise

İyi bir vaat

is like a pebble being pulled back in a slingshot

tıpkı bir sapana tutturulmuş bir çakıl taşı gibi

and propels you forward through the story

sizi hikayenin başından sonuna kadar

to the end.

sürükler.

In 2008,

2008'de

I pushed all the theories that I had on story at the time

o zamanlar hikaye hakkındaki bütün teorilerimi

to the limits of my understanding on this project.

bu projede algımın sınırlarına kadar zorladım.

(Video) (Mechanical Sounds)

(Video) (Mekanik Sesler)

♫ And that is all ♫

♫Ve işte aşkın♫

♫ that love's about ♫

♫anlamı bu♫

♫ And we'll recall ♫

♫Ve zaman tükendiğinde♫

♫ when time runs out ♫

♫hatırlayacağız♫

♫ That it only ♫

♫Sadece♫

(Laughter)

(Gülüşmeler)

AS: Storytelling without dialogue.

AS: Diyalog olmadan hikaye anlatmak.

It's the purest form of cinematic storytelling.

Bu sinematik hikaye anlatımının en saf hali.

It's the most inclusive approach you can take.

Bu seçebileceğiniz en kapsamlı yol.

It confirmed something I really had a hunch on,

Bu gerçekten içime doğan birşeyi doğruladı:

is that the audience

seyirci aslında

actually wants to work for their meal.

yemeği için çalışmayı ister.

They just don't want to know that they're doing that.

Sadece bunu yaptığını bilmek istemez.

That's your job as a storyteller,

Bu bir hikaye anlatıcı olarak sizin göreviniz,

is to hide the fact

seyircinin yemeği

that you're making them work for their meal.

için çalıştığı gerçeğini saklamak.

We're born problem solvers.

Biz doğuştan problem çözücüyüz.

We're compelled to deduce

Çıkarım yapmak ve sonuca varmak

and to deduct,

zorunda bırakılırız,

because that's what we do in real life.

çünkü gerçek hayatta yaptığımız şey bu.

It's this well-organized absence of information

Bu iyi organize olmuş bilgi yoksunluğu

that draws us in.

bizi içine çeker.

There's a reason that we're all attracted to an infant or a puppy.

Bebeklere ve yavru köpeklere olan ilgimizin arkasında bir neden var.

It's not just that they're damn cute;

Sadece çok tatlı olduklarından değil;

it's because they can't completely express

aynı zamanda ne düşündüklerini ve niyetlerinin

what they're thinking and what their intentions are.

ne olduğunu tamamen ifade edemedikleri için.

And it's like a magnet.

Bu bir mıknatıs gibi bizi çeker.

We can't stop ourselves

Kendimizi bir cümle yi tamamlamaktan

from wanting to complete the sentence and fill it in.

ve onun içini doldurmaktan alıkoyamayız.

I first started

Bu hikaye

really understanding this storytelling device

anlatım aracını ilk defa gerçekten

when I was writing with Bob Peterson on "Finding Nemo."

"Nemo'yu Bulmak" filmini Bob Peterson'la yazarken anladım.

And we would call this the unifying theory of two plus two.

Buna iki artı ikinin birleştirici teorisi diyoruz.

Make the audience put things together.

Parçaları seyircinin birleştirmesini sağla.

Don't give them four,

Onlara dördü verme,

give them two plus two.

iki artı ikiyi ver.

The elements you provide and the order you place them in

Onlara verdiğiniz elementler ve bunları veriş sıranız

is crucial to whether you succeed or fail at engaging the audience.

seyircinin ilgisini çekmek için en önemlu unsur.

Editors and screenwriters have known this all along.

Editörlerler ve senaristler başından beri bilirler.

It's the invisible application

Bizim hikayeye dikkat etmemizi sağlayan

that holds our attention to story.

bunun görünmez olarak işlenmesi.

I don't mean to make it sound

Bunu kuralları tam olarak belli bir bilim gibi

like this is an actual exact science, it's not.

göstermek istemiyorum, çünkü öyle değil.

That's what's so special about stories,

Hikayeleri bu kadar özel yapan da bu,

they're not a widget, they aren't exact.

birer alet değiller, kesin değiller.

Stories are inevitable, if they're good,

Hikayeler kaçınılmazlar, eğer iyilerse,

but they're not predictable.

ancak tahmin edilebilir değiller.

I took a seminar in this year

Bu yıl Judith Weston adındaki bir

with an acting teacher named Judith Weston.

oyunculuk öğretmeniyle bir kurs aldım.

And I learned a key insight to character.

Ve karakterin içyüzüne dair bir şey öğrendim.

She believed that all well-drawn characters

Ona göre bütün iyi yaratılmış karakterlerin

have a spine.

bir omurgası var.

And the idea is that the character has an inner motor,

Ana fikir şu ki, karakterin bir iç motoru var,

a dominant, unconscious goal that they're striving for,

peşine düştükleri baskın, şuursuz bir amaçları,

an itch that they can't scratch.

durduramadıkları bir kaşıntıları var.

She gave a wonderful example of Michael Corleone,

Michael Carleone'yle ilgili harika bir örnek verdi,

Al Pacino's character in "The Godfather,"

"Baba"daki Al Pacino'nun karakterinin omurgası

and that probably his spine

büyük ihtimalle

was to please his father.

babasını memnun etmekti.

And it's something that always drove all his choices.

Ve bu her zaman bütün seçimlerini yönlendiren birşeydi.

Even after his father died,

Babası öldükten sonra bile,

he was still trying to scratch that itch.

hâlâ bu kaşıntıya son vermeye çalışıyordu.

I took to this like a duck to water.

Bunu hemen benimsedim.

Wall-E's was to find the beauty.

Wall-E'ninki güzelliği bulmaktı.

Marlin's, the father in "Finding Nemo,"

"Nemo'yu Bulmak"taki baba Marlin'inki

was to prevent harm.

zararı engellemekti.

And Woody's was to do what was best for his child.

Ve Woody'ninki çocuğu için en iyisini yapmaktı.

And these spines don't always drive you to make the best choices.

Bu omurgalar sizin her zaman en doğru seçimi yapmanızı sağlamaz.

Sometimes you can make some horrible choices with them.

Bazen bunlarla berbat seçimler yapabilirsiniz.

I'm really blessed to be a parent,

Ben baba olduğum için ve çocuklarımın

and watching my children grow, I really firmly believe

büyümesini izlediğim için çok şanslıyım, gerçekten inanıyorum ki,

that you're born with a temperament and you're wired a certain way,

belli bir mizaçla doğuyorsunuz ve belli bir yolda ilerliyorsunuz

and you don't have any say about it,

ve bu konuda söz hakkınız yok,

and there's no changing it.

bunu değiştirmenin yolu yok.

All you can do is learn to recognize it

Yapabileceğiniz tek şey onu kabul etmeyi öğrenmek

and own it.

ve sahiplenmek.

And some of us are born with temperaments that are positive,

Bazılarımız pozitif özelliklerle doğmuşuz,

some are negative.

bazılarımız negatif.

But a major threshold is passed

Ama sizi yönlendiren şeyin ne

when you mature enough

olduğunun farkına varacak ve

to acknowledge what drives you

direksiyonun başına geçecek kadar

and to take the wheel and steer it.

olgunlaştığınızda, önemli bir eşikten geçilir.

As parents, you're always learning who your children are.

Ebeveynler olarak sürekli çocuklarımızın kim olduğunu öğreniyoruz.

They're learning who they are.

Onlar, kim olduklarını öğreniyorlar.

And you're still learning who you are.

Siz de hala kim olduğunuzu öğreniyorsunuz.

So we're all learning all the time.

Yani sürekli öğreniyoruz.

And that's why change is fundamental in story.

Bu yüzden hikayede değişim esastır.

If things go static, stories die,

Eğer olaylar hareketsiz kalırsa, hikayeler ölür,

because life is never static.

çünkü hayat hiçbir zaman hareketsiz değildir.

In 1998,

1998'de

I had finished writing "Toy Story" and "A Bug's Life"

"Oyuncak Hikayesi"ni ve "Bir Böceğin Yaşamını" bitirdiğimde

and I was completely hooked on screenwriting.

senaryo yazımına kendimi kaptırmıştım.

So I wanted to become much better at it and learn anything I could.

Çok daha iyi olmak ve öğrenebileceğim her şeyi öğrenmek istiyordum.

So I researched everything I possibly could.

Bu yüzden araştırabileceğim her şeyi araştırdım.

And I finally came across this fantastic quote

Sonunda İngiliz oyun yazarı William Archer'in

by a British playwright, William Archer:

şu muhteşem sözüyle karşılaştım:

"Drama is anticipation

"Drama belirsizlikle

mingled with uncertainty."

çeşnilendirilmiş beklentidir."

It's an incredibly insightful definition.

Bu işin tam da özüne inen bir bakış açısı.

When you're telling a story,

Bir hikaye anlatırken

have you constructed anticipation?

beklenti de yaratıyor musunuz?

In the short-term, have you made me want to know

Kısa vadede, beni sonra olacaklar hakkında

what will happen next?

meraklandırabiliyor musun?

But more importantly,

Ama daha önemlisi,

have you made me want to know

beni uzun vadede nasıl sonuçlanacağı

how it will all conclude in the long-term?

hakkında meraklandırabiliyor musun?

Have you constructed honest conflicts

Sonucun ne olacağı

with truth that creates doubt

hakkında şüphe uyandıran

in what the outcome might be?

dürüst çatışmalar yaratabildiniz mi?

An example would be in "Finding Nemo,"

Bunun bir örneği "Nemo'yu Bulmak"ta var,

in the short tension, you were always worried,

kısa süreçte, Dory'nin

would Dory's short-term memory

Marlin'in ona tüm anlattıklarını unutmasına neden olan

make her forget whatever she was being told by Marlin.

kısa zamanlı hafızası hakkında endişeleniyordunuz.

But under that was this global tension

Ama bunun altında,

of will we ever find Nemo

bu kocaman okyanusta Nemo'yu

in this huge, vast ocean?

bulabilecek miyiz gerginliği vardı.

In our earliest days at Pixar,

Pixar'daki ilk günlerimizde,

before we truly understood the invisible workings of story,

bir hikayenin içinde olan bitenleri anlamadan,

we were simply a group of guys just going on our gut, going on our instincts.

kalbimiz, içgüdülerimiz nereye götürürse oraya giden bir avuç adamlardık.

And it's interesting to see

Bunun bizi nasıl gerçekten

how that led us places

oldukça iyi olan yerlere

that were actually pretty good.

götürdüğünü görmek ilginç.

You've got to remember that in this time of year,

Yılın bu zamanında, 1993'te, başarılı bir animasyon

1993,

olarak görülen filmlerin

what was considered a successful animated picture

"Küçük Denizkizi", "Güzel ve Çirkin",

was "The Little Mermaid," "Beauty and the Beast,"

"Alaaddin", "Aslan Kral"

"Aladdin," "Lion King."

olduğunu hatırlamalısınız.

So when we pitched "Toy Story" to Tom Hanks for the first time,

Tom Hanks'e "Oyuncak Hikayesi"nin fikrinden ilk bahsettiğimizde,

he walked in and he said,

"Benim şarkı söylememi istemiyorsunuz,

"You don't want me to sing, do you?"

değil mi?" dedi.

And I thought that epitomized perfectly

Bence bu o zamanlarda insanların animasyonun

what everybody thought animation had to be at the time.

nasıl olması gerektiği hakkındaki fikirlerine harika bir örnek.

But we really wanted to prove

Bizim kanıtlamak istediğimiz şey

that you could tell stories completely different in animation.

animasyonla tamamen farklı hikayeler anlatabileceğimizdi.

We didn't have any influence then,

O zamanlar etkilendiğimiz bir şey yoktu,

so we had a little secret list of rules

o yüzden gizli tuttuğumuz

that we kept to ourselves.

bir kural listemiz vardı.

And they were: No songs,

Bunlar: Şarkı yok,

no "I want" moment,

"İstiyorum" anı yok,

no happy village,

mutlu köy yok,

no love story.

aşk hikayesi yok.

And the irony is that, in the first year,

İşin ilginci, ilk senemizde,

our story was not working at all

hikayemiz hiçbir yere gitmiyordu

and Disney was panicking.

ve Disney panik yapmaya başlamıştı.

So they privately got advice

Ve gizlice şimdi adını vermeyeceğim ünlü bir

from a famous lyricist, who I won't name,

söz yazarından tavsiye istediler

and he faxed them some suggestions.

ve o da onlara bazı öneriler faksladı.

And we got a hold of that fax.

Bu faks elimize geçti.

And the fax said,

Faks şöyle diyordu,

there should be songs,

şarkılar olmalı,

there should be an "I want" song,

bir tane "İstiyorum" şarkısı olmalı,

there should be a happy village song,

bir tane mutlu köy şarkısı olmalı,

there should be a love story

bir aşk hikayesi olmalı

and there should be a villain.

ve bir adet kötü karakter olmalı.

And thank goodness

Ve şükürler olsun ki

we were just too young, rebellious and contrarian at the time.

o zamanlar çok genç, asi ve muhaliftik.

That just gave us more determination

Bu bize daha iyi bir hikaye yaratmak için

to prove that you could build a better story.

şevk verdi.

And a year after that, we did conquer it.

Ondan sonraki yıl, harika bir iş çıkardık.

And it just went to prove

Bu da hikaye anlatmanın

that storytelling has guidelines,

katı, sabit kuralları değil,

not hard, fast rules.

ana esasları olduğunu kanıtladı.

Another fundamental thing we learned

Öğrendiğimiz başka önemli şey de

was about liking your main character.

ana karakterinizi sevmekti.

And we had naively thought,

Safça düşünüyorduk ki

well Woody in "Toy Story" has to become selfless at the end,

"Oyuncak Hikayesi"ndeki Woody sonunda bencilliğini yenmeliydi,

so you've got to start from someplace.

buna bir yerden başlamalıydınız.

So let's make him selfish. And this is what you get.

Onu bencil yapalım. Elimize bu geçti.

(Voice Over) Woody: What do you think you're doing?

Woody: Ne yaptığını sanıyorsun?

Off the bed.

Yataktan kalk.

Hey, off the bed!

Hey, yataktan kalk!

Mr. Potato Head: You going to make us, Woody?

Bay Patates Kafa: Bize bunu yaptırabileceğini mi sanıyorsun Woody?

Woody: No, he is.

Woody: Ben değil, o.

Slinky? Slink ... Slinky!

Sinsi? Sins... Sinsi!

Get up here and do your job.

Buraya gel ve işini yap.

Are you deaf?

Sağır mısın?

I said, take care of them.

Onlara günlerini göstermeni söyledim.

Slinky: I'm sorry, Woody,

Sinsi : Üzgünüm Woody.

but I have to agree with them.

Ama onlara hak vermek zorundayım.

I don't think what you did was right.

Bence yaptığın doğru değildi.

Woody: What? Am I hearing correctly?

Woody: Efendim? Doğru mu duyuyorum?

You don't think I was right?

Sence yaptığım doğru değil miydi?

Who said your job was to think, Spring Wiener?

Senin işinin düşünmek olduğunu kim söyledi, Yaylı Köpekçik?

AS: So how do you make a selfish character likable?

AS: Bencil bir karakteri nasıl sevdirirsiniz?

We realized, you can make him kind,

Onu kibar, cömert, komik,

generous, funny, considerate,

düşünceli yapabileceğimizi düşündük,

as long as one condition is met for him,

sadece tek bir koşul sağlanmalıydı:

is that he stays the top toy.

birinci oyuncak olarak kalmalıydı.

And that's what it really is,

Gerçekte de böyle,

is that we all live life conditionally.

hepimiz hayatı koşullu yaşıyoruz.

We're all willing to play by the rules and follow things along,

Koşullar sağlandığı sürece, kurallara göre oynamaya

as long as certain conditions are met.

ve kendimizi kaptırmaya istekliyiz.

After that, all bets are off.

Bundan sonra, kurallar geçerli değil.

And before I'd even decided to make storytelling my career,

Hikaye anlatıcılığını bir kariyer olarak seçmeden önce,

I can now see key things that happened in my youth

gençliğimde hikayeyle ilgili belli şeyleri

that really sort of opened my eyes

görmemi sağlayan kilit noktaları

to certain things about story.

şimdi görebiliyorum.

In 1986, I truly understood the notion

1986'da, hikayenin bir

of story having a theme.

teması olması gerektiğini anladım.

And that was the year that they restored and re-released

Bu "Arabistanlı Lawrance" filminin yeniden düzenlenip

"Lawrence of Arabia."

tekrar yayınlandığı yıldı.

And I saw that thing seven times in one month.

Onu bir ayda yedi kere gördüm.

I couldn't get enough of it.

Doyamıyordum.

I could just tell there was a grand design under it --

Bunun arkasında büyük bir plan olduğunu anlayabilmiştim --

in every shot, every scene, every line.

her karede, her sahnede, her sözde.

Yet, on the surface it just seemed

Yüzeyde,

to be depicting his historical lineage

tarihteki rolünün anlatıldığı

of what went on.

bir seymiş gibi gözüküyordu.

Yet, there was something more being said. What exactly was it?

Ancak, anlattığı başka bir şeyler de vardı. Bu gerçekten neydi?

And it wasn't until, on one of my later viewings,

Sonraki izleyişlerimden birinde

that the veil was lifted

bu perde aralandı,

and it was in a scene where he's walked across the Sinai Desert

bunu Sina Çölü'nde yürüyüp

and he's reached the Suez Canal,

Süveyş Kanalı'na ulaştığı sahnede,

and I suddenly got it.

bir anda anlamıştım.

(Video) Boy: Hey! Hey! Hey! Hey!

(Video) Çocuk: Hey! Hey! Hey! Hey!

Cyclist: Who are you?

Motorsikletli: Kimsiniz?

Who are you?

Kimsiniz?

AS: That was the theme: Who are you?

AS: Tema buydu: Kimsiniz?

Here were all these seemingly disparate

Burada birbirinden bağımsız gözüken

events and dialogues

olaylar ve diyaloglar

that just were chronologically telling the history of him,

sadece kronolojik olarak hikayenin tarihini anlatıyor,

but underneath it was a constant,

ama bunun altında sabit bir yol haritası,

a guideline, a road map.

bir kılavuz var.

Everything Lawrence did in that movie

Lawrance'ın bu filmde yaptığı her şey

was an attempt for him to figure out where his place was in the world.

onun dünyadaki yerini anlama çabasıydı.

A strong theme is always running through

İyi anlatılmış her hikayede her zaman

a well-told story.

güçlü bir tema vardır.

When I was five,

Ben beş yaşındayken,

I was introduced to possibly the most major ingredient

az hatırlanan,

that I feel a story should have,

ancak bence bir hikayenin sahip olması gereken

but is rarely invoked.

en önemli unsurla tanıştım.

And this is what my mother took me to when I was five.

Bu annem beni beş yaşındayken bunu göremeye götürdüğünde oldu.

(Video) Thumper: Come on. It's all right.

(Video) Thumper: Hadi, bir şey yok.

Look.

Bak.

The water's stiff.

Su katı.

Bambi: Yippee!

Bambi: Yuppii!

Thumper: Some fun,

Thumper: Eğlenceli,

huh, Bambi?

değil mi Bambi?

Come on. Get up.

Haydi. Kalk.

Like this.

Böyle.

Ha ha. No, no, no.

Ha ha. Hayır, hayır, hayır.

AS: I walked out of there

AS: Oradan çıktığımda

wide-eyed with wonder.

gözlerim faltaşı gibi açılmıştı.

And that's what I think the magic ingredient is,

Bence sihirli unsur da bu,

the secret sauce,

gizli sos

is can you invoke wonder.

meraklandırabiliyor musunuz?

Wonder is honest, it's completely innocent.

Merak dürüsttür, tamamen saftır.

It can't be artificially evoked.

Yapay olarak uyaramazsınız.

For me, there's no greater ability

Bence, bir insanın size bunu hissettirmesinden

than the gift of another human being giving you that feeling --

daha önemli bir yetenek yok --

to hold them still just for a brief moment in their day

onları günlerinin kısa bir parçasında haraketsiz bırakmak

and have them surrender to wonder.

ve meraka yenik düşürmek.

When it's tapped, the affirmation of being alive,

Bu uyarıldığında, canlı olmanın onayı,

it reaches you almost to a cellular level.

size neredeyse hücresel boyutta ulaşır.

And when an artist does that to another artist,

Hele bir sanatçı bunu başka bir sanatçıya yaptığında

it's like you're compelled to pass it on.

sanki bunu başkasına aktarmak zorunda hissedersiniz.

It's like a dormant command

Tıpkı sessiz bir emrin aniden

that suddenly is activated in you, like a call to Devil's Tower.

içinizde duyulması gibi, Devil's Tower'a bir çağrı gibi.

Do unto others what's been done to you.

Sana ne yapıldıysa aynısını başkalarına da yap.

The best stories infuse wonder.

En iyi hikayeler, meraklandıranlardır.

When I was four years old,

Ben dört yaşındayken,

I have a vivid memory

net olarak hatırlıyorum,

of finding two pinpoint scars on my ankle

ayak bileğimde iki tane iğne büyüklüğünde

and asking my dad what they were.

yara izi vardı ve babama bunların ne olduğunu sordum.

And he said I had a matching pair like that on my head,

Aynılarından kafamda da olduğunu söyledi,

but I couldn't see them because of my hair.

ancak saçlarımdan dolayı onları göremiyordum.

And he explained that when I was born,

Doğduğumda,

I was born premature,

prematüre olduğumu söyledi,

that I came out much too early,

çok erken gelmiştim,

and I wasn't fully baked;

tamamen gelişme fırsatı bulamamıştım;

I was very, very sick.

çok çok hastaydım.

And when the doctor took a look at this yellow kid with black teeth,

Doktor bu siyah dişli sarı bebeğe baktığında

he looked straight at my mom and said,

annemin gözlerinin içine bakıp

"He's not going to live."

"Yaşamayacak" demiş.

And I was in the hospital for months.

Aylarca hastanede kaldım.

And many blood transfusions later,

Birçok kan naklinden sonra,

I lived,

hayatta kaldım

and that made me special.

ve bu beni özel kıldı.

I don't know if I really believe that.

Buna gerçekten inanıyor muyum bilmiyorum.

I don't know if my parents really believe that,

Ailem buna gerçekten inanıyor mu bilmiyorum,

but I didn't want to prove them wrong.

ama onları haksız çıkarmak istemedim.

Whatever I ended up being good at,

İyi olarak yaptığım her şeyde,

I would strive to be worthy of the second chance I was given.

bana verilen ikinci şansı hak ettiğimi kanıtlamaya çalıştım.

(Video) (Crying)

(Video) (Ağlama sesleri)

Marlin: There, there, there.

Marlin: İşte buradasın.

It's okay, daddy's here.

Tamam, baban burada.

Daddy's got you.

Artık babanlasın.

I promise,

Söz veriyorum,

I will never let anything happen to you, Nemo.

sana hiçbir şey olmasına izin vermeyeceğim Nemo.

AS: And that's the first story lesson I ever learned.

AS: Bu benim ilk öğrendiğim hikaye dersiydi.

Use what you know. Draw from it.

Bildiklerini kullan. Onları işle.

It doesn't always mean plot or fact.

Bunun her zaman bir senaryo ya da gerçek olması gerekmez.

It means capturing a truth from your experiencing it,

Deneyimlerinizden bir sonuç çıkarmak ve içinizde,

expressing values you personally feel

derinlerde hissettiğiniz değerleri

deep down in your core.

ifade etmek anlamına gelir.

And that's what ultimately led me to speaking to you

Ve bu da en sonunda burada TEDTalk'ta size

here at TEDTalk today.

konuşma yapmamı sağlayan şey.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)