The clues to a great story | Andrew Stanton | TED

Translator: Thi Minh Phuong Chu Reviewer: Ha Hoang

A tourist is backpacking

Người lữ hành nọ rảo bước

through the highlands of Scotland,

trên những cao nguyên của vùng Scotland,

and he stops at a pub to get a drink.

ông ta dừng chân ở một quán rượu.

And the only people in there is a bartender

Trong quán chỉ có người pha chế

and an old man nursing a beer.

và một ông già.

And he orders a pint, and they sit in silence for a while.

Ông ta gọi bia và họ ngồi im lặng một lúc.

And suddenly the old man turns to him and goes,

Đột nhiên lão già quay về phía ông ta nói,

"You see this bar?

"Mày thấy cái quán này đấy,

I built this bar with my bare hands

tao tự xây nên chỉ với hai bàn tay trắng

from the finest wood in the county.

từ thứ gỗ tốt nhất của cái vùng này.

Gave it more love and care than my own child.

Chăm chút nó còn hơn cả đứa con ruột.

But do they call me MacGregor the bar builder? No."

Thế mà họ có gọi tao MacGregor người xây quán rượu không? Không.

Points out the window.

Đoạn chỉ ra ngoài cửa sổ.

"You see that stone wall out there?

"Mày thấy bức tường đá ngoài đó chứ?

I built that stone wall with my bare hands.

Tao xây nó chỉ bằng hai bàn tay.

Found every stone, placed them just so through the rain and the cold.

Tìm mỗi một phiến đá, rồi đặt chúng như vậy bất kể trời mưa rét.

But do they call me MacGregor the stone wall builder? No."

Vậy họ có gọi tao là MacGregor thợ xây tường đá không? Không."

Points out the window.

Chỉ tay ra ngoài cửa sổ.

"You see that pier on the lake out there?

"Mày thấy con đập ở cái hồ ngoài kia chứ?

I built that pier with my bare hands.

Tự mình tao xây nên với hai bàn tay trắng.

Drove the pilings against the tide of the sand, plank by plank.

Chở các cọc chống lại dòng cát, hết tấm ván này đến tấm ván khác.

But do they call me MacGregor the pier builder? No.

Vậy mà họ có gọi tao Macgregor người xây đập không? Không.

But you fuck one goat ... "

Nhưng mày chỉ cần làm tình với một con dê ..."

(Laughter)

(Cười)

Storytelling --

Kể chuyện --

(Laughter)

(Cười)

is joke telling.

là kể chuyện hài.

It's knowing your punchline,

Là hiểu rõ nút thắt câu chuyện,

your ending,

và cái kết chuyện,

knowing that everything you're saying, from the first sentence to the last,

tất cả những gì bạn nói, ngay từ câu mở đầu đến câu kết thúc,

is leading to a singular goal,

sẽ dẫn tới một mục tiêu duy nhất,

and ideally confirming some truth

và lý tưởng là xác định một chân lý nào đó

that deepens our understandings

sẽ đào sâu nhận thức của chúng ta

of who we are as human beings.

về chính con người ta.

We all love stories.

Chúng ta đều yêu những câu truyện kể.

We're born for them.

Chúng ta được sinh ra vì chúng.

Stories affirm who we are.

Câu chuyện khẳng định con người ta.

We all want affirmations that our lives have meaning.

Đều muốn nói rằng cuộc đời có ý nghĩa

And nothing does a greater affirmation

Và không có sự khẳng định nào tuyệt vời hơn

than when we connect through stories.

khi ta được kết nối qua những câu chuyện.

It can cross the barriers of time,

Chúng vượt qua những trở ngại thời gian,

past, present and future,

quá khứ, hiện tại và tương lai,

and allow us to experience

và cho phép chúng ta nhận ra

the similarities between ourselves

sự tương đồng trong chính chúng ta

and through others, real and imagined.

và qua những con người khác, thật hay hư cấu.

The children's television host Mr. Rogers

Người dẫn chương trình cho trẻ em, ông Roger,

always carried in his wallet

lúc nào cũng mang theo trong ví ông ấy

a quote from a social worker

lời nói của một nhân viên xã hội,

that said, "Frankly, there isn't anyone you couldn't learn to love

"Thật ra thì chẳng có một ai mà bạn không thể học cách yêu thương

once you've heard their story."

một khi bạn đã nghe câu chuyện của họ."

And the way I like to interpret that

Và tôi muốn diễn giải câu nói đó

is probably the greatest story commandment,

thành một tôn chỉ tuyệt vời nhất cho những câu chuyện,

which is "Make me care" --

đó là "Làm tôi quan tâm"--

please, emotionally,

làm ơn đấy, bằng cảm xúc,

intellectually, aesthetically,

bằng trí tuệ, bằng thẩm mỹ,

just make me care.

chỉ cần làm tôi quan tâm.

We all know what it's like to not care.

Chúng ta đều biết ko quan tâm là thế nào

You've gone through hundreds of TV channels,

Bạn lướt qua hàng trăm kênh TV,

just switching channel after channel,

bấm đổi kênh này tới kênh khác,

and then suddenly you actually stop on one.

và đột nhiên bạn dừng lại ở một kênh.

It's already halfway over,

Nó đã qua phân nửa,

but something's caught you and you're drawn in and you care.

nhưng thứ gì đó thâu lấy bạn rồi bạn bị lôi cuốn, bạn quan tâm

That's not by chance,

Đó không phải tình cờ,

that's by design.

đó là sự sắp đặt.

So it got me thinking, what if I told you my history was story,

Vậy nên nó làm tôi suy nghĩ, nếu như tôi nói quá khứ của mình là một câu chuyện,

how I was born for it,

tôi đã ra đời vì điều đó như thế nào,

how I learned along the way this subject matter?

tôi đã học hỏi được gì về chủ đề này?

And to make it more interesting,

Và để thú vị hơn,

we'll start from the ending

chúng ta sẽ bắt đầu từ cái kết

and we'll go to the beginning.

và đi ngược về điểm mở đầu.

And so if I were going to give you the ending of this story,

Nếu tôi đưa cho bạn cái kết của câu chuyện này,

it would go something like this:

nó sẽ gần giống như thế này:

And that's what ultimately led me

Và đó là điều mà cuối cùng đã dẫn dắt tôi

to speaking to you here at TED

đến đây nói ở TED

about story.

để nói với các bạn về những câu chuyện kể.

And the most current story lesson that I've had

Và bài học gần đây nhất mà tôi có được

was completing the film I've just done

là việc hoàn thành bộ phim tôi làm

this year in 2012.

trong năm nay 2012.

The film is "John Carter." It's based on a book called "The Princess of Mars,"

Bộ phim tên "John Carter" dựa trên truyện "Công chúa Hỏa tinh"

which was written by Edgar Rice Burroughs.

được viết bởi Edgar Rice Burroughs.

And Edgar Rice Burroughs actually put himself

Và Edgar Rice Burroughs thực ra đã đặt mình

as a character inside this movie, and as the narrator.

vào một nhân vật trong bộ phim, người dẫn chuyện.

And he's summoned by his rich uncle, John Carter, to his mansion

Anh được gọi bởi ông chú giàu có John Carter, đến dinh thự của ông

with a telegram saying, "See me at once."

với bức điện nói rằng, "Gặp chú ngay."

But once he gets there,

Nhưng khi anh ta đến nơi,

he's found out that his uncle has mysteriously passed away

thì đã nhận thấy người chú của mình đã qua đời một cách bí ẩn

and been entombed in a mausoleum on the property.

và được chôn trong một lăng mộ trong khu đất.

(Video) Butler: You won't find a keyhole.

(Video) Ngài sẽ không tìm được ổ khóa nào.

Thing only opens from the inside.

Cửa chỉ mở được từ phía trong.

He insisted,

Ông ấy một mực

no embalming, no open coffin,

không ướp xác, không mở quan tài,

no funeral.

không đám tang.

You don't acquire the kind of wealth your uncle commanded

Anh sẽ không giàu có như người chú

by being like the rest of us, huh?

bằng cách giống như chúng tôi, huh?

Come, let's go inside.

Đi nào, hãy vào trong.

AS: What this scene is doing, and it did in the book,

Điều mà cảnh phim này làm, như trong sách,

is it's fundamentally making a promise.

là nó cơ bản đang gieo một lời hứa.

It's making a promise to you

Nó đặt ra một lời hứa hẹn rằng câu chuyện

that this story will lead somewhere that's worth your time.

sẽ dẫn bạn đến một nơi nào đó đáng xem.

And that's what all good stories should do at the beginning, is they should give you a promise.

Những câu chuyện hay nên cho bạn một lời hứa ở phần mở đầu,

You could do it an infinite amount of ways.

Bạn có để làm điều đó theo vô số cách.

Sometimes it's as simple as "Once upon a time ... "

Đôi khi đơn giản như là "Ngày xửa ngày xưa..."

These Carter books always had Edgar Rice Burroughs as a narrator in it.

Những cuốn Carter này luôn có Edgar Rice Burroughs là giọng dẫn.

And I always thought it was such a fantastic device.

Và tôi cho rằng đó là 1 công cụ tuyệt vời

It's like a guy inviting you around the campfire,

Nó như là một anh chàng mời bạn đến ngồi cạnh đống lửa trại,

or somebody in a bar saying, "Here, let me tell you a story.

hay ai đó trong quán bar nói rằng "Này, tao kể mày nghe 1 chuyện

It didn't happen to me, it happened to somebody else,

Chẳng phải chuyện của tao mà của người khác

but it's going to be worth your time."

nhưng sẽ đáng thời giờ của chú mày."

A well told promise

Một lời hứa được đặt ra một cách hay ho

is like a pebble being pulled back in a slingshot

giống như một hòn sỏi được đặt vào súng cao su

and propels you forward through the story

lấy đà phóng bạn băng qua câu chuyện

to the end.

cho đến hồi kết.

In 2008,

Vào năm 2008,

I pushed all the theories that I had on story at the time

tôi đặt mọi lý thuyết về kể chuyện mà tôi có lúc bấy giờ

to the limits of my understanding on this project.

đến giới hạn của sự hiểu biết trong dự án này.

(Video) (Mechanical Sounds)

(Video) (Tiếng máy móc)

♫ And that is all ♫

♫ Và chỉ thế thôi♫

♫ that love's about ♫

♫ là một tình yêu♫

♫ And we'll recall ♫

♫ Và ta hồi tưởng♫

♫ when time runs out ♫

♫ khi thời gian dừng lại♫

♫ That it only ♫

♫ chỉ thế thôi♫

(Laughter)

(Tiếng cười)

AS: Storytelling without dialogue.

Kể chuyện không cần đối thoại.

It's the purest form of cinematic storytelling.

Cách thuần túy nhất của tự sự điện ảnh.

It's the most inclusive approach you can take.

Đó là cách tiếp cận súc tích nhất có thể.

It confirmed something I really had a hunch on,

Nó xác nhận linh cảm của tôi trước đó,

is that the audience

là khán giả

actually wants to work for their meal.

thật sự muốn tự ăn chén cơm mình kiếm được.

They just don't want to know that they're doing that.

Họ chỉ không muốn biết là họ đang làm điều đó.

That's your job as a storyteller,

Đó là việc của người kể,

is to hide the fact

là giấu đi sự thật

that you're making them work for their meal.

rằng bạn đang khiến họ làm việc.

We're born problem solvers.

Ta được sinh ra là người giải quyết vấn đề.

We're compelled to deduce

Chúng ta buộc phải suy đoán

and to deduct,

và suy diễn,

because that's what we do in real life.

bởi đó là thứ chúng ta làm trong đời thực.

It's this well-organized absence of information

Chính ở sự thiếu vắng của việc sắp xếp thông tin

that draws us in.

đã kéo chúng ta vào.

There's a reason that we're all attracted to an infant or a puppy.

Có lý do trong việc ta đều bị thu hút bởi trẻ con hay cún con

It's not just that they're damn cute;

Không chỉ vì chúng cực dễ thương;

it's because they can't completely express

mà vì chúng không thể hoàn toàn truyền tải

what they're thinking and what their intentions are.

chúng đang nghĩ gì và ý định của chúng.

And it's like a magnet.

Như một thỏi nam châm vậy,

We can't stop ourselves

chúng ta không thể ngăn bản thân

from wanting to complete the sentence and fill it in.

khỏi việc mong muốn kết thúc câu nói và điền vào chỗ trống.

I first started

Tôi lần đầu hiểu ra

really understanding this storytelling device

công cụ kể chuyện này

when I was writing with Bob Peterson on "Finding Nemo."

khi viết cùng Bob Peterson "Đi tìm Nemo."

And we would call this the unifying theory of two plus two.

Và chúng tôi đặt tên là lý thuyết thống nhất của 2 + 2.

Make the audience put things together.

Làm cho khán giả nối mọi thứ lại với nhau.

Don't give them four,

Đừng đưa họ 4,

give them two plus two.

đưa họ 2 + 2.

The elements you provide and the order you place them in

Những yếu tố bạn cung cấp và thứ tự sắp đặt chúng

is crucial to whether you succeed or fail at engaging the audience.

quyết định việc được hay thua khi kết nối với khán giả.

Editors and screenwriters have known this all along.

Biên tập viên và nhà biên kịch đã nhận ra điều này từ lâu.

It's the invisible application

Chính sự áp dụng vô hình

that holds our attention to story.

đã giữ lấy sự tập trung vào câu chuyện.

I don't mean to make it sound

Tôi không có ý làm nó

like this is an actual exact science, it's not.

nghe như một thứ khoa học xác thực, nhưng không phải.

That's what's so special about stories,

Đó là điều đặc biệt về những câu chuyện

they're not a widget, they aren't exact.

chúng không phải một thứ phụ tùng, chúng không chính xác.

Stories are inevitable, if they're good,

Những câu chuyện vốn dĩ phải thế, nếu hay,

but they're not predictable.

nhưng chúng không dễ suy đoán.

I took a seminar in this year

Tôi tham dự một hội thảo năm nay

with an acting teacher named Judith Weston.

với một giáo viên diễn xuất tên Judith Weston.

And I learned a key insight to character.

Và tôi học được mấu chốt của nhân vật

She believed that all well-drawn characters

Bà ta tin rằng mọi nhân vật được tạo hình tốt

have a spine.

đều có một xương sống.

And the idea is that the character has an inner motor,

Ý tưởng là nhân vật có một động cơ ẩn,

a dominant, unconscious goal that they're striving for,

một kẻ chiếm lĩnh, một mục đích vô thức mà họ phấn đấu,

an itch that they can't scratch.

một chỗ ngứa không thể gãi.

She gave a wonderful example of Michael Corleone,

Bà đưa ví dụ tuyệt vời của Michael Corleone

Al Pacino's character in "The Godfather,"

nhân vật của Al Pacino trong "Bố già"

and that probably his spine

và xương sống của nhân vật

was to please his father.

có lẽ là làm hài lòng bố mình.

And it's something that always drove all his choices.

Và đó là thứ chi phối mọi lựa chọn của anh.

Even after his father died,

Thậm chí khi cha anh đã qua đời,

he was still trying to scratch that itch.

anh vẫn luôn cố gắng gãi vết ngứa đó.

I took to this like a duck to water.

Tôi tiếp nhận điều này như vịt gặp nước.

Wall-E's was to find the beauty.

Nhiệm vụ của Wall-E là đi tìm một vẻ đẹp.

Marlin's, the father in "Finding Nemo,"

Của Marlin, ông bố trong "Đi tìm Nemo,"

was to prevent harm.

là ngăn cản mọi sự hiểm nguy.

And Woody's was to do what was best for his child.

Còn của Woody là để làm điều tốt nhất cho đứa trẻ của anh ấy.

And these spines don't always drive you to make the best choices.

Và những xương sống này không phải luôn dẫn bạn đến quyết định tốt.

Sometimes you can make some horrible choices with them.

Đôi lúc bạn mắc phải những quyết định khủng khiếp với chúng.

I'm really blessed to be a parent,

Tôi may mắn được trở thành một người bố,

and watching my children grow, I really firmly believe

nhìn con tôi lớn lên, tôi thật sự tin vào

that you're born with a temperament and you're wired a certain way,

việc con người được sinh ra với tính khí và cách phản ứng riêng,

and you don't have any say about it,

và chẳng cần nói nhiều về điều đó,

and there's no changing it.

không có cách nào để thay đổi.

All you can do is learn to recognize it

Điều duy nhất có thể làm là học để nhận thức về nó

and own it.

và sở hữu nó.

And some of us are born with temperaments that are positive,

Nhiều người bẩm sinh có tính khí tích cực,

some are negative.

nhiều người khác thì tiêu cực.

But a major threshold is passed

Tuy vậy đa số đều trên mức trung bình

when you mature enough

khi bạn đủ lớn

to acknowledge what drives you

để hiểu thứ thúc đẩy mình

and to take the wheel and steer it.

và để cầm lấy bánh lái và điều khiển nó.

As parents, you're always learning who your children are.

Là cha mẹ, bạn luôn hiểu thêm về con mình.

They're learning who they are.

Chúng cũng đang tìm hiểu về chúng.

And you're still learning who you are.

Và bạn cũng đang tìm hiểu chính mình.

So we're all learning all the time.

Vậy chúng ta đều đang học trong mọi thời diểm.

And that's why change is fundamental in story.

Đó là lý do vì sao sự thay đổi là thiết yếu trong câu chuyện.

If things go static, stories die,

Nếu mọi thứ đứng yên, câu chuyện sẽ chết,

because life is never static.

bởi đời sống không bao giờ đứng yên.

In 1998,

Trong năm 1998,

I had finished writing "Toy Story" and "A Bug's Life"

tôi viết xong "Toy Story" và "A Bug's Life"

and I was completely hooked on screenwriting.

và hoàn toàn bị cuốn vào việc biên kịch.

So I wanted to become much better at it and learn anything I could.

Vì vậy tôi muốn trở nên giỏi hơn và học tất cả những gì có thể.

So I researched everything I possibly could.

Và tôi nghiên cứu tất cả những gì có thể.

And I finally came across this fantastic quote

Cuối cùng tôi bắt gặp 1 câu trích tuyệt vời

by a British playwright, William Archer:

của một kịch gia người Anh, William Archer:

"Drama is anticipation

"Kịch họa là kỳ vọng

mingled with uncertainty."

được dẫn dắt bởi sự mơ hồ."

It's an incredibly insightful definition.

Đó là một định nghĩa vô cùng thấu đáo.

When you're telling a story,

Khi bạn thuật lại một câu chuyện,

have you constructed anticipation?

bạn đã dựng nên sự kỳ vọng chưa?

In the short-term, have you made me want to know

Giai đoạn ngắn hạn bạn đã làm tôi muốn biết

what will happen next?

chuyện gì sẽ xảy ra tiếp đó?

But more importantly,

Nhưng quan trọng hơn,

have you made me want to know

bạn đã làm tôi muốn biết

how it will all conclude in the long-term?

mọi chuyện kết thúc thế nào trong dài hạn?

Have you constructed honest conflicts

Bạn đã xây dựng mối mâu thuẫn chân thật

with truth that creates doubt

với hiện thực có thể sinh ra

in what the outcome might be?

sự hồ nghi về kết cục?

An example would be in "Finding Nemo,"

Một ví dụ trong "Đi tìm Nemo",

in the short tension, you were always worried,

trong một thoáng, bạn luôn phải lo lắng,

would Dory's short-term memory

liệu trí nhớ ngắn hạn của Dory

make her forget whatever she was being told by Marlin.

có khiến cô quên bén lời của Marlin.

But under that was this global tension

Nhưng ẩn sâu là sự lo lắng tổng thể

of will we ever find Nemo

liệu ta có bao giờ tìm được Nemo

in this huge, vast ocean?

trong đại dương rộng lớn này?

In our earliest days at Pixar,

Trong những ngày sơ khai ở Pixar,

before we truly understood the invisible workings of story,

trước khi chúng tôi hiểu quy tắc ngầm của những câu chuyện

we were simply a group of guys just going on our gut, going on our instincts.

chúng tôi chỉ là 1 nhóm quyết định dựa trên cảm tính và bản năng

And it's interesting to see

Và cũng thật thú vị khi thấy

how that led us places

điều đó có thể dẫn dắt chúng tôi

that were actually pretty good.

tới kết cục thật sự tốt đẹp.

You've got to remember that in this time of year,

Bạn nên nhớ rằng vào thời điểm

1993,

của năm 1993,

what was considered a successful animated picture

điển hình của một bộ phim hoạt hình thành công

was "The Little Mermaid," "Beauty and the Beast,"

là "Nàng Tiên Cá," "Giai Nhân và Quái Vật,"

"Aladdin," "Lion King."

"Aladdin," "Vua Sư Tử."

So when we pitched "Toy Story" to Tom Hanks for the first time,

Nên khi chúng tôi giao "Toy Story" cho Tom Hanks lần đầu tiên,

he walked in and he said,

anh ta bước vào và bảo,

"You don't want me to sing, do you?"

"Tôi sẽ không hát, đúng không?"

And I thought that epitomized perfectly

Và tôi nghĩ điều đó cực kì hoàn hảo

what everybody thought animation had to be at the time.

suy nghĩ mọi người về hoạt hình lúc bấy giờ.

But we really wanted to prove

Nhưng chúng tôi rất muốn chứng tỏ

that you could tell stories completely different in animation.

rằng bạn có thể kể chuyện theo cách hoàn toàn khác trong hoạt hình

We didn't have any influence then,

Chúng tôi chưa có ảnh hưởng gì khi đó

so we had a little secret list of rules

nên đã lập ra một danh sách nhỏ

that we kept to ourselves.

bí mật cho riêng mình.

And they were: No songs,

Chúng như sau: Không hát,

no "I want" moment,

không khoảnh khắc "Tôi muốn",

no happy village,

không ngôi làng vui vẻ,

no love story.

không chuyện tình.

And the irony is that, in the first year,

Và điều nực cười là, trong năm đầu,

our story was not working at all

câu chuyện chả ra làm sao cả

and Disney was panicking.

và Disney đang nóng ruột.

So they privately got advice

Vậy rồi họ được tư vấn riêng

from a famous lyricist, who I won't name,

từ một người viết lời nhạc nổi tiếng, mà tôi sẽ không nói tên.

and he faxed them some suggestions.

và anh ta fax mấy gợi ý.

And we got a hold of that fax.

Và chúng tôi được xem bản fax đó.

And the fax said,

Nó bảo rằng

there should be songs,

nên có bài hát,

there should be an "I want" song,

nên có một bài hát kiểu "Tôi muốn",

there should be a happy village song,

nên có một bài hát về ngôi làng vui vẻ,

there should be a love story

nên có một câu chuyện tình

and there should be a villain.

và nên có một kẻ xấu.

And thank goodness

Và cảm ơn trời lúc đó

we were just too young, rebellious and contrarian at the time.

chúng tôi còn quá trẻ, quá nổi loạn và ngang ngược.

That just gave us more determination

Điều đó cho chúng tôi quyết tâm

to prove that you could build a better story.

chứng tỏ mình có thể dựng 1 câu chuyện tốt

And a year after that, we did conquer it.

1 năm sau, chúng tôi đã chinh phục được nó

And it just went to prove

Và điều đó chúng tỏ

that storytelling has guidelines,

việc kể chuyện thực sự có phương cách,

not hard, fast rules.

không khó, những quy tắc gọn.

Another fundamental thing we learned

Một điều quan trọng nữa chúng tôi học được

was about liking your main character.

là về yêu quý nhân vật chính.

And we had naively thought,

Và chúng tôi ngây thơ nghĩ rằng,

well Woody in "Toy Story" has to become selfless at the end,

Woody buộc phải vị tha vào lúc cuối,

so you've got to start from someplace.

nên bạn phải bắt đầu từ đoạn nào đó.

So let's make him selfish. And this is what you get.

Vậy hãy biến anh ấy ích kỷ. Và đây là thứ bạn có được.

(Voice Over) Woody: What do you think you're doing?

Woody: Các người nghĩ mình đang làm gì?

Off the bed.

Ra khỏi giường.

Hey, off the bed!

Ê, ra khỏi giường!

Mr. Potato Head: You going to make us, Woody?

Bạn sẽ bắt chúng tôi à, Woody?

Woody: No, he is.

Woody: Không, anh ta sẽ bắt

Slinky? Slink ... Slinky!

Slinky? Slink ... Slinky!

Get up here and do your job.

Đứng dậy và làm công việc của anh.

Are you deaf?

Anh điếc à?

I said, take care of them.

Tôi bảo, canh bọn họ.

Slinky: I'm sorry, Woody,

Slinky: Tôi xin lỗi, Woody,

but I have to agree with them.

nhưng tôi phải đồng ý với họ.

I don't think what you did was right.

Tôi không nghĩ anh làm đúng.

Woody: What? Am I hearing correctly?

Woody: Cái gì? Tôi có nghe đúng không?

You don't think I was right?

Anh không nghĩ tôi đúng à?

Who said your job was to think, Spring Wiener?

Ai bảo anh phải nghĩ, lò-xo-nhu-nhược?

AS: So how do you make a selfish character likable?

Bạn muốn 1 nhân vật ích kỷ được yêu thích?

We realized, you can make him kind,

Chúng tôi thấy, bạn có thể làm anh ta tốt

generous, funny, considerate,

rộng lượng, hài hước, ân cần,

as long as one condition is met for him,

cho đến khi

is that he stays the top toy.

anh ấy vẫn là kẻ thống trị.

And that's what it really is,

Thật sự là

is that we all live life conditionally.

chúng ta luôn sống một cách có điều kiện

We're all willing to play by the rules and follow things along,

Chúng ta sẵn sàng chơi theo luật

as long as certain conditions are met.

cho đến khi mà những điều kiện nhất định được đáp ứng.

After that, all bets are off.

Ngay sau đó, mọi cá cược đều chấm dứt.

And before I'd even decided to make storytelling my career,

Trước khi tôi quyết định lấy việc kể chuyện làm sự nghiệp

I can now see key things that happened in my youth

tôi giờ thấy điều quan trọng trong tuổi trẻ

that really sort of opened my eyes

đã mở rộng tầm mắt

to certain things about story.

xem nhiều thứ về truyện kể.

In 1986, I truly understood the notion

Năm 1986, tôi thật sự hiểu ý tưởng

of story having a theme.

câu chuyện phải có một bức nền chung.

And that was the year that they restored and re-released

Và đó là năm mà người ta công chiếu

"Lawrence of Arabia."

"Lawrence of Arabia."

And I saw that thing seven times in one month.

Và tôi xem nó 7 lần trong một tháng.

I couldn't get enough of it.

Tôi không xem đủ.

I could just tell there was a grand design under it --

Tôi có thể nói rằng có một thiết kế vĩ đại bên dưới --

in every shot, every scene, every line.

trong mỗi thước phim, mỗi cảnh quay, mỗi câu thoại

Yet, on the surface it just seemed

Trên bề mặt nó chỉ là

to be depicting his historical lineage

lột tả lại

of what went on.

về những thứ diễn ra.

Yet, there was something more being said. What exactly was it?

Có thứ gì đó đang được nói Nó chính xác là gì?

And it wasn't until, on one of my later viewings,

Và phải đến khi,

that the veil was lifted

bức màn mới được vén lên

and it was in a scene where he's walked across the Sinai Desert

và đó là cảnh mà anh ta đi dọc Sa mạc Sinai

and he's reached the Suez Canal,

và đến Kênh Suez

and I suddenly got it.

thì tôi chợt hiểu ra.

(Video) Boy: Hey! Hey! Hey! Hey!

(Video) Boy: Hey! Hey! Hey! Hey!

Cyclist: Who are you?

Người đạp xe: Anh là ai?

Who are you?

Anh là ai?

AS: That was the theme: Who are you?

Đó là :Bạn là ai?

Here were all these seemingly disparate

Đây là tất cả

events and dialogues

sự kiện và đối thoại

that just were chronologically telling the history of him,

kể về lịch sử của anh ấy theo thời gian,

but underneath it was a constant,

nhưng bên dưới là

a guideline, a road map.

một đường dẫn, một bản đồ

Everything Lawrence did in that movie

Mọi thứ Lawrence làm trong bộ phim

was an attempt for him to figure out where his place was in the world.

là nỗ lực để anh ta khám phá nơi nào mình thuộc về trên thế giới

A strong theme is always running through

Một chủ đề rành mạch luôn chạy xuyên suốt

a well-told story.

một câu chuyện hay.

When I was five,

Khi tôi 5 tuổi,

I was introduced to possibly the most major ingredient

tôi được biết đến thành tố quan trọng nhất

that I feel a story should have,

mà một câu chuyện cần có,

but is rarely invoked.

nhưng ít khi được nhắc tới.

And this is what my mother took me to when I was five.

Đây là những gì mẹ cho tôi khi khi lên 5.

(Video) Thumper: Come on. It's all right.

(Video) Thumper: Thử đi. Ổn mà.

Look.

Nhìn kìa.

The water's stiff.

Mặt nước đang yên.

Bambi: Yippee!

Bambi: Yippee!

Thumper: Some fun,

Thumper: Có gì vui,

huh, Bambi?

hả, Bambi?

Come on. Get up.

Đi nào. Đứng lên.

Like this.

Như thế này.

Ha ha. No, no, no.

Ha ha, không không không

AS: I walked out of there

Khi tôi bước ra khỏi đó

wide-eyed with wonder.

mắt xoe tròn thích thú.

And that's what I think the magic ingredient is,

Và đó là thứ tôi nghĩ là yếu tố kì diệu

the secret sauce,

loại nước sốt bí mật,

is can you invoke wonder.

có thể đánh thức sự ngạc nhiên.

Wonder is honest, it's completely innocent.

Sự ngạc nhiên là chân thật, hoàn toàn vô tư

It can't be artificially evoked.

Nó không thể gợi lên một cách giả tạo.

For me, there's no greater ability

Với tôi, không có khả năng lớn lao hơn

than the gift of another human being giving you that feeling --

món quà của một con người khác cho bạn cảm giác đó

to hold them still just for a brief moment in their day

để giữ lấy chúng trong một khoảnh khắc trong ngày

and have them surrender to wonder.

và khiến họ đầu hàng trước thích thú.

When it's tapped, the affirmation of being alive,

Khi được chạm đến, sự khẳng định của việc được sống,

it reaches you almost to a cellular level.

chạm tới bạn dù ở mức tế bào

And when an artist does that to another artist,

khi 1nghệ sĩ làm điều đó với 1 nghệ sĩ khác

it's like you're compelled to pass it on.

có vẻ như bạn bắt buộc phải truyền nó đi.

It's like a dormant command

như là một lệnh tạm thời bất hoạt

that suddenly is activated in you, like a call to Devil's Tower.

đột nhiên khởi động trong bạn, như cuộc gọi đến Tòa tháp Quỷ

Do unto others what's been done to you.

Làm với những người khác điều đã làm với bạn

The best stories infuse wonder.

Những câu truyện hay nhất có trong đó sự ngạc nhiên.

When I was four years old,

Khi tôi lên 4,

I have a vivid memory

tôi có một ký ức sống động

of finding two pinpoint scars on my ankle

khi tìm thấy hai cây đinh cứa vào mắt cá chân

and asking my dad what they were.

và hỏi bố tôi chúng ở đâu.

And he said I had a matching pair like that on my head,

Và ông ấy bảo tôi có 1 đôi như vậy trên đầu

but I couldn't see them because of my hair.

nhưng không thể thấy vì tóc của tôi.

And he explained that when I was born,

Và ông ấy kể khi được sinh ra

I was born premature,

tôi bị sinh non

that I came out much too early,

tôi chào đời quá sớm

and I wasn't fully baked;

và chưa được 'chín';

I was very, very sick.

Tôi đã rất rất yếu ớt

And when the doctor took a look at this yellow kid with black teeth,

Và bác sĩ nhìn đứa trẻ da vàng răng đen

he looked straight at my mom and said,

ông ấy nhìn thẳng vào mẹ tôi và nói

"He's not going to live."

"Thàng bé không sống nổi."

And I was in the hospital for months.

Tôi đã ở trong bệnh viện hằng tháng trời

And many blood transfusions later,

Và rất nhiều ca truyền máu

I lived,

tôi đã sống,

and that made me special.

và điều đó khiên tôi đặc biệt.

I don't know if I really believe that.

Tôi không biết thực sự mình có tin không

I don't know if my parents really believe that,

tôi không biết bố mẹ có tin không,

but I didn't want to prove them wrong.

nhưng tôi không muốn chứng minh họ sai.

Whatever I ended up being good at,

Bất cứ điều gì tôi làm tốt được,

I would strive to be worthy of the second chance I was given.

tôi sẽ cố gắng để xứng đáng ở cơ hội thứ hai tôi được ban cho.

(Video) (Crying)

(Video) (khóc)

Marlin: There, there, there.

Marlin: này, này, này.

It's okay, daddy's here.

Ổn rồi, bố đây.

Daddy's got you.

Bố có con rồi.

I promise,

Bố hứa,

I will never let anything happen to you, Nemo.

bố sẽ không để điều gì xảy đến với con, Nemo.

AS: And that's the first story lesson I ever learned.

Đó là bài học về câu chuyện đầu tiên tôi được học.

Use what you know. Draw from it.

Sử dụng những gì bạn có. Vẽ nên từ nó.

It doesn't always mean plot or fact.

Nó không phải lúc nào cũng là thực tế.

It means capturing a truth from your experiencing it,

Nó nghĩa là nắm bắt sự thật từ trải nghiệm,

expressing values you personally feel

thể hiện những giá trị riêng bạn cảm thấy

deep down in your core.

sâu trong cốt lõi của bạn.

And that's what ultimately led me to speaking to you

Và đó là điều khiến tôi đến đây

here at TEDTalk today.

ở TEDTalk hôm nay,

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)