The clues to a great story | Andrew Stanton | TED

2,968,106 views ・ 2012-03-21

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Thi Minh Phuong Chu Reviewer: Ha Hoang
00:15
A tourist is backpacking
0
15260
2000
Người lữ hành nọ rảo bước
00:17
through the highlands of Scotland,
1
17260
2000
trên những cao nguyên của vùng Scotland,
00:19
and he stops at a pub to get a drink.
2
19260
2000
ông ta dừng chân ở một quán rượu.
00:21
And the only people in there is a bartender
3
21260
2000
Trong quán chỉ có người pha chế
00:23
and an old man nursing a beer.
4
23260
2000
và một ông già.
00:25
And he orders a pint, and they sit in silence for a while.
5
25260
2000
Ông ta gọi bia và họ ngồi im lặng một lúc.
00:27
And suddenly the old man turns to him and goes,
6
27260
2000
Đột nhiên lão già quay về phía ông ta nói,
00:29
"You see this bar?
7
29260
2000
"Mày thấy cái quán này đấy,
00:31
I built this bar with my bare hands
8
31260
2000
tao tự xây nên chỉ với hai bàn tay trắng
00:33
from the finest wood in the county.
9
33260
2000
từ thứ gỗ tốt nhất của cái vùng này.
00:35
Gave it more love and care than my own child.
10
35260
3000
Chăm chút nó còn hơn cả đứa con ruột.
00:38
But do they call me MacGregor the bar builder? No."
11
38260
3000
Thế mà họ có gọi tao MacGregor người xây quán rượu không? Không.
00:41
Points out the window.
12
41260
2000
Đoạn chỉ ra ngoài cửa sổ.
00:43
"You see that stone wall out there?
13
43260
2000
"Mày thấy bức tường đá ngoài đó chứ?
00:45
I built that stone wall with my bare hands.
14
45260
3000
Tao xây nó chỉ bằng hai bàn tay.
00:48
Found every stone, placed them just so through the rain and the cold.
15
48260
3000
Tìm mỗi một phiến đá, rồi đặt chúng như vậy bất kể trời mưa rét.
00:51
But do they call me MacGregor the stone wall builder? No."
16
51260
3000
Vậy họ có gọi tao là MacGregor thợ xây tường đá không? Không."
00:54
Points out the window.
17
54260
2000
Chỉ tay ra ngoài cửa sổ.
00:56
"You see that pier on the lake out there?
18
56260
2000
"Mày thấy con đập ở cái hồ ngoài kia chứ?
00:58
I built that pier with my bare hands.
19
58260
2000
Tự mình tao xây nên với hai bàn tay trắng.
01:00
Drove the pilings against the tide of the sand, plank by plank.
20
60260
4000
Chở các cọc chống lại dòng cát, hết tấm ván này đến tấm ván khác.
01:04
But do they call me MacGregor the pier builder? No.
21
64260
4000
Vậy mà họ có gọi tao Macgregor người xây đập không? Không.
01:08
But you fuck one goat ... "
22
68260
3000
Nhưng mày chỉ cần làm tình với một con dê ..."
01:11
(Laughter)
23
71260
11000
(Cười)
01:22
Storytelling --
24
82260
2000
Kể chuyện --
01:24
(Laughter)
25
84260
2000
(Cười)
01:26
is joke telling.
26
86260
3000
là kể chuyện hài.
01:29
It's knowing your punchline,
27
89260
2000
Là hiểu rõ nút thắt câu chuyện,
01:31
your ending,
28
91260
2000
và cái kết chuyện,
01:33
knowing that everything you're saying, from the first sentence to the last,
29
93260
3000
tất cả những gì bạn nói, ngay từ câu mở đầu đến câu kết thúc,
01:36
is leading to a singular goal,
30
96260
2000
sẽ dẫn tới một mục tiêu duy nhất,
01:38
and ideally confirming some truth
31
98260
3000
và lý tưởng là xác định một chân lý nào đó
01:41
that deepens our understandings
32
101260
2000
sẽ đào sâu nhận thức của chúng ta
01:43
of who we are as human beings.
33
103260
3000
về chính con người ta.
01:46
We all love stories.
34
106260
2000
Chúng ta đều yêu những câu truyện kể.
01:48
We're born for them.
35
108260
2000
Chúng ta được sinh ra vì chúng.
01:50
Stories affirm who we are.
36
110260
2000
Câu chuyện khẳng định con người ta.
01:52
We all want affirmations that our lives have meaning.
37
112260
2000
Đều muốn nói rằng cuộc đời có ý nghĩa
01:54
And nothing does a greater affirmation
38
114260
2000
Và không có sự khẳng định nào tuyệt vời hơn
01:56
than when we connect through stories.
39
116260
2000
khi ta được kết nối qua những câu chuyện.
01:58
It can cross the barriers of time,
40
118260
2000
Chúng vượt qua những trở ngại thời gian,
02:00
past, present and future,
41
120260
2000
quá khứ, hiện tại và tương lai,
02:02
and allow us to experience
42
122260
2000
và cho phép chúng ta nhận ra
02:04
the similarities between ourselves
43
124260
2000
sự tương đồng trong chính chúng ta
02:06
and through others, real and imagined.
44
126260
3000
và qua những con người khác, thật hay hư cấu.
02:09
The children's television host Mr. Rogers
45
129260
3000
Người dẫn chương trình cho trẻ em, ông Roger,
02:12
always carried in his wallet
46
132260
2000
lúc nào cũng mang theo trong ví ông ấy
02:14
a quote from a social worker
47
134260
3000
lời nói của một nhân viên xã hội,
02:17
that said, "Frankly, there isn't anyone you couldn't learn to love
48
137260
3000
"Thật ra thì chẳng có một ai mà bạn không thể học cách yêu thương
02:20
once you've heard their story."
49
140260
2000
một khi bạn đã nghe câu chuyện của họ."
02:22
And the way I like to interpret that
50
142260
2000
Và tôi muốn diễn giải câu nói đó
02:24
is probably the greatest story commandment,
51
144260
5000
thành một tôn chỉ tuyệt vời nhất cho những câu chuyện,
02:29
which is "Make me care" --
52
149260
3000
đó là "Làm tôi quan tâm"--
02:32
please, emotionally,
53
152260
2000
làm ơn đấy, bằng cảm xúc,
02:34
intellectually, aesthetically,
54
154260
2000
bằng trí tuệ, bằng thẩm mỹ,
02:36
just make me care.
55
156260
2000
chỉ cần làm tôi quan tâm.
02:38
We all know what it's like to not care.
56
158260
2000
Chúng ta đều biết ko quan tâm là thế nào
02:40
You've gone through hundreds of TV channels,
57
160260
3000
Bạn lướt qua hàng trăm kênh TV,
02:43
just switching channel after channel,
58
163260
2000
bấm đổi kênh này tới kênh khác,
02:45
and then suddenly you actually stop on one.
59
165260
2000
và đột nhiên bạn dừng lại ở một kênh.
02:47
It's already halfway over,
60
167260
2000
Nó đã qua phân nửa,
02:49
but something's caught you and you're drawn in and you care.
61
169260
3000
nhưng thứ gì đó thâu lấy bạn rồi bạn bị lôi cuốn, bạn quan tâm
02:52
That's not by chance,
62
172260
2000
Đó không phải tình cờ,
02:54
that's by design.
63
174260
2000
đó là sự sắp đặt.
02:56
So it got me thinking, what if I told you my history was story,
64
176260
4000
Vậy nên nó làm tôi suy nghĩ, nếu như tôi nói quá khứ của mình là một câu chuyện,
03:00
how I was born for it,
65
180260
2000
tôi đã ra đời vì điều đó như thế nào,
03:02
how I learned along the way this subject matter?
66
182260
3000
tôi đã học hỏi được gì về chủ đề này?
03:05
And to make it more interesting,
67
185260
2000
Và để thú vị hơn,
03:07
we'll start from the ending
68
187260
2000
chúng ta sẽ bắt đầu từ cái kết
03:09
and we'll go to the beginning.
69
189260
2000
và đi ngược về điểm mở đầu.
03:11
And so if I were going to give you the ending of this story,
70
191260
3000
Nếu tôi đưa cho bạn cái kết của câu chuyện này,
03:14
it would go something like this:
71
194260
2000
nó sẽ gần giống như thế này:
03:16
And that's what ultimately led me
72
196260
2000
Và đó là điều mà cuối cùng đã dẫn dắt tôi
03:18
to speaking to you here at TED
73
198260
2000
đến đây nói ở TED
03:20
about story.
74
200260
3000
để nói với các bạn về những câu chuyện kể.
03:23
And the most current story lesson that I've had
75
203260
3000
Và bài học gần đây nhất mà tôi có được
03:26
was completing the film I've just done
76
206260
2000
là việc hoàn thành bộ phim tôi làm
03:28
this year in 2012.
77
208260
2000
trong năm nay 2012.
03:30
The film is "John Carter." It's based on a book called "The Princess of Mars,"
78
210260
3000
Bộ phim tên "John Carter" dựa trên truyện "Công chúa Hỏa tinh"
03:33
which was written by Edgar Rice Burroughs.
79
213260
2000
được viết bởi Edgar Rice Burroughs.
03:35
And Edgar Rice Burroughs actually put himself
80
215260
3000
Và Edgar Rice Burroughs thực ra đã đặt mình
03:38
as a character inside this movie, and as the narrator.
81
218260
3000
vào một nhân vật trong bộ phim, người dẫn chuyện.
03:41
And he's summoned by his rich uncle, John Carter, to his mansion
82
221260
3000
Anh được gọi bởi ông chú giàu có John Carter, đến dinh thự của ông
03:44
with a telegram saying, "See me at once."
83
224260
2000
với bức điện nói rằng, "Gặp chú ngay."
03:46
But once he gets there,
84
226260
2000
Nhưng khi anh ta đến nơi,
03:48
he's found out that his uncle has mysteriously passed away
85
228260
4000
thì đã nhận thấy người chú của mình đã qua đời một cách bí ẩn
03:52
and been entombed in a mausoleum on the property.
86
232260
4000
và được chôn trong một lăng mộ trong khu đất.
03:56
(Video) Butler: You won't find a keyhole.
87
236260
2000
(Video) Ngài sẽ không tìm được ổ khóa nào.
03:58
Thing only opens from the inside.
88
238260
3000
Cửa chỉ mở được từ phía trong.
04:01
He insisted,
89
241260
2000
Ông ấy một mực
04:03
no embalming, no open coffin,
90
243260
2000
không ướp xác, không mở quan tài,
04:05
no funeral.
91
245260
2000
không đám tang.
04:07
You don't acquire the kind of wealth your uncle commanded
92
247260
2000
Anh sẽ không giàu có như người chú
04:09
by being like the rest of us, huh?
93
249260
3000
bằng cách giống như chúng tôi, huh?
04:12
Come, let's go inside.
94
252260
3000
Đi nào, hãy vào trong.
04:33
AS: What this scene is doing, and it did in the book,
95
273260
2000
Điều mà cảnh phim này làm, như trong sách,
04:35
is it's fundamentally making a promise.
96
275260
2000
là nó cơ bản đang gieo một lời hứa.
04:37
It's making a promise to you
97
277260
2000
Nó đặt ra một lời hứa hẹn rằng câu chuyện
04:39
that this story will lead somewhere that's worth your time.
98
279260
2000
sẽ dẫn bạn đến một nơi nào đó đáng xem.
04:41
And that's what all good stories should do at the beginning, is they should give you a promise.
99
281260
3000
Những câu chuyện hay nên cho bạn một lời hứa ở phần mở đầu,
04:44
You could do it an infinite amount of ways.
100
284260
2000
Bạn có để làm điều đó theo vô số cách.
04:46
Sometimes it's as simple as "Once upon a time ... "
101
286260
4000
Đôi khi đơn giản như là "Ngày xửa ngày xưa..."
04:50
These Carter books always had Edgar Rice Burroughs as a narrator in it.
102
290260
3000
Những cuốn Carter này luôn có Edgar Rice Burroughs là giọng dẫn.
04:53
And I always thought it was such a fantastic device.
103
293260
2000
Và tôi cho rằng đó là 1 công cụ tuyệt vời
04:55
It's like a guy inviting you around the campfire,
104
295260
3000
Nó như là một anh chàng mời bạn đến ngồi cạnh đống lửa trại,
04:58
or somebody in a bar saying, "Here, let me tell you a story.
105
298260
3000
hay ai đó trong quán bar nói rằng "Này, tao kể mày nghe 1 chuyện
05:01
It didn't happen to me, it happened to somebody else,
106
301260
2000
Chẳng phải chuyện của tao mà của người khác
05:03
but it's going to be worth your time."
107
303260
2000
nhưng sẽ đáng thời giờ của chú mày."
05:05
A well told promise
108
305260
2000
Một lời hứa được đặt ra một cách hay ho
05:07
is like a pebble being pulled back in a slingshot
109
307260
4000
giống như một hòn sỏi được đặt vào súng cao su
05:11
and propels you forward through the story
110
311260
2000
lấy đà phóng bạn băng qua câu chuyện
05:13
to the end.
111
313260
2000
cho đến hồi kết.
05:15
In 2008,
112
315260
2000
Vào năm 2008,
05:17
I pushed all the theories that I had on story at the time
113
317260
3000
tôi đặt mọi lý thuyết về kể chuyện mà tôi có lúc bấy giờ
05:20
to the limits of my understanding on this project.
114
320260
3000
đến giới hạn của sự hiểu biết trong dự án này.
05:23
(Video) (Mechanical Sounds)
115
323260
5000
(Video) (Tiếng máy móc)
05:53
♫ And that is all ♫
116
353260
5000
♫ Và chỉ thế thôi♫
05:58
♫ that love's about ♫
117
358260
6000
♫ là một tình yêu♫
06:04
♫ And we'll recall ♫
118
364260
5000
♫ Và ta hồi tưởng♫
06:09
♫ when time runs out ♫
119
369260
8000
♫ khi thời gian dừng lại♫
06:17
♫ That it only ♫
120
377260
7000
♫ chỉ thế thôi♫
06:24
(Laughter)
121
384260
2000
(Tiếng cười)
06:26
AS: Storytelling without dialogue.
122
386260
2000
Kể chuyện không cần đối thoại.
06:28
It's the purest form of cinematic storytelling.
123
388260
2000
Cách thuần túy nhất của tự sự điện ảnh.
06:30
It's the most inclusive approach you can take.
124
390260
3000
Đó là cách tiếp cận súc tích nhất có thể.
06:33
It confirmed something I really had a hunch on,
125
393260
2000
Nó xác nhận linh cảm của tôi trước đó,
06:35
is that the audience
126
395260
2000
là khán giả
06:37
actually wants to work for their meal.
127
397260
2000
thật sự muốn tự ăn chén cơm mình kiếm được.
06:39
They just don't want to know that they're doing that.
128
399260
3000
Họ chỉ không muốn biết là họ đang làm điều đó.
06:42
That's your job as a storyteller,
129
402260
2000
Đó là việc của người kể,
06:44
is to hide the fact
130
404260
2000
là giấu đi sự thật
06:46
that you're making them work for their meal.
131
406260
2000
rằng bạn đang khiến họ làm việc.
06:48
We're born problem solvers.
132
408260
2000
Ta được sinh ra là người giải quyết vấn đề.
06:50
We're compelled to deduce
133
410260
2000
Chúng ta buộc phải suy đoán
06:52
and to deduct,
134
412260
2000
và suy diễn,
06:54
because that's what we do in real life.
135
414260
2000
bởi đó là thứ chúng ta làm trong đời thực.
06:56
It's this well-organized absence of information
136
416260
3000
Chính ở sự thiếu vắng của việc sắp xếp thông tin
06:59
that draws us in.
137
419260
2000
đã kéo chúng ta vào.
07:01
There's a reason that we're all attracted to an infant or a puppy.
138
421260
3000
Có lý do trong việc ta đều bị thu hút bởi trẻ con hay cún con
07:04
It's not just that they're damn cute;
139
424260
2000
Không chỉ vì chúng cực dễ thương;
07:06
it's because they can't completely express
140
426260
3000
mà vì chúng không thể hoàn toàn truyền tải
07:09
what they're thinking and what their intentions are.
141
429260
2000
chúng đang nghĩ gì và ý định của chúng.
07:11
And it's like a magnet.
142
431260
2000
Như một thỏi nam châm vậy,
07:13
We can't stop ourselves
143
433260
2000
chúng ta không thể ngăn bản thân
07:15
from wanting to complete the sentence and fill it in.
144
435260
2000
khỏi việc mong muốn kết thúc câu nói và điền vào chỗ trống.
07:17
I first started
145
437260
2000
Tôi lần đầu hiểu ra
07:19
really understanding this storytelling device
146
439260
2000
công cụ kể chuyện này
07:21
when I was writing with Bob Peterson on "Finding Nemo."
147
441260
2000
khi viết cùng Bob Peterson "Đi tìm Nemo."
07:23
And we would call this the unifying theory of two plus two.
148
443260
3000
Và chúng tôi đặt tên là lý thuyết thống nhất của 2 + 2.
07:26
Make the audience put things together.
149
446260
2000
Làm cho khán giả nối mọi thứ lại với nhau.
07:28
Don't give them four,
150
448260
2000
Đừng đưa họ 4,
07:30
give them two plus two.
151
450260
2000
đưa họ 2 + 2.
07:32
The elements you provide and the order you place them in
152
452260
3000
Những yếu tố bạn cung cấp và thứ tự sắp đặt chúng
07:35
is crucial to whether you succeed or fail at engaging the audience.
153
455260
3000
quyết định việc được hay thua khi kết nối với khán giả.
07:38
Editors and screenwriters have known this all along.
154
458260
3000
Biên tập viên và nhà biên kịch đã nhận ra điều này từ lâu.
07:41
It's the invisible application
155
461260
2000
Chính sự áp dụng vô hình
07:43
that holds our attention to story.
156
463260
2000
đã giữ lấy sự tập trung vào câu chuyện.
07:45
I don't mean to make it sound
157
465260
2000
Tôi không có ý làm nó
07:47
like this is an actual exact science, it's not.
158
467260
3000
nghe như một thứ khoa học xác thực, nhưng không phải.
07:50
That's what's so special about stories,
159
470260
2000
Đó là điều đặc biệt về những câu chuyện
07:52
they're not a widget, they aren't exact.
160
472260
3000
chúng không phải một thứ phụ tùng, chúng không chính xác.
07:55
Stories are inevitable, if they're good,
161
475260
2000
Những câu chuyện vốn dĩ phải thế, nếu hay,
07:57
but they're not predictable.
162
477260
2000
nhưng chúng không dễ suy đoán.
07:59
I took a seminar in this year
163
479260
3000
Tôi tham dự một hội thảo năm nay
08:02
with an acting teacher named Judith Weston.
164
482260
3000
với một giáo viên diễn xuất tên Judith Weston.
08:05
And I learned a key insight to character.
165
485260
2000
Và tôi học được mấu chốt của nhân vật
08:07
She believed that all well-drawn characters
166
487260
3000
Bà ta tin rằng mọi nhân vật được tạo hình tốt
08:10
have a spine.
167
490260
2000
đều có một xương sống.
08:12
And the idea is that the character has an inner motor,
168
492260
2000
Ý tưởng là nhân vật có một động cơ ẩn,
08:14
a dominant, unconscious goal that they're striving for,
169
494260
3000
một kẻ chiếm lĩnh, một mục đích vô thức mà họ phấn đấu,
08:17
an itch that they can't scratch.
170
497260
2000
một chỗ ngứa không thể gãi.
08:19
She gave a wonderful example of Michael Corleone,
171
499260
2000
Bà đưa ví dụ tuyệt vời của Michael Corleone
08:21
Al Pacino's character in "The Godfather,"
172
501260
2000
nhân vật của Al Pacino trong "Bố già"
08:23
and that probably his spine
173
503260
2000
và xương sống của nhân vật
08:25
was to please his father.
174
505260
2000
có lẽ là làm hài lòng bố mình.
08:27
And it's something that always drove all his choices.
175
507260
2000
Và đó là thứ chi phối mọi lựa chọn của anh.
08:29
Even after his father died,
176
509260
2000
Thậm chí khi cha anh đã qua đời,
08:31
he was still trying to scratch that itch.
177
511260
4000
anh vẫn luôn cố gắng gãi vết ngứa đó.
08:35
I took to this like a duck to water.
178
515260
3000
Tôi tiếp nhận điều này như vịt gặp nước.
08:38
Wall-E's was to find the beauty.
179
518260
3000
Nhiệm vụ của Wall-E là đi tìm một vẻ đẹp.
08:41
Marlin's, the father in "Finding Nemo,"
180
521260
3000
Của Marlin, ông bố trong "Đi tìm Nemo,"
08:44
was to prevent harm.
181
524260
3000
là ngăn cản mọi sự hiểm nguy.
08:47
And Woody's was to do what was best for his child.
182
527260
3000
Còn của Woody là để làm điều tốt nhất cho đứa trẻ của anh ấy.
08:50
And these spines don't always drive you to make the best choices.
183
530260
3000
Và những xương sống này không phải luôn dẫn bạn đến quyết định tốt.
08:53
Sometimes you can make some horrible choices with them.
184
533260
3000
Đôi lúc bạn mắc phải những quyết định khủng khiếp với chúng.
08:56
I'm really blessed to be a parent,
185
536260
2000
Tôi may mắn được trở thành một người bố,
08:58
and watching my children grow, I really firmly believe
186
538260
3000
nhìn con tôi lớn lên, tôi thật sự tin vào
09:01
that you're born with a temperament and you're wired a certain way,
187
541260
3000
việc con người được sinh ra với tính khí và cách phản ứng riêng,
09:04
and you don't have any say about it,
188
544260
3000
và chẳng cần nói nhiều về điều đó,
09:07
and there's no changing it.
189
547260
2000
không có cách nào để thay đổi.
09:09
All you can do is learn to recognize it
190
549260
3000
Điều duy nhất có thể làm là học để nhận thức về nó
09:12
and own it.
191
552260
3000
và sở hữu nó.
09:15
And some of us are born with temperaments that are positive,
192
555260
2000
Nhiều người bẩm sinh có tính khí tích cực,
09:17
some are negative.
193
557260
2000
nhiều người khác thì tiêu cực.
09:19
But a major threshold is passed
194
559260
3000
Tuy vậy đa số đều trên mức trung bình
09:22
when you mature enough
195
562260
2000
khi bạn đủ lớn
09:24
to acknowledge what drives you
196
564260
2000
để hiểu thứ thúc đẩy mình
09:26
and to take the wheel and steer it.
197
566260
2000
và để cầm lấy bánh lái và điều khiển nó.
09:28
As parents, you're always learning who your children are.
198
568260
3000
Là cha mẹ, bạn luôn hiểu thêm về con mình.
09:31
They're learning who they are.
199
571260
2000
Chúng cũng đang tìm hiểu về chúng.
09:33
And you're still learning who you are.
200
573260
2000
Và bạn cũng đang tìm hiểu chính mình.
09:35
So we're all learning all the time.
201
575260
3000
Vậy chúng ta đều đang học trong mọi thời diểm.
09:38
And that's why change is fundamental in story.
202
578260
3000
Đó là lý do vì sao sự thay đổi là thiết yếu trong câu chuyện.
09:41
If things go static, stories die,
203
581260
2000
Nếu mọi thứ đứng yên, câu chuyện sẽ chết,
09:43
because life is never static.
204
583260
3000
bởi đời sống không bao giờ đứng yên.
09:46
In 1998,
205
586260
2000
Trong năm 1998,
09:48
I had finished writing "Toy Story" and "A Bug's Life"
206
588260
2000
tôi viết xong "Toy Story" và "A Bug's Life"
09:50
and I was completely hooked on screenwriting.
207
590260
2000
và hoàn toàn bị cuốn vào việc biên kịch.
09:52
So I wanted to become much better at it and learn anything I could.
208
592260
3000
Vì vậy tôi muốn trở nên giỏi hơn và học tất cả những gì có thể.
09:55
So I researched everything I possibly could.
209
595260
3000
Và tôi nghiên cứu tất cả những gì có thể.
09:58
And I finally came across this fantastic quote
210
598260
2000
Cuối cùng tôi bắt gặp 1 câu trích tuyệt vời
10:00
by a British playwright, William Archer:
211
600260
3000
của một kịch gia người Anh, William Archer:
10:03
"Drama is anticipation
212
603260
2000
"Kịch họa là kỳ vọng
10:05
mingled with uncertainty."
213
605260
2000
được dẫn dắt bởi sự mơ hồ."
10:07
It's an incredibly insightful definition.
214
607260
3000
Đó là một định nghĩa vô cùng thấu đáo.
10:10
When you're telling a story,
215
610260
2000
Khi bạn thuật lại một câu chuyện,
10:12
have you constructed anticipation?
216
612260
2000
bạn đã dựng nên sự kỳ vọng chưa?
10:14
In the short-term, have you made me want to know
217
614260
2000
Giai đoạn ngắn hạn bạn đã làm tôi muốn biết
10:16
what will happen next?
218
616260
2000
chuyện gì sẽ xảy ra tiếp đó?
10:18
But more importantly,
219
618260
2000
Nhưng quan trọng hơn,
10:20
have you made me want to know
220
620260
2000
bạn đã làm tôi muốn biết
10:22
how it will all conclude in the long-term?
221
622260
2000
mọi chuyện kết thúc thế nào trong dài hạn?
10:24
Have you constructed honest conflicts
222
624260
2000
Bạn đã xây dựng mối mâu thuẫn chân thật
10:26
with truth that creates doubt
223
626260
2000
với hiện thực có thể sinh ra
10:28
in what the outcome might be?
224
628260
2000
sự hồ nghi về kết cục?
10:30
An example would be in "Finding Nemo,"
225
630260
2000
Một ví dụ trong "Đi tìm Nemo",
10:32
in the short tension, you were always worried,
226
632260
2000
trong một thoáng, bạn luôn phải lo lắng,
10:34
would Dory's short-term memory
227
634260
2000
liệu trí nhớ ngắn hạn của Dory
10:36
make her forget whatever she was being told by Marlin.
228
636260
2000
có khiến cô quên bén lời của Marlin.
10:38
But under that was this global tension
229
638260
2000
Nhưng ẩn sâu là sự lo lắng tổng thể
10:40
of will we ever find Nemo
230
640260
2000
liệu ta có bao giờ tìm được Nemo
10:42
in this huge, vast ocean?
231
642260
2000
trong đại dương rộng lớn này?
10:44
In our earliest days at Pixar,
232
644260
2000
Trong những ngày sơ khai ở Pixar,
10:46
before we truly understood the invisible workings of story,
233
646260
3000
trước khi chúng tôi hiểu quy tắc ngầm của những câu chuyện
10:49
we were simply a group of guys just going on our gut, going on our instincts.
234
649260
3000
chúng tôi chỉ là 1 nhóm quyết định dựa trên cảm tính và bản năng
10:52
And it's interesting to see
235
652260
2000
Và cũng thật thú vị khi thấy
10:54
how that led us places
236
654260
2000
điều đó có thể dẫn dắt chúng tôi
10:56
that were actually pretty good.
237
656260
2000
tới kết cục thật sự tốt đẹp.
10:58
You've got to remember that in this time of year,
238
658260
3000
Bạn nên nhớ rằng vào thời điểm
11:01
1993,
239
661260
2000
của năm 1993,
11:03
what was considered a successful animated picture
240
663260
3000
điển hình của một bộ phim hoạt hình thành công
11:06
was "The Little Mermaid," "Beauty and the Beast,"
241
666260
3000
là "Nàng Tiên Cá," "Giai Nhân và Quái Vật,"
11:09
"Aladdin," "Lion King."
242
669260
2000
"Aladdin," "Vua Sư Tử."
11:11
So when we pitched "Toy Story" to Tom Hanks for the first time,
243
671260
3000
Nên khi chúng tôi giao "Toy Story" cho Tom Hanks lần đầu tiên,
11:14
he walked in and he said,
244
674260
2000
anh ta bước vào và bảo,
11:16
"You don't want me to sing, do you?"
245
676260
2000
"Tôi sẽ không hát, đúng không?"
11:18
And I thought that epitomized perfectly
246
678260
2000
Và tôi nghĩ điều đó cực kì hoàn hảo
11:20
what everybody thought animation had to be at the time.
247
680260
3000
suy nghĩ mọi người về hoạt hình lúc bấy giờ.
11:23
But we really wanted to prove
248
683260
2000
Nhưng chúng tôi rất muốn chứng tỏ
11:25
that you could tell stories completely different in animation.
249
685260
3000
rằng bạn có thể kể chuyện theo cách hoàn toàn khác trong hoạt hình
11:28
We didn't have any influence then,
250
688260
2000
Chúng tôi chưa có ảnh hưởng gì khi đó
11:30
so we had a little secret list of rules
251
690260
2000
nên đã lập ra một danh sách nhỏ
11:32
that we kept to ourselves.
252
692260
2000
bí mật cho riêng mình.
11:34
And they were: No songs,
253
694260
3000
Chúng như sau: Không hát,
11:37
no "I want" moment,
254
697260
2000
không khoảnh khắc "Tôi muốn",
11:39
no happy village,
255
699260
2000
không ngôi làng vui vẻ,
11:41
no love story.
256
701260
2000
không chuyện tình.
11:43
And the irony is that, in the first year,
257
703260
2000
Và điều nực cười là, trong năm đầu,
11:45
our story was not working at all
258
705260
2000
câu chuyện chả ra làm sao cả
11:47
and Disney was panicking.
259
707260
2000
và Disney đang nóng ruột.
11:49
So they privately got advice
260
709260
3000
Vậy rồi họ được tư vấn riêng
11:52
from a famous lyricist, who I won't name,
261
712260
2000
từ một người viết lời nhạc nổi tiếng, mà tôi sẽ không nói tên.
11:54
and he faxed them some suggestions.
262
714260
2000
và anh ta fax mấy gợi ý.
11:56
And we got a hold of that fax.
263
716260
2000
Và chúng tôi được xem bản fax đó.
11:58
And the fax said,
264
718260
2000
Nó bảo rằng
12:00
there should be songs,
265
720260
2000
nên có bài hát,
12:02
there should be an "I want" song,
266
722260
2000
nên có một bài hát kiểu "Tôi muốn",
12:04
there should be a happy village song,
267
724260
2000
nên có một bài hát về ngôi làng vui vẻ,
12:06
there should be a love story
268
726260
2000
nên có một câu chuyện tình
12:08
and there should be a villain.
269
728260
2000
và nên có một kẻ xấu.
12:10
And thank goodness
270
730260
2000
Và cảm ơn trời lúc đó
12:12
we were just too young, rebellious and contrarian at the time.
271
732260
3000
chúng tôi còn quá trẻ, quá nổi loạn và ngang ngược.
12:15
That just gave us more determination
272
735260
3000
Điều đó cho chúng tôi quyết tâm
12:18
to prove that you could build a better story.
273
738260
2000
chứng tỏ mình có thể dựng 1 câu chuyện tốt
12:20
And a year after that, we did conquer it.
274
740260
2000
1 năm sau, chúng tôi đã chinh phục được nó
12:22
And it just went to prove
275
742260
2000
Và điều đó chúng tỏ
12:24
that storytelling has guidelines,
276
744260
2000
việc kể chuyện thực sự có phương cách,
12:26
not hard, fast rules.
277
746260
2000
không khó, những quy tắc gọn.
12:28
Another fundamental thing we learned
278
748260
2000
Một điều quan trọng nữa chúng tôi học được
12:30
was about liking your main character.
279
750260
2000
là về yêu quý nhân vật chính.
12:32
And we had naively thought,
280
752260
2000
Và chúng tôi ngây thơ nghĩ rằng,
12:34
well Woody in "Toy Story" has to become selfless at the end,
281
754260
2000
Woody buộc phải vị tha vào lúc cuối,
12:36
so you've got to start from someplace.
282
756260
2000
nên bạn phải bắt đầu từ đoạn nào đó.
12:38
So let's make him selfish. And this is what you get.
283
758260
3000
Vậy hãy biến anh ấy ích kỷ. Và đây là thứ bạn có được.
12:41
(Voice Over) Woody: What do you think you're doing?
284
761260
2000
Woody: Các người nghĩ mình đang làm gì?
12:43
Off the bed.
285
763260
2000
Ra khỏi giường.
12:45
Hey, off the bed!
286
765260
2000
Ê, ra khỏi giường!
12:47
Mr. Potato Head: You going to make us, Woody?
287
767260
2000
Bạn sẽ bắt chúng tôi à, Woody?
12:49
Woody: No, he is.
288
769260
2000
Woody: Không, anh ta sẽ bắt
12:51
Slinky? Slink ... Slinky!
289
771260
4000
Slinky? Slink ... Slinky!
12:55
Get up here and do your job.
290
775260
2000
Đứng dậy và làm công việc của anh.
12:57
Are you deaf?
291
777260
2000
Anh điếc à?
12:59
I said, take care of them.
292
779260
2000
Tôi bảo, canh bọn họ.
13:01
Slinky: I'm sorry, Woody,
293
781260
2000
Slinky: Tôi xin lỗi, Woody,
13:03
but I have to agree with them.
294
783260
2000
nhưng tôi phải đồng ý với họ.
13:05
I don't think what you did was right.
295
785260
2000
Tôi không nghĩ anh làm đúng.
13:07
Woody: What? Am I hearing correctly?
296
787260
3000
Woody: Cái gì? Tôi có nghe đúng không?
13:10
You don't think I was right?
297
790260
2000
Anh không nghĩ tôi đúng à?
13:12
Who said your job was to think, Spring Wiener?
298
792260
4000
Ai bảo anh phải nghĩ, lò-xo-nhu-nhược?
13:17
AS: So how do you make a selfish character likable?
299
797260
2000
Bạn muốn 1 nhân vật ích kỷ được yêu thích?
13:19
We realized, you can make him kind,
300
799260
2000
Chúng tôi thấy, bạn có thể làm anh ta tốt
13:21
generous, funny, considerate,
301
801260
2000
rộng lượng, hài hước, ân cần,
13:23
as long as one condition is met for him,
302
803260
2000
cho đến khi
13:25
is that he stays the top toy.
303
805260
2000
anh ấy vẫn là kẻ thống trị.
13:27
And that's what it really is,
304
807260
2000
Thật sự là
13:29
is that we all live life conditionally.
305
809260
2000
chúng ta luôn sống một cách có điều kiện
13:31
We're all willing to play by the rules and follow things along,
306
811260
2000
Chúng ta sẵn sàng chơi theo luật
13:33
as long as certain conditions are met.
307
813260
3000
cho đến khi mà những điều kiện nhất định được đáp ứng.
13:36
After that, all bets are off.
308
816260
2000
Ngay sau đó, mọi cá cược đều chấm dứt.
13:38
And before I'd even decided to make storytelling my career,
309
818260
3000
Trước khi tôi quyết định lấy việc kể chuyện làm sự nghiệp
13:41
I can now see key things that happened in my youth
310
821260
2000
tôi giờ thấy điều quan trọng trong tuổi trẻ
13:43
that really sort of opened my eyes
311
823260
2000
đã mở rộng tầm mắt
13:45
to certain things about story.
312
825260
2000
xem nhiều thứ về truyện kể.
13:47
In 1986, I truly understood the notion
313
827260
3000
Năm 1986, tôi thật sự hiểu ý tưởng
13:50
of story having a theme.
314
830260
3000
câu chuyện phải có một bức nền chung.
13:53
And that was the year that they restored and re-released
315
833260
3000
Và đó là năm mà người ta công chiếu
13:56
"Lawrence of Arabia."
316
836260
2000
"Lawrence of Arabia."
13:58
And I saw that thing seven times in one month.
317
838260
3000
Và tôi xem nó 7 lần trong một tháng.
14:01
I couldn't get enough of it.
318
841260
2000
Tôi không xem đủ.
14:03
I could just tell there was a grand design under it --
319
843260
3000
Tôi có thể nói rằng có một thiết kế vĩ đại bên dưới --
14:06
in every shot, every scene, every line.
320
846260
2000
trong mỗi thước phim, mỗi cảnh quay, mỗi câu thoại
14:08
Yet, on the surface it just seemed
321
848260
2000
Trên bề mặt nó chỉ là
14:10
to be depicting his historical lineage
322
850260
3000
lột tả lại
14:13
of what went on.
323
853260
2000
về những thứ diễn ra.
14:15
Yet, there was something more being said. What exactly was it?
324
855260
2000
Có thứ gì đó đang được nói Nó chính xác là gì?
14:17
And it wasn't until, on one of my later viewings,
325
857260
2000
Và phải đến khi,
14:19
that the veil was lifted
326
859260
2000
bức màn mới được vén lên
14:21
and it was in a scene where he's walked across the Sinai Desert
327
861260
3000
và đó là cảnh mà anh ta đi dọc Sa mạc Sinai
14:24
and he's reached the Suez Canal,
328
864260
2000
và đến Kênh Suez
14:26
and I suddenly got it.
329
866260
2000
thì tôi chợt hiểu ra.
14:33
(Video) Boy: Hey! Hey! Hey! Hey!
330
873260
6000
(Video) Boy: Hey! Hey! Hey! Hey!
14:46
Cyclist: Who are you?
331
886260
3000
Người đạp xe: Anh là ai?
14:50
Who are you?
332
890260
3000
Anh là ai?
14:53
AS: That was the theme: Who are you?
333
893260
3000
Đó là :Bạn là ai?
14:56
Here were all these seemingly disparate
334
896260
2000
Đây là tất cả
14:58
events and dialogues
335
898260
2000
sự kiện và đối thoại
15:00
that just were chronologically telling the history of him,
336
900260
3000
kể về lịch sử của anh ấy theo thời gian,
15:03
but underneath it was a constant,
337
903260
2000
nhưng bên dưới là
15:05
a guideline, a road map.
338
905260
2000
một đường dẫn, một bản đồ
15:07
Everything Lawrence did in that movie
339
907260
2000
Mọi thứ Lawrence làm trong bộ phim
15:09
was an attempt for him to figure out where his place was in the world.
340
909260
3000
là nỗ lực để anh ta khám phá nơi nào mình thuộc về trên thế giới
15:12
A strong theme is always running through
341
912260
3000
Một chủ đề rành mạch luôn chạy xuyên suốt
15:15
a well-told story.
342
915260
3000
một câu chuyện hay.
15:18
When I was five,
343
918260
2000
Khi tôi 5 tuổi,
15:20
I was introduced to possibly the most major ingredient
344
920260
3000
tôi được biết đến thành tố quan trọng nhất
15:23
that I feel a story should have,
345
923260
3000
mà một câu chuyện cần có,
15:26
but is rarely invoked.
346
926260
2000
nhưng ít khi được nhắc tới.
15:28
And this is what my mother took me to when I was five.
347
928260
3000
Đây là những gì mẹ cho tôi khi khi lên 5.
15:34
(Video) Thumper: Come on. It's all right.
348
934260
3000
(Video) Thumper: Thử đi. Ổn mà.
15:37
Look.
349
937260
2000
Nhìn kìa.
15:39
The water's stiff.
350
939260
3000
Mặt nước đang yên.
15:45
Bambi: Yippee!
351
945260
2000
Bambi: Yippee!
15:57
Thumper: Some fun,
352
957260
2000
Thumper: Có gì vui,
15:59
huh, Bambi?
353
959260
3000
hả, Bambi?
16:02
Come on. Get up.
354
962260
2000
Đi nào. Đứng lên.
16:04
Like this.
355
964260
2000
Như thế này.
16:24
Ha ha. No, no, no.
356
984260
3000
Ha ha, không không không
16:27
AS: I walked out of there
357
987260
2000
Khi tôi bước ra khỏi đó
16:29
wide-eyed with wonder.
358
989260
2000
mắt xoe tròn thích thú.
16:31
And that's what I think the magic ingredient is,
359
991260
2000
Và đó là thứ tôi nghĩ là yếu tố kì diệu
16:33
the secret sauce,
360
993260
2000
loại nước sốt bí mật,
16:35
is can you invoke wonder.
361
995260
2000
có thể đánh thức sự ngạc nhiên.
16:37
Wonder is honest, it's completely innocent.
362
997260
2000
Sự ngạc nhiên là chân thật, hoàn toàn vô tư
16:39
It can't be artificially evoked.
363
999260
2000
Nó không thể gợi lên một cách giả tạo.
16:41
For me, there's no greater ability
364
1001260
2000
Với tôi, không có khả năng lớn lao hơn
16:43
than the gift of another human being giving you that feeling --
365
1003260
3000
món quà của một con người khác cho bạn cảm giác đó
16:46
to hold them still just for a brief moment in their day
366
1006260
3000
để giữ lấy chúng trong một khoảnh khắc trong ngày
16:49
and have them surrender to wonder.
367
1009260
2000
và khiến họ đầu hàng trước thích thú.
16:51
When it's tapped, the affirmation of being alive,
368
1011260
3000
Khi được chạm đến, sự khẳng định của việc được sống,
16:54
it reaches you almost to a cellular level.
369
1014260
3000
chạm tới bạn dù ở mức tế bào
16:57
And when an artist does that to another artist,
370
1017260
2000
khi 1nghệ sĩ làm điều đó với 1 nghệ sĩ khác
16:59
it's like you're compelled to pass it on.
371
1019260
2000
có vẻ như bạn bắt buộc phải truyền nó đi.
17:01
It's like a dormant command
372
1021260
2000
như là một lệnh tạm thời bất hoạt
17:03
that suddenly is activated in you, like a call to Devil's Tower.
373
1023260
3000
đột nhiên khởi động trong bạn, như cuộc gọi đến Tòa tháp Quỷ
17:06
Do unto others what's been done to you.
374
1026260
3000
Làm với những người khác điều đã làm với bạn
17:09
The best stories infuse wonder.
375
1029260
3000
Những câu truyện hay nhất có trong đó sự ngạc nhiên.
17:12
When I was four years old,
376
1032260
2000
Khi tôi lên 4,
17:14
I have a vivid memory
377
1034260
2000
tôi có một ký ức sống động
17:16
of finding two pinpoint scars on my ankle
378
1036260
3000
khi tìm thấy hai cây đinh cứa vào mắt cá chân
17:19
and asking my dad what they were.
379
1039260
2000
và hỏi bố tôi chúng ở đâu.
17:21
And he said I had a matching pair like that on my head,
380
1041260
2000
Và ông ấy bảo tôi có 1 đôi như vậy trên đầu
17:23
but I couldn't see them because of my hair.
381
1043260
2000
nhưng không thể thấy vì tóc của tôi.
17:25
And he explained that when I was born,
382
1045260
2000
Và ông ấy kể khi được sinh ra
17:27
I was born premature,
383
1047260
2000
tôi bị sinh non
17:29
that I came out much too early,
384
1049260
3000
tôi chào đời quá sớm
17:32
and I wasn't fully baked;
385
1052260
2000
và chưa được 'chín';
17:34
I was very, very sick.
386
1054260
2000
Tôi đã rất rất yếu ớt
17:36
And when the doctor took a look at this yellow kid with black teeth,
387
1056260
3000
Và bác sĩ nhìn đứa trẻ da vàng răng đen
17:39
he looked straight at my mom and said,
388
1059260
2000
ông ấy nhìn thẳng vào mẹ tôi và nói
17:41
"He's not going to live."
389
1061260
3000
"Thàng bé không sống nổi."
17:44
And I was in the hospital for months.
390
1064260
3000
Tôi đã ở trong bệnh viện hằng tháng trời
17:47
And many blood transfusions later,
391
1067260
2000
Và rất nhiều ca truyền máu
17:49
I lived,
392
1069260
2000
tôi đã sống,
17:51
and that made me special.
393
1071260
3000
và điều đó khiên tôi đặc biệt.
17:54
I don't know if I really believe that.
394
1074260
3000
Tôi không biết thực sự mình có tin không
17:57
I don't know if my parents really believe that,
395
1077260
3000
tôi không biết bố mẹ có tin không,
18:00
but I didn't want to prove them wrong.
396
1080260
3000
nhưng tôi không muốn chứng minh họ sai.
18:03
Whatever I ended up being good at,
397
1083260
3000
Bất cứ điều gì tôi làm tốt được,
18:06
I would strive to be worthy of the second chance I was given.
398
1086260
4000
tôi sẽ cố gắng để xứng đáng ở cơ hội thứ hai tôi được ban cho.
18:10
(Video) (Crying)
399
1090260
4000
(Video) (khóc)
18:23
Marlin: There, there, there.
400
1103260
3000
Marlin: này, này, này.
18:26
It's okay, daddy's here.
401
1106260
3000
Ổn rồi, bố đây.
18:29
Daddy's got you.
402
1109260
3000
Bố có con rồi.
18:34
I promise,
403
1114260
2000
Bố hứa,
18:36
I will never let anything happen to you, Nemo.
404
1116260
4000
bố sẽ không để điều gì xảy đến với con, Nemo.
18:40
AS: And that's the first story lesson I ever learned.
405
1120260
4000
Đó là bài học về câu chuyện đầu tiên tôi được học.
18:44
Use what you know. Draw from it.
406
1124260
2000
Sử dụng những gì bạn có. Vẽ nên từ nó.
18:46
It doesn't always mean plot or fact.
407
1126260
2000
Nó không phải lúc nào cũng là thực tế.
18:48
It means capturing a truth from your experiencing it,
408
1128260
3000
Nó nghĩa là nắm bắt sự thật từ trải nghiệm,
18:51
expressing values you personally feel
409
1131260
3000
thể hiện những giá trị riêng bạn cảm thấy
18:54
deep down in your core.
410
1134260
2000
sâu trong cốt lõi của bạn.
18:56
And that's what ultimately led me to speaking to you
411
1136260
2000
Và đó là điều khiến tôi đến đây
18:58
here at TEDTalk today.
412
1138260
2000
ở TEDTalk hôm nay,
19:00
Thank you.
413
1140260
2000
Cảm ơn.
19:02
(Applause)
414
1142260
8000
(Vỗ tay)
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7