How to truly listen | Evelyn Glennie

Evelyn Glennie nasıl dinlenir gösteriyor

Çeviri: deniz ilkbasaran Gözden geçirme: Sancak Gülgen

Sabahın dokuzu gibi bir saatte bir trampet görmek

I'm not quite sure whether I really want to see a snare drum

at nine o'clock or so in the morning.

isteyip istemediğimden pek de emin değilim.

(Laughter)

But anyway, it's just great to see such a full theater,

Ama her neyse, böylesi dolu bir salon görmek harika,

and really, I must thank Herbie Hancock and his colleagues

ve gerçekten Herbie Hancock ve meslektaşlarına

böyle harika bir sunum yaptıkları için teşekkür etmeliyim.

for such a great presentation.

(Applause)

İlginç şeylerden biri, tabii ki

One of the interesting things, of course,

o enstrüman üzerindeki saf elin teknoloji ile kombinasyonuydu

is the combination of that raw hand on the instrument and technology,

ve elbette genç insanlarımızı dinlemek hakkında soyledikleri.

and what he said about listening to our young people.

Of course, my job is all about listening.

Tabii ki, benim işim tamamen dinlemekle ilgili,

And my aim, really, is to teach the world to listen.

ve amacım da, gerçekten, dünyaya dinlemeyi öğretmek.

That's my only real aim in life.

Bu benim hayattaki tek gerçek hedefim.

And it sounds quite simple, but actually, it's quite a big, big job.

Ve kulağa çok basit gibi geliyor ama, aslında bu çok çok büyük bir iş.

Because you know, when you look at a piece of music, for example,

Çünkü biliyorsunuz, bir parça müziğe baktığınızda -- örneğin,

if I just open my little motorbike bag --

eğer sadece şu küçük motorsiklet çantamı açabilirsem -- buradaki, umarım,

we have here, hopefully,

a piece of music that is full of little black dots on the page.

üzeri küçük siyah noktalarla dolu sayfanın üzerinde bir parça müzik var.

And, you know, we open it up ...

Ve biliyorsunuz, biz onu açarız ve ben müziği okurum.

And I read the music.

So technically, I can actually read this.

Yani teknik olarak, ben bunu hakikaten okuyabilirim.

I will follow the instructions, the tempo markings, the dynamics.

Açıklamaları takip ederim, tempo işaretlerini, dinamiğini

I will do exactly as I'm told.

Bana söylenenleri aynen yaparım.

And so therefore, because time is short,

Ve bu yüzden, zaman kısa olduğu için,

if I just played you, literally, the first, maybe, two lines or so --

Eğer size yalnızca olduğu gibi ilk belki iki satırı falan çalarsam. Bu çok basit.

It's very straightforward; there's nothing too difficult about the piece.

Bu eserin zor olan hiç bir tarafı yok.

Fakat burada bana bu müzik parçasının oldukça hızlı olduğu söyleniyor.

But here, I'm being told that the piece of music is very quick.

Çalarken trampetin neresini kullanacağım söyleniyor.

I'm being told where to play on the drum.

I'm being told which part of the stick to use.

Sopaların hangi kısmını kullanacağım söyleniyor.

And I'm being told the dynamic.

Ve bana dinamiği söyleniyor.

And I'm also being told that the drum is without snares.

Ve ayrıca bana trampetin kirişsiz olacağı da söyleniyor.

Snares on, snares off.

Kirişler takılı, kirişler çıkık

So therefore, if I translate this piece of music,

O halde, eğer bu parçayı tercüme edersem, şöyle bir fikir ortaya çıkar.

we have this idea.

(Drum sounds)

(Drum sounds end)

And so on.

Gibi. Muhtemelen kariyerim beş yıl kadar sürerdi.

My career would probably last about five years.

(Laughter)

However, what I have to do as a musician

Fakat, bir müzisyen olarak benim yapmam gereken, notada yazılı olmayan herşeydir.

is do everything that is not on the music;

everything that there isn't time to learn from a teacher,

Bir öğretmenden öğrenmeye zaman olmayan herşeyi,

or to talk about, even, from a teacher.

bir öğretmenle konuşmaya bile fırsat olmayacak herşeyi yapmaktır.

But it's the things you notice when you're not actually with your instrument

Esas enstrümanınızla birlikte değilken farkettiğiniz birtakım şeyler

that, in fact, become so interesting, and that you want to explore

inanılmaz ilginç ve trampetin bu küçücük yüzeyi aracılığıyla

through this tiny, tiny surface of a drum.

keşfetmek isteyeceğiniz şeylere dönüşüyor.

So there, we experience the translation.

Ve işte, tercümenin deneyimine vardık. Şimdi de yorumu tecrübe edeceğiz.

Now we'll experience the interpretation.

(Drum sounds)

(Drum sounds end)

(Applause)

Şimdi kariyerim birazcık daha uzun sürebilir.

Now my career may last a little longer.

(Laughter)

Fakat, bir şekilde, siz de biliyorsunuz, bu benim size bakıp pembe bir bluz giymiş

But in a way, you know, it's the same if I look at you

and I see a nice, bright young lady with a pink top on.

hoş zeki bir hanımefendi görmemle aynı şey.

I see that you're clutching a teddy bear, etc., etc.

Oyuncak bir ayıya sıkıca sarılmış olduğunuzu görmemle, vesaire vesaire.

So I get a basic idea as to what you might be about,

Böylece hakkınızda az çok bir fikre sahip olurum, neleri sevebileceğiniz

what you might like, what you might do as a profession, etc., etc.

nasıl bir işle meşgul olabileceğiniz, vesaire vesaire.

However, that's just the initial idea I may have that we all get

Ancak, bu sadece, biliyorsunuz, gerçekten baktığımız zaman hepimizin edindiği

when we actually look and we try to interpret.

bir ilk izlenimdir. Ve biz bunu yorumlamaya çalışırız,

But actually it's so unbelievably shallow.

fakat aslında bu inanılmaz derecede yüzeyseldir.

In the same way, I look at the music; I get a basic idea;

Aynı şekilde, müziğe bakarım, temel bir fikir edinirim,

I wonder what technically might be hard, or, you know, what I want to do.

Teknik olarak neyin zor olabileceğini düşünürüm, yada bilirsiniz işte, ne yapmak istediğimi.

Just the basic feeling.

Sedece o temel duyguyu.

However, that is simply not enough.

Ancak, bu tek başına yeterli değildir.

And I think what Herbie said: please listen, listen.

Ve Herbie' nin dediğini düşünürüm -- lütfen dinle, dinle.

We have to listen to ourselves, first of all.

Kendimizi dinlemeliyiz, her şeyden önce.

If I play, for example, holding the stick --

Eğer çalarsam, örneğin, bageti tutarak -- tam anlamıyla bageti bırakmadan tuttuğumda--

where literally I do not let go of the stick --

(Drum sound)

you'll experience quite a lot of shock coming up through the arm.

kolunuzdan yukarı gelen şiddetli bir sarsıntıyı hissedersiniz.

And you feel really quite -- believe it or not --

Ve kendinizi, ister inanın ister inanmayın,

detached from the instrument and from the stick,

hem enstrümandan hem de bagetten oldukça kopuk hissedersiniz

even though I'm actually holding the stick quite tightly.

aslında bageti oldukça sıkıca tutuyor olmama rağmen.

(Drum sound)

By holding it tightly, I feel strangely more detached.

Bageti sıkıca tutarak, garip bir şekilde daha kopuk hissediyorum.

If I just simply let go

Eğer sadece basitçe bırakırsam ve elimin, kolumun daha çok bir destek sistemi olmasına izin verirsem

and allow my hand, my arm, to be more of a support system,

suddenly --

birdenbire daha az çabayla daha fazla dinamiğe sahip oluyorum. Çok daha fazla.

(Drum sound)

I have more dynamic with less effort.

Much more --

(Drum sound)

and I just feel, at last, one with the stick

Ve kendimi, en sonunda, bagetle ve trampetle bir hissediyorum.

and one with the drum.

And I'm doing far, far less.

Ve çok çok daha az şey yapıyorum.

So in the same way that I need time with this instrument,

Aynı bu enstrümanla zaman geçirmeye ihtiyacım olduğu gibi,

I need time with people in order to interpret them.

insanları yorumlayabilmek için de onlarla zaman geçirmeye ihtiyacım var.

Not just translate them, but interpret them.

Onları sadece tercüme etmek değil ama yorumlamak için.

If, for example, I play just a few bars of a piece of music

Eğer, örneğin, bir müzik parçasının bir kaç mezurunu çalarsam

for which I think of myself as a technician --

kendimi bir teknisyen gibi hissederek --

that is, someone who is basically a percussion player --

yani, sadece vurmalı çalgı çalan biri...

(Marimba sounds)

(Marimba sounds end)

And so on, if I think of myself as a musician --

ve bunun gibi. Eğer kendimi bir müzisyen olarak düşünürsem...

(Marimba sounds)

(Marimba sounds end)

And so on.

ve bunun benzeri. Burda üzerinde düşünülmeye değer küçük bir -- (Alkışlar)

There is a little bit of a difference there that is worth just --

(Applause)

thinking about.

-- fark var.

And I remember when I was 12 years old,

Ve hatırlıyorum 12 yaşındaydım

and I started playing timpani and percussion,

ve timpani ve perküsyon çalmaya başlamıştım, ve öğretmenim dedi ki,

and my teacher said,

"Well, how are we going to do this? You know, music is about listening."

"Peki, bunu nasıl yapacağız? Biliyorsun, müzik tamamen dinlemekle ilgili."

And I said, "Yes, I agree with that, so what's the problem?"

"Evet, buna katılıyorum. Öyleyse sorun ne?"

And he said, "Well, how are you going to hear this?

Ve o dedi ki, "Peki, sen bunu nasıl duyacaksın? Şunu nasıl duyacaksın?

How are you going to hear that?"

And I said, "Well, how do you hear it?"

Ve ben de dedim ki, "Peki sen nasıl duyuyorsun?"

He said, "Well, I think I hear it through here."

Dedi ki "Şey, sanırım buradan duyuyorum."

And I said, "Well, I think I do too, but I also hear it through my hands,

Ve dedim ki, "Yani, sanırım ben de -- ama ben ayrıca ellerimle de duyuyorum,

through my arms, cheekbones, my scalp,

kollarım aracılığıyla da, elmacık kemiklerimle, kafa derimle, midemle, göğsümle, bacaklarımla, vesaire"

my tummy, my chest, my legs and so on."

And so we began our lessons every single time

Ve böylece her seferinde dersimize davulları akort ederek başladık--

tuning drums, in particular, the kettle drums, or timpani

özellikle de büyük orkestra davulunu ve timpaniyi

to such a narrow pitch interval, so something like --

çok dar bir ses perdesi aralığına, yani bunun gibi...

(Marimba sounds)

bu kadarlık bir fark. Sonra azar azar... ve azar azar ....

that of a difference.

Then gradually:

(Marimba sounds)

And gradually:

(Marimba sounds)

And it's amazing that when you do open your body up,

ve vücudunuzu bu deneyime açtığınızda hissettikleriniz inanılmaz,

and open your hand up to allow the vibration to come through,

ve elinizi açıp titreşimin size ulaşmasına izin verdiğinizde

that in fact the tiny, tiny difference --

o aslında küçücük olan fark

(Marimba sounds)

can be felt with just the tiniest part of your finger, there.

orada, parmağınızın en ufacık parçasıyla bile hissedilebilir.

And so what we would do is that I would put my hands

Ve bu nedenle yaptığımız şey, ben müzik odasının duvarının üzerine

on the wall of the music room,

elimi koyardım ve beraber enstrümanların seslerini dinlerdik,

and together, we would "listen" to the sounds of the instruments,

and really try to connect with those sounds

ve gerçekten o seslerle bir bağ kurmaya çalışırdık,

far, far more broadly than simply depending on the ear.

sadece kulağa dayanmaktan çok daha kapsamlı bir bağ.

Because of course, the ear is subject to all sorts of things.

Çünkü tabii ki kulak -- demek istediğim, pek çok şeyin etkisi altında kaldığından

The room we happen to be in, the amplification,

İçinde bulunduğumuz oda, ses hacminin yükselmesi, enstrümanın kalitesi

the quality of the instrument, the type of sticks --

bagetlerin cinsi, vesaire vesaire.

(Marimba sounds)

(Marimba sounds end)

Etc., etc., they're all different.

Hepsi farklıdır.

(Marimba sounds)

(Marimba sounds end)

Same amount of weight, but different sound colors.

Aynı ağırlıkta, fakat farklı ses renkleri.

And that's basically what we are; we're just human beings,

Ve temelde biz de buyuz. Bizler sadece insanız,

but we all have our own little sound colors, as it were,

ama hepimiz kendimize ait küçük ses renklerine sahibiz:

that make up these extraordinary personalities and characters

bir bakıma bu olağanüstü kişilikleri, karakterleri

ilgi alanlarını ve varlıkları da onlar oluşturur.

and interests and things.

And as I grew older, I then auditioned

Biraz büyüyünce Londra'daki Royal Academy of Music'in sınavlarına girdim,

for the Royal Academy of Music in London,

and they said, "Well, no, we won't accept you, because we haven't a clue,

ve bana dediler ki, "Şey, hayır, sizi kabul etmeyeceğiz, çünkü sizin gibi, biliyorsunuz

you know, of the future of a so-called 'deaf musician.'"

deyim yerindeyse, 'sağır' bir müzisyenin geleceği hakkında hiçbir fikrimiz yok."

And I just couldn't quite accept that.

Ve ben bunu pek kabul edemezdim.

And so therefore, I said to them, "Well, look, if you refuse --

Ve bu nedenle, onlara dedim ki, "Peki, bakın, eğer beni geri çeviriyorsanız

if you refuse me through those reasons,

eğer beni bu nedenlerden dolayı geri çeviriyorsanız,

as opposed to the ability to perform

ses yaratma sanatındaki sunum yeteneğimi, anlayışımı ve sevgimi

and to understand and love the art of creating sound --

değerlendirmeksizin

then we have to think very, very hard about the people you do actually accept."

o zaman aslında kabul ettiğiniz insanlar hakkında çok ciddi şekilde düşünmeliyiz.

And as a result, once we got over a little hurdle,

Ve sonuç olarak-- bu küçük engeli aştıktan ve ikinci kez sınava girdikten sonra--

and having to audition twice,

they accepted me.

beni okula kabul ettiler. Ve bununla da kalmadı

And not only that,

what had happened was that it changed the whole role of the music institutions

bu olay Birleşik Krallık genelinde müzik kurumlarının

bütün işlevini degiştirdi.

throughout the United Kingdom.

Under no circumstances were they to refuse

Hiçbir koşulda buna benzer bir gerekçe gösterilerek başvurular reddedilemedi

any application whatsoever

on the basis of whether someone had no arms, no legs --

bir kimse kolsuz, bacaksız olsun olmasın---

they could still perhaps play a wind instrument if it was supported on a stand.

muhtemelen yine de, bir dayanakla desteklenirse nefesli bir enstrüman çalabilir.

Benzeri hiçbir durum yapılan herhangi bir başvuruyu reddetmek için kullanılmadı.

No circumstances at all were used to refuse any entry.

And every single entry had to be listened to, experienced,

Ve başvuru yapan herkes tek tek dinlenmek, hissedilmek zorundaydı,

and then, based on the musical ability,

ve sonrasında müzikal yeteneklerine göre -- sonra o bireyler programa girebilir yada giremezdi.

then that person could either enter or not.

And so therefore, this in turn meant

Bu nedenle, böylesi bir değişim bu müzik kurumlarına oldukça ilginç

that there was an extremely interesting bunch of students

bir grup öğrencinin katılması anlamına geliyordu.

who arrived in these various music institutions,

and I have to say, many of them now in the professional orchestras

Ve söylemeliyim ki oların pek çoğu şimdi

dünyanın farklı yerlerinde profesyonel orkestraların bünyesindeler.

throughout the world.

The interesting thing about this as well, though --

Bu durumla ilgili bir başka ilginç şey de

(Applause)

(Alkışlar)

is quite simply that not only were people connected with sound --

açıkça, insanların müzikle birbirine bağlı olmasının yanı sıra --

which is basically all of us --

ki temelde buna hepimiz dahiliz, ve gayet iyi biliyoruz ki müzik gerçekten bizim günlük ilacımızdır.

we well know that music really is our daily medicine.

I say "music," but actually I mean "sound."

Müzik diyorum ama, aslında kastettiğim ses.

Because some of the extraordinary things I've experienced as a musician --

Çünkü biliyorsunuz, bir müzisyen olarak yaşadığım o bazı sıradışı şeyler,

söz gelimi 15 yaşında genç bir delikanlı

when you may have a 15-year-old lad

who has got the most incredible challenges,

en inanılmaz sorunlarla yüzleşmek zorunda olan

who may not be able to control his movements,

belki de hareketlerini kontrol edemeyen

who may be deaf, who may be blind, etc., etc. --

belki sağır, belki kör, vesaire vesaire

suddenly, if that young lad sits close to this instrument,

Aniden, o genç delikanlı bu enstrümana yakın otursa

and perhaps even lies underneath the marimba,

ve hatta marimbanın altına uzansa

and you play something that's so incredibly organ-like, almost --

ve siz de neredeyse inanılmaz derecede orga benzer bir şeyler çalsanız--

I don't really have the right sticks, perhaps --

Aslında doğru bagetlerim de yok, sanırım

but something like this -- let me change --

ama buna benzer bir şey. İzninizle değiştireyim.

(Soft marimba sounds)

(Soft marimba sounds end)

Something that's so unbelievably simple --

Böylesi inanılmayacak kadar basit bir şey --

ama o benim hissedemeyeceğim bir şeyi hissediyor olacaktı.

but he would be experiencing something that I wouldn't be,

because I'm on top of the sound.

çünkü ben sesin tam üstündeyim.

I have the sound coming this way.

Ses bana bu taraftan geliyor.

He would have the sound coming through the resonators.

Ona ise ses rezonatörler aracılığı ile geliyor olacak.

If there were no resonators on here, we would have:

Eğer üzerinde rezonatörler olmasaydı, biz --

(Marimba sounds)

So he would have a fullness of sound

yani o delikanlı, öndeki bir kaç sırada oturan sizlerin hissedemediği o

that those of you in the front few rows wouldn't experience,

ses bütünlüğünü hissederdi: arka bir kaç sırada oturan sizler de bunu hissedemezdiniz.

those of you in the back few rows wouldn't experience, either.

Every single one of us, depending on where we're sitting,

Oturduğumuz yere göre her birimiz

will experience this sound quite, quite differently.

bu sesi çok, çok farklı şekillerde algılayacağız.

And of course, being the participator of the sound,

Ve tabii ki, sesi icra eden kişi olarak

and that is, starting from the idea of what type of sound

ve ne çeşit bir ses üretmek istediğim fikrinden yola çıkarak

I want to produce, for example, this sound:

örneğin, bu ses.

(No sound)

Can you hear anything?

Her hangi bir şey duyuyor musunuz?

Exactly -- because I'm not even touching it.

Kesinlikle. Çünkü dokunmuyorum bile.

(Laughter)

Fakat yine de, bir şeylerin olduğu hissine kapılıyoruz.

But yet, we get the sensation of something happening.

In the same way that when I see a tree moves,

Tıpkı ağaçların hareket ettiğini gördüğümde,

then I imagine that tree making a rustling sound.

ağaçların hışırtı sesi çıkardığını hayal etmem gibi.

Do you see what I mean?

Ne dediğimi anlayabiliyor musunuz?

Whatever the eye sees, then there's always sound happening.

Göz herhangi bir şey gördüğünde, her zaman sesin oluştuğu izlenimi doğar.

So there's always, always that huge --

O yüzden, her zaman, her zaman o muazzam

I mean, just this kaleidoscope of things to draw from.

yani, esinlenebileceğiniz bir değişkenlik var.

So all of my performances are based on entirely what I experience,

Bu yüzden, tüm performanslarım tamamıyla yaşadıklarıma dayanır,

and not by learning a piece of music,

bir parça müziği öğrenmeye yada başka birinin yorumunu sahnelemeye değil,

putting on someone else's interpretation of it,

buying all the CDs possible of that particular piece of music,

ya da belli bir parça müziğin olası bütün CD lerini almaya ve benzeri şeylere.

and so on and so forth,

because that isn't giving me enough of something that is so raw and so basic,

Çünkü tüm bunlar bana bu denli saf ve temel nitelikte

and something that I can fully experience the journey of.

ve yolculuğunu adamakıllı tecrübe edebileceğim şekilde bir malzeme vermiyor.

So it may be that, in certain halls,

Belki de belli müzik salonlarında olan da budur, bu dinamik pekala ise yarayabilir.

this dynamic may well work.

(Soft marimba sounds)

(Soft marimba sounds end)

It may be that in other halls,

Belki de başka salonlarda bunu hiçbir şekilde tecrübe edemeyecekler

they're simply not going to experience that at all,

ve bu nedenle, benim yumuşak

and so therefore, my level of soft, gentle playing may have to be --

ve nazik çalışım şu şekilde olabilir -- ♪♫

(Marimba sounds)

(Marimba sounds end)

Do you see what I mean?

So, because of this explosion in access to sound,

Ne dediğimi anlıyor musunuz? Yani, sese erişim konusundaki bu patlama yüzünden

especially through the Deaf community,

özellikle de işitme engelliler camiasında

this has not only affected how music institutions,

bu sadece müzik kurumlarının ya da işitme engelliler okullarının

how schools for the deaf treat sound, and not just as a means of therapy --

sesi nasıl ele aldıkları ile ilgili değil. Ve sadece bir terapi aracı olarak da değil --

although, of course, being a participator of music,

ki tabii ki, sesin bir katılımcısı olarak,

that definitely is the case as well --

durum tam olarak da bu.

but it's meant that acousticians have had to really think

Ama anlatılmaya çalışılan, ses bilimcilerin bir araya getirdiği salonlar konusunda

about the types of halls they put together.

fazlasıyla düşünmüş olduklarıdır. İddia ediyorum ki, dünya üzerinde hakikaten

There are so few halls in this world

that actually have very good acoustics, dare I say.

çok iyi akustiğe sahip olan çok az salon var.

Ama bununla aklınıza gelecek her türlü şeyi yapabileceğiniz bir yer kastediyorum.

But by that I mean, where you can absolutely do anything you imagine.

The tiniest, softest, softest sound to something that is so broad,

En ufak, en yumuşak, yumuşacık sesten, çok geniş

so huge, so incredible.

kocaman ve muhteşem birşeye. Her zaman birşeyler vardır --

There's always something:

it may sound good up there, may not be so good there;

şu yukarıda kulağa hoş gelir, burada pek birşeye benzemez

it may be great there, but terrible up there;

Belki orada harika ama şu yukarıda berbat.

maybe terrible over there, but not too bad there, etc., etc.

Belki şurada rezalet ama, orada pek de fena değil, vesaire vesaire.

So to find an actual hall is incredible --

Yani gerçek bir müzik salonu bulmak inanılmaz

for which you can play exactly what you imagine,

özellikle ne hayal ettiyseniz aynen çalabileceğiniz bir salonu

without it being cosmetically enhanced.

güzel görünsün diye üzerinde oynanmamış bir salonu bulmak.

So therefore, acousticians are actually in conversation

Ve bu nedenle, ses bilimciler aslında işitme engelli kimselerle

with people who are hearing impaired,

ve sesin katılımcısı olan bireylerle sürekli iletişim halindedirler.

and who are participators of sound.

And this is quite interesting.

Ve bu oldukça ilginç bir durum.

I cannot give you any detail

Yani hakikaten size bu salonlar ile ilgili tam olarak ne olduğu konusunda

as far as what is actually happening with those halls,

çok detay veremiyorum ama, gidip de bunca yıl hakkında

but it's just the fact that they are going to a group of people

for whom so many years, we've been saying,

şu sözlerin sarf edildiği bir grup insana

"Well, how on earth can they experience music? They're deaf."

"Yani, nasıl olur da onlar sesi duyabilirler? Biliyorsunuz, onlar sağır."

We go like that, and we imagine that's what deafness is about.

Biz sadece--- böyle davranarak, sağır olmanın böyle bir şey olduğunu hayal ederiz.

Or we go like that, and we imagine that's what blindness is about.

Ya da başka türlü yapar, kör olmanın da böyle bir şey olduğunu hayal ederiz.

Tekerlekli sandalyede oturan birini gördüğümüzde, yürüyemediklerini varsayarız.

If we see someone in a wheelchair, we assume they cannot walk.

It may be that they can walk three, four, five steps.

Belkide üç, dört, beş adım yürüyebilirler. Bu, onlar için yürüyebildikleri anlamına gelir.

That, to them, means they can walk.

In a year's time, it could be two extra steps.

Bir yıl içerisinde, bu fazladan iki adım olabilir.

In another year's time, three extra steps.

Bir başka yılın sonunda, üç adım daha.

Those are hugely important aspects to think about.

Bunlar düşünülmesi gereken son derece önemli noktalar.

So when we do listen to each other,

Öyle ki, birbirimizi dinlediğimiz zaman

it's unbelievably important for us

dinleme yetimizi gerçekten test etmek bizim için inanılmaz derecede önemlidir.

to really test our listening skills,

to really use our bodies as a resonating chamber,

Gerçekten vücudumuzu titreşen bir odacık gibi kullanmak. Yargılamayı bırakmak.

to stop the judgment.

For me, as a musician who deals with 99 percent of new music,

Benim için, yeni müziğin yüzde 99'u ile uğraşan bir müzisyen olarak

it's very easy for me to say,

Şunları söylemek çok kolay, "Aa evet, bu parçayı sevdim"

"Oh yes, I like that piece. No, I don't like that piece," and so on.

Yoo hayır, bu parçayı sevmedim." Gibi.

And I just find that I have to give those pieces of music real time.

Ve biliyor musunuz, anladım ki o parçalara gerçekten zaman ayırmalıyım.

It may be that the chemistry isn't quite right between myself

Gayet mümkün ki belirli bir müzik parçası ile benim kimyam pek tutmamış olabilir.

and that particular piece of music,

but that doesn't mean I have the right to say it's a bad piece of music.

Fakat bu durum bana o parçanın kötü olduğunu söyleme hakkını vermez.

And you know, one of the great things about being a musician

Ve biliyorsunuz, bir müzisyen olmanın harika taraflarından biri de

is that it is so unbelievably fluid.

bu konunun inanılmaz derecede değişken olmasıdır.

So there are no rules, no right, no wrong, this way, that way.

Yani, hiç bir kural yok, doğru ya da yanlış yok, bu şekilde ya da o şekilde

If I asked you to clap -- maybe I can do this.

Eğer sizden alkışlamanızı istersem -- belki böyle yapabilirim.

If I can just say, "Please clap and create the sound of thunder."

Eğer sadece "lütfen alkışlayın" dersem. Ve gök gürültüsünün sesini yaratın.

I'm assuming we've all experienced thunder.

Hepimizin gök gürültüsünü bildiğini varsayıyorum.

Now, I don't mean just the sound;

Şimdi, sadece sesi kastetmiyorum,

I mean really listen to that thunder within yourselves.

Demek istediğim, hakikaten içinizdeki o gök gürültüsünü dinleyin.

And please try to create that through your clapping.

Ve lütfen onu alkışlayarak yaratmayı deneyin. Deneyin. Sadece-- lütfen deneyin.

Try, just -- please try.

(Loud clapping sounds)

(Alkışlar)

(Clapping ends)

Çok güzel! Kar. Kar. Siz hiç karın sesini duydunuz mu?

Snow.

(Laughter)

Snow.

(Soft clapping sounds)

Have you ever heard snow?

Audience: No.

İzleyiciler: Hayır.

Evelyn Glennie: Well, then, stop clapping.

Evelyn Glennie: Eee o zaman, alkışlamayı bırakın. (Kahkahalar) Tekrar deneyin.

(Laughter)

Try again. Try again: snow.

Tekrar deneyin. Kar.

(No sound)

See, you're awake.

Gördünüz mü, ayıksınız.

Rain.

Yağmur. Hiç fena değil. Hiç fena değil.

(Light clapping sounds)

EG: (Laughs)

Not bad. Not bad.

The interesting thing here, though, is that I asked a group of kids

Biliyor musunuz, burada ilginç olan şey, aslında, çok da uzun olmayan bir süre önce

not so long ago

aynı soruyu bir grup öğrenciye sordum.

exactly the same question.

Now -- great imagination, thank you very much.

Şimdi -- muazzam hayal gücü, çok teşekkür ederim.

However, not one of you got out of your seats to think,

Fakat, aranızdan hiç kimse de koltuğundan kalkıp şunu düşünmedi:

"Right! How can I clap?

"Peki! Nasıl alkışlayabilirim? Tamam, belki...

OK, maybe:

(Clapping sounds)

Maybe I can use my jewelry to create extra sounds.

-- belki fazladan ses çıkarmak için takılarımı kullanabilirim.

Maybe I can use the other parts of my body to create extra sounds."

Belki fazladan ses çıkarmak için bedenimin diğer kısımlarını kullanabilirim."

Not a single one of you thought about clapping in a slightly different way

İçinizden bir kişi bile, yerinde oturup iki elini kullanarak alkışlamanın dışında

other than sitting in your seats there and using two hands.

azıcık farklı bir şekilde alkışlamayı düşünmedi.

In the same way, when we listen to music,

Aynı şekilde müzik dinlerken de,

we assume that it's all being fed through here.

onun tamamen buradan bize sunulduğunu varsayarız.

This is how we experience music.

Müziği bu şekilde hissederiz. Tabii ki durum böyle değil.

Of course, it's not.

We experience thunder, thunder, thunder.

Gök gürültüsünü hissederiz--- gök gürültüsü, gök gürültüsü. Düşün düşün düşün.

Think, think, think.

Listen, listen, listen.

Dinle dinle dinle. Şimdi gök gürültüsü ile ne yapabiliriz?

Now, what can we do with thunder?

I remember my teacher, when I first started, my very first lesson,

Öğretmenimi hatırlıyorum. İlk başladığımda, ta ilk dersimde,

I was all prepared with sticks, ready to go.

bagetlerimle birlikte, çalmaya hazırım.

And instead of him saying, "OK, Evelyn, please, feet slightly apart,

Ve bana şunu söylemek yerine," Tamam, Evelyn, lütfen. Ayaklar hafifçe aralık,

arms at a more or less 90-degree angle, sticks in a more or less V shape,

kollar aşağı yukarı 90 derecelik br açıda, bagetler az çok V şeklinde,

keep this amount of space here, etc.

burada bu kadar mesafeyi koru, vesaire

Please keep your back straight, etc., etc., etc." --

Lütfen sırtını dik tut, vesaire, vesaire, vesaire."

where I was just probably going to end up absolutely rigid, frozen,

Muhtemelen tüm bunlar olurken kaskatı donup kalacaktım,

and I would not be able to strike the drum

ve trampete vuramayacaktım,

because I was thinking of so many other things,

çünkü bir sürü başka şeyi düşünüyor olacaktım. Bana dedi ki,

he said, "Evelyn, take this drum away for seven days,

"Evelyn, bu trampeti yedi günlüğüne al götür, haftaya görüşürüz."

and I'll see you next week."

So -- heavens! What was I to do?

Aman tanrım! Ne yapacaktım? Artık bagetlere ihtiyacım yoktu.

I no longer required the sticks.

I wasn't allowed to have these sticks.

Bu bagetleri kullanmaya iznim yoktu.

I had to basically look at this particular drum,

Öncelikle bu trampeti incelemeliydim,

see how it was made,

nasıl yapıldığına bakıp, şu küçük kulpların ne yaptığına, kapanların ne yaptığına.

what these little lugs did, what the snares did.

Turned it upside down, experimented with the shell.

Baş aşağı çevirdim, dış iskeleti ile oynadım, baş kısmı ile oynadım.

(Drum sounds)

Experimented with the head.

(Drum sounds)

Experimented with my body.

Kendi bedenim ile denedim, takılar ile denedim,

(Drum sounds)

Experimented with jewelry.

Experimented with all sorts of things.

her türlü şeyle denedim.

(Drum sounds)

(Drum sounds end)

And of course, I returned with all sorts of bruises.

Ve pek tabii, her türlü yara bere ve morluklar ile geri döndüm --

(Laughter)

ama yine de, inanılmaz bir deneyim oldu

But nevertheless, it was such an unbelievable experience,

because where on earth are you going to experience that in a piece of music?

çünkü yani, nasıl olur da herhangi bir parça ile böylesi bir deneyim yaşayabilirsiniz?

Where on earth are you going to experience that in a study book?

nasıl olur da bir çalışma kitabıyla bunu yaşayabilirsiniz?

So we never, ever dealt with actual study books.

O yüzden biz hiçbir zaman çalışma kitaplarıyla uğraşmadık.

So for example, one of the things that we learn

Yani mesela, perküsyoncu olmaya çalışırken öğrendiğimiz

when we are dealing with being a percussion player

şeylerden biri de, ki bu müzisyenlerden farklıdır,

as opposed to a musician,

is basically, straightforward single-stroke rolls.

gayet basit tek vuruşlu tremolodur.

(Drum sounds)

Like that, and then we get a little faster --

İşte böyle. Ve sonra bir az daha hızlanıyoruz, biraz daha ve bir az daha hızlı.

(Drum sounds)

and a little faster --

(Drum sounds)

and a little faster, and so on and so forth.

Vesaire vesaire. Bu parça ne gerektirir?

What does this piece require?

Single-stroke rolls.

Tek vuruşlu tremololar. Peki ben bunu neden bir parça müziği öğrenirken yapamıyorum?

(Drum sound)

So why can't I then do that whilst learning a piece of music?

And that's exactly what he did.

Ve onun yaptığı da aynen buydu.

And interestingly, the older I became, and when I became a full-time student

Ve ilginçtir ki, büyüdükçe, bir "müzik kurumu"nda tam zamanlı

at a so-called "music institution," all of that went out of the window.

öğrenci olduğumda, tüm bunlar pencereden uçtu gitti.

We had to study from study books.

Çalışma kitaplarından çalışmak zorundaydık.

And constantly, the question, "Well, why? Why? What is this relating to?

Ve sürekli olarak, şu soru, peki, neden? Neden? Bu ne ile ilgiliydi?

I need to play a piece of music."

Bir parça çalmam gerekiyor. "Eh, işte, bu enstrümana hakim olmana yardım edecek!"

"Well, this will help your control."

"Well, how? Why do I need to learn that?

Peki, nasıl: Neden bunu öğrenmeliyim? Bunu parça ile ilişkilendirmeye ihtiyacım var.

I need to relate it to a piece of music.

You know, I need to say something.

Biliyorsunuz. Bir şey söylemeliyim.

Why am I practicing paradiddles?

Neden dörtlü trampet vuruşları çalışıyorum?

(Drum sounds)

Is it just literally for control, for hand-stick control?

Kelimenin tam anlamıyla kontrol için mi, el ve baget kontrolü için mi? Bunu neden yapıyorum?

Why am I doing that?

I need to have the reason,

Mantığını anlamam lazım,

and the reason has to be by saying something through the music."

ve bu mantık da müzik yoluyla bir şeyler anlatmak olmalı.

And by saying something through music, which basically is sound,

Ve müzikle bir şeyler anlatırken, ki bu temelinde sestir,

we then can reach all sorts of things to all sorts of people.

her çeşit insana ve her türlü şeye ulaşabiliriz.

But I don't want to take responsibility of your emotional baggage.

Ancak duygusal yükünüzün sorumluluğunu almak istemem.

That's up to you, when you walk through a hall,

Bir konser salonundan içeriye girerken, bu size kalmıştır.

because that then determines what and how we listen to certain things.

Çünkü, neyi ne şekilde dinleyeceğimizi bu belirler.

I may feel sorrowful, or happy, or exhilarated, or angry

Çalarken kendimi hüzünlü hissedebilirim, ya da mutlu, ya da coşkulu, ya da kızgın

when I play certain pieces of music,

ama bu illa ki sizin de

but I'm not necessarily wanting you to feel exactly the same thing.

benimle aynı şeyleri hissetmenizi istediğim anlamına gelmez.

So please, the next time you go to a concert,

O yüzden, lütfen bir daha konsere gittiğinizde,

just allow your body to open up,

bedeninizin kendisini bu deneyime açmasına, müziğin yankılandığı bir odaya dönüşmesine izin verin.

allow your body to be this resonating chamber.

Be aware that you're not going to experience the same thing

Müzisyenin yaşadığı deneyimin aynısını yaşamayacağınızın farkında olun.

as the performer is.

The performer is in the worst possible position for the actual sound,

Müzisyen asıl sesi duymak için olası en kötü pozisyondadır.

because they're hearing the contact of the stick --

Onlar bagetin trampet ile temasını duyarlar,

(Drum sound)

on the drum, or the mallet on the bit of wood,

ya da çekicin bir parça ağaca vuruşunu, ya da yayın telin üzerindeki sesini, ve buna benzer sesleri

or the bow on the string, etc.,

or the breath that's creating the sound from wind and brass.

Ya da prinç enstrüman ve soluktan sesi yaratan nefesi

They're experiencing that rawness there.

Oradaki hamlığı hissederler.

But yet they're experiencing something so unbelievably pure,

Ama yine de inanılmayacak kadar saf bir şeyi hissederler,

which is before the sound is actually happening.

ses gerçekten oluşmadan var olan bir şeyin deneyimini.

Please take note of the life of the sound after the actual initial strike,

Lütfen, sesin ilk vuruşu ya da nefesi takip eden ömrüne dikkat edin.

Sadece, sesin bu yolculuğunu hissedin

or breath, is being pulled.

Just experience the whole journey of that sound

in the same way that I wished I'd experienced the whole journey

tıpkı benim dün gece gelmek yerine bu özel konferansın

of this particular conference, rather than just arriving last night.

tüm sürecini yaşamış olmayı istemem gibi.

But I hope maybe we can share one or two things as the day progresses.

Umarım, günün ilerleyen saatlerinde belki bir iki şey paylaşabiliriz.

But thank you very much for having me!

Fakat, beni ağırladığınız için çok teşekkür ederim!

(Applause)

(Alkışlar)

(Applause ends)

(Music)

(Music ends)

(Applause)