How to truly listen | Evelyn Glennie

Tłumaczenie: Krystian Aparta Korekta: Joanna Pietrulewicz

O dziewiątej rano werbel to nie najprzyjemniejszy widok.

I'm not quite sure whether I really want to see a snare drum

at nine o'clock or so in the morning.

O dziewiątej rano werbel to nie najprzyjemniejszy widok.

(Laughter)

But anyway, it's just great to see such a full theater,

Ale cieszę się, że mamy pełną salę.

and really, I must thank Herbie Hancock and his colleagues

Dziękuję Herbiemu Hancokowi za piękny występ.

Dziękuję Herbiemu Hancokowi za piękny występ.

for such a great presentation.

(Applause)

W jego wykładzie najbliższy mi jest temat stosunku żywej dłoni i instrumentu, technologii,

One of the interesting things, of course,

W jego wykładzie najbliższy mi jest temat stosunku żywej dłoni i instrumentu, technologii,

is the combination of that raw hand on the instrument and technology,

oraz to, co mówił o słuchaniu młodego pokolenia.

and what he said about listening to our young people.

Of course, my job is all about listening.

Mój zawód polega przecież na słuchaniu,

And my aim, really, is to teach the world to listen.

a mój cel to nauczyć świat, jak słuchać.

That's my only real aim in life.

Do tego dążę w życiu.

And it sounds quite simple, but actually, it's quite a big, big job.

Wydaje się to proste, ale to naprawdę wielkie zadanie.

Because you know, when you look at a piece of music, for example,

Dlatego, że utwór muzyczny... gdzieś tu mam dla was przykład....

if I just open my little motorbike bag --

Dlatego, że utwór muzyczny... gdzieś tu mam dla was przykład....

we have here, hopefully,

a piece of music that is full of little black dots on the page.

W zapisie nutowym to takie czarne kropki.

And, you know, we open it up ...

Patrzymy na nie i tak odczytujemy muzykę.

And I read the music.

So technically, I can actually read this.

Teoretycznie, coś takiego można po prostu odczytać.

I will follow the instructions, the tempo markings, the dynamics.

Są tu wytyczne dotyczące tempa, dynamiki...

I will do exactly as I'm told.

Zastosuję się do nich co do joty.

And so therefore, because time is short,

Mamy niewiele czasu,

if I just played you, literally, the first, maybe, two lines or so --

więc po prostu zagram kilka taktów... To bardzo prosta kompozycja.

It's very straightforward; there's nothing too difficult about the piece.

więc po prostu zagram kilka taktów... To bardzo prosta kompozycja.

W nutach widzę, że utwór jest szybki.

But here, I'm being told that the piece of music is very quick.

Wiem, gdzie uderzać w bęben,

I'm being told where to play on the drum.

I'm being told which part of the stick to use.

której części pałeczki mam użyć i jaka jest dynamika utworu.

And I'm being told the dynamic.

której części pałeczki mam użyć i jaka jest dynamika utworu.

And I'm also being told that the drum is without snares.

Widzę też, że w werblu mają być zwolnione sprężyny.

Snares on, snares off.

Można je naciągnąć lub zwolnić.

So therefore, if I translate this piece of music,

To, co powstaje po przełożeniu zapisu na muzykę, wygląda tak.

we have this idea.

(Drum sounds)

(Drum sounds end)

And so on.

Z takim podejściem moja karierapociągnęłaby może z 5 lat.

My career would probably last about five years.

(Laughter)

However, what I have to do as a musician

Jako muzyk zajmuję się jednak tym, czego w nutach nie ma.

is do everything that is not on the music;

everything that there isn't time to learn from a teacher,

Tym, czego nie przekaże żaden nauczyciel.

or to talk about, even, from a teacher.

Tym, czego nie przekaże żaden nauczyciel.

But it's the things you notice when you're not actually with your instrument

Interesuje mnie to, co istnieje poza instrumentem.

that, in fact, become so interesting, and that you want to explore

To właśnie chcę odkrywać za pomocą powierzchni malutkiego bębna.

through this tiny, tiny surface of a drum.

To właśnie chcę odkrywać za pomocą powierzchni malutkiego bębna.

So there, we experience the translation.

Doświadczyliśmy przekładu, a teraz pora na interpretację.

Now we'll experience the interpretation.

(Drum sounds)

(Drum sounds end)

(Applause)

No, teraz to moja kariera może potrwa trochę dłużej!

Now my career may last a little longer.

(Laughter)

Podobny proces zachodzi, kiedy spoglądamy na kogoś i widzimy...

But in a way, you know, it's the same if I look at you

and I see a nice, bright young lady with a pink top on.

inteligentną dziewczynę w różowym swetrze.

I see that you're clutching a teddy bear, etc., etc.

Widzę, że trzymasz pluszowego misia, itp., itd.

So I get a basic idea as to what you might be about,

Wygląd zewnętrzny daje mi jakieś pojęcie o tym,

what you might like, what you might do as a profession, etc., etc.

co dana osoba lubi, czym się zajmuje, i tym podobne.

However, that's just the initial idea I may have that we all get

Ale wygląd przynosi jedynie wstępne zrozumienie.

when we actually look and we try to interpret.

Na jego podstawie dochodzimy do płytkiej interpretacji.

But actually it's so unbelievably shallow.

Na jego podstawie dochodzimy do płytkiej interpretacji.

In the same way, I look at the music; I get a basic idea;

Zapis nutowy też daje mi podstawowe pojęcie

I wonder what technically might be hard, or, you know, what I want to do.

o tym, co w utworze jest trudne technicznie, na co zwrócić uwagę...

Just the basic feeling.

Ogólne rozeznanie.

However, that is simply not enough.

Ale to za mało.

And I think what Herbie said: please listen, listen.

Pamiętajcie, co mówił Herbie - trzeba słuchać.

We have to listen to ourselves, first of all.

Przede wszystkim słuchać siebie.

If I play, for example, holding the stick --

Kiedy trzymam sztywno pałkę, nie puszczam jej podczas gry,

where literally I do not let go of the stick --

(Drum sound)

you'll experience quite a lot of shock coming up through the arm.

czuję w ręce bardzo silne drgania.

And you feel really quite -- believe it or not --

Może trudno to sobie wyobrazić, ale właśnie trzymając pałki tak sztywno,

detached from the instrument and from the stick,

Może trudno to sobie wyobrazić, ale właśnie trzymając pałki tak sztywno,

even though I'm actually holding the stick quite tightly.

czuję się bardzo oddzielona od nich i od instrumentu.

(Drum sound)

By holding it tightly, I feel strangely more detached.

Im mocniejszy uścisk, tym mniejszy czuję kontakt.

If I just simply let go

Kiedy poluzuję uchwyt, dłoń i ramię staną się układem podtrzymującym pałeczkę,

and allow my hand, my arm, to be more of a support system,

suddenly --

a ja będę mogła wprowadzić w utwór więcej dynamiki, przy znacznie mniejszym wysiłku.

(Drum sound)

I have more dynamic with less effort.

Much more --

(Drum sound)

and I just feel, at last, one with the stick

Wtedy dopiero czuję jedność z pałeczką i werblem.

and one with the drum.

And I'm doing far, far less.

A robię mniej.

So in the same way that I need time with this instrument,

Muszę spędzić z tym instrumentem czas,

I need time with people in order to interpret them.

tak, jak muszę spędzić czas z ludźmi, by móc nie tylko przetłumaczyć, ale zinterpretować.

Not just translate them, but interpret them.

tak, jak muszę spędzić czas z ludźmi, by móc nie tylko przetłumaczyć, ale zinterpretować.

If, for example, I play just a few bars of a piece of music

Dla przykładu zagram parę taktów...

for which I think of myself as a technician --

podchodząc do utworu jako technik,

that is, someone who is basically a percussion player --

ktoś, kto gra na instrumentach perkusyjnych...

(Marimba sounds)

(Marimba sounds end)

And so on, if I think of myself as a musician --

I tak dalej. Ale jako muzyk zagram tak...

(Marimba sounds)

(Marimba sounds end)

And so on.

Pojawia się pewna różnica, która daje do myślenia. (Brawa)

There is a little bit of a difference there that is worth just --

(Applause)

thinking about.

Pojawia się pewna różnica, która daje do myślenia. (Brawa)

And I remember when I was 12 years old,

Kiedy w wieku 12 lat

and I started playing timpani and percussion,

rozpoczynałam naukę gry na instrumentach perkusyjnych,

and my teacher said,

"Well, how are we going to do this? You know, music is about listening."

nauczyciel zapytał: "Jak ty to sobie wyobrażasz? W muzyce podstawą jest słuch."

And I said, "Yes, I agree with that, so what's the problem?"

Ja na to: "Zgadzam się. W czym problem?"

And he said, "Well, how are you going to hear this?

"W jaki sposób ty możesz usłyszeć dźwięki?"

How are you going to hear that?"

And I said, "Well, how do you hear it?"

"A jak pan je słyszy?"

He said, "Well, I think I hear it through here."

"Chyba uchem."

And I said, "Well, I think I do too, but I also hear it through my hands,

Odpowiedziałam: "Ja chyba też... ale słyszę też dłońmi...

through my arms, cheekbones, my scalp,

ramionami, kośćmi czaszki, brzuchem, klatką piersiową, nogami, itd."

my tummy, my chest, my legs and so on."

And so we began our lessons every single time

Na początku na każdej lekcji stroiliśmy bębny, szczególnie kocioł,

tuning drums, in particular, the kettle drums, or timpani

do małych interwałów.

to such a narrow pitch interval, so something like --

Brzmiało to mniej więcej tak...

(Marimba sounds)

Taka różnica. I stopniowo...

that of a difference.

Then gradually:

(Marimba sounds)

And gradually:

(Marimba sounds)

And it's amazing that when you do open your body up,

Fascynujące jest to, że kiedy otwieramy ciało

and open your hand up to allow the vibration to come through,

i pozwalamy, by wibracja doszła do nas przez rękę,

that in fact the tiny, tiny difference --

możemy wyczuć najsubtelniejsze różnice między dźwiękami

(Marimba sounds)

can be felt with just the tiniest part of your finger, there.

nawet w koniuszku palca.

And so what we would do is that I would put my hands

Na lekcjach kładłam dłonie na ścianie

on the wall of the music room,

i słuchałam z nauczycielem dźwięków instrumentów,

and together, we would "listen" to the sounds of the instruments,

and really try to connect with those sounds

starając zbliżyć się do nich

far, far more broadly than simply depending on the ear.

w o wiele szerszym zakresie, niż pozwoliłoby mi ucho.

Because of course, the ear is subject to all sorts of things.

To, co odbierze ucho, zależy od wielu czynników.

The room we happen to be in, the amplification,

Pomieszczenia, nagłośnienia, jakości instrumentu,

the quality of the instrument, the type of sticks --

rodzaju pałek...

(Marimba sounds)

(Marimba sounds end)

Etc., etc., they're all different.

Pałki są różne.

(Marimba sounds)

(Marimba sounds end)

Same amount of weight, but different sound colors.

Taka sama waga, ale różne barwy dźwięków.

And that's basically what we are; we're just human beings,

Wszyscy mamy w sobie takie "barwy dźwięku",

but we all have our own little sound colors, as it were,

Wszyscy mamy w sobie takie "barwy dźwięku",

that make up these extraordinary personalities and characters

które tworzą różnorodność naszych osobowości,

usposobień, zainteresowań...

and interests and things.

And as I grew older, I then auditioned

Po jakimś czasie podeszłam do egzaminu do Królewskiej Akademii Muzycznej w Londynie.

for the Royal Academy of Music in London,

and they said, "Well, no, we won't accept you, because we haven't a clue,

Usłyszałam: "Nie możemy cię przyjąć.

you know, of the future of a so-called 'deaf musician.'"

Nie mamy pojęcia, jaką przyszłość ma przed sobą "głuchy" muzyk".

And I just couldn't quite accept that.

Nie mogłam na to przystać.

And so therefore, I said to them, "Well, look, if you refuse --

Odpowiedziałam: "Jeśli nie przyjmiecie mnie z takiego powodu,

if you refuse me through those reasons,

zamiast wziąć pod uwagę umiejętność grania,

as opposed to the ability to perform

i to, jak rozumiem i kocham sztukę tworzenia dźwięków,

and to understand and love the art of creating sound --

należałoby się porządnie zastanowić nad tym,

then we have to think very, very hard about the people you do actually accept."

na jakiej podstawie przyjmujecie innych kandydatów."

And as a result, once we got over a little hurdle,

W rezultacie, po pokonaniu jeszcze jednej przeszkody i ponownym egzaminie,

and having to audition twice,

they accepted me.

zostałam przyjęta.

And not only that,

what had happened was that it changed the whole role of the music institutions

Co więcej, zmieniła się rola szkół i akademii muzycznych w Wielkiej Brytanii.

Co więcej, zmieniła się rola szkół i akademii muzycznych w Wielkiej Brytanii.

throughout the United Kingdom.

Under no circumstances were they to refuse

Teraz nie można było odmówić komuś podejścia do egzaminu,

any application whatsoever

on the basis of whether someone had no arms, no legs --

dlatego że na przykład nie ma nóg i rąk - może grać na instrumencie dętym na statywie.

they could still perhaps play a wind instrument if it was supported on a stand.

dlatego że na przykład nie ma nóg i rąk - może grać na instrumencie dętym na statywie.

Nie można odmówić podejścia do egzaminu na podstawie żadnych okoliczności zewnętrznych.

No circumstances at all were used to refuse any entry.

And every single entry had to be listened to, experienced,

Wysłuchuje się każdego kandydata, i na podstawie tego doświadczenia

and then, based on the musical ability,

ocenia się talent muzyczny i przyjmuje, lub odrzuca kandydaturę.

then that person could either enter or not.

And so therefore, this in turn meant

Dzięki temu w szkołach muzycznych pojawiło się wielu nowych, ciekawych uczniów.

that there was an extremely interesting bunch of students

Dzięki temu w szkołach muzycznych pojawiło się wielu nowych, ciekawych uczniów.

who arrived in these various music institutions,

and I have to say, many of them now in the professional orchestras

Muszę podkreślić, że wielu z nich obecnie gra w zawodowych orkiestrach.

Muszę podkreślić, że wielu z nich obecnie gra w zawodowych orkiestrach.

throughout the world.

The interesting thing about this as well, though --

A co ciekawe...

(Applause)

(Brawa)

is quite simply that not only were people connected with sound --

Sukcesem było nie tylko otworzenie ludziom drogi do dźwięku.

which is basically all of us --

Związek z muzyką wszystkich przecież podnosi na duchu.

we well know that music really is our daily medicine.

I say "music," but actually I mean "sound."

Nie z muzyką, a dźwiękiem.

Because some of the extraordinary things I've experienced as a musician --

Jako muzyk doświadczyłam wielu wspaniałych rzeczy.

Jako muzyk doświadczyłam wielu wspaniałych rzeczy.

when you may have a 15-year-old lad

who has got the most incredible challenges,

15-latek, który zmaga się z ogromnymi ograniczeniami,

who may not be able to control his movements,

nie kontroluje ruchów ciała,

who may be deaf, who may be blind, etc., etc. --

jest niesłyszący, niewidomy, itp.,

suddenly, if that young lad sits close to this instrument,

siada przy takim instrumencie,

and perhaps even lies underneath the marimba,

może nawet leży pod marimbą,

and you play something that's so incredibly organ-like, almost --

a my zagramy coś, co przypomina brzmienie organów...

I don't really have the right sticks, perhaps --

Nie wiem, czy mam odpowiednie pałki.

but something like this -- let me change --

Coś takiego... Lepiej zamienię ręce.

(Soft marimba sounds)

(Soft marimba sounds end)

Something that's so unbelievably simple --

To prosty utwór, ale on doświadczyłby czegoś innego, niż ja,

To prosty utwór, ale on doświadczyłby go inaczej, niż ja,

but he would be experiencing something that I wouldn't be,

because I'm on top of the sound.

bo ja jestem nad dźwiękiem.

I have the sound coming this way.

bo ja jestem nad dźwiękiem.

He would have the sound coming through the resonators.

Do niego dźwięk biegłby rezonatorami.

If there were no resonators on here, we would have:

Bez rezonatorów brzmi to tak...

(Marimba sounds)

So he would have a fullness of sound

On odczuwałby pełnię dźwięków,

that those of you in the front few rows wouldn't experience,

która nie dobiegłaby osób ani w ostatnim, ani pierwszym rzędzie.

those of you in the back few rows wouldn't experience, either.

Every single one of us, depending on where we're sitting,

W zależności od miejsca, gdzie siedzimy,

will experience this sound quite, quite differently.

każde z nas doświadczy dźwięku inaczej.

And of course, being the participator of the sound,

Różnice pojawiają się też, bo każdy z nas

and that is, starting from the idea of what type of sound

uczestniczy w tworzeniu dźwięku, najpierw wyobrażając sobie go...

I want to produce, for example, this sound:

Weźmy ten dźwięk.

(No sound)

Can you hear anything?

Słyszycie coś?

Exactly -- because I'm not even touching it.

Oczywiście - nie dotykam instrumentu!

(Laughter)

Ale czujemy, że coś się dzieje.

But yet, we get the sensation of something happening.

In the same way that when I see a tree moves,

Widząc kołyszące się drzewo, automatycznie wyobrażam sobie szelest.

then I imagine that tree making a rustling sound.

Widząc kołyszące się drzewo, automatycznie wyobrażam sobie szelest.

Do you see what I mean?

Prawda?

Whatever the eye sees, then there's always sound happening.

Widok zawsze wiąże się z dźwiękiem.

So there's always, always that huge --

Dlatego muzyk zawsze czerpie z ogromnego kalejdoskopu inspiracji.

I mean, just this kaleidoscope of things to draw from.

Dlatego muzyk zawsze czerpie z ogromnego kalejdoskopu inspiracji.

So all of my performances are based on entirely what I experience,

Każdy mój występ oparty jest na moich doświadczeniach.

and not by learning a piece of music,

Nie chodzi tu o to, żeby wkuć nuty,

putting on someone else's interpretation of it,

buying all the CDs possible of that particular piece of music,

skopiować interpretację innego muzyka, wysłuchać innych wykonań utworu...

and so on and so forth,

because that isn't giving me enough of something that is so raw and so basic,

Coś takiego nie dostarczy mi wystarczająco dużo czegoś surowego, podstawowego,

and something that I can fully experience the journey of.

czegoś, czego mogę w pełni doświadczyć w swojej podróży.

So it may be that, in certain halls,

Możliwe, że w niektórych salach koncertowych sprawdziłaby się taka dynamika.

this dynamic may well work.

(Soft marimba sounds)

(Soft marimba sounds end)

It may be that in other halls,

W innych natomiast nie można będzie jej doświadczyć.

they're simply not going to experience that at all,

Tam, żeby stworzyć dźwięk cichy i delikatny, musiałabym zagrać tak...

and so therefore, my level of soft, gentle playing may have to be --

Tam, żeby stworzyć dźwięk cichy i delikatny, musiałabym zagrać tak...

(Marimba sounds)

(Marimba sounds end)

Do you see what I mean?

So, because of this explosion in access to sound,

Rozumiecie? Dlatego nagłe zwiększenie dostępności dźwięku,

especially through the Deaf community,

szczególnie w społeczności Głuchych,

this has not only affected how music institutions,

wywarło wpływ nie tylko na podejście do dźwięku w szkołach muzycznych

how schools for the deaf treat sound, and not just as a means of therapy --

i szkołach dla niesłyszących - nie tylko w zakresie muzykoterapii,

although, of course, being a participator of music,

choć uczestniczenie w muzyce bez wątpienia oddziałuje terapeutycznie.

that definitely is the case as well --

choć uczestniczenie w muzyce bez wątpienia oddziałuje terapeutycznie.

but it's meant that acousticians have had to really think

Spowodowało to również, że akustycy musieli przemyśleć swe podejście

about the types of halls they put together.

do projektowania sal koncertowych. Tak niewiele z nich ma dobrą akustykę.

There are so few halls in this world

that actually have very good acoustics, dare I say.

Przynajmniej ja tak uważam.

Mało jest sal, w których można zrobić cokolwiek, co się zapragnie.

But by that I mean, where you can absolutely do anything you imagine.

The tiniest, softest, softest sound to something that is so broad,

Są takie, gdzie nawet najdelikatniejszy dźwięk

so huge, so incredible.

będzie niewiarygodnie szeroki, tymczasem zwykle

There's always something:

it may sound good up there, may not be so good there;

coś brzmi dobrze w jednym miejscu sali, w innym już okropnie.

it may be great there, but terrible up there;

coś brzmi dobrze w jednym miejscu sali, w innym już okropnie.

maybe terrible over there, but not too bad there, etc., etc.

coś brzmi dobrze w jednym miejscu sali, w innym już okropnie.

So to find an actual hall is incredible --

Bardzo trudno znaleźć salę, gdzie można zagrać, co dusza zapragnie,

for which you can play exactly what you imagine,

Bardzo trudno znaleźć salę, gdzie można zagrać, co dusza zapragnie,

without it being cosmetically enhanced.

bez poprawek kosmetycznych.

So therefore, acousticians are actually in conversation

Dlatego rozpoczął się dialog między akustykami a osobami niedosłyszącymi,

with people who are hearing impaired,

które uczestniczą w tworzeniu i odbieraniu dźwięku.

and who are participators of sound.

And this is quite interesting.

To bardzo interesujące.

I cannot give you any detail

Nie jestem w stanie wytłumaczyć szczegółowo, co zmienia się w architekturze sal,

as far as what is actually happening with those halls,

ale bardzo istotny jest fakt, że akustycy zwracają się wreszcie do osób,

but it's just the fact that they are going to a group of people

for whom so many years, we've been saying,

o których tyle lat myśleliśmy:

"Well, how on earth can they experience music? They're deaf."

"Jak mają doświadczyć muzyki, jeśli nie słyszą".

We go like that, and we imagine that's what deafness is about.

Tak wyobrażamy sobie głuchotę.

Or we go like that, and we imagine that's what blindness is about.

Tak ślepotę.

Widząc osobę na wózku, zakładamy, że nie umie chodzić.

If we see someone in a wheelchair, we assume they cannot walk.

It may be that they can walk three, four, five steps.

A może potrafi przejść trzy, cztery kroki. Dla takiej osoby oznacza to, że umie chodzić.

That, to them, means they can walk.

In a year's time, it could be two extra steps.

Za rok może będzie to o 2 kroki więcej.

In another year's time, three extra steps.

Rok później, jeszcze 3.

Those are hugely important aspects to think about.

Powinniśmy zastanawiać się nad takimi rzeczami.

So when we do listen to each other,

Kiedy słuchamy siebie nawzajem,

it's unbelievably important for us

ogromnie ważne jest, abyśmy sprawdzali, jak słuchamy.

to really test our listening skills,

to really use our bodies as a resonating chamber,

Abyśmy użyli ciała jako rezonatora. I przestali osądzać.

to stop the judgment.

For me, as a musician who deals with 99 percent of new music,

Ja zwykle gram 99% nowych utworów.

it's very easy for me to say,

Łatwo byłoby mi powiedzieć: to lubię, to odpada.

"Oh yes, I like that piece. No, I don't like that piece," and so on.

Łatwo byłoby mi powiedzieć: to lubię, to odpada.

And I just find that I have to give those pieces of music real time.

Ale z doświadczenia wiem, że muszę najpierw pobyć z utworem.

It may be that the chemistry isn't quite right between myself

Może akurat nie ma chemii między mną a tą muzyką.

and that particular piece of music,

but that doesn't mean I have the right to say it's a bad piece of music.

Ale to niekoniecznie oznacza, że to niedobry utwór.

And you know, one of the great things about being a musician

Jedna z rzeczy, które w muzyce lubię najbardziej, to ta płynność kategorii.

is that it is so unbelievably fluid.

Jedna z rzeczy, które w muzyce lubię najbardziej, to ta płynność kategorii.

So there are no rules, no right, no wrong, this way, that way.

Nie ma zasad, dobra, zła, wyraźnych granic.

If I asked you to clap -- maybe I can do this.

Gdybym kazała wam klaskać... Może spróbujmy!

If I can just say, "Please clap and create the sound of thunder."

Zacznijcie proszę klaskać i stwórzcie dźwięk gromu.

I'm assuming we've all experienced thunder.

Chyba wszyscy doświadczyliśmy gromu.

Now, I don't mean just the sound;

Zastanówcie się, jak odczuwacie w sobie grom.

I mean really listen to that thunder within yourselves.

Zastanówcie się, jak odczuwacie w sobie grom.

And please try to create that through your clapping.

I stwórzcie to, klaskając. Proszę, spróbujcie!

Try, just -- please try.

(Loud clapping sounds)

(Brawa)

(Clapping ends)

Świetnie! Teraz śnieg... (Nieśmiałe brawa) Słyszeliście kiedyś śnieg?

Snow.

(Laughter)

Snow.

(Soft clapping sounds)

Have you ever heard snow?

Audience: No.

Publiczność: Nie.

Evelyn Glennie: Well, then, stop clapping.

Evelyn Glennie: No to przestańcie klaskać! (Śmiech). Jeszcze raz.

(Laughter)

Try again. Try again: snow.

Spróbujcie ze śniegiem... (Brak oklasków)

(No sound)

See, you're awake.

Obudziliście się!

Rain.

Deszcz... (Ciche oklaski) Nieźle!

(Light clapping sounds)

EG: (Laughs)

Not bad. Not bad.

The interesting thing here, though, is that I asked a group of kids

Wiecie, niedawno przeprowadziłam to ćwiczenie z grupą dzieci...

not so long ago

Wiecie, niedawno przeprowadziłam to ćwiczenie z grupą dzieci...

exactly the same question.

Now -- great imagination, thank you very much.

Gratuluję wam wyobraźni!

However, not one of you got out of your seats to think,

Jednak nikt z publiczności nie wymyślił nowego sposobu klaskania...

"Right! How can I clap?

Jednak nikt z publiczności nie wymyślił nowego sposobu klaskania...

OK, maybe:

(Clapping sounds)

Maybe I can use my jewelry to create extra sounds.

Nikt nie pomyślał: może stworzę dźwięk biżuterią?

Maybe I can use the other parts of my body to create extra sounds."

A może wykorzystam inne części ciała?

Not a single one of you thought about clapping in a slightly different way

Nikomu z was nie przyszło do głowy, by klaskać inaczej,

other than sitting in your seats there and using two hands.

niż na siedząco i z użyciem dłoni.

In the same way, when we listen to music,

Tak samo, kiedy słuchamy muzyki, zakładamy, że uszy to jedyna droga,

we assume that it's all being fed through here.

Tak samo, kiedy słuchamy muzyki, zakładamy, że uszy to jedyna droga,

This is how we experience music.

że tak doświadcza się muzyki. Oczywiście, że nie!

Of course, it's not.

We experience thunder, thunder, thunder.

Grom to dla nas doświadczenie. Pomyślcie.

Think, think, think.

Listen, listen, listen.

Posłuchajcie. A teraz - co można zrobić z gromu?

Now, what can we do with thunder?

I remember my teacher, when I first started, my very first lesson,

Pamiętam, że na pierwszą lekcję przyszłam z pałkami,

I was all prepared with sticks, ready to go.

gotowa grać.

And instead of him saying, "OK, Evelyn, please, feet slightly apart,

Ale nauczyciel nie powiedział: "Evelyn, stań w rozkroku,

arms at a more or less 90-degree angle, sticks in a more or less V shape,

ramiona pod kątem 90 stopni, pałki w kształcie litery V,

keep this amount of space here, etc.

unieś tak ręce, nie garb się, itp, itd."

Please keep your back straight, etc., etc., etc." --

unieś tak ręce, nie garb się, itp, itd."

where I was just probably going to end up absolutely rigid, frozen,

Gdyby tak powiedział, stałabym pewnie jak posąg,

and I would not be able to strike the drum

a zamiast grać, skupiałabym się na 100 innych rzeczach.

because I was thinking of so many other things,

a zamiast grać, skupiałabym się na 100 innych rzeczach.

he said, "Evelyn, take this drum away for seven days,

On kazał mi wziąć werbel na tydzień do domu.

and I'll see you next week."

So -- heavens! What was I to do?

Nie wiedziałam, co robić. Kazał nie używać pałek.

I no longer required the sticks.

I wasn't allowed to have these sticks.

Nie wiedziałam, co robić. Kazał nie używać pałek.

I had to basically look at this particular drum,

Musiałam przyjrzeć się instrumentowi,

see how it was made,

nauczyć się, jak jest zbudowany, co robią sprężyny i lugi...

what these little lugs did, what the snares did.

Turned it upside down, experimented with the shell.

Odwróciłam go do góry nogami, pobawiłam się korpusem, naciągiem.

(Drum sounds)

Experimented with the head.

(Drum sounds)

Experimented with my body.

Używałam różnych części ciała, biżuterii...

(Drum sounds)

Experimented with jewelry.

Experimented with all sorts of things.

Badałam go z każdej strony.

(Drum sounds)

(Drum sounds end)

And of course, I returned with all sorts of bruises.

Skończyło się to oczywiście wieloma siniakami...

(Laughter)

Ale było to niesamowite doświadczenie,

But nevertheless, it was such an unbelievable experience,

because where on earth are you going to experience that in a piece of music?

którego nigdy nie dostarczy nam sam utwór muzyczny, ani żaden podręcznik.

Where on earth are you going to experience that in a study book?

którego nigdy nie dostarczy nam sam utwór muzyczny, ani żaden podręcznik.

So we never, ever dealt with actual study books.

Dlatego nigdy nie używaliśmy podręczników.

So for example, one of the things that we learn

Jako perkusistka, nie muzyk,

when we are dealing with being a percussion player

uczyłabym się na przykład sekwencji uderzeń pojedynczych.

as opposed to a musician,

is basically, straightforward single-stroke rolls.

uczyłabym się na przykład sekwencji uderzeń pojedynczych.

(Drum sounds)

Like that, and then we get a little faster --

Potem robi się coraz szybciej.

(Drum sounds)

and a little faster --

(Drum sounds)

and a little faster, and so on and so forth.

I tak dalej. Czego wymaga ten utwór?

What does this piece require?

Single-stroke rolls.

Uderzeń pojedynczych. Ale czemu ucząc się go nie mogę zrobić czegoś takiego?

(Drum sound)

So why can't I then do that whilst learning a piece of music?

And that's exactly what he did.

Tak pracowałam z nauczycielem.

And interestingly, the older I became, and when I became a full-time student

Co ciekawe, kiedy trochę dorosłam,

at a so-called "music institution," all of that went out of the window.

i zaczęłam naukę w "poważanej szkole", wszystko to przeminęło z wiatrem.

We had to study from study books.

Uczyliśmy się z książek.

And constantly, the question, "Well, why? Why? What is this relating to?

Pytałam: Do czego to potrzebne? Ja chcę grać!

I need to play a piece of music."

Oni: "To pomaga wyćwiczyć kontrolę".

"Well, this will help your control."

"Well, how? Why do I need to learn that?

Ale jak? Po co się tego uczyć? Muszę odnieść to do jakiegoś utworu.

I need to relate it to a piece of music.

You know, I need to say something.

Muszę tym coś przekazać.

Why am I practicing paradiddles?

Po co ćwiczyć paradiddle?

(Drum sounds)

Is it just literally for control, for hand-stick control?

Dla wyrobienia kontroli nad pałką? Po co ja to robię?

Why am I doing that?

I need to have the reason,

Muszę mieć powód,

and the reason has to be by saying something through the music."

a powodem musi być chęć przekazania czegoś muzyką.

And by saying something through music, which basically is sound,

A przekazując coś przez muzykę, czyli dźwięk,

we then can reach all sorts of things to all sorts of people.

możemy tak wielu przekazać tak wiele...

But I don't want to take responsibility of your emotional baggage.

Nie jestem odpowiedzialna za emocje odbiorcy.

That's up to you, when you walk through a hall,

To jego sprawa.

because that then determines what and how we listen to certain things.

To emocje określają, jak słuchamy.

I may feel sorrowful, or happy, or exhilarated, or angry

Kiedy gram, mogę być zrozpaczona, szczęśliwa, wesoła, zła...

when I play certain pieces of music,

Kiedy gram, mogę być zrozpaczona, szczęśliwa, wesoła, zła...

but I'm not necessarily wanting you to feel exactly the same thing.

Ale niekoniecznie to chcę w was wywołać.

So please, the next time you go to a concert,

Proszę - następnym razem, kiedy będziecie na koncercie,

just allow your body to open up,

pozwólcie ciału się otworzyć, pozwólcie mu być rezonatorem.

allow your body to be this resonating chamber.

Be aware that you're not going to experience the same thing

Zrozumcie, że nie doświadczycie tego samego, co wykonawca.

as the performer is.

The performer is in the worst possible position for the actual sound,

Wykonawca odbiera dźwięk najgorzej.

because they're hearing the contact of the stick --

Słyszy, jak pałka dotyka bębna, młoteczek ociera się o drewno, smyk o strunę, itp.

(Drum sound)

on the drum, or the mallet on the bit of wood,

Słyszy, jak pałka dotyka bębna, młoteczek ociera się o drewno, smyk o strunę, itp.

or the bow on the string, etc.,

or the breath that's creating the sound from wind and brass.

Słyszy oddech, który towarzyszy grze na instrumencie dętym.

They're experiencing that rawness there.

Doświadcza dźwięku surowego.

But yet they're experiencing something so unbelievably pure,

Ale doświadcza też czegoś niezmiernie czystego,

which is before the sound is actually happening.

co pojawia się przed dźwiękiem.

Please take note of the life of the sound after the actual initial strike,

Proszę, zwróćcie uwagę na życie dźwięku po pierwszym uderzeniu,

po pierwszym oddechu. Doświadczcie pełnej podróży dźwięku.

or breath, is being pulled.

Just experience the whole journey of that sound

in the same way that I wished I'd experienced the whole journey

Ja chciałam doświadczyć pełnej podróży tej konferencji,

of this particular conference, rather than just arriving last night.

zamiast przyjechać dopiero wczoraj wieczorem.

But I hope maybe we can share one or two things as the day progresses.

Mam nadzieję, że uda nam się dziś jeszcze czymś podzielić.

But thank you very much for having me!

Dziękuję bardzo za wysłuchanie mnie!

(Applause)

(Brawa)

(Applause ends)

(Music)

(Music ends)

(Applause)