How to truly listen | Evelyn Glennie

Evelyn Glennie: Lắng nghe như thế nào

Translator: Hai Tran Reviewer: Thach Thao Nguyen Phuc

Tôi không chắc chắn là tôi thực sự muốn nhìn thấy

I'm not quite sure whether I really want to see a snare drum

at nine o'clock or so in the morning.

một chiếc trống dây vào lúc 9 giờ hay vào buổi sáng.

(Laughter)

But anyway, it's just great to see such a full theater,

Nhưng dù sao đi nữa thì quả là rất tuyệt khi nhìn thấy rạp hát đầy người như thế này

and really, I must thank Herbie Hancock and his colleagues

và thật sự tôi rất muốn cảm ơn Herbie Hancock

và tất cả đồng nghiệp của anh ấy về bài

for such a great presentation.

(Applause)

Một trong những điều thú vị

One of the interesting things, of course,

dĩ nhiên, là sự phối hợp cánh tay đó trên nhạc cụ

is the combination of that raw hand on the instrument and technology,

và công nghệ, dĩ nhiên anh ấy đã nói về chuyện lắng nghe lớp trẻ của chúng ta.

and what he said about listening to our young people.

Of course, my job is all about listening.

Tất nhiên, tất cả công việc của tôi là về lắng nghe,

And my aim, really, is to teach the world to listen.

và thực sự mục đích của tôi là dạy mọi người lắng nghe.

That's my only real aim in life.

Đó là mục tiêu thực sự duy nhất trong đời tôi.

And it sounds quite simple, but actually, it's quite a big, big job.

Và nó khá là đơn giản nhưng cũng là khá lớn, một việc lớn đấy.

Because you know, when you look at a piece of music, for example,

Bởi vì, như các bạn đã biết, khi bạn xem những bản nhạc -- ví dụ như

if I just open my little motorbike bag --

nếu Tôi mở cái túi xe máy đáng yêu của tôi -- chúng ta có ở đây, hy vọng là thế,

we have here, hopefully,

a piece of music that is full of little black dots on the page.

một bản nhạc với đầy những chấm đen ở trên đó.

And, you know, we open it up ...

Và, như các bạn biết, chúng ta mở nó ra và tôi đọc bản nhạc.

And I read the music.

So technically, I can actually read this.

Vâng một cách kỹ thuật, tôi có thể thực sự đọc bản nhạc này.

I will follow the instructions, the tempo markings, the dynamics.

Tôi se theo những ký hiệu chỉ dẫn, ký hiệu nhịp, và ký hiệu âm vực của bản nhạc

I will do exactly as I'm told.

Tôi sẽ làm chính xác như tôi nói.

And so therefore, because time is short,

Và bởi vì thời không có nhiều,

if I just played you, literally, the first, maybe, two lines or so --

cho nên một cách nghệ thuật, tôi sẽ chơi thử 2 dòng đầu tiên hoặc ít ra là như vậy. Nó rất đơn giản.

It's very straightforward; there's nothing too difficult about the piece.

Không có gì là quá khó về bản nhạc

Nhưng ở đây, tôi dạy là bản nhạc thường rất nhanh.

But here, I'm being told that the piece of music is very quick.

Tôi được dạy gõ vào chỗ nào trên mặt trống.

I'm being told where to play on the drum.

I'm being told which part of the stick to use.

Tôi được dạy sử dụng phần nào của que đánh trống

And I'm being told the dynamic.

và tôi được dạy về ký hiệu âm nhạc.

And I'm also being told that the drum is without snares.

Và tôi cũng đã được dạy về trống không dây

Snares on, snares off.

mở dây, tắt dây

So therefore, if I translate this piece of music,

Do vậy, nếu tôi chơi bản nhạc này, chúng ta có ý thể nghe như thế này. (Nhạc)

we have this idea.

(Drum sounds)

(Drum sounds end)

And so on.

Và tương tự như vậy. Công việc của tôi chắc chắn đã như vậy suốt 5 năm.

My career would probably last about five years.

(Laughter)

However, what I have to do as a musician

Tuy nhiên, điều mà tôi phải làm với vai trò một nhạc sĩ là làm tất cả những gì không phải là âm nhạc.

is do everything that is not on the music;

everything that there isn't time to learn from a teacher,

Tất cả những gì mà không phải là thời gian học tập từ thầy giáo

or to talk about, even, from a teacher.

hay kể cả những trao đổi, nói chuyện với thấy giáo.

But it's the things you notice when you're not actually with your instrument

Thực sự đó là những cái mà các bạn chú ý khi không chơi nhạc cụ

that, in fact, become so interesting, and that you want to explore

và thực sự trở nên vô cùng thú vị, và đó là những gì bạn khám phá

through this tiny, tiny surface of a drum.

qua bề mặt trống rất nhỏ, rất nhỏ này.

So there, we experience the translation.

Vâng, chúng ta vừa thưởng thức sự chuyển tải bản nhạc. Bây giờ, chúng ta sẽ thưởng thức sự trình diễn (Nhạc) (Vỗ tay)

Now we'll experience the interpretation.

(Drum sounds)

(Drum sounds end)

(Applause)

Bây giờ, công việc của tôi có thể trải qua một chút dài hơn!

Now my career may last a little longer.

(Laughter)

Nhưng như các bạn biết nó cũng vậy nếu tôi nhìn các bạn và tôi thấy

But in a way, you know, it's the same if I look at you

and I see a nice, bright young lady with a pink top on.

một quý bà trẻ đẹp trong một chiếc mũ hồng.

I see that you're clutching a teddy bear, etc., etc.

và tôi thấy các bạn đang chụp lấy một con gấu bông, v.v...

So I get a basic idea as to what you might be about,

Vì vậy tôi có được ý niệm cơ bản về các bạn là gì hoặc những gì các bạn thích,

what you might like, what you might do as a profession, etc., etc.

hoặc về nghề nghiệp của các bạn, v.v...

However, that's just the initial idea I may have that we all get

Tuy nhiên, như các bạn biết, đó chỉ là ý tưởng ban đầu mà tôi có, đó là tất cả những gì chúng ta có thể có

when we actually look and we try to interpret.

Khi chúng ta thực sự quan sát, và chúng ta có gắng tìm hiểu,

But actually it's so unbelievably shallow.

nhưng thực sự đó chỉ là bề nổi không thể tin tưởng.

In the same way, I look at the music; I get a basic idea;

Cũng giống như vậy, tôi xem bản nhạc và tôi có được những ý tưởng cơ bản;

I wonder what technically might be hard, or, you know, what I want to do.

Tôi tự hỏi kỹ thuật nào là khó, hoặc như các bạn biết, tôi phải làm gì.

Just the basic feeling.

Đó chỉ là cảm nhận cơ bản.

However, that is simply not enough.

Tuy nhiên, điều cảm nhận đó chưa đủ.

And I think what Herbie said: please listen, listen.

Và tôi nghĩ về những gì Herbie đã nói -- hãy lắng nghe, lắng nghe.

We have to listen to ourselves, first of all.

Điều đầu tiên là chúng ta phải lắng nghe âm thanh của chính mình.

If I play, for example, holding the stick --

Nếu tôi chơi nhạc, ví dụ, tôi cầm que đánh trống -- một cách cứng nhắc không thoải mái với que trống

where literally I do not let go of the stick --

(Drum sound)

you'll experience quite a lot of shock coming up through the arm.

bản sẽ cảm nhận được khá nhiều chấn động khó chịu qua cánh tay.

And you feel really quite -- believe it or not --

Và bạn cảm thấy thực sự khá -- tin nó hay không --

detached from the instrument and from the stick,

rời rạc từ nhạc cụ và từ que trống,

even though I'm actually holding the stick quite tightly.

ngay cả khi tôi đang thực sự cầm chắc chiếc que trống.

(Drum sound)

By holding it tightly, I feel strangely more detached.

Bằng cách giữ chặt nó tôi cảm thấy rời rạc nhiều hơn một cách lạ lẫm.

If I just simply let go

Nếu tôi chỉ đơn giản để nó một cách thoải mái tự nhiên và cho phép bàn tay, cánh tay tôi trở thành một phần của hệ thống

and allow my hand, my arm, to be more of a support system,

suddenly --

bỗng nhiên tôi nhuần nhuyễn mà không cần cố gắng nhiều. Say mê hơn

(Drum sound)

I have more dynamic with less effort.

Much more --

(Drum sound)

and I just feel, at last, one with the stick

Và cuối cùng tôi cảm thấy một phần mình là que trống, phần còn lại là chiếc trống

and one with the drum.

And I'm doing far, far less.

Và chơi một cách tự nhiên thoải mái hơn.

So in the same way that I need time with this instrument,

Cũng với cách như vậy, tôi cần thời gian với chiếc trống này,

I need time with people in order to interpret them.

tôi cần thời gian với mọi người để thể hiện

Not just translate them, but interpret them.

Không chỉ là truyền tải mà còn trình diễn

If, for example, I play just a few bars of a piece of music

Ví dụ, nếu tôi chỉ chơi một vài đoạn của một bản nhạc

for which I think of myself as a technician --

mà tôi tự đặt mình là một kỹ thuật viên --

that is, someone who is basically a percussion player --

khi đó tôi chính là một người chơi nhạc cụ (Nhạc)

(Marimba sounds)

(Marimba sounds end)

And so on, if I think of myself as a musician --

Và tương tự như vậy. Nếu tôi nghĩ mình là một nhạc sĩ (Nhạc)

(Marimba sounds)

(Marimba sounds end)

And so on.

Và cũng tương tự như vậy. Có một chút khác nhau ở đây đó chính là giá trị -- (Vỗ tay)

There is a little bit of a difference there that is worth just --

(Applause)

thinking about.

-- hãy nghĩ về điều đó.

And I remember when I was 12 years old,

Và tôi nhớ khi tôi 12 tuổi,

and I started playing timpani and percussion,

đó là khi tôi bắt đầu chơi trống và bộ gõ, thầy của tôi đã nói,

and my teacher said,

"Well, how are we going to do this? You know, music is about listening."

"Được rồi, chúng ta sẽ học như thế nào đây? Em biết đó, âm nhạc chính là lắng nghe."

And I said, "Yes, I agree with that, so what's the problem?"

Và tôi trả lời, "Vâng, em đồng ý với thầy. Vậy thì đâu là vấn đề?"

And he said, "Well, how are you going to hear this?

Ông ấy nói tiếp, "Em sẽ nghe bản nhạc này thế nào, nghe bản nhạc kia thế nào?"

How are you going to hear that?"

And I said, "Well, how do you hear it?"

Và tôi nói, "Thế thầy nghe nó như thế nào?"

He said, "Well, I think I hear it through here."

Ông ấy nói, "Thầy nghe nó bằng cái này"

And I said, "Well, I think I do too, but I also hear it through my hands,

Và tôi nói, "Vâng, em cũng vậy -- nhưng em còn nghe nó qua bàn tay của em,

through my arms, cheekbones, my scalp,

qua cánh tay, xương gò má, da đầu, dạ dày, ngực, qua chân của em và tương tự như vậy"

my tummy, my chest, my legs and so on."

And so we began our lessons every single time

Và chúng tôi đã bắt đầu những bài học mỗi khi điều chỉnh trống --

tuning drums, in particular, the kettle drums, or timpani

cụ thể là những cái trống định âm hay còn gọi là bộ trống định âm --

to such a narrow pitch interval, so something like --

đảm bảo tính tương đối cho những quãng âm, nghe như thế này...

(Marimba sounds)

đó là sự khác nhau, rồi dần dần tốt hơn

that of a difference.

Then gradually:

(Marimba sounds)

And gradually:

(Marimba sounds)

And it's amazing that when you do open your body up,

và thật là ngạc nhiên khi bạn thực sự cho phép cơ thể tự nhiên,

and open your hand up to allow the vibration to come through,

và thoải mái bàn tay cho phép sự rung động truyền qua,

that in fact the tiny, tiny difference --

thực tế có sự khác nhau rất nhỏ, rất nhỏ...

(Marimba sounds)

can be felt with just the tiniest part of your finger, there.

có thể cảm nhận được chỉ qua cái phần nhỏ nhất của ngón tay bạn, ở đây.

And so what we would do is that I would put my hands

Và vài vậy, điều mà chúng ta sẽ làm là tôi sẽ đặt hai bàn tay tôi lên tường

on the wall of the music room,

của phòng nhạc và chúng ta sẽ cùng lắng nghe âm thanh từ những nhạc cụ,

and together, we would "listen" to the sounds of the instruments,

and really try to connect with those sounds

và thực sự cố gắng kết nối với những âm thanh

far, far more broadly than simply depending on the ear.

xa, thật là xa một cách bao la hơn là đơn giản phụ thuộc vào tai.

Because of course, the ear is subject to all sorts of things.

Dĩ nhiên, bởi vì tai là chủ thể của tất cả những điều này

The room we happen to be in, the amplification,

Căn phòng chúng ta đang ở đây, có tăng âm, chất lượng của nhạc cụ,

the quality of the instrument, the type of sticks --

loại que trống, v.v...

(Marimba sounds)

(Marimba sounds end)

Etc., etc., they're all different.

Tất cả chúng đều khác nhau.

(Marimba sounds)

(Marimba sounds end)

Same amount of weight, but different sound colors.

Cùng trọng lượng, nhưng lại khác nhau về màu sắc âm thanh.

And that's basically what we are; we're just human beings,

Và đơn giản đó là chúng ta. Chúng ta là con người,

but we all have our own little sound colors, as it were,

nhưng tất cả chúng ta có những màu sắc âm thanh của riêng mình, như bản thân vốn có của âm thanh,

that make up these extraordinary personalities and characters

điều đó tạo ra những cá tính đặc biệt

và những đặc điểm, sở thích và những cái khác

and interests and things.

And as I grew older, I then auditioned

Và khi lớn lên, tôi đã thử giọng tại Học viện âm nhạc hoàng gia Luân đôn,

for the Royal Academy of Music in London,

and they said, "Well, no, we won't accept you, because we haven't a clue,

họ nói, "Chúng tôi không nhận em, bởi vì chúng tôi không có cơ sở,

you know, of the future of a so-called 'deaf musician.'"

như em biết, về tương lai của một nhạc sĩ được gọi là 'khiếm thính'."

And I just couldn't quite accept that.

Và tôi không thể đồng ý với điều đó.

And so therefore, I said to them, "Well, look, if you refuse --

Và do vậy, tôi đã nói với họ, "Vâng, hãy xem, nếu các ông từ chối --

if you refuse me through those reasons,

nếu các ông từ chối tôi bởi vì những lý do này,

as opposed to the ability to perform

như thể chống đối lại khả năng trình diễn và hiểu, yêu

and to understand and love the art of creating sound --

nghệ thuật sáng tạo âm thanh --

then we have to think very, very hard about the people you do actually accept."

rồi chúng ta phải nghĩ rất kỹ rất sâu về những người mà các ông thực sự chấp nhận."

And as a result, once we got over a little hurdle,

Và cuối cùng -- Khi chúng tôi vượt qua chướng ngại bé nhỏ đó, để có buổi thử giọng thứ hai --

and having to audition twice,

they accepted me.

họ đã chấp nhận tôi. Và không chỉ như vậy --

And not only that,

what had happened was that it changed the whole role of the music institutions

điều đã xảy ra làm thay đổi tất cả vai trò

của những học viện âm nhạc trên khắp Vương quốc Anh.

throughout the United Kingdom.

Under no circumstances were they to refuse

Nguyên tắc là bất kỳ đơn xin nào cũng được xem xét

any application whatsoever

on the basis of whether someone had no arms, no legs --

cho dù người ta không có tay, không có chân --

they could still perhaps play a wind instrument if it was supported on a stand.

họ có lẽ còn có thể chơi một loại nhạc khí hơi nếu nó được đặt trên một cái chân.

Không có hoàn cảnh nào là bị từ chối.

No circumstances at all were used to refuse any entry.

And every single entry had to be listened to, experienced,

Và mỗi trường hợp đều phải được lắng nghe, kiểm tra và rồi

and then, based on the musical ability,

dựa trên khả năng về âm nhạc -- rồi người đó có thể được chấp nhận vào hoặc không.

then that person could either enter or not.

And so therefore, this in turn meant

Vâng, do đó điều này có nghĩa rằng có một nhóm sinh viên cực kỳ thú vị

that there was an extremely interesting bunch of students

đã vào học tập trong những viện âm nhạc này.

who arrived in these various music institutions,

and I have to say, many of them now in the professional orchestras

Và tôi phải nói rằng hiện tại có rất nhiều người trong số họ

đang làm việc trong những ban nhạc chuyên nghiệp trên khắp thế giới.

throughout the world.

The interesting thing about this as well, though --

Có một điều thú vị về chuyện này nữa, --

(Applause)

(Vỗ tay) --

is quite simply that not only were people connected with sound --

Đơn giản chúng ta có thể thấy rằng con người không chỉ kết nối với âm thanh --

which is basically all of us --

tất cả chúng ta, mà chúng ta còn biết rằng âm nhạc thực sự là phương thuốc hằng ngày.

we well know that music really is our daily medicine.

I say "music," but actually I mean "sound."

Tôi nói là 'âm nhạc' nhưng thực sự tôi muốn nói là 'âm thanh'.

Because some of the extraordinary things I've experienced as a musician --

Bởi vì như các bạn biết, một vài chuyện khác thường mà tôi đã trải qua

khi đã là một nhạc sĩ, bạn có một cậu con trai 15 tuổi

when you may have a 15-year-old lad

who has got the most incredible challenges,

với những thách thức lạ thường nhất,

who may not be able to control his movements,

và cậy ấy không thể kiểm soát được những hành động của mình,

who may be deaf, who may be blind, etc., etc. --

cậu ấy có thể bị khiếm thính, khiếm thị, v.v... --

suddenly, if that young lad sits close to this instrument,

bỗng nhiên, nếu cậu ấy ngồi cạnh nhạc cụ này,

and perhaps even lies underneath the marimba,

và có lẽ ngay cả khi nằm ở dưới chiếc mộc cầm này,

and you play something that's so incredibly organ-like, almost --

và bạn chơi một bản gì đó giống đàn ống một cách cực kỳ lạ thường, hoặc gần như vậy --

I don't really have the right sticks, perhaps --

Tôi thực sự không có đúng que đánh, có lẽ --

but something like this -- let me change --

nhưng có thể nghe như thế này. Để tôi thay đổi thử (Âm nhạc).

(Soft marimba sounds)

(Soft marimba sounds end)

Something that's so unbelievably simple --

Một điều gì đó đơn giản đến lạ thường --

nhưng cậu ấy có thể đã trải qua những chuyện mà tôi không biết,

but he would be experiencing something that I wouldn't be,

because I'm on top of the sound.

bởi vì tôi đang kiểm soát được mình.

I have the sound coming this way.

Tôi có âm thanh bằng cách này

He would have the sound coming through the resonators.

Cậu ấy có thể có âm thanh qua hệ thống cộng hưởng.

If there were no resonators on here, we would have:

Nếu không có thiết bị cộng hưởng ở đây, chúng ta sẽ có... (Âm nhạc)

(Marimba sounds)

So he would have a fullness of sound

Vì vậy, cậu ấy sẽ có đầy ắp âm thanh mà các bạn ngồi ở những hàng trước

that those of you in the front few rows wouldn't experience,

và kể cả những bạn ngồi ở hàng phía sau cũng không thể có được.

those of you in the back few rows wouldn't experience, either.

Every single one of us, depending on where we're sitting,

Mỗi chúng ta, tùy vào vị trí chúng ta ngồi

will experience this sound quite, quite differently.

sẽ cảm nhận âm thanh này khá là khác nhau

And of course, being the participator of the sound,

Và dĩ nhiên, để trở thành người cảm nhận âm thanh,

and that is, starting from the idea of what type of sound

và điều này bắt đầu từ ý tưởng tôi muốn tạo ra loại âm thanh nào --

I want to produce, for example, this sound:

ví dụ như âm thanh này.

(No sound)

Can you hear anything?

Các bạn có nghe thấy gì không?

Exactly -- because I'm not even touching it.

Đúng như vậy. Bởi vì tôi chưa làm gì cả.

(Laughter)

Tuy nhiên, chúng ta có được cảm giác về một điều gì đó đang xảy ra.

But yet, we get the sensation of something happening.

In the same way that when I see a tree moves,

Cũng theo cách như vậy khi tôi nhìn thấy cây cối lắc lư,

then I imagine that tree making a rustling sound.

rồi tôi tưởng tượng rằng cây cối đang tạo ra âm thanh xào xạc.

Do you see what I mean?

Các bạn có hiểu điều tôi muốn nói không?

Whatever the eye sees, then there's always sound happening.

Bất kỳ điều gì chúng ta nhìn thấy, luôn luôn có âm thanh kèm theo.

So there's always, always that huge --

Nó thường xuyên,thường xuyên đến lạ thường --

I mean, just this kaleidoscope of things to draw from.

Tôi muốn nói là cảnh sắc biến ảo của vạn vật này được mô tả lại.

So all of my performances are based on entirely what I experience,

Vì vậy tất cả buổi biểu diễn của tôi là dựa vào tất cả những gì mà tôi đã thu được,

and not by learning a piece of music,

và không phải bằng cách học một bản nhạc, trình diễn lại bản chuyển thể của một người nào đó,

putting on someone else's interpretation of it,

buying all the CDs possible of that particular piece of music,

mua tất cả những đĩa ghi âm về bản nhạc đó, hay tương tự như vậy.

and so on and so forth,

because that isn't giving me enough of something that is so raw and so basic,

Bởi vì tất cả những điều đó không cho tôi cái mà tôi muốn, nó phải thật là sống, thật là cơ bản,

and something that I can fully experience the journey of.

hay một cái gì đó mà tôi có thể hoàn toàn hóa thân vào đó.

So it may be that, in certain halls,

Do đó, trong những rạp hát nhất định, đây là phương pháp tốt. (Âm nhạc)

this dynamic may well work.

(Soft marimba sounds)

(Soft marimba sounds end)

It may be that in other halls,

Cũng có thể trong những rạp hát khác, chúng ta sẽ không thể cảm nhận được gì cả

they're simply not going to experience that at all,

và vì vậy, mức độ nhẹ của tôi

and so therefore, my level of soft, gentle playing may have to be --

chơi một cách nhẹ nhàng, êm ái có lẽ phải như thế này ... (Nhạc)

(Marimba sounds)

(Marimba sounds end)

Do you see what I mean?

So, because of this explosion in access to sound,

Các bạn có hiểu điểu tôi nói không? Vâng, bởi vì phương pháp đến với âm thanh này,

especially through the Deaf community,

đặc biệt thông qua cộng đồng khiếm thính,

this has not only affected how music institutions,

điều này không chỉ ảnh hưởng đến các viện âm nhạc,

how schools for the deaf treat sound, and not just as a means of therapy --

các trường học cho ngưởi khiếm thính -- và không chỉ là phương tiện điều trị --

although, of course, being a participator of music,

mà dĩ nhiên còn có ý nghĩa đối với cả những người tìm hiểu về âm nhạc.

that definitely is the case as well --

Đó cũng là một trường hợp cần phải nói.

but it's meant that acousticians have had to really think

Nhưng, điều đó có nghĩa là các nhà âm học phải thực sự nghĩ về các loại rạp hát

about the types of halls they put together.

được kết hợp với nhau. Rất ít rạp hát trên thế giới này

There are so few halls in this world

that actually have very good acoustics, dare I say.

thực sự có được âm thanh tốt,

tôi cho là như vậy. Nhưng qua đây tôi muốn nói là bạn có thể làm điều gì đó mà bạn tưởng tượng.

But by that I mean, where you can absolutely do anything you imagine.

The tiniest, softest, softest sound to something that is so broad,

Âm thanh nhỏ nhất, êm dịu nhất, nhẹ nhàng nhất đối với một cái gì đó thật là bao la,

so huge, so incredible.

thật to lớn, thật vĩ đại! Luôn luôn có một cái gì đó --

There's always something:

it may sound good up there, may not be so good there;

nó có thể tạo ra âm thanh hay, cũng có thể không hay.

it may be great there, but terrible up there;

Có thể là tuyệt vời ở đây, nhưng có thể là kinh khủng ở một nơi nào đó.

maybe terrible over there, but not too bad there, etc., etc.

Cũng có thể là kinh khủng ở đàng kia, nhưng lại có thể chấp nhận được ở đây, v.v...

So to find an actual hall is incredible --

Vì vậy, việc tìm kiếm một nhà hát thực sự là rất vĩ đại

for which you can play exactly what you imagine,

mà ở đó bạn có thể chơi hoặc thể hiện chính xác những gì bạn muốn,

without it being cosmetically enhanced.

không phải chỉ là cải tiến vẻ bề ngoài.

So therefore, acousticians are actually in conversation

Và chính vì vậy, các nhà âm học cần phải quan tâm đến những người

with people who are hearing impaired,

mà khả năng nghe bị suy giảm, và những người quan tâm đến âm thanh.

and who are participators of sound.

And this is quite interesting.

Và đây là điều khá thú vị.

I cannot give you any detail

Tôi không thể, các bạn biết mà, tôi không thể cho cho các bạn một cách chi tiết về những điều đang thực sự xảy ra

as far as what is actually happening with those halls,

với những nhà hát đó, nhưng có một sự thật là họ đang hướng đến nhóm những người

but it's just the fact that they are going to a group of people

for whom so many years, we've been saying,

mà trong nhiều năm qua chúng ta vẫn thường nói,

"Well, how on earth can they experience music? They're deaf."

"Vâng, làm sao họ có thể thưởng thức âm nhạc trên Trái đất này? Bạn biết mà, họ bị khiếm thính"

We go like that, and we imagine that's what deafness is about.

Chúng ta chỉ đơn giản có thể làm như sau, hãy tưởng tượng thử khiếm thính là như thế nào.

Or we go like that, and we imagine that's what blindness is about.

Hoặc chúng ta có thể làm như thế này, hãy tưởng tượng khiếm thị là như thế nào.

Nếu chúng ta thấy một người nào đó trên xe lăn, chúng ta sẽ cho rằng họ không thể bước đi.

If we see someone in a wheelchair, we assume they cannot walk.

It may be that they can walk three, four, five steps.

Nhưng có lẽ họ có thể đi được vài ba bước. Điều này thực sự ý nghĩa bởi vì họ có thể bước đi được.

That, to them, means they can walk.

In a year's time, it could be two extra steps.

Trong một năm, họ có thể bước thêm được hai bước.

In another year's time, three extra steps.

Rồi một năm sau nữa, là ba bước.

Those are hugely important aspects to think about.

Tất cả những điều này là cực kỳ quan trọng đáng để suy nghĩ.

So when we do listen to each other,

Do đó, khi lắng nghe lẫn nhau,

it's unbelievably important for us

điều vô cùng quan trọng là chúng ta phải kiểm tra kỹ năng nghe của mình,

to really test our listening skills,

to really use our bodies as a resonating chamber,

phải thực sự sử dụng cơ thể như một thiết bị cộng hưởng âm, và phải ngừng phán xét.

to stop the judgment.

For me, as a musician who deals with 99 percent of new music,

Với tôi, là một nhạc sĩ thường xuyên tiếp xúc với 99% những bản nhạc mới,

it's very easy for me to say,

tôi có thể dễ dàng nói, "Ồ vâng, tôi thích bản nhạc này"

"Oh yes, I like that piece. No, I don't like that piece," and so on.

Ồ không, tôi không thích bản nhạc đó." hay đại loại là như vậy.

And I just find that I have to give those pieces of music real time.

Và các bạn biết, tôi nhận ra rằng tôi phải thực sự bỏ thời gian cho những bản nhạc đó.

It may be that the chemistry isn't quite right between myself

Có lẽ không có sự đồng nhất về cái hay giữa tôi và một bản nhạc cụ thể nào đó,

and that particular piece of music,

but that doesn't mean I have the right to say it's a bad piece of music.

nhưng điều đó không có nghĩa là tôi có quyền nói rằng bản nhạc đó hay hay là dở.

And you know, one of the great things about being a musician

Và bạn biết, trở thành một nhạc sĩ thật là một điều tuyệt vời

is that it is so unbelievably fluid.

đó thật là sự đổi thay không thể tin được.

So there are no rules, no right, no wrong, this way, that way.

Vâng, không có một nguyên tắc nào cả, không đúng, không sai, không phải cách này hay cách khác.

If I asked you to clap -- maybe I can do this.

Nếu tôi bảo các bạn vỗ tay -- có lẽ, tôi có thể làm thử

If I can just say, "Please clap and create the sound of thunder."

Nếu tôi chỉ nói, "Hãy vỗ vay và tạo tiếng sấm"

I'm assuming we've all experienced thunder.

Tôi cho rằng tất cả chúng ta đều biết tiếng sấm.

Now, I don't mean just the sound;

Bây giờ, tôi không chỉ muốn có âm thanh;

I mean really listen to that thunder within yourselves.

Tôi thực sự muốn các bạn lắng nghe tiếng sấm đó trong chính các bạn.

And please try to create that through your clapping.

Và hãy cố gắng tạo ra điều đó qua việc vỗ vay. Nào, chúng ta hay cùng làm.

Try, just -- please try.

(Loud clapping sounds)

(Vỗ tay)

(Clapping ends)

Rất tốt! Hãy làm tuyết rơi, làm tuyết rơi. Các bạn đã nghe tuyết rơi rồi chứ?

Snow.

(Laughter)

Snow.

(Soft clapping sounds)

Have you ever heard snow?

Audience: No.

Khán giả: Chưa

Evelyn Glennie: Well, then, stop clapping.

Evelyn Glenie: thôi được rồi, chúng ta không vỗ tay nữa. (Cười) Thử lại lần nữa nào.

(Laughter)

Try again. Try again: snow.

Thử lại đi. Tuyết rơi.

(No sound)

See, you're awake.

Hãy xem đi, các bạn đã tỉnh giấc rồi.

Rain.

Làm mưa rơi. Không tồi đâu, các bạn làm tốt lắm.

(Light clapping sounds)

EG: (Laughs)

Not bad. Not bad.

The interesting thing here, though, is that I asked a group of kids

Như các bạn biết, điều thú vị ở đây là tôi đã hỏi một nhóm trẻ em

not so long ago

với câu hỏi đó cách đây không lâu.

exactly the same question.

Now -- great imagination, thank you very much.

bây giờ -- một sự tưởng tượng tuyệt vời, xin cảm ơn rất nhiều.

However, not one of you got out of your seats to think,

Tuy nhiên, không có ai trong các bạn ra khỏi chỗ ngồi để nghĩ,

"Right! How can I clap?

"Đúng! tôi phải vỗ tay như thế nào? Vâng có lẽ ... (vỗ tay)

OK, maybe:

(Clapping sounds)

Maybe I can use my jewelry to create extra sounds.

Có lẽ tôi có thể sử dụng đồ trang sức của tôi để tạo thêm những âm thanh.

Maybe I can use the other parts of my body to create extra sounds."

Tôi cũng có thể sử dụng những bộ phận khác của cơ thể để tạo ra âm thanh.

Not a single one of you thought about clapping in a slightly different way

không có một ai trong các bạn nghĩ về việc vỗ tay theo một cách khác dù chỉ là rất nhỏ

other than sitting in your seats there and using two hands.

ngoài việc ngồi yên và sử dụng hai tay của mình.

In the same way, when we listen to music,

Cũng theo cách như vậy, khi chúng ta nghe nhạc,

we assume that it's all being fed through here.

chúng ta cho rằng tất cả sẽ đi qua đây.

This is how we experience music.

Đây là cách chúng ta vẫn thường nghe nhạc. Dĩ nhiên nó không phải là duy nhất.

Of course, it's not.

We experience thunder, thunder, thunder.

Chúng ta nghe tiếng sấm -- tiếng sấm, tiếng sấm. Hãy suy nghĩ, suy nghĩ, suy nghĩ.

Think, think, think.

Listen, listen, listen.

Hãy lắng nghe, lắng nghe, lắng nghe. Bây giờ -- chúng có thể tạo ra tiếng sấm như thế nào?

Now, what can we do with thunder?

I remember my teacher, when I first started, my very first lesson,

Tôi còn nhó thầy giáo của tôi. Khi tôi bắt đầu bài học đầu tiên của tôi

I was all prepared with sticks, ready to go.

Tôi dường như đã sẵn sàng với những cái que.

And instead of him saying, "OK, Evelyn, please, feet slightly apart,

Nhưng thầy tôi lại nói, " Được rồi, Evelyn, hãy dang hai chân ra,

arms at a more or less 90-degree angle, sticks in a more or less V shape,

đưa tay lên một góc khoản 90 độ, những cái que tạo thành hình chữ V,

keep this amount of space here, etc.

và giữ nó như vậy.

Please keep your back straight, etc., etc., etc." --

Hãy giữ lưng thẳng, v.v...

where I was just probably going to end up absolutely rigid, frozen,

Tôi đã hoàn toàn trở nên khô cứng, đóng băng

and I would not be able to strike the drum

và chắc chắn là tôi không thể gõ trống được.

because I was thinking of so many other things,

bởi vì tôi đã phải nghĩ quá nhiều thứ -- ông ấy bảo,

he said, "Evelyn, take this drum away for seven days,

"Evelyn, cầm cái trống đi trong bảy ngày, rôi tôi sẽ gặp em vào tuần đến."

and I'll see you next week."

So -- heavens! What was I to do?

Vâng, quái quỷ! Tôi phải làm gì đây? Tôi không cần những cái que trống;

I no longer required the sticks.

I wasn't allowed to have these sticks.

tôi không được phép sử dụng que trống.

I had to basically look at this particular drum,

Nói chung, tôi phải nhìn vào cái trống đó,

see how it was made,

nó được làm như thế nào, những cái quai nhỏ của nó để làm gì, những cái dây căng mặt để làm gì.

what these little lugs did, what the snares did.

Turned it upside down, experimented with the shell.

lật qua lật lại cái trống, tôi sờ vào vỏ trống, rồi mặt trống.

(Drum sounds)

Experimented with the head.

(Drum sounds)

Experimented with my body.

cọ xát vào cơ thể tôi, rồi tôi dùng đồ trang sức của tôi

(Drum sounds)

Experimented with jewelry.

Experimented with all sorts of things.

trải nghiệm tất cả mọi thứ.

(Drum sounds)

(Drum sounds end)

And of course, I returned with all sorts of bruises.

và tất nhiên, cuối cùng tôi có được những vết bầm tím trên cơ thể, hay đại loại như vậy --

(Laughter)

Tuy nhiên, đó quả thật là một kinh nghiêm trên cả tuyệt vời,

But nevertheless, it was such an unbelievable experience,

because where on earth are you going to experience that in a piece of music?

bởi vì rồi sau đó, nơi nào trên trái đất này bạn sẽ trải nghiệm một bản nhạc theo cách đó?

Where on earth are you going to experience that in a study book?

Nơi nào trên trái đất bạn sẽ trải nghiệm một quyển sách giáo khoa theo cách đó?

So we never, ever dealt with actual study books.

Vâng, chúng ta chưa bao giờ làm như vậy với sách giáo khoa.

So for example, one of the things that we learn

Do vậy, ví dụ, một trong những điều chúng ta học được

when we are dealing with being a percussion player

khi chúng ta nhìn nhận một người chơi nhạc cụ gõ, không như một nhạc sĩ,

as opposed to a musician,

is basically, straightforward single-stroke rolls.

chỉ đơn giản chơi dãy liên tục các nốt đơn.

(Drum sounds)

Like that, and then we get a little faster --

Giống như vậy. Và rồi chúng ta làm nhanh hơn một chút, nhanh hơn rồi nhanh hơn.

(Drum sounds)

and a little faster --

(Drum sounds)

and a little faster, and so on and so forth.

Và cứ như vậy, tương tự như vậy. Bản nhạc này yêu cầu gì?

What does this piece require?

Single-stroke rolls.

Các dãy liên tục nốt đơn. Vâng, tại sao tôi không thể chơi như vậy trong khi đang học một bản nhạc

(Drum sound)

So why can't I then do that whilst learning a piece of music?

And that's exactly what he did.

Và đó chính là điều anh ta đã làm.

And interestingly, the older I became, and when I became a full-time student

Và thật là thú vị, khi tôi trưởng thành hơn, và trở thành một sinh viên thực thụ

at a so-called "music institution," all of that went out of the window.

ở một nơi được gọi là "viện âm nhạc", tất cả những điều đó không còn ý nghĩa gì nữa.

We had to study from study books.

Chúng tôi phải học từ sách giáo khoa.

And constantly, the question, "Well, why? Why? What is this relating to?

Và tiếp theo, câu hỏi, "Vâng, Tại sao? Tại sao? Việc này liên quan đến điều gì?

I need to play a piece of music."

Tôi cần chơi một bản nhạc. "Ồ, vâng, điều này sẽ giúp cho sự điều khiển của bạn"

"Well, this will help your control."

"Well, how? Why do I need to learn that?

"Vâng, như thế nào? Tại sao tôi cần phải học điều đó? Tôi cần liên hệ nó với một bản nhạc.

I need to relate it to a piece of music.

You know, I need to say something.

Các bạn biết đó. Tôi cần phải nói điều gì đó.

Why am I practicing paradiddles?

Tại sao tôi đang luyện tập trống diễu hành?

(Drum sounds)

Is it just literally for control, for hand-stick control?

Nó có thật sự cần cho điều khiên, sự điều khiển que trống của tay bạn? Tại sao tôi đang làm điều này?

Why am I doing that?

I need to have the reason,

Tôi cần phải có lý do,

and the reason has to be by saying something through the music."

và lý do đó phải được giải thích trên phương diện âm nhạc."

And by saying something through music, which basically is sound,

Và bằng cách giải thích trên phương diện âm nhạc nghĩa là nói về âm thanh

we then can reach all sorts of things to all sorts of people.

chúng ta có thể đạt được tất cả cho mọi người

But I don't want to take responsibility of your emotional baggage.

Nhưng tôi không muốn đặt gánh nặng trách nhiệm lên cảm xúc của các bạn.

That's up to you, when you walk through a hall,

Nó tùy thuộc vào các bạn, khi các bạn bước vào một rạp hát.

because that then determines what and how we listen to certain things.

Bởi vì chính điều này sẽ quyết định chúng ta lắng nghe gì và như thế nào đối với những điều cụ thể.

I may feel sorrowful, or happy, or exhilarated, or angry

Có lẽ tôi cảm thấy âu sầu, hạnh phúc, vui vẻ hay là tức giận khi tôi chơi

when I play certain pieces of music,

những bản nhạc nào đó, nhưng tôi không cần

but I'm not necessarily wanting you to feel exactly the same thing.

phải muốn các bạn có cùng cảm giác với mình.

So please, the next time you go to a concert,

Vì vậy, trong lần đi nghe hòa nhạc đến

just allow your body to open up,

hãy cho phép cơ thể của mình được tự nhiên, hãy cho phép cơ thể bạn trở thành thiết bị cộng hưởng âm này.

allow your body to be this resonating chamber.

Be aware that you're not going to experience the same thing

Hãy nhận thấy rằng bạn sẽ không trải nghiệm âm nhạc chính xác như người biểu diễn.

as the performer is.

The performer is in the worst possible position for the actual sound,

Người biểu diễn có vị trí tệ nhất để có thể có được âm thanh thực sự

because they're hearing the contact of the stick --

bởi vì họ nghe sự tiếp xúc của que trống lên mặt trống,

(Drum sound)

on the drum, or the mallet on the bit of wood,

tiếng que gõ lên mặt gỗ, hay là tiếng do dây co giãn, v.v...

or the bow on the string, etc.,

or the breath that's creating the sound from wind and brass.

hoặc cũng có thể hơi thổi tạo ra âm thanh từ gió và kèn.

They're experiencing that rawness there.

Họ trải nghiệm chính những cái này ở đó.

But yet they're experiencing something so unbelievably pure,

Nhưng, họ trải nghiệm cái gì đó thật là nguyên chất đến kỳ lạ

which is before the sound is actually happening.

mà chúng có trước khi âm thanh thực sự có.

Please take note of the life of the sound after the actual initial strike,

Xin hãy ghi chú lại sự sống động của âm thanh sau khi những động tác ban đầu được thực sự thực hiện

hay là hơi thổi được tạo ra. Hãy trải nghiệm tất cả quá trình của âm thanh đó

or breath, is being pulled.

Just experience the whole journey of that sound

in the same way that I wished I'd experienced the whole journey

theo cái cách mà tôi ước tôi được trải nghiệm tất cả quá trình

of this particular conference, rather than just arriving last night.

của buổi hội thảo đặc biệt này, hơn là chỉ đến tối hôm qua.

But I hope maybe we can share one or two things as the day progresses.

Nhưng tôi hy vọng chúng ta có thể chia sẻ một hoặc hai điều như là giá trị của ngày hôm nay.

But thank you very much for having me!

Nhưng, xin cảm ơn rất nhiều vì đã lắng nghe tôi!

(Applause)

(Vỗ tay)

(Applause ends)

(Music)

(Music ends)

(Applause)