A plan to recycle the unrecyclable | Ashton Cofer

Çeviri: Esra Çakmak Gözden geçirme: Suleyman Cengiz

It was just an ordinary Saturday.

Sıradan bir Cumartesi günüydü.

My dad was outside mowing the lawn,

Babam dışarıda çimleri biçiyor,

my mom was upstairs folding laundry,

annem yukarıda çamaşırları katlıyor,

my sister was in her room doing homework

ablam odasında ödevlerini yapıyordu,

bense bodrumda bilgisayar oyunu oynuyordum.

and I was in the basement playing video games.

Yukarıya içecek bir şeyler almak için çıktığımda,

And as I came upstairs to get something to drink,

I looked out the window

camdan baktım

and realized that there was something that I was supposed to be doing,

ve o an yapıyor olmam gereken başka bir şeyi fark ettim

ve bu manzarayla karşılaştım.

and this is what I saw.

No, this wasn't my family's dinner on fire.

Hayır, akşam yemeğimiz yanmamıştı.

Bu benim fen projemdi.

This was my science project.

Flames were pouring out,

Alevler sıçrıyordu,

smoke was in the air

her yer duman olmuştu

and it looked like our wooden deck was about to catch fire.

ve ahşap verandamız her an tutuşacak bir vaziyetteydi.

I immediately started yelling.

Görür görmez bağırmaya başladım.

Annem çıldırıyor,

My mom was freaking out,

my dad ran around to put out the fire

babam söndürmek için etrafta koşuşturuyor

and of course my sister started recording a Snapchat video.

ve ablam tabii ki Snapchat videosu çekiyordu.

(Laughter)

(Kahkaha)

This was just the beginning of my team's science project.

Bu takımımın fen projesinin sadece bir başlangıcıydı.

My team is composed of me and three other students

Takımım, benimle birlikte şu an da burada olan

üç öğrenciden oluşuyor.

who are here in the audience today.

We competed in FIRST LEGO League

Çocuklar için uluslararası

which is an international LEGO robotics competition for kids,

LEGO robotik yarışması olan FIRST LEGO liginde yarıştık

and in addition to a robotics game,

ve robotik oyunlara ek olarak,

we also worked on a separate science project,

farklı fen projelerinde yer aldık

ve bu proje üzerinde çalışıyorduk.

and this was the project that we were working on.

So the idea for this project all started

Bu proje fikri, birkaç ay önce

when a few months earlier,

arkadaşlarımın Orta Amerika

a couple of my teammates took a trip to Central America

gezileri sırasında, sahillerin strafor veya

genleştirilmiş polistiren köpük ile çöplüğe dönmesini

and saw beaches littered with Styrofoam,

or expanded polystyrene foam.

gözlemlemeleri ile ortaya çıktı.

Geri dönüp bizimle paylaştıklarında,

And when they came back and told us about it,

we really started thinking about the ways in which we see Styrofoam every day.

oturup straforu günlük hayatımızda ne şekillerde gördüğümüzü düşündük.

Get a new flat-screen TV?

Yeni bir plazma tv alındığında,

You end up with a block of Styrofoam bigger than the TV itself.

televizyondan büyük bir strafor kitlesiyle kalakalıyorsun.

Bir bardak kahve içtiğinde,

Drink a cup of coffee?

Well, those Styrofoam coffee cups are sure going to add up.

tabii ki o strafor kahve bardakları artacak.

And where do all these items go after their one-time use?

Tek kullanımlık ömürleri nasıl sonuçlanıyor?

Kullanılmış straforlar için hâlihazırda etkili çözümler olmadığı için

Since there aren't any good existing solutions for used Styrofoam,

almost all of them end up right in the landfill,

neredeyse hepsinin sonu, 500 yılı aşkın sürede çözünme

geçirecekleri çöp sahaları

or the oceans and beaches,

taking over 500 years to degrade.

veya okyanus ve sahillerde bitiyor.

And in fact, every year, the US alone

Ki her yıl, sadece ABD'de

produces over two billion pounds of Styrofoam,

sarsıcı bir rakama ulaşan çöp sahalarının %25'ini

dolduracak iki milyarın üzerinde strafor üretiliyor.

filling up a staggering 25 percent of landfills.

So why do we have these ghost accumulations of Styrofoam waste?

Strafor atığının hayalet birikimleri ile ne işimiz var?

Neden onları da, çoğu plastik gibi, geri dönüştüremiyoruz?

Why can't we just recycle them like many plastics?

Well, simply put, recycled polystyrene is too expensive

İşin aslı, geri dönüştürülmüş strafor çok pahalıya patlıyor

and potentially contaminated,

ve mikrop riski taşıyor,

so there is very little market demand for Styrofoam that has to be recycled.

bu yüzden straforun geri dönüştürülmesi hususunda çok az piyasa arzı bulunmakta.

And as a result, Styrofoam is considered a nonrenewable material,

Nihayetindeyse, strafor geri kazanılamayan bir madde olarak sayılıyor,

because it is neither feasible nor viable to recycle polystyrene.

çünkü dönüşümü ne makul, ne de uygulanabilir.

And in fact, many cities across the US

ABD'de birçok şehirde,

have even passed ordinances

strafor içerikli

that simply ban the production of many products containing polystyrene,

birçok ürün üretimini yasaklayan bir yasa tasarısı kabul edildi;

which includes disposable utensils,

bunlardan bazıları plastik çatal bıçaklar,

packing peanuts, takeout containers

koli dolgu köpüğü, köpük tabildot

and even plastic beach toys,

ve plastik sahil oyuncakları,

all products that are very useful in today's society.

yani günümüz toplumunda işimize yarayan birçok ürün.

And now France has become the first country

Fransa günümüzde bütün plastik çatal bıçakları

to completely ban all plastic utensils,

bardakları ve tabakları yasaklayan

cups and plates.

ilk ülke oldu.

But what if we could keep using Styrofoam

Peki ya straforun

and keep benefiting from its cheap, lightweight, insulating

geri dönüşümünde sıkıntı yaşamak zorunda kalmadan

and excellent packing ability,

ucuz, hafif, izole

while not having to suffer from the repercussions

ve kullanışlı yanından faydalanmaya

of having to dispose of it?

devam edebilir miyiz?

What if we could turn it into something else that's actually useful?

Onu gerçekten faydalı bir şeye dönüştürebilir miyiz?

What if we could make the impossible possible?

İmkânsızı mümkün kılabilir miyiz?

My team hypothesized that we could use the carbon that's already in Styrofoam

Ekibim, bugün neredeyse her su filtresinde bulunan aktif karbonu oluşturmak için,

hâlihazırda straforun içinde

to create activated carbon,

which is used in almost every water filter today.

bulunan karbonu işleyebileceğimizi öne sürdü.

And activated carbon works by using very small micropores

Aktif karbon, çok küçük gözenekçikleri kullanarak

su ve hatta havadaki kirleri filtreler.

to filter out contaminants from water or even air.

So we started out by doing a variety of heating tests,

Birçok ısı testi yaparak işe koyulduk

ve maalesef birçok fiyasko ile karşı karşıya geldik.

and unfortunately, we had many failures.

Literally, nothing worked.

Yaptığımız hiçbir şey işe yaramıyordu.

Besides my dad's grill catching on fire,

Babamın ızgarasının alev alması dışında,

most of our samples vaporized into nothing,

birçok denememiz havaya karıştı

veya iğrenç, yapışkan bir iz bıraktıkları

or exploded inside expensive furnaces,

leaving a horribly sticky mess.

pahalı fırınların içinde patladılar.

In fact, we were so saddened by our failures that we almost gave up.

Bu sekteler bizi o kadar üzmüştü ki neredeyse vazgeçme noktasına gelmiştik.

So why did we keep trying

Bütün yetişkinler imkânsız

when all the adults said it was impossible?

olduğunu söylerken neden hâlâ çabalıyorduk?

Belki de çocuk olduğumuz içindir. Tek bildiğimiz tam da bu.

Well, maybe it's because we're kids. We don't know any better.

But the truth is, we kept trying because we thought it was still possible.

İşin aslıysa, hâlâ mümkün olduğuna inandığımız için pes etmedik.

We knew that if we were successful,

Eğer başarılı olursak çevreye

sahip çıkmış ve dünyayı daha iyi bir yer hâline getirmiş olacaktık.

we would be helping the environment and making the world a better place.

So we kept trying

İşte bu yüzden çabaladık

ve fosladık

and failing

and trying

ve çabaladık

and failing.

ve fosladık.

Pes ettik edecektik.

We were so ready to give up.

But then it happened.

Ama sonra bir şey oldu.

With the right temperatures, times and chemicals,

Doğru ısı derecesi, zamanlama ve kimyasallar ile

we finally got that successful test result

sonunda bizlere, strafor atığından

showing us that we had created activated carbon from Styrofoam waste.

aktif karbon yarattığımızı gösteren başarılı test sonucunu almayı başardık.

İşte o anda, imkânsız olan o şey

And at that moment, the thing that had been impossible

all of a sudden wasn't.

artık öyle değildi.

It showed us that although we had many failures at the beginning,

Başlangıçta birçok başarısızlık yaşamamıza karşın,

we were able to persevere through them to get the test results that we wanted.

istediğimiz sonuçları alabilmek için yeterince azim gösterebilmiştik.

And moreover, not only were we able to create activated carbon

Dahası, tek bir yolla iki küresel sorunu çözerek

for purifying water,

sadece su arıtma için değil,

but we were also able to reduce Styrofoam waste,

aynı zamanda strafor atığını

azaltabilecek aktif karbonu yaratabilmiştik.

solving two global problems with just one solution.

So from then on, we were inspired to take our project further,

O zamandan beri, projemizi daha ileri taşımaya karar verdik,

performing more tests to make it more effective

daha etkili olabilmesi için daha çok test yapıp

and testing it in real world situations.

günlük hayattaki durumlar üzerine deniyorduk.

We then proceeded to receive funding

ABD ordusu sponsporluğunda,

from the NSTA's eCYBERMISSION STEM-in-Action program

NSTA'NIN "eCYBERMISSION STEM-in-Action" programından

sponsored by the US Army,

ve XPRIZE sponsorluğunda

as well as FIRST Global Innovation Awards

FIRST Küresel Yenileşim Ödülleri'nce fon

sponsored by XPRIZE.

desteği almaya başladık.

And we were also honored

Google Bilim Fuarı'ndan

with the Scientific American Innovator Award

Bilimsel Amerikan Mucit Ödülü'nü

from Google Science Fair.

almaya layık görüldük.

And using these funds, we plan to file a full patent on our process

Bu fonları kullanarak projemizde ilerlemeyi

and to continue to work on our project.

ve patent hakkını almayı planlıyoruz.

So yes, although we started with catching my dad's grill on fire

Evet, babamın ızgarasının tutuşmasıyla başladı ve çoğu zaman

and failing so many times that we almost quit,

neredeyse pes edeceğimiz birçok başarısızlık yaşadık,

yine de şimdi dönüp baktığımızda buna değmiş diyoruz.

it was well worth it when we look back at it now.

We took a problem that many people said was impossible

Çoğu insanın imkânsız olduğunu söylediği bir sorunu ele alıp

and we made it possible,

onu mümkün kıldık

ve yaptığımız hiçbir şey işe yaramamış gibi gözüktüğünde direndik.

and we persevered when it looked like nothing that we did would work.

We learned that you can't have success

Başarının, biraz

without a little,

veya birçok başarısızlıktan

geçtiğini öğrendik.

or a lot, of failure.

So in the future, don't be afraid if your grill goes up in flames,

Eğer olur da ızgaran alev alırsa korkma,

çünkü bir fikrin ne zaman alev alacağını kestiremiyorsun.

because you never know when your idea might just catch fire.

Thank you.

Teşekkürler.

(Alkış)

(Applause)