Kailash Satyarthi: How to make peace? Get angry

Çeviri: Azra Erdem Gözden geçirme: Neslihan Kara

Today, I am going to talk about anger.

Bugün öfke hakkında konuşacağım.

When I was 11,

11 yaşımdayken

seeing some of my friends leaving the school

bazı arkadaşlarımın

aileleri okul kitaplarını

because their parents could not afford textbooks

alamıyor diye okulu bıraktığını görmek

made me angry.

beni öfkelendirdi.

When I was 27,

27 yaşımdayken,

hearing the plight of a desperate slave father

kızı geneleve satılmak üzere olan

whose daughter was about to be sold to a brothel

umutsuz köle bir babanın zor durumunu

made me angry.

duymak beni öfkelendirdi.

At the age of 50,

50 yaşımda,

lying on the street, in a pool of blood,

sokaktaki kan havuzunda

along with my own son,

oğlumla birlikte yatıyor olmak

made me angry.

beni öfkelendirdi.

Dear friends, for centuries we were taught anger is bad.

Sevgili dostlar, yüzyıllardır

bize öfkenin kötü olduğu öğretildi.

Our parents, teachers, priests --

Ailemiz, öğretmenlerimiz, din adamlarımız

everyone taught us how to control and suppress our anger.

herkes bize öfkemizi nasıl kontrol edeceğimizi

nasıl bastıracağımızı öğretti.

But I ask why?

Peki soruyorum neden?

Why can't we convert our anger for the larger good of society?

Neden öfkemizi toplum için

daha iyi olacak biçimde dönüştüremiyoruz ?

Why can't we use our anger

Neden öfkemizi dünyadaki kötülüklerle savaşmak

to challenge and change the evils of the world?

ve onları değiştirmek için kullanamıyoruz?

That I tried to do.

Benim yapmaya çalıştığım şey işte bu.

Friends,

Arkadaşlar,

most of the brightest ideas came to my mind out of anger.

Aklıma gelen en parlak fikirlerin

çoğu öfkeden dolayıydı.

Like when I was 35 and sat in a locked-up, tiny prison.

Tıpkı 35 yaşımdayken kilitli, ufacık bir

hapiste oturduğumda olduğu gibi.

The whole night, I was angry.

Bütün gece öfkeliydim.

But it has given birth to a new idea.

Ama bu yeni bir fikrin doğmasını sağladı.

But I will come to that later on.

Buna daha sonra tekrar döneceğim.

Let me begin with the story of how I got a name for myself.

Önce size adımı nasıl aldığıma dair

bir hikaye anlatmakla başlayayım.

I had been a big admirer of Mahatma Gandhi since my childhood.

Çocukluğumdan beri

Mahatma Gandhi'nin büyük hayranıydım.

Gandhi fought and lead India's freedom movement.

Gandhi Hindistan'ın özgürlük hareketi için savaştı ve önderlik etti.

But more importantly,

Ama daha da önemlisi,

he taught us how to treat the most vulnerable sections,

o bize en korunmasız gruplara, en yoksul insanlara

the most deprived people, with dignity and respect.

itibar ve saygıyla nasıl davranacağımızı öğretti.

And so, when India was celebrating

Böylece, Hindistan 1969'da

Mahatma Gandhi's birth centenary in 1969 --

Mahatma Gandhi'nin doğumunun yüzüncü yılını kutlarken

at that time I was 15 --

-- ozaman ben 15 yaşındaydım --

an idea came to my mind.

aklıma bir fikir geldi.

Why can't we celebrate it differently?

Neden bunu daha farklı şekilde kutlayamıyoruz?

I knew, as perhaps many of you might know,

Muhtemelen çoğunuzun bildiği gibi, Hindistan'da

that in India, a large number of people are born in the lowest segment of caste.

doğanların büyük çoğunluğun

en alt tabakadan olduğunu biliyordum

And they are treated as untouchables.

ve onlara dokunulmazlar gibi davranılıyordu.

These are the people --

Bu insanlar,

forget about allowing them to go to the temples,

tapınaklara girmelerine izin verilmesini bırakın

they cannot even go into the houses and shops of high-caste people.

üst sınıftakilerin evlerine ya da marketlerine bile giremezler.

So I was very impressed with the leaders of my town

Böylece şehrimde

kast sistemi ve dokunulmazlığa

who were speaking very highly against the caste system and untouchability

son derece karşı bir biçimde konuşan ve

Gandhi'nin ideallerinden bahseden

and talking of Gandhian ideals.

liderlerden çok etkilenmiştim.

So inspired by that, I thought, let us set an example

Bundan esinlendim ve düşündüm,

bir örnek olup, bu insanları

by inviting these people to eat food cooked and served

dokunulmazlar topluluğunun yaptığı ve sunduğu

yemeklerden yemeye davet edelim.

by the untouchable community.

I went to some low-caste, so-called untouchable, people,

Alt sınıftan -sözde dokunulmaz denen-

insanlara gittim,

tried to convince them, but it was unthinkable for them.

onları ikna etmeye çalıştım ama

bu onlar için düşünülecek bir şey değildi.

They told me, "No, no. It's not possible. It never happened."

Bana: "Hayır, hayır. Bu imkansız.

Asla olmaz." dediler.

I said, "Look at these leaders,

Onlara dedim ki: "Şu liderlere bakın,

they are so great, they are against untouchability.

hepsi çok iyi ve dokunulmazlığa karşılar.

They will come. If nobody comes, we can set an example."

Onlar gelecekler. Eğer kimse gelmezse,

biz bir örnek teşkil edebiliriz.

These people thought that I was too naive.

Bu insanlar benim çok saf olduğumu düşündüler.

Finally, they were convinced.

Sonunda ikna oldular.

My friends and I took our bicycles and invited political leaders.

Arkadaşlarım ve ben bisikletlerimizi aldık

ve siyasi liderleri davet ettik.

And I was so thrilled, rather, empowered

Her birinin gelmeyi kabul ettiğini görmek

to see that each one of them agreed to come.

beni çok heyecanlandırdı, güçlendirdi.

I thought, "Great idea. We can set an example.

"Mükemmel bir fikir. Bir örnek teşkil edebiliriz.

We can bring about change in the society."

Toplumda bir değişiklik

oluşturmak üzereyiz." diye düşündüm.

The day has come.

O gün geldi.

All these untouchables, three women and two men,

O dokunulmazların hepsi 3 kadın, 2 erkek

they agreed to come.

gelmeyi kabul ettiler.

I could recall that they had used the best of their clothes.

Onlara en iyi kıyafetlerini giymelerini hatırlattım.

They brought new utensils.

Yeni mutfak eşyaları getirdiler.

They had taken baths hundreds of times

Yüzlerce kez duş aldılar

because it was unthinkable for them to do.

çünkü onlar için yapılması düşünülemez bir şeydi.

It was the moment of change.

Bu değişim anıydı.

They gathered. Food was cooked.

Toplandılar. Yemekler pişirildi.

It was 7 o'clock.

Saat 7'ydi.

By 8 o'clock, we kept on waiting,

8'e kadar beklemeye devam ettik.

because it's not very uncommon that the leaders become late,

Liderlerin birkaç saat geç kalmaları çok da

for an hour or so.

alışılmamış bir şey değildi.

So after 8 o'clock, we took our bicycles and went to these leaders' homes,

Saat 8'den sonra bisikletlerimize bindik

ve bu liderlerin evlerine gittik,

just to remind them.

yalnızca onlara hatırlatmak için.

One of the leader's wives told me,

Liderlerden bir tanesinin eşi bana:

"Sorry, he is having some headache, perhaps he cannot come."

"Üzgünüm biraz başı ağrıyor, sanırım gelemeyecek." dedi.

I went to another leader

Bir başka lidere gittim ve eşi dedi ki:

and his wife told me, "Okay, you go, he will definitely join."

"Tamam siz gidin, o mutlaka katılacaktır."

So I thought that the dinner will take place,

Bu yüzden düşündüm ki büyük ölçekte olmasa da

though not at that large a scale.

yine de yemeği gerçekleştireceğiz.

I went back to the venue, which was a newly built Mahatma Gandhi Park.

Mekana geri döndüm, yeni yapılmış Mahatma Gandhi Parkı'na.

It was 10 o'clock.

Saat 10'du.

None of the leaders showed up.

Liderlerden hiçbiri görünürde yoktu.

That made me angry.

Bu beni öfkelendirdi.

I was standing, leaning against Mahatma Gandhi's statue.

Mahatma Gandhi'nin büstüne yaslanmış dikiliyordum.

I was emotionally drained, rather exhausted.

Duygusal yönden bitkin daha doğrusu tükenmiştim.

Then I sat down where the food was lying.

Yiyeceklerin olduğu yere oturdum.

I kept my emotions on hold.

Duygularıma hakim olmaya devam ettim.

But then, when I took the first bite,

Ama sonra, ilk ısırığı aldığımda gözyaşlarına boğuldum.

I broke down in tears.

And suddenly I felt a hand on my shoulder.

Birden omzumda bir el hissettim.

And it was the healing, motherly touch of an untouchable woman.

Bu el dokunulmaz bir kadının iyileştirici anne eli gibiydi.

And she told me, "Kailash, why are you crying?

Bana:" Kailash, neden ağlıyorsun?

You have done your bit.

Sen kendine düşen kısmı yaptın.

You have eaten the food cooked by untouchables,

dokunulmazların yaptığı yemekten yedin

which has never happened in our memory."

ki böyle bir şey daha önce hiç olmamıştı.

She said, "You won today."

Bugün sen kazandın." dedi.

And my friends, she was right.

O haklıydı dostlarım.

I came back home, a little after midnight,

Gece yarısından biraz sonra eve döndüm.

shocked to see that several high-caste elderly people

Üst sınıftan pek çok yaşlı insanın evimin

were sitting in my courtyard.

önünde oturduğunu görünce şok oldum.

I saw my mother and elderly women were crying

Annemi ve yaşlı kadınları ağlarken gördüm.

and they were pleading to these elderly people

Bu yaşlı adamlara yalvarıyorlardı.

because they had threatened to outcaste my whole family.

Çünkü bütün ailem kast dışı etmekle tehdit etmişlerdi.

And you know, outcasting the family is the biggest social punishment

Bilirsiniz ki bir aileyi kast dışı etmek düşünebileceğiniz

one can think of.

en büyük sosyal cezadır.

Somehow they agreed to punish only me, and the punishment was purification.

Bir şekilde sadece beni cezalandırmayı kabul ettiler.

Cezam arındırmaydı.

That means I had to go 600 miles away from my hometown

Bu demek oluyordu ki kutsal yıkanma için

to the River Ganges to take a holy dip.

evimden 1000 km uzaklıktaki Ganj Nehri'ne gitmeliydim.

And after that, I should organize a feast for priests, 101 priests,

Sonra da rahipler, 101 rahip, için bir ziyafet vermeli

wash their feet and drink that water.

ayaklarını yıkamalı ve ayaklarını yıkadığım suyu içmeliydim.

It was total nonsense,

Bu tamamen saçmalıktı.

and I refused to accept that punishment.

Ben de cezamı kabullenmeyi reddettim.

How did they punish me?

Beni nasıl mı cezalandırdılar?

I was barred from entering into my own kitchen and my own dining room,

Kendi muftağıma ve yemek odama girmem yasaklandı.

my utensils were separated.

Yiyecek eşyalarım ayrıldı.

But the night when I was angry, they wanted to outcaste me.

Kızgın olduğum akşam beni kast dışı etmek istediler.

But I decided to outcaste the entire caste system.

Ama ben bütün kast sistemini kast dışı etmeye karar verdim.

(Applause)

(Alkış)

And that was possible because the beginning would have been

Bu mümkündü çünkü Hindistan'daki soyadların çoğu

to change the family name, or surname,

kast isimleri olduğu için

because in India, most of the family names are caste names.

başlangıç aile adını yani soyadını değiştirmek olacaktı.

So I decided to drop my name.

Bu yüzden adımı değiştirmeye karar verdim.

And then, later on, I gave a new name to myself: Satyarthi,

Kendime "hakikatin arayıcısı" anlamına gelen Satyarthi ismini verdim.

that means, "seeker of truth."

(Applause)

(Alkış)

And that was the beginning of my transformative anger.

Bu benim dönüştürücü öfkemin başlangıcıydı.

Friends, maybe one of you can tell me,

Dostlarım, belki birkaçınız bana

what was I doing before becoming a children's rights activist?

çocuk hakları savunucusu olmadan önce ne yaptığımı söyleyebilir?

Does anybody know?

Bilen var mı?

No.

Yok.

I was an engineer, an electrical engineer.

Mühendistim, elektrik mühendisi.

And then I learned how the energy

Sonra öğrendim ki

yanan ateş, kömür, boşluklardaki nükleer patlama,

of burning fire, coal,

the nuclear blast inside the chambers,

şiddetli nehir akıntıları, sert rüzgarların enerjisi

raging river currents,

fierce winds,

ışığa ve milyonların yaşamına dönüştürülebilirdi.

could be converted into the light and lives of millions.

I also learned how the most uncontrollable form of energy

Aynı zamanda enerjinin en kontrol edilemez şeklinin

could be harnessed for good and making society better.

toplumu daha iyi yapmak için nasıl kontrol altına alınabildiğini öğrendim.

So I'll come back to the story of when I was caught in the prison:

Şimdi hapse atılma hikayeme geri dönelim:

I was very happy freeing a dozen children from slavery,

Bir düzine çocuğu kölelikten kurtardığım ve

handing them over to their parents.

ailelerine teslim ettiğim için çok mutluydum.

I cannot explain my joy when I free a child.

Bir çocuk kurtardığım zamanki neşemi anlatamam.

I was so happy.

Çok mutluydum.

But when I was waiting for my train to come back to my hometown, Delhi,

Fakat, evime, Delhi'ye dönmek için trenimi beklerken

I saw that dozens of children were arriving;

düzinelerce çocuğun geldiğini gördüm;

they were being trafficked by someone.

birileri tarafından kaçırılıp satılıyorlardı.

I stopped them, those people.

Onları, o insanları durdum.

I complained to the police.

Polise şikayet ettim.

So the policemen, instead of helping me,

Polisler bana yardım etmek yerine

they threw me in this small, tiny shell, like an animal.

beni bir hayvan gibi, bu küçük, ufacık hücreye attılar.

And that was the night of anger

İşte bu en parlak ve en büyük fikirlerin doğduğu

when one of the brightest and biggest ideas was born.

öfke gecesiydi.

I thought that if I keep on freeing 10 children, and 50 more will join,

"10 çocuğu kurtarsam 50' si daha katılacak,

that's not done.

bu bitmez." diye düşündüm.

And I believed in the power of consumers,

Ben de tüketicilerin gücüne inandım.

and let me tell you that this was the first time

Size çocuk işçiliği olmayan halılara

when a campaign was launched by me or anywhere in the world,

talep oluşturmak için tüketicileri eğitmek ve duyarlılaştırmak

to educate and sensitize the consumers

amacıyla dünyada ilk kez benim tarafımdan

to create a demand for child-labor-free rugs.

yürütülen kampanyadan bahsedeyim.

In Europe and America, we have been successful.

Avrupa ve Amerika'da büyük başarı sağladık.

And it has resulted in a fall in child labor

Kuzey Asya ülkelerindeki çocuk işçiliğinde %80 düşüş yaşandı.

in South Asian countries by 80 percent.

(Applause)

(Alkış)

Not only that, but this first-ever consumer's power, or consumer's campaign

Sadece bu değil, tüketici gücü ya da tüketici kampanyası

has grown in other countries and other industries,

diğer ülkerde ve sektörlerde de büyüdü,

maybe chocolate, maybe apparel, maybe shoes -- it has gone beyond.

çikolata, elma, ayakkabı -- ve dahası.

My anger at the age of 11,

Öfkemin 11. yaşında,

when I realized how important education is for every child,

her çocuk için eğitimin ne kadar önemli olduğunu farkettiğimde,

I got an idea to collect used books and help the poorest children.

aklıma kullanılmış kitapları toplayıp ve fakir çocuklara yardım etmek geldi.

I created a book bank at the age of 11.

11 yaşımda, bir kitap bankası oluşturdum.

But I did not stop.

Yine durmadım.

Later on, I cofounded

Sonra, eğitim için dünyanın tek en büyük

the world's single largest civil society campaign for education

sivil toplum seferberliğini kurdum:

that is the Global Campaign for Education.

Eğitim için Küresel Seferberlik.

That has helped in changing the whole thinking towards education

Bu, hayırseverlikten insan haklarına kadar

from the charity mode to the human rights mode,

eğitime yönelik bütün düşünceyi değiştirdi

and that has concretely helped the reduction of out-of-school children

ve son 15 yılın yarısına kadar

by half in the last 15 years.

okumayan çocukların azalmasına gözle görünür biçimde yardım etti.

(Applause)

(Alkış)

My anger at the age of 27,

27. yaşımda,

to free that girl who was about to be sold to a brothel,

geneleve satılmak üzere olan şu kızı kurtarmaya olan öfkem;

has given me an idea

bana çocukları kölelikten kurtaracak yeni bir baskın yap ve kurtar

to go for a new strategy of raid and rescue,

stratejisi bulmak için bir fikir verdi.

freeing children from slavery.

And I am so lucky and proud to say that it is not one or 10 or 20,

Çok şanslıydım ve söylemekten gurur duyarım ki;

but my colleagues and I have been able to physically liberate 83,000 child slaves

1, 10, 20 değil ben ve arkadaşlarım tam 83.000 çocuk köleyi

fiziksel olarak özgürlüklerine kavuşturabildik

and hand them over back to their families and mothers.

ve onları ailelerine, annelerine teslim ettik.

(Applause)

(Alkış)

I knew that we needed global policies.

Küresel ilkelere ihtiyacımız olduğunu biliyordum.

We organized the worldwide marches against child labor

Dünya çapında çocuk işçiliğine karşı yürüyüşler düzenledik

and that has also resulted in a new international convention

ve bu en kötü durumdaki çocukları korumak için

to protect the children who are in the worst forms.

yeni bir uluslararası toplantının düzenlenmesini sağladı.

And the concrete result was that the number of child laborers globally

Görünen sonuç şuydu ki; 15 yıl içerisinde dünya çapındaki

has gone down by one third in the last 15 years.

çocuk işçilerin sayısı 3'te 1'e kadar azalmıştı.

(Applause)

(Alkış)

So, in each case,

Yani her durumda,

it began from anger,

öfkeden başladı

turned into an idea,

fikre ve harekete

and action.

dönüştü.

So anger, what next?

Öyleyse öfke, sonra ne geliyor?

Idea, and --

Fikir ve ...

Audience: Action

Seyirci: Hareket

Kailash Satyarthi: Anger, idea, action. Which I tried to do.

Kailash Satyarthi: Öfke, fikir, hareket. Yapmaya çalıştığım şey bu.

Anger is a power, anger is an energy,

Öfke bir güçtür, enerjidir,

and the law of nature is that energy

ve doğa kanunu gereği enerji

can never be created and never be vanished, can never be destroyed.

yaratılamaz, kaybedilemez, yok edilemezdir.

So why can't the energy of anger be translated and harnessed

Öyleyse neden öfkenin enerjisini daha iyi, daha güzel,

to create a better and beautiful world, a more just and equitable world?

daha adil ve daha eşit bir dünya yaratmak için dönüştürüp kullanmayalım?

Anger is within each one of you,

Her birinizin içinde öfke var,

and I will share a secret for a few seconds:

birkaç saniyeliğine bir sır paylaşacağım:

that if we are confined in the narrow shells of egos,

eğer bizler daracık ego kabuklarının ve bencillik halkalarının

and the circles of selfishness,

içinde hapsedilirsek,

then the anger will turn out to be hatred, violence, revenge, destruction.

o zaman öfke nefrete, şiddete, intikama, yıkıma dönüşecektir.

But if we are able to break the circles,

Ama eğer bizler halkaları kırabilirsek,

then the same anger could turn into a great power.

işte o zaman aynı öfke büyük bir güce dönüşebilir.

We can break the circles by using our inherent compassion

Biz doğuştan sahip olduğumuz merhametle halkaları kırabiliriz

and connect with the world through compassion to make this world better.

ve bu dünyayı daha iyi yapmak için dünyaya merhametle bağlanabiliriz.

That same anger could be transformed into it.

Aynı öfke buna da dönüştürülebilir.

So dear friends, sisters and brothers, again, as a Nobel Laureate,

Sevgili dostlar, kardeşler, Nobel Ödülü kazanmış biri olarak tekrar ve tekrar

I am urging you to become angry.

sizlere ısrarla öfkelenmenizi tavsiye ediyorum.

I am urging you to become angry.

Israrla öfkelenmenizi tavsiye ediyorum.

And the angriest among us

Aramızdaki en öfkeli kişi

is the one who can transform his anger into idea and action.

öfkesini fikre ve harekete dönüştürebilendir.

Thank you so much.

Çok teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)

Chris Anderson: For many years, you've been an inspiration to others.

Chris Anderson: Yıllardır başkaları için ilham kaynağı oldun.

Who or what inspires you and why?

Sana kim ya da ne ilham verdi ve neden?

KS: Good question.

KS: Güzel soru.

Chris, let me tell you, and that is the truth,

Chris, sana gerçeği söyleyeyim.

each time when I free a child,

Ne zaman bir çocuk kurtarsam,

the child who has lost all his hope that he will ever come back to his mother,

bütün umudunu kaybetmiş, annesine bir daha dönemeyecek olan bir çocuk

the first smile of freedom,

özgürlüğün ilk gülümsemesi,

and the mother who has lost all hope

ve bütün ümidini kaybetmiş,

that the son or daughter can ever come back and sit in her lap,

kızı ya da oğlu bir daha asla gelip de kucağına uzanamayacak olan anne,

they become so emotional

o kadar duygusal oluyorlar ki

and the first tear of joy rolls down on her cheek,

ve sevincin ilk damlası yanaklarından süzülüyor

I see the glimpse of God in it -- this is my biggest inspiration.

onda Tanrı'nın işaretini görürüm.

İşte benim en büyük ilham kaynağım budur.

And I am so lucky that not once, as I said before, but thousands of times,

Çok şanslıyım ki, bir kez değil daha önce söylediğim gibi binlerce kez

I have been able to witness my God in the faces of those children

bu çocukların yüzlerinde Tanrımı görebildim

and they are my biggest inspirations.

ve onlar benim en büyük ilham kaynaklarım.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)