Kailash Satyarthi: How to make peace? Get angry

Translator: Sundari Enkhtugs Reviewer: Tuya Bat

Today, I am going to talk about anger.

Өнөөдөр би уур бухимдлын талаар ярих гэж байна.

When I was 11,

11 настай байхдаа

seeing some of my friends leaving the school

ангийн найзууд маань

because their parents could not afford textbooks

аав ээж нь ном авч өгөх мөнгөгүйгээс болж

сургуулиа орхиж байхыг харах

made me angry.

уурыг минь хүргэсэн.

When I was 27,

27-тойдоо

hearing the plight of a desperate slave father

аргаа барсан зарц эцэг охиноо биеэ үнэлэгчдийн буудалд

whose daughter was about to be sold to a brothel

заруулахгүйн тулд уйлан гуйж байхыг хараад

made me angry.

би уурласан.

At the age of 50,

50 настайдаа

lying on the street, in a pool of blood,

гудамжинд хүүтэйгээ зэрэгцээд, цусан дунд хэвтэж байхад

along with my own son,

made me angry.

уур минь буцалсан.

Dear friends, for centuries we were taught anger is bad.

Найзууд минь, зуун зууны турш бидэнд уурыг буруу зүйл хэмээн сургасан.

Our parents, teachers, priests --

Эцэг эх, багш, лам нар гээд

everyone taught us how to control and suppress our anger.

хүн бүр бидэнд хэрхэн уураа удирдах, дарахыг заадаг байж.

But I ask why?

Гэхдээ би "Яагаад?" гэж асуумаар байна.

Why can't we convert our anger for the larger good of society?

Яагаад бид уураа нийгмийн сайн сайханд чиглүүлэн, хувиргаж болохгүй гэж?

Why can't we use our anger

Яагаад бид уураа муу муухайг

to challenge and change the evils of the world?

шүүх, өөрчлөхөд ашиглаж болохгүй гэж?

That I tried to do.

Энэ бол миний хийх гэж оролдсон зүйл.

Friends,

Найзууд аа,

most of the brightest ideas came to my mind out of anger.

толгойд минь орж ирсэн хамгийн ухаалаг санаанууд

уурнаас минь үүдэлтэй.

Like when I was 35 and sat in a locked-up, tiny prison.

35 настайдаа жижигхэн шоронгийн өрөөнд цоожтой сууж байхад минь.

The whole night, I was angry.

Тэр шөнө би уур хилэнд баригдаж байлаа.

But it has given birth to a new idea.

Гэвч уур минь надад шинэ санаа төрүүлсэн.

But I will come to that later on.

Энэ талаар дараа ярья.

Let me begin with the story of how I got a name for myself.

Хэрхэн би олонд танигдсан талаар түүхээ эхэлье.

I had been a big admirer of Mahatma Gandhi since my childhood.

Би хүүхэд байхаасаа Махатма Гандиг маш их шүтдэг байсан.

Gandhi fought and lead India's freedom movement.

Ганди Энэтхэгийг чөлөөлөх хөдөлгөөнийг удирдан тэмцсэн.

Үүнээс чухал нь Ганди бидэнд

But more importantly,

he taught us how to treat the most vulnerable sections,

хэрхэн нийгмийн хамгийн эмзэг, орхигдсон бүлгүүдтэй, хүмүүстэй

the most deprived people, with dignity and respect.

хүндэтгэл, ёс зүйтэй харилцахыг заасан.

And so, when India was celebrating

Ийнхүү 1969 онд Энэтхэг улс

Mahatma Gandhi's birth centenary in 1969 --

Махатма Гандийг төрсний 100 жилийн ойг тэмдэглэж байхад

at that time I was 15 --

би 15 настай байлаа.

an idea came to my mind.

Энэ үед толгойд минь нэг санаа орж ирэв.

Why can't we celebrate it differently?

Яагаад бид энэ баярыг арай өөрөөр тэмдэглэж болохгүй гэж?

I knew, as perhaps many of you might know,

Та бүхний адилаар би

Энэтхэгт олон хүмүүс нийгмийн хамгийн доод ангид хамрагддагийг мэдэж байсан.

that in India, a large number of people are born in the lowest segment of caste.

And they are treated as untouchables.

Энэ хүмүүст ойртохыг ч цээрлэдэг байв.

These are the people --

Харин энэ хүмүүсийн хувьд

forget about allowing them to go to the temples,

сүмд орохыг зөвшөөрөх байтугай

they cannot even go into the houses and shops of high-caste people.

дээгүүр анги, кастын хүмүүсийн гэр, дэлгүүрт орох хориотой байв.

So I was very impressed with the leaders of my town

Тосгоны маань захирагч, удирдагчид

кастын систем, нийгмийн тусгаарлалтыг хүчтэй эсэргүүцэн,

who were speaking very highly against the caste system and untouchability

Гандигийн үзлийг дэмждэг байсан нь гайхалтай санагддаг байв.

and talking of Gandhian ideals.

So inspired by that, I thought, let us set an example

Үүнээс урам авсаар би нутгийн удирдагч нарыг урин,

by inviting these people to eat food cooked and served

доод кастын хүмүүсийн бэлдсэн зоог хамт барьж,

by the untouchable community.

шинэ жишиг тогтооё гэж бодов.

I went to some low-caste, so-called untouchable, people,

Доод каст, ойртохоос цээрлэдэг хүмүүс дээр очин

тэднийг ятгах гэж оролдсон ч

tried to convince them, but it was unthinkable for them.

тэд энэ санааг байж боломгүй гээд эсэргүүцэв.

They told me, "No, no. It's not possible. It never happened."

Тэд надад, "Үгүй ээ, боломжгүй. Ийм зүйл хэзээ ч болж байгаагүй" гэв.

I said, "Look at these leaders,

Би "Энэ удирдагчид бол мундаг хүмүүс.

they are so great, they are against untouchability.

Тэд нийгмийн ялгаварлал, цээрийг эсэргүүцдэг.

They will come. If nobody comes, we can set an example."

Тэд ирнэ. Хэн ч ирэхгүй бол бид жишээ болон эхлүүлнэ" гэв.

These people thought that I was too naive.

Борчууд намайг дэндүү гэнэн байна даа гэж бодож байлаа.

Finally, they were convinced.

Эцэст нь би тэднийг ятгалаа.

My friends and I took our bicycles and invited political leaders.

Би найзуудтайгаа дугуйгаа унан, улс төрийн удирдагч нарыг урив.

And I was so thrilled, rather, empowered

Удирдагчид бүгд ирэхээр зөвшөөрөхөд

to see that each one of them agreed to come.

би баярлах төдийгүй урам зоригоор дүүрч байлаа.

I thought, "Great idea. We can set an example.

Би "Гайхалтай зүйл боллоо. Одоо бид үлгэр жишээ болно.

We can bring about change in the society."

Бид нийгмийг өөрчлөх болно" гэж бодов.

The day has come.

Хүлээсэн өдөр маань ирлээ.

All these untouchables, three women and two men,

Доод кастын 3 бүсгүй, 2 залуу

they agreed to come.

бидэнтэй нэгдэхээр зөвшөөрсөн юм.

I could recall that they had used the best of their clothes.

Тэд хамгийн гоё хувцаснуудаа өмссөн байсныг би санадаг.

They brought new utensils.

Цоо шинэ аяга, халбага ч авчирсан байсан.

They had taken baths hundreds of times

Тэд ирэхээсээ өмнө тоогүй олон удаа

because it was unthinkable for them to do.

усанд орж, биеэ ариутгасан байлаа.

It was the moment of change.

Энэ бол өөрчлөлтийн мөч.

They gathered. Food was cooked.

Тэд ирлээ. Хоолоо хийлээ.

It was 7 o'clock.

Удалгүй 7:00 цаг болов.

By 8 o'clock, we kept on waiting,

8:00 цаг болоход ч бид хүлээсээр байв.

because it's not very uncommon that the leaders become late,

Учир нь хотын удирдагч, захирагчид 1 цагаар хоцрох

энгийн үзэгдэл байв.

for an hour or so.

So after 8 o'clock, we took our bicycles and went to these leaders' homes,

8:00 өнгөрсний дараа бид дугуйгаа унан, удирдагч нарт сануулахаар

тэдний гэр рүү зүглэлээ.

just to remind them.

Захирагч нарын нэгнийх нь эхнэр надад

One of the leader's wives told me,

"Уучлаарай, нөхрийн толгой өвдөөд байна.

"Sorry, he is having some headache, perhaps he cannot come."

Өнөөдөр очиж чадахгүй байх" гэв.

I went to another leader

Өөр нэг захирагчийн гэрт очтол эхнэр нь:

and his wife told me, "Okay, you go, he will definitely join."

"Удахгүй очно оо, чи явж бай" гэсэн юм.

So I thought that the dinner will take place,

Ингээд би оройн зоог арай цөөн хүнтэй боловч

though not at that large a scale.

ямар ч байсан болох юм байна гэж бодов.

I went back to the venue, which was a newly built Mahatma Gandhi Park.

Бид оройн зоогоо шинээр байгуулагдсан

Махатма Гандигийн Цэцэрлэгт Хүрээлэнд барих байсан юм.

10:00 цаг боллоо.

It was 10 o'clock.

Захирагч, удирдагч нараас нэг нь ч ирсэнгүй.

None of the leaders showed up.

Энэ явдал намайг уурлуулсан.

That made me angry.

I was standing, leaning against Mahatma Gandhi's statue.

Би Махатма Гандигийн хөшөөг налан,

сэтгэл хоосорч, машид туйлдан зогсож байлаа.

I was emotionally drained, rather exhausted.

Then I sat down where the food was lying.

Ингээд би хоолны дэргэд суув.

Сэтгэлээ барихыг их л хичээж байлаа.

I kept my emotions on hold.

But then, when I took the first bite,

Гэхдээ хоолоо нэг халбагдаад,

I broke down in tears.

би нулимсаа барьж дийлэлгүй уйлав.

And suddenly I felt a hand on my shoulder.

Гэнэт хэн нэгэн мөрөн дээр минь гараа тавив.

And it was the healing, motherly touch of an untouchable woman.

Энэ бол доод гаралтай бүсгүйн намайг аргадсан, энэрэнгүй гар байлаа.

And she told me, "Kailash, why are you crying?

Тэр надад "Чи яагаад уйлж байгаа юм бэ, Каилаш?

You have done your bit.

Чи хийх зүйлээ хийсэн.

You have eaten the food cooked by untouchables,

Чи хүрэхийг цээрлэдэг хүмүүсийн хийсэн хоолыг идсэн.

which has never happened in our memory."

Миний санахын ийм зүйл өмнө болж байгаагүй.

She said, "You won today."

Өнөөдөр чи ялалт байгуулсан" гэлээ.

And my friends, she was right.

Найзууд минь, түүний зөв байсан.

I came back home, a little after midnight,

Шөнө дунд өнгөрөхөд гэртээ ирээд би

shocked to see that several high-caste elderly people

гэр бүлийн маань дээд зиндааны хэд хэдэн ахмадууд

were sitting in my courtyard.

хашаанд маань ирсэн байхыг хараад гайхлаа.

I saw my mother and elderly women were crying

Ээж маань болон настай эмэгтэйчүүд уйлан,

and they were pleading to these elderly people

гэр бүлийг маань удмаасаа хөөхөөр завдаж байсан ахмад настнуудаас

because they had threatened to outcaste my whole family.

биднийг хөөхгүй байхыг гуйж байлаа.

And you know, outcasting the family is the biggest social punishment

Гэр бүлийг тэр чигт нь дээд кастаас хөөх нь

байж болох хамгийн аймшигт

one can think of.

нийгмийн шийтгэл.

Somehow they agreed to punish only me, and the punishment was purification.

Ямар ч байсан ахмадууд ганцхан намайг шийтгэхээр болж,

шийтгэл нь ариутгалын үйл үйлдэх байлаа.

That means I had to go 600 miles away from my hometown

Би гэрээсээ 1000 шахам км хол байх Ганга мөрөнд

to the River Ganges to take a holy dip.

ариутгалын усанд орох ёстой болов.

And after that, I should organize a feast for priests, 101 priests,

Дараа нь 101 ламд зориулан хүндэтгэлийн зоог барьж,

wash their feet and drink that water.

тэдний хөлийг угаан, угаасан усаа уух ёстой байлаа.

It was total nonsense,

Энэ тэр чигтээ утгагүй зүйл байсан тул

and I refused to accept that punishment.

би шийтгэлийг хүлээн зөвшөөрөөгүй юм.

How did they punish me?

Намайг яаж шийтгэсэн гэж бодож байна?

I was barred from entering into my own kitchen and my own dining room,

Намайг гэрийнхээ гал тогоо, зоогийн өрөөнд орохыг хориглож,

хэрэглэдэг зүйлсийг маань тусгаарлалаа.

my utensils were separated.

But the night when I was angry, they wanted to outcaste me.

Харин уур минь хүрсэн тэр орой

тэд намайг дээд кастаас хөөн, гадархуухахыг хүссэн юм.

But I decided to outcaste the entire caste system.

Гэвч би өөрөө анги давхаргын системийг бүхэлд нь гадуурхахаар шийдсэн юм.

(Applause)

(Алга ташилт)

And that was possible because the beginning would have been

Ингэхдээ эхлээд овгийн нэрээ өөрчлөх хэрэгтэй байдаг тул

овгийн нэрээ хаях бүрэн боломжтой байлаа.

to change the family name, or surname,

because in India, most of the family names are caste names.

Учир нь Энэтхэгийн ихэнх овгийн нэр кастаараа нэрлэгддэг байв.

So I decided to drop my name.

Ингээд би нэрээ хаялаа.

And then, later on, I gave a new name to myself: Satyarthi,

Дараа нь би өөрөө өөртөө шинэ нэр өгсөн: Сатъяарти.

that means, "seeker of truth."

"Үнэнийг хайгч".

(Applause)

(Алга ташилт)

And that was the beginning of my transformative anger.

Энэ бол өөрчлөлт дагуулсан уурын маань эхлэл байлаа.

Friends, maybe one of you can tell me,

Нөхөд өө, та бүхэн дунд намайг

what was I doing before becoming a children's rights activist?

хүүхдийн эрхийн төлөөх зүтгэлтэн болохоосоо өмнө юу хийж байсныг

мэдэх хүн байгаа юу?

Does anybody know?

No.

Үгүй.

I was an engineer, an electrical engineer.

Би цахилгааны инженер байсан юм.

And then I learned how the energy

Би хэрхэн

шатаж буй гал, нүүрсний төөнөх дулаан,

of burning fire, coal,

the nuclear blast inside the chambers,

шатаах зуухан дахь цөмийн дэлбэрэлт,

raging river currents,

шуугин давалгайлах голын урсгал,

fierce winds,

хүчтэй салхины эрчийг

could be converted into the light and lives of millions.

сая сая хүмүүсийн амьдралд гэрэл болгон өгч болдгийг сурсан.

I also learned how the most uncontrollable form of energy

Мөн удирдахад хамгийн хүндрэлтэй эрчим хүчний хэлбэрийг

could be harnessed for good and making society better.

сайн сайхан, нийгмийн төлөө аргамжиж болохыг сурсан.

Эргээд шоронд хоригдсон тухай түүх рүүгээ буцацгаая.

So I'll come back to the story of when I was caught in the prison:

I was very happy freeing a dozen children from slavery,

Би 12 хүүхдийг боолын мөлжлөгөөс чөлөөлөн,

handing them over to their parents.

эцэг эхэд нь эргүүлэн өгч байлаа.

I cannot explain my joy when I free a child.

Хүүхэд чөлөөлөхдөө мэдэрдэг эрх чөлөөг үгээр илэрхийлэх аргагүй.

I was so happy.

Би аз жаргалаар дүүрэн байв.

But when I was waiting for my train to come back to my hometown, Delhi,

Харин Дэли хот руу буцах галт тэргээ хүлээгээд зогсож байхдаа би

I saw that dozens of children were arriving;

олон хүүхдүүдийг хэн нэгэн

they were being trafficked by someone.

наймаалахаар авчирч байхыг харав.

I stopped them, those people.

Би тэр хүмүүсийг зогсоосон юм.

I complained to the police.

Цагдаад мэдүүлэг өглөө.

So the policemen, instead of helping me,

Харин цагдаа нар надад туслахын оронд

they threw me in this small, tiny shell, like an animal.

тэр жижиг нүх рүү амьтан шиг чулуудаж орхисон.

And that was the night of anger

Уур бухимдал дүүрэн энэ орой

when one of the brightest and biggest ideas was born.

надад орж ирсэн хамгийн том санаануудын нэг бүрэлдэн тогтсон.

I thought that if I keep on freeing 10 children, and 50 more will join,

Би хэрэв 10 хүүхэд, нэмээд 50 хүүхэд чөлөөлбөл

that's not done.

хангалтгүй байх болно.

And I believed in the power of consumers,

Би худалдан авагч нарын хүчинд итгэн

and let me tell you that this was the first time

дэлхийд анх удаа худалдан авагч нарыг

when a campaign was launched by me or anywhere in the world,

ухуулж, ухамсартай болгох кампанит ажлыг эхлүүлэн,

to educate and sensitize the consumers

хүүхдийн хөдөлмөр мөлжиж бүтээгээгүй

to create a demand for child-labor-free rugs.

хивсний эрэлт үүсгэх ажлыг эхлүүлсэн.

In Europe and America, we have been successful.

Бидний ажил Европ, Америкт амжилттай хэрэгжив.

And it has resulted in a fall in child labor

Ийнхүү Хойд Азид хүүхдийн хөдөлмөр мөлжсөн боолчлол

in South Asian countries by 80 percent.

80%-иар буурсан.

(Алга ташилт)

(Applause)

Not only that, but this first-ever consumer's power, or consumer's campaign

Үүгээр зогсохгүй энэхүү анхны худалдан авагчид хандсан кампанит ажлыг

өөр өөр салбарт, орнуудад ашиглан

has grown in other countries and other industries,

шоколад, хувцас, гутлын үйлдвэрлэл гээд цааш түгсэн юм.

maybe chocolate, maybe apparel, maybe shoes -- it has gone beyond.

My anger at the age of 11,

11 настайдаа мэдэрсэн уур болон

when I realized how important education is for every child,

боловсрол хүүхэд бүрт хичнээн чухал гэдгийг ойлгосон минь

хуучин ном цуглуулан, ядуу хүүхдүүдэд тараах санаа өгсөн.

I got an idea to collect used books and help the poorest children.

I created a book bank at the age of 11.

11 настайдаа би номын цуглуулга үүсгэж байв.

But I did not stop.

Гэхдээ би зогсоогүй.

Later on, I cofounded

Би дэлхийн боловсролын төлөөх

the world's single largest civil society campaign for education

хамгийн том иргэний нийгмийн хөдөлгөөнт хөтөлбөр болох

that is the Global Campaign for Education.

Боловсролын Төлөөх Дэлхийн Урилга хөтөлбөрийг хамтран байгуулсан.

That has helped in changing the whole thinking towards education

Энэ хөдөлгөөн боловсрол олгохыг буяны үйл гэж үздэг үзлийг халж,

from the charity mode to the human rights mode,

хүний эрх гэдгийг тунхагласан.

and that has concretely helped the reduction of out-of-school children

Ингэснээр сүүлийн 15 жилд бодитойгоор

сургуульд сурдаггүй хүүхдүүдийн тоог 2 дахин багасгасан.

by half in the last 15 years.

(Applause)

(Алга ташилт)

27 настайдаа биеэ үнэлэгч болгон

My anger at the age of 27,

to free that girl who was about to be sold to a brothel,

зарагдах гэж байсан охиныг чөлөөлсөн маань

бас нэг санаа өгсөн:

has given me an idea

to go for a new strategy of raid and rescue,

хүчээр хөдөлмөр эрхлүүлж буй хүүхдүүдийг

freeing children from slavery.

дайран аврах ажиллагааны стратеги.

And I am so lucky and proud to say that it is not one or 10 or 20,

Би хамтран зүтгэгч нартайгаа 1, 10, 20 биш,

but my colleagues and I have been able to physically liberate 83,000 child slaves

нийт 83'000 хүүхдийг бодитоор авран,

боолын мөлжлөгөөс чөлөөлж,

and hand them over back to their families and mothers.

гэрийнхэнд нь буцаасан нь туйлын азтай, бахдалтай зүйл.

(Applause)

(Алга ташилт)

I knew that we needed global policies.

Бидэнд дэлхийн хэмжээний бодлого хэрэгтэйг би мэдэж байсан.

We organized the worldwide marches against child labor

Бид хүүхдийн боолчлолын эсрэг дэлхий нийтийн жагсаал зохион байгуулснаар

and that has also resulted in a new international convention

хамгийн хүнд хүчир нөхцөлд амьдарч буй хүүхдүүдийг хамгаалах

to protect the children who are in the worst forms.

олон улсын шинэ конвенцийн эхлэлийг тавьсан.

And the concrete result was that the number of child laborers globally

Үүний бодит үр дүн бол дэлхий даяар хүүхдийг албадан хөдөлмөрлүүлэх явдал

has gone down by one third in the last 15 years.

сүүлийн 15 жилд 30%-иар буурсан.

(Applause)

(Алга ташилт)

So, in each case,

Удаа дараа уураар эхэлсэн санаа болгон

it began from anger,

үйл хэрэг болсон.

turned into an idea,

and action.

So anger, what next?

Тэгвэл уурласны дараа яах ёстой вэ?

Idea, and --

Санаа гаргаад...

Audience: Action

Оролцогчид: Үйл хэрэг болгоно.

Kailash Satyarthi: Anger, idea, action. Which I tried to do.

Каилаш Сатъяарти: Уур, санаа, үйл хэрэг.

Би үүнийг л хийх гэж оролдсон.

Anger is a power, anger is an energy,

Уур хилэн бол хүч, энерги.

and the law of nature is that energy

Байгалийн хуулийн дагуу энергийг бий болгох,

can never be created and never be vanished, can never be destroyed.

алга болгох, устгах боломжгүй.

So why can't the energy of anger be translated and harnessed

Тэгвэл яагаад уур хилэнгийн хүчийг хувирган, илүү сайхан,

шударга, эрх тэгш нийгэм бүтээхэд ашиглаж болохгүй гэж?

to create a better and beautiful world, a more just and equitable world?

Anger is within each one of you,

Хүн бүрийн дотор уур байдаг.

and I will share a secret for a few seconds:

Би та бүхэнтэй хэдэн хором нууцаа хуваалцъя:

that if we are confined in the narrow shells of egos,

Хэрэв бид эго гэх нарийн хавцал,

хувиа хичээсэн тойрогт хавчигдвал

and the circles of selfishness,

уур хилэн маань үзэн ядалт, хүчирхийлэл,

then the anger will turn out to be hatred, violence, revenge, destruction.

өшөө авалт, сүйрэл болон хувирна.

But if we are able to break the circles,

Тэр тойргоос гарч чадвал яг адил тэр уур

then the same anger could turn into a great power.

гайхалтай хүч болж хувирдаг.

We can break the circles by using our inherent compassion

Бид байгалиас заяасан энэрэнгүй сэтгэлээрээ

энэхүү тойргоос гарч,

and connect with the world through compassion to make this world better.

хайр, нигүүслээр хорвоо ертөнцтэй холбогдож,

өөрчлөлт гаргаж чадна.

That same anger could be transformed into it.

Яг л тэр уурыг өөрчилж болно.

So dear friends, sisters and brothers, again, as a Nobel Laureate,

Найз нөхөд, ах эгч, дүү нар аа,

Нобелийн Энхийн шагналтны хувьд

I am urging you to become angry.

би та бүхнийг уурлаасай гэж хүсч байна.

I am urging you to become angry.

Та бүхнийг ууртай болохыг хүсч байна.

And the angriest among us

Бидний дунд байгаа хамгийн ууртай нэгэн

уураа шинэ санаачлага, үйл хэрэг болгон хөгжүүлж чадна.

is the one who can transform his anger into idea and action.

Thank you so much.

Маш их баярлалаа.

(Applause)

(Алга ташилт)

Chris Anderson: For many years, you've been an inspiration to others.

Крис Андерсон: Олон жилийн турш та

бусдын үлгэр дууриал болсон билээ.

Who or what inspires you and why?

Хэн, юу танд урам өгч, хэрхэн үлгэр дууриал болдог вэ?

KS: Good question.

КС: Сайхан асуулт байна.

Chris, let me tell you, and that is the truth,

Крис, чамд гэж хэлэхэд,

үнэндээ хүүхэд чөлөөлөх бүрт

each time when I free a child,

the child who has lost all his hope that he will ever come back to his mother,

ээждээ хэзээ ч эргэн очихгүй байх гээд бүх найдвараа алдсан хүүхдийн

the first smile of freedom,

эрх чөлөөтэй болсноо мэдээд анх инээмсэглэх,

and the mother who has lost all hope

хүү, охинтойгоо дахин уулзаж,

that the son or daughter can ever come back and sit in her lap,

өвөр дээрээ суулгах

бүх найдвараа алдсан эх хүний сэтгэл

маш их догдлон,

they become so emotional

and the first tear of joy rolls down on her cheek,

хацрыг нь даган урсах нулимсыг харах.

I see the glimpse of God in it -- this is my biggest inspiration.

Тэр мөчид би бурхны багахан тусгалыг олж хардаг.

Энэ бол надад хамгийн их урам өгдөг зүйл.

And I am so lucky that not once, as I said before, but thousands of times,

Иймд, миний хэлсэнчлэн, би нэг бус мянга мянган удаа

тэр хүүхдүүдийн нүүрэнд бурхны дүрийг харсан маань

I have been able to witness my God in the faces of those children

маш азтай хэрэг бөгөөд намайг хамгийн их урамшуулж байдаг.

and they are my biggest inspirations.

Thank you.

Баярлалаа.

(Applause)

(Алга ташилт)