Susan Lim: Transplant cells, not organs

Susan Lim: Hücreleri naklet, organları değil

Çeviri: Nazım Coşkun Gözden geçirme: Sancak Gülgen

So I was privileged to train in transplantation

İki çığır açan cerrahtan nakil eğitimi

under two great surgical pioneers:

alma ayrıcalığına eriştim:

Thomas Starzl,

Thomas Starzl,

who performed the world's first successful liver transplant

Dünyadaki ilk karaciğer naklini

in 1967,

1967'de yapan kişi

and Sir Roy Calne,

ve Sir Roy Calne,

who performed the first liver transplant in the U.K.

İngiltere'deki ilk karaciğer naklini

in the following year.

bir sonraki yıl yapan kişi.

I returned to Singapore

Singapur'a döndüm

and, in 1990,

ve, 1990'da,

performed Asia's first successful

bütün garipliklere rağmen.

cadaveric liver transplant procedure,

Asya'daki ilk başarılı

but against all odds.

kadavradan karaciğer nakli işlemini yaptım,

Now when I look back,

Şimdi geriye baktığımda,

the transplant was actually the easiest part.

nakil aslında işin en kolay kısmıydı.

Next, raising the money to fund the procedure.

Sonraki, işlemi karşılamak için para toplamak.

But perhaps the most challenging part

Ama muhtemelen en zor kısım

was to convince the regulators --

yöneticileri ikna etmekti --

a matter which was debated in the parliament --

mecliste tartışılan bir meselede --

that a young female surgeon

genç kadın bir cerrahın

be allowed the opportunity

ülkesine öncülük etmesi konusunda

to pioneer for her country.

fırsat verilmesi.

But 20 years on,

Ama 20 yıldan sonra,

my patient, Surinder,

hastam, Surinder,

is Asia's longest surviving

Asya'nın en uzun süre yaşayan

cadaveric liver transplant to date.

kadaverik karaciğer nakli hastası oldu.

(Applause)

(Alkışlar)

And perhaps more important,

Ve belki daha daha önemlisi,

I am the proud godmother

14 yaşındaki oğlunun

to her 14 year-old son.

vaftiz annesi olmaktan gurur duyuyorum.

(Applause)

(Alkışlar)

But not all patients on the transplant wait list

Ama nakil bekleme listesindeki hastaların hepsi

are so fortunate.

bu kadar şanslı olmuyor.

The truth is,

Doğrusunu isterseniz,

there are just simply not enough donor organs

herkese yetecek kadar

to go around.

organ bağışı yok.

As the demand for donor organs

Organ bağışı talepleri

continues to rise,

artmaya devam ederken,

in large part due to the aging population,

yaşlı nüfustaki artışa bağlı olarak

the supply has remained relatively constant.

miktar göreceli olarak sabit kaldı.

In the United States alone,

Sadece Birleşik Devlet'lerde,

100,000 men, women and children

100,000 erkek, kadın ve çocuk

are on the waiting list for donor organs,

organ bağışı bekleme listesinde,

and more than a dozen die each day

ve her gün bir düzineden fazla hasta

because of a lack of donor organs.

organ yokluğundan dolayı ölüyor.

The transplant community

Nakil topluluğu

has actively campaigned in organ donation.

aktif olarak organ bağışı kampanyaları yaptı.

And the gift of life

Ve hayat hediyesi

has been extended

beyin ölümü gerçekleşmiş donörlerden

from brain-dead donors

hayatta olan, akraba donörlere

to living, related donors --

kadar genişledi --

relatives who might donate an organ

bütün bir organını

or a part of an organ,

veya organın bir bölümünü,

like a split liver graft,

mesela karaciğerin bir bölümünü,

to a relative or loved one.

akrabasına veya sevdiklerine verebilen kişiler.

But as there was still a dire shortage of donor organs,

Ama hala korkunç bir organ bağışı sıkıntısı varken,

the gift of life was then extended

hayat hediyesi büyüdü,

from living, related donors

yaşayan, akraba donörlerden

to now living, unrelated donors.

yaşayan, akraba olmayan donörlere.

And this then has given rise

Ve bu daha sonra

to unprecedented and unexpected

görülmemiş ve beklenmedik

moral controversy.

ahlaki bir tartışmaya yol açtı.

How can one distinguish

Gönüllü ve fedakar bir bağış,

a donation that is voluntary and altruistic

zorla alınan bir bağıştan

from one that is forced or coerced

nasıl ayırt edilebilir,

from, for example,

ya da, örneğin

a submissive spouse, an in-law,

uysal bir eşten, eşin ailesinden,

a servant, a slave,

bir hizmetçiden, bir köleden,

an employee?

bir çalışandan?

Where and how can we draw the line?

Nereye ve nasıl çizgi çekebiliriz?

In my part of the world,

Benim dünyamda,

too many people live below the poverty line.

çok fazla insan açlık sınırının altında yaşıyor.

And in some areas,

Ve bazı bölgelerde,

the commercial gifting of an organ

bir organın para karşılığında

in exchange for monetary reward

ticari olarak verilmesi

has led to a flourishing trade

yaşayan, akraba olmayan donörlerde

in living, unrelated donors.

büyüyen bir ticarete yol açtı.

Shortly after I performed the first liver transplant,

İlk karaciğer naklini yaptıktan kısa bir süre sonra,

I received my next assignment,

bir sonraki görevimi aldım,

and that was to go to the prisons

bu, hapishanelere giderek

to harvest organs

infaz edilmiş mahkumlardan

from executed prisoners.

organlar toplamaktı.

I was also pregnant at the time.

Ve o zamanlar hamileydim.

Pregnancies are meant

Hamilelikler bir kadının hayatında

to be happy and fulfilling moments

mutlu ve doyurucu anlarla dolu zamanlar

in any woman's life.

olarak bilinir.

But my joyful period

Ama benim bu mutlu dönemime

was marred by solemn and morbid thoughts --

heybetli ve hastalıklı düşünceler gölge düşürdü --

thoughts of walking through

hapishanedeki ameliyat odasına

the prison's high-security death row,

gitmenin tek yolu olan

as this was the only route

pek güvenli ölüm koridorlarından

to take me to the makeshift operating room.

yürüyerek geçme düşüncesi.

And at each time,

Ve her seferinde,

I would feel the chilling stares

gözleriyle beni takip eden mahkumların

of condemned prisoners' eyes follow me.

soğuk bakışlarını üzerimde hissedebiliyordum.

And for two years,

Ve iki yıl boyunca,

I struggled with the dilemma

ikilem arasında kaldım,

of waking up at 4:30 am

sabah 4:30'da uyanmak

on a Friday morning,

bir Cuma sabahında,

driving to the prison,

hastaneye kadar araba sürmek,

getting down, gloved and scrubbed,

eldivenli ve temiz olarak aşağı inmek,

ready to receive the body

infaz edilmiş bir mahkumun

of an executed prisoner,

vücudunu almaya hazır,

remove the organs

organları çıkarıp

and then transport these organs

bu organları

to the recipient hospital

alacak hastaneye taşıyıp

and then graft the gift of life

hayat hediyesini

to a recipient the same afternoon.

bir hastaya aynı gün öğleden sonra nakletmek.

No doubt, I was informed,

Kuşkusuz, bana bilgi verilmişti,

the consent had been obtained.

rızam alınmıştı.

But, in my life,

Ama hayatımda,

the one fulfilling skill that I had

sahip olduğum bir beceri,

was now invoking feelings of conflict --

çatışma duygularına sebep oluyordu --

conflict ranging

değişen bir çatışma;

from extreme sorrow and doubt at dawn

büyük bir acıdan, ve ufuktaki şüpheden

to celebratory joy

akşam karanlığında verilen bir hayat hediyesinin

at engrafting the gift of life at dusk.

kutlama sevincine.

In my team,

Ekibimde,

the lives of one or two of my colleagues

meslektaşlarımdan bir ya da ikisinin hayatları,

were tainted by this experience.

bu deneyimle lekelenmişti.

Some of us may have been sublimated,

Bazılarımız yüceltilmiş olabilir,

but really none of us remained the same.

ama aslında hiçbirimiz aynı kalamadık.

I was troubled

Çok sıkıntılıydım,

that the retrieval of organs from executed prisoners

infaz edilen mahkumlardan alınan organlar,

was at least as morally controversial

ahlaki olarak en az

as the harvesting of stem cells

insan embriyolarından

from human embryos.

kök hücre almak kadar tartışmalıydı.

And in my mind,

Ve zihnimde,

I realized as a surgical pioneer

cerrahi bir öncü olarak farkettim ki,

that the purpose of my position of influence

bu etkili pozisyonumun amacı

was surely to speak up

etki sahibi olmayanlar

for those who have no influence.

yerine konuşmaktı.

It made me wonder

Bu beni bir meraka sevketti

if there could be a better way --

daha iyi bir yol olabilseydi --

a way to circumvent death

ölümü atlatmak için bir yol

and yet deliver the gift of life

ve dünya çapında milyonlarca insanı

that might exponentially impact

etkileyebilecek olan hayat hediyesini

millions of patients worldwide.

yine de verebilmek.

Now just about that time,

Şimdi o zamanlardan beri,

the practice of surgery evolved

cerrahi uygulamalar

from big to small,

daha büyükten daha küçüğe dönüştü,

from wide open incisions

geniş, açık kesilerden

to keyhole procedures,

küçük girişlerle yapılan işlemlere,

tiny incisions.

küçük kesilere.

And in transplantation, concepts shifted

Ve nakil konusunda, kavramlar

from whole organs to cells.

bütün bir organdan hücrelere kaydı.

In 1988, at the University of Minnesota,

1988'de Minnesota Üniversitesi'nde,

I participated in a small series

bir dizi pankreas nakli

of whole organ pancreas transplants.

çalışmaları yaptım.

I witnessed the technical difficulty.

Teknik zorluğa şahit oldum.

And this inspired in my mind

Ve bu, bütün bir organı hakletmekten

a shift from transplanting whole organs

belki hücreleri nakletmeye

to perhaps transplanting cells.

geçiş için bana ilham kaynağı oldu.

I thought to myself,

Kendi kendime düşündüm,

why not take the individual cells

neden bazı özel hücreleri

out of the pancreas --

pankreastan alıp --

the cells that secrete insulin to cure diabetes --

mesela diyabeti iyileştirmek için insülin salgılayan hücreleri --

and transplant these cells? --

bu hücreleri nakletmeyelim? --

technically a much simpler procedure

teknik olarak bütün bir organı nakletmenin

than having to grapple with the complexities

karmaşıklığı ile uğraşmaktan

of transplanting a whole organ.

çok daha basit bir işlem.

And at that time,

Ve o zamanlarda,

stem cell research

kök hücre araştırmaları

had gained momentum,

dünyadaki ilk

following the isolation of the world's first

insan emriyonik hücrelerinin

human embryonic stem cells

1990'larda izole edilmesini takiben

in the 1990s.

ivme kazanmıştı.

The observation that stem cells, as master cells,

Kök hücrelerin şef hücreler olarak görülmesi,

could give rise

geniş bir hücre çeşitliliğine

to a whole variety of different cell types --

artış sağlayabilirdi --

heart cells, liver cells,

kalp hücreleri, karaciğer hücreleri,

pancreatic islet cells --

pankreas adacık hücreleri --

captured the attention of the media

medyanın ilgisini ve

and the imagination of the public.

halkın hayallerini yakaladı.

I too was fascinated

Ben de bu yeni ve her şeyi değiştiren

by this new and disruptive cell technology,

teknoloji karşısında büyülenmiştim,

and this inspired a shift in my mindset,

ve bu aklımdaki bir geçişe ilham verdi,

from transplanting whole organs

organları bütün olarak nakletmek yerine,

to transplanting cells.

hücreleri nakletmek.

And I focused my research on stem cells

Ve çalışmalarımı

as a possible source

muhtemel bir nakil kaynağı olan

for cell transplants.

kök hücreler üzerinde yoğunlaştırdım.

Today we realize

Bugün görüyoruz ki

that there are many different types of stem cells.

çok farkı kök hücre türleri var.

Embryonic stem cells

Embriyonik kök hücreler,

have occupied center stage,

pluripotent oldukları için,

chiefly because of their pluripotency --

sahnenin ortasında duruyor --

that is their ease in differentiating

bu onların farklı hücre türlerine

into a variety of different cell types.

farklanmadaki kolaylığını gösteriyor.

But the moral controversy

Ama embriyonik kök hücreleri

surrounding embryonic stem cells --

kuşatan ahlaki tartışmalar --

the fact that these cells are derived

bu hücrelerin 5 günlük

from five-day old human embryos --

insan embriyolarından alındığı gerçeği --

has encouraged research

araştırmayı diğer kök hücre

into other types of stem cells.

türlerine yönlendirdi.

Now to the ridicule of my colleagues,

Şimdi meslektaşlarımın dalga konusu olsa da,

I inspired my lab

laboratuvarıma, en tartışmasız

to focus on what I thought

kök hücre kaynağına

was the most non-controversial source of stem cells,

odaklanmaları için ilham verdim,

adipose tissue, or fat, yes fat --

adipoz doku, veya yağ, evet yağ --

nowadays available in abundant supply --

bugünlerde bol miktarda kaynak var --

you and I, I think, would be very happy to get rid of anyway.

siz ve ben, sanırım, onlardan kurtulsak çok mutlu oluruz.

Fat-derived stem cells

Yağ-kökenli kök hücreler

are adult stem cells.

yetişkin kök hücreleridir.

And adult stem cells

Ve yetişkin kök hücreleri

are found in you and me --

sizde ve bende bulunmaktadır --

in our blood, in our bone marrow,

kanımızda, kemik iliğimizde,

in our fat, our skin and other organs.

yağ dokumuzda, derimizde ve diğer organlarda.

And as it turns out,

Ve bu ortaya çıktıkça,

fat is one of the best sources

yağ dokusunun en iyi yetişkin kök hücre

of adult stem cells.

kaynaklarından biri olduğu görüldü.

But adult stem cells

Ama yetişkin kök hücreleri

are not embryonic stem cells.

embriyonik kök hücre değildir.

And here is the limitation:

İşte kısıtlamamız:

adult stem cells are mature cells,

yetişkin kök hücreler olgunlaşmış hücrelerdir,

and, like mature human beings,

ve, olgun insanlar gibi,

these cells are more restricted in their thought

düşüncelerinde daha sınırlıdır

and more restricted in their behavior

davranışlarında daha sınırlıdır

and are unable to give rise

ve embriyonkik kök hücrelerin aksine

to the wide variety of specialized cell types,

farklı farklı özelleşmiş hücre türlerine

as embryonic stem cells [can].

dönüşme yeteneğinden mahkumdurlar.

But in 2007,

Ama 2007'de,

two remarkable individuals,

iki dikkate değer kişi,

Shinya Yamanaka of Japan

Japonya'dan Shinya Yamanaka

and Jamie Thomson of the United States,

ve Birleşik Devletler'den Jamie Thompson,

made an astounding discovery.

hayret verici bir buluşa imza attı.

They discovered

Sizden ve benden alınan yetişkin hücrelerin

that adult cells, taken from you and me,

IPS hücreleri,

could be reprogrammed

veya uyarılmış pluripotent hücreler dedikleri,

back into embryonic-like cells,

hücrelere dönüşmek üzere,

which they termed IPS cells,

yeniden programlanabileceğini

or induced pluripotent stem cells.

keşfettiler.

And so guess what,

Ve tahmin edin ne oldu,

scientists around the world and in the labs

dünya çapında biliminsanları

are racing

laboratuvarlarında, yaşlı yetişkin hücreleri

to convert aging adult cells --

dönüştürmek için yarışıyor --

aging adult cells from you and me --

sizden ve benden alınan yaşlı hücreler --

they are racing to reprogram these cells

bu hücreleri yeniden daha kullanışlı IPS hücrelerine

back into more useful IPS cells.

dönüştürmek için yarışıyorlar.

And in our lab,

Ve bizim laboratuvarımızda,

we are focused on taking fat

yağ dokusunu alıp,

and reprogramming

yağ höyüklerini

mounds of fat

genç hücre çeşmelerine

into fountains of youthful cells --

dönüştürmeye odaklandık --

cells that we may use

daha özelleşmiş hücreler

to then form other,

elde edebilmek için

more specialized, cells,

kullanabileceğimiz hücreler,

which one day may be used as cell transplants.

bir gün hücre naklinde kullanılabilecek hücreler.

If this research is successful,

Eğer bu araştırma başarılı olursa,

it may then reduce the need

insan embriyolarını

to research and sacrifice

araştırma ve feda etme

human embryos.

ihtiyacını azaltabilir.

Indeed, there is a lot of hype, but also hope

Aslında bir sürü uydurma var, ama umut da var,

that the promise of stem cells

çok farklı durumlarda,

will one day provide cures

kök hücrelerimizin

for a whole range of conditions.

tedavi olanakları sunmasıyla ilgili.

Heart disease, stroke, diabetes,

Kalp hastalıkları, inme, diyabet,

spinal cord injury, muscular dystrophy,

omurilik yaralanması, kas distrofisi,

retinal eye diseases --

retinal göz hastalıkları --

are any of these conditions

bu durumların herhangi biri

relevant, personally, to you?

sizi kişisel olarak ilgilendiriyor mu?

In May 2006,

Mayıs 2006'da,

something horrible happened to me.

başıma korkunç bir şey geldi.

I was about to start a robotic operation,

Robotik bir ameliyata başlamak üzereydim,

but stepping out of the elevator

ama asansörden dışarı,

into the bright and glaring lights of the operating room,

ameliyathanenin parlak ve göz kamaştırıcı ışıklarına adım atarken,

I realized

farkettim ki,

that my left visual field

sol görme alanım

was fast collapsing into darkness.

hızla karanlığa gömülüyordu.

Earlier that week,

O hafta, daha önce,

I had taken a rather hard knock

bir bahar kayağı sırasında

during late spring skiing -- yes, I fell.

sert bir darbe aldım -- evet, düştüm.

And I started to see floaters and stars,

Ve uçan şeyler, yıldızlar görmeye başladım,

which I casually dismissed

üstünkörü bir şekilde

as too much high-altitude sun exposure.

yüksek irtifada güneşe maruz kaldığım için görmezden geldim.

What happened to me

Doğrusu, cerrahi bir müdahaleye

might have been catastrophic,

yetişmiş olmasaydım,

if not for the fact

başıma gelen şey

that I was in reach of good surgical access.

bir felaket olabilirdi.

And I had my vision restored,

Ve görüşüm düzeldi,

but not before a prolonged period of convalescence --

ama uzun bir iyileşme sürecinden sonra --

three months --

3 ay --

in a head down position.

baş aşağı pozisyonda.

This experience

Bu deneyim

taught me to empathize more with my patients,

bana hastalarımla daha çok empati kurmayı öğretti,

and especially those with retinal diseases.

ve özellikle retinal hastalığı olanlarla.

37 million people worldwide

Dünya genelinde 27 milyon insan

are blind,

görme engelli,

and 127 million more

ve 127 milyon kişi

suffer from impaired vision.

görme bozukluğundan şikayetçi.

Stem cell-derived retinal transplants,

Kök hücre-kökenli retinal nakiller,

now in a research phase,

henüz araştırma aşamasında olmasına karşın,

may one day restore vision,

dünya genelindeki milyonlarca retina hastasına

or part vision,

görüş alanlarını,

to millions of patients with retinal diseases worldwide.

veya görüş alanlarının bir kısmını geri verebilir.

Indeed, we live

Aslında, biz

in both challenging

hem zorlu

as well as exciting times.

hem de heyecan verici zamanlarda yaşıyoruz.

As the world population ages,

Dünya nüfusu yaşlandıkça,

scientists are racing

biliminsanları vücudun

to discover new ways

kök hücreler yoluyla

to enhance the power of the body

kendi kendini iyileştirme gücünü

to heal itself through stem cells.

arttırmaya çalışıyor.

It is a fact

Şu bir gerçek ki,

that when our organs or tissues are injured,

organlarımız veya dokularımız yaralandığında,

our bone marrow

kemik iliğimiz

releases stem cells

kan doloşımımıza

into our circulation.

kök hücreler salar.

And these stem cells

Ve bu kök hücreler

then float in the bloodstream

kan akımında yüzerek

and hone in to damaged organs

tamir edilebilmelerini sağlayacak

to release growth factors

büyüme faktörleri salgılamak için

to repair the damaged tissue.

hasarlı organlarımıza yerleşir.

Stem cells may be used as building blocks

Kök hücreler zarar gören vücut yapımızı

to repair damaged scaffolds within our body,

tamir etmek için yapı taşları olarak kullanılabilir,

or to provide new liver cells

veya hasarlı karaciğeri tamir edecek

to repair damaged liver.

yeni karaciğer hücreleri sunmak için.

As we speak, there are 117 or so clinical trials

Biz konuşurken, karaciğer hastalıklarında

researching the use of stem cells

kök hücrelerin kullanılması için

for liver diseases.

117 tane araştırma yapılıyor.

What lies ahead?

Peki sonra ne olacak?

Heart disease

Kalp hastalığı

is the leading cause of death worldwide.

dünya genelinde en önde gelen ölüm sebebidir.

1.1 million Americans

1.1 milyon Amerikalı

suffer heart attacks yearly.

her yıl kalp atakları geçiriyor.

4.8 million

4.8 milyon kişide

suffer cardiac failure.

kalp yetmezliği var.

Stem cells may be used

Kök hücreler

to deliver growth factors

büyüme faktörlerini iletmek için

to repair damaged heart muscle

hasarlı kalp kasını tamir etmek için

or be differentiated

veya kalp kası hücrelerine

into heart muscle cells

farklanmak için,

to restore heart function.

kalp fonksiyonunu geri getirmek için kullanılabilir.

There are 170 clinical trials

Kalp hastalıklarında kök hücrelerin rolünü

investigating the role of stem cells in heart disease.

araştıran 170 klinik çalışma var.

While still in a research phase,

Hâlâ araştırma aşamasında olsa da,

stem cells may one day herald

kök hücreler bir gün kardiyoloji alanında

a quantum leap in the field of cardiology.

büyük bir atılımın müjdecisi olabilir.

Stem cells provide hope for new beginnings --

Kök hücreler yeni başlangıçlar için umut veriyor --

small, incremental steps,

küçük, artan adımlar,

cells rather than organs,

organlar yerine hücreler,

repair rather than replacement.

değiştirmek yerine tamir etmek.

Stem cell therapies

Kök hücre tedavileri

may one day reduce the need for donor organs.

bir gün organ bağışı ihtiyacını azaltabilir.

Powerful new technologies

Güçlü yeni teknolojilerin

always present enigmas.

her zaman gizemi vardır.

As we speak,

Biz konuştukça,

the world's first human embryonic stem cell trial for spinal cord injury

dünyada ilk kez

is currently underway

omurilik yaralanması için, USFDA'nın onayıyla

following the USFDA approval.

insan embriyonik kök hücre çalışması yürütülüyor,

And in the U.K.,

Ve Birleşik Kırallık'ta,

neural stem cells to treat stroke

inmeyi tedavi etmek için, birinci aşama

are being investigated in a phase one trial.

çalışmasında, sinir kök hücreleri inceleniyor.

The research success that we celebrate today

Bugün kutladığımız araştırma başarısı

has been made possible

her bir biliminsanının

by the curiosity and contribution and commitment

ve tıbbi öncülerin

of individual scientists

merakı, katkısı ve kararlılığıyla

and medical pioneers.

mümkün oldu.

Each one has his story.

Her birinin kendi hikayesi var.

My story has been about my journey

Benim hikayem, organlardan hücrelere

from organs to cells --

yaptığım seyahatle ilgiliydi --

a journey through controversy,

tartışmaların arasında bir seyahat,

inspired by hope --

umudun ilham kaynağı olduğu --

hope that, as we age,

biz yaşlandıkça,

you and I may one day celebrate longevity

sizin ve benim bir gün, gelişmiş bir

with an improved quality of life.

yaşam kalitesiyle, uzun bir ömrü kutlayabilme umudu.

Thank you.

Teşekkür ederim.