Jackie Savitz: Save the oceans, feed the world!

Jackie Savitz: Okyanusu koru, dünyayı besle!

Çeviri: Ridvan Akdemir Gözden geçirme: Fatih Yuvacı

You may be wondering

Belki Oceana'dan bir deniz biyoloğunun

why a marine biologist from Oceana

neden buraya gelip

would come here today to talk to you

dünya açlığı hakkında konuşacağını

about world hunger.

merak ediyorsunuzdur.

I'm here today because

Bugün okyanusları kurtarmaktan çok

saving the oceans is more than an ecological desire.

ekolojik arzu için buradayım.

It's more than a thing we're doing

Bir de balıkçılara

because we want to create jobs for fishermen

iş alanı yaratmak istediğimiz ya da

or preserve fishermen's jobs.

işlerini korumak istediğimiz için.

It's more than an economic pursuit.

Bu ekonomik takipten daha fazla bir şey.

Saving the oceans can feed the world.

Okyanusları kurtarmak dünyayı besleyebilir.

Let me show you how.

İzin verin size nasıl olduğunu göstereyim.

As you know, there are already

Bildiğiniz gibi, dünya üzerinde

more than a billion hungry people on this planet.

Bir milyardan fazla hazır aç insan var.

We're expecting that problem to get worse

Yüzyılın ortasında dünya nüfusu

as world population grows to nine billion

Dokuz veya on milyara ulaştığında bu problemin

or 10 billion by midcentury,

daha da kötüleşeceğini tahmin ediyoruz

and we can expect to have greater pressure

ve gıda kaynaklarımız üzerinde

on our food resources.

daha büyük bir baskı bekleyebiliriz.

And this is a big concern,

İşte bu büyük problem,

especially considering where we are now.

özellikle şimdi nerede olduğumuzu düşündürüyor.

Now we know that our arable land per capita

Kişi başına düşen ekilebilir arazilerimizin

is already on the decline

gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde

in both developed and developing countries.

düştüğünü biliyoruz.

We know that we're headed for climate change,

İklim değişikliğinin yağmur damlalarının

which is going to change rainfall patterns,

düşme şeklini değiştirdiğini,

making some areas drier, as you can see in orange,

turuncu renkteki alanlarda görebileceğiniz kuraklığa sebep olduğunu,

and others wetter, in blue,

daha nemli olan mavi renkteki Ortabatı ve Orta Avrupa

causing droughts in our breadbaskets,

gibi bölgelerde ekmek sepetimizde

in places like the Midwest and Central Europe,

kuraklığa sebep olduğunu

and floods in others.

ve diğer bölgelerde seller olduğunu biliyoruz.

It's going to make it harder for the land

Bu açlık problemini çözmemizde

to help us solve the hunger problem.

araziler için işimizi daha da zorlaştıracak.

And that's why the oceans need to be their most abundant,

İşte okyanusların neden en verimli olması gerektiğinin sebebi bu.

so that the oceans can provide us

Demek ki okyanuslar gıdaların yapabildiğinden

as much food as possible.

daha fazlasını yapabilir.

And that's something the oceans have been doing

Ayrıca bu okyanusların bizim için

for us for a long time.

uzun zaman boyunca yapacağı bir iş oluyor.

As far back as we can go, we've seen an increase

Çok öncelere gidecek olursak

in the amount of food we've been able to harvest

okyanuslarımızdaki yiyecek toplamada

from our oceans.

artışı görürüz.

It just seemed like it was continuing to increase,

Bu sürekli artış gösteren bir biçimde ilerliyordu,

until about 1980,

ta ki zayıflamaya başladığını gördüğümüz

when we started to see a decline.

1980'e kadar.

You've heard of peak oil.

Petrol üretiminde zirve yapmayı duymuşsunuzdur.

Maybe this is peak fish.

Belki de bu balık üretiminin zirve yapmasıdır.

I hope not. I'm going to come back to that.

Umarım öyle değildir. Buna konuya geri döneceğim.

But you can see about an 18-percent decline

Ama dünyamızda yakaladığımız balık sayısının

in the amount of fish we've gotten in our world catch

1980'den beri yüzde 18 düştüğünü

since 1980.

görebiliyoruz.

And this is a big problem. It's continuing.

Bu büyük bir problem. Devam ediyor.

This red line is continuing to go down.

Kırmızı çizgi aşağıya doğru inmeye devam ediyor.

But we know how to turn it around,

Fakat biz bunu nasıl tersine çevirebileceğimizi biliyoruz,

and that's what I'm going to talk about today.

ve ben de bugün bu konu hakkında konuşacağım.

We know how to turn that curve back upwards.

Bu eğriyi yukarıya doğru çevirmeyi biliyoruz.

This doesn't have to be peak fish.

Bu balık üretiminin zirve yapmasıyla olmaz.

If we do a few simple things in targeted places,

Eğer hedeflenen bölgelerde basit birkaç şey yaparsak,

we can bring our fisheries back and use them

Su ürünlerimizi geri kazanabilir ve

to feed people.

bunları besin olarak kullanabiliriz.

First we want to know where the fish are,

İlk olarak bilmek istediğimiz şey balıkların nerede olduğu,

so let's look where the fish are.

bu yüzden gelin balıkların nerede olduklarına bakalım.

It turns out the fish, conveniently,

Balıkların, uygun şekilde

are located for the most part

ülkelerin en çok

in our coastal areas of the countries,

sahil bölgelerinde ortaya çıktığı

in coastal zones,

tespit edildi,

and these are areas that national jurisdictions

kıyı bölgeleri ve bu bölgeler

have control over,

ulusal yetki sınırları içerisindedir

and they can manage their fisheries

ve bu kıyı bölgelerinde

in these coastal areas.

su ürünleri işletilebilir.

Coastal countries tend to have jurisdictions

Kıyı ülkeleri özel ekonomik alanlar da denen bölgelerde

that go out about 200 nautical miles,

200 deniz mili boyunca

in areas that are called exclusive economic zones,

yetki alanına sahiptir

and this is a good thing that they can control

ve bu bölgelerde su ürünleri işletilebileceğinden

their fisheries in these areas,

bu iyi bir fikirdir,

because the high seas,

çünkü haritada koyu renkte gördüğümüz

which are the darker areas on this map,

açık denizler,

the high seas, it's a lot harder to control things,

uluslararası açıdan ele alındığında

because it has to be done internationally.

birçok zorluğu vardır.

You get into international agreements,

Uluslararası antlaşmalara bakabilirsiniz

and if any of you are tracking the climate change agreement,

ve herhangi bir iklim değişikliği maddesini inceleyecek olursanız,

you know this can be a very slow,

bunların çok ağır, beyhude ve can sıkan

frustrating, tedious process.

işlemler olduğunu anlayabilirsiniz.

And so controlling things nationally

Dolayısıyla yapılacak en iyi şey,

is a great thing to be able to do.

ulusal anlamda kontrol etme düşüncesidir.

How many fish are actually in these coastal areas

Açık denizlere kıyasla kıyı bölgelerinde

compared to the high seas?

aslında ne kadar balık var?

Well, you can see here about

Burada yaklaşık 7 günde

seven times as many fish in the coastal areas

kıyı bölgelerinde açık denizlere göre

than there are in the high seas,

daha fazla balık olduğunu görebilirsiniz,

so this is a perfect place for us to be focusing,

dolayısıyla burası dikkatimizi vermemiz için mükemmel bir yer,

because we can actually get a lot done.

çünkü hakikaten biz birçok şey yapabiliriz.

We can restore a lot of our fisheries

Bu kıyı bölgelerine odaklanabilirsek,

if we focus in these coastal areas.

birçok su ürünümüzü iyileştirebiliriz.

But how many of these countries do we have to work in?

Ama bu ülkelerin kaç tanesinin bu işte çalışması gerekiyor?

There's something like 80 coastal countries.

80 kıyı ülkesi gibi bir şey var.

Do we have to fix fisheries management

Bu ülkelerin hepsinde

in all of those countries?

su ürünleri işletmeciliğini düzeltebilir miyiz?

So we asked ourselves, how many countries

Kendimize kaç tane ülkeye odaklanmamız

do we need to focus on,

gerektiğini, Avrupa Birliği'nin

keeping in mind that the European Union

su ürünleri politikaları aracılığıyla

conveniently manages its fisheries

kendi su ürünlerini rahatça yöneteceğini

through a common fisheries policy?

düşünerek sorduk.

So if we got good fisheries management

Eğer Avrupa Birliği'nde ve diğer dokuz ülkede

in the European Union and, say, nine other countries,

iyi su ürünleri işletmelerimiz olursa

how much of our fisheries would we be covering?

ne kadar su ürünü bizleri kapsayacak?

Turns out, European Union plus nine countries

Ortaya çıktı ki, Avrupa Birliği artı 9 ülke

covers about two thirds of the world's fish catch.

dünyada balık avcılığının üçte ikisini kapsıyor.

If we took it up to 24 countries plus the European Union,

Bunu 24 ülke artı Avrupa Birliği olarak alırsak,

we would up to 90 percent,

bu yüzde 90'a çıkacaktır ki bu

almost all of the world's fish catch.

neredeyse dünya balık avcılığı oranının tamamı.

So we think we can work in a limited number of places

Demek ki su ürünlerini tekrar arttırabilmek için

to make the fisheries come back.

sınırlı sayıda yerde çalışmayı düşünmeliyiz.

But what do we have to do in these places?

Peki bu yerlerde neler yapmamız lazım?

Well, based on our work in the United States

Birleşik Devletler ve başka yerlere

and elsewhere, we know that there are

dayanan çalışmamızdan,

three key things we have to do

su ürünlerini geri getirebilmemiz için üç anahtar düşünce

to bring fisheries back, and they are:

olduğunu biliyoruz ve o düşünceler de şunlardır:

We need to set quotas or limits

Ne kadar çıkartmamız gerektiğine dair

on how much we take;

limit ya da kotalar koymalıyız;

we need to reduce bycatch, which is the accidental

Hedefimizde olmayan balıkların kazara yakalandığı ve öldürüldüğü

catching and killing of fish that we're not targeting,

yan avcılığı azaltmalıyız,

and it's very wasteful;

ayrıca bu çok da gereksizdir;

and three, we need to protect habitats,

üçüncüsü, habitatı korumalıyız,

the nursery areas, the spawning areas

büyüme alanları, üreme alanları

that these fish need to grow and reproduce successfully

balıkların başarıyla büyümesi ve çoğalması gereklidir ki

so that they can rebuild their populations.

nesilleri devam edebilsin.

If we do those three things, we know the fisheries will come back.

Bu üç şeyi yaparsak, su ürünlerinin tekrar artacağını biliyoruz.

How do we know?

Nasıl biliyoruz?

We know because we've seen it happening

Bunun farklı yerlerde gerçekleştiğini

in a lot of different places.

gördüğümüz için biliyoruz.

This is a slide that shows

Bu Norveç'te 1950'den beri

the herring population in Norway

ringa balığı yoğunluğunun

that was crashing since the 1950s.

düştüğünü gösteren bir slayt.

It was coming down, and when Norway set limits,

Yoğunluk düşüyordu ve Norveç bu su ürünlerine

or quotas, on its fishery, what happens?

limit veya sınır koyduğu zaman ne oldu?

The fishery comes back.

Su ürünleri tekrar arttı.

This is another example, also happens to be from Norway,

Bu da yine Norveç'teki kutup sazanlarıyla ilgili

of the Norwegian Arctic cod.

Norveç'ten başka bir örnek.

Same deal. The fishery is crashing.

Aynı yöntem. Su ürünleri düşüyor.

They set limits on discards.

Avcılığa limit koyuluyor.

Discards are these fish they weren't targeting

Bu balıkları avlamak hedeflerinde değildi ve

and they get thrown overboard wastefully.

gereksiz şekilde denize geri atılıyorlardı.

When they set the discard limit,

Avcılığa limit koydukları zaman,

the fishery came back.

su ürünleri tekrar arttı.

And it's not just in Norway.

Ayrıca bu sadece Norveç'te olmadı.

We've seen this happening in countries

Bunu dünyanın her yerinde, farklı ülkelerde

all around the world, time and time again.

tekrar tekrar yaşandığını gördük.

When these countries step in and they

Bu ülkeler sürekli düşen su ürünlerine

put in sustainable fisheries management policies,

sürdürülebilir politikalar

the fisheries, which are always crashing, it seems,

koydukları zaman,

are starting to come back.

tekrar arttıklarını gördüler.

So there's a lot of promise here.

Dolayısıyla burada umut veren birçok şey var.

What does this mean for the world fish catch?

Dünya için balık yakalamak ne anlama geliyor?

This means that if we take that fishery catch

Burada düşen su ürünleri avcılığını alıp

that's on the decline

yukarıya doğru çevirmeyi başarabilirsek,

and we could turn it upwards, we could increase it

bunu yılda 100 milyon metrik tona çıkarabileceğimiz

up to 100 million metric tons per year.

anlamına geliyor.

So we didn't have peak fish yet.

Demek ki balık üretiminde zirvede değiliz.

We still have an opportunity

Bugün sahip olduğumuz şans,

to not only bring the fish back

sadece balıkları geri getirmek değil

but to actually get more fish

ama şu bir gerçek ki

that can feed more people

daha fazla balık getirmek

than we currently are now.

şimdikinden daha fazla insan besleyebilir.

How many more? Right about now,

Ne kadar daha fazla?

we can feed about 450 million people

Mevcut balık yakalama sayısıyla,

günlük yaklaşık 450 milyon insanı

a fish meal a day

based on the current world fish catch,

balık yemeğiyle besleyebiliriz,

which, of course, you know is going down,

tabii bildiğiniz gibi bu aşağıya düşüyor

so that number will go down over time

ve bunu çözmezsek zamanla düşmeye

if we don't fix it,

devam edecek,

but if we put fishery management practices

fakat 10 ila 25 ülkeye

like the ones I've described in place

tanımladığım gibi su ürünleri işletmeleri

in 10 to 25 countries,

uygulamaları koyarsak,

we could bring that number up

bu sayıyı yukarıya çekebiliriz

and feed as many as 700 million people a year

ve 700 milyon kadar çok insanı

a healthy fish meal.

sağlıklı balık ürünleriyle besleyebiliriz.

We should obviously do this just because

Açıkçası bunu yapmak zorundayız çünkü

it's a good thing to deal with the hunger problem,

açlık sorunuyla ilgilenmek iyi bir düşünce,

but it's also cost-effective.

ayrıca uygun maliyetli bir şey.

It turns out fish is the most cost-effective protein

Çıkarılan balıklar yeryüzünde fiyat olarak

on the planet.

en düşük maliyetli proteinlerdir.

If you look at how much fish protein you get

Yatırılan dolar başına ne kadar protein

per dollar invested

elde ettiğinizi diğer

compared to all of the other animal proteins,

bütün hayvansal proteinlerle karşılaştırıp bakarsanız,

obviously, fish is a good business decision.

açık şekilde balık iyi bir işletme kararı olur.

It also doesn't need a lot of land,

Ayrıca bunun fazla araziye ihtiyacı da yoktur,

something that's in short supply,

diğer protein kaynaklarıyla karşılaştırınca

compared to other protein sources.

lazım olan şeyler kısa sürede tedarik edilir.

And it doesn't need a lot of fresh water.

Ayrıca bunun tatlı suya da ihtiyacı yoktur.

It uses a lot less fresh water than,

Burada, örneğin sığırlarda, o hayvanları

for example, cattle,

büyütebilmek için yetiştirdiğiniz otların

where you have to irrigate a field

sulama alanlarından

so that you can grow the food to graze the cattle.

çok daha az su kullanılır.

It also has a very low carbon footprint.

Burada ayrıca çok düşük karbon ayak izi vardır.

It has a little bit of a carbon footprint

Açılıp balık avladığımızdan dolayı

because we do have to get out and catch the fish.

çok küçük bir karbon ayak izi vardır.

It takes a little bit of fuel,

Çok az miktar benzin harcanır,

but as you know, agriculture can have a carbon footprint,

fakat bildiğiniz gibi tarımcılıkta karbon ayak izi vardır

and fish has a much smaller one,

ve bu balıkçılıkta daha azdır,

so it's less polluting.

bu yüzden çevreyi daha az kirletir.

It's already a big part of our diet,

Bu zaten diyetimizin büyük bir parçası

but it can be a bigger part of our diet,

ama bu iyi düşünce diyetimizin

which is a good thing, because we know

daha büyük bir parçası olabilir, çünkü biliyoruz ki,

that it's healthy for us.

bizim için sağlıklı olan budur.

It can reduce our risks of cancer,

Bu, kanser riskimizi, kalp hastalıklarını

heart disease and obesity.

ve obeziteyi aza indirebilir.

In fact, our CEO Andy Sharpless,

Hatta bu konseptin yaratıcısı olan

who is the originator of this concept, actually,

genel müdürümüz Andy Sharpless, aslında

he likes to say fish is the perfect protein.

balığı mükemmel proteininden dolayı sevdiğini söyler.

Andy also talks about the fact that

Andy ayrıca bizim okyanus koruma eylemimizin

our ocean conservation movement really grew

arazi koruma eyleminin dışında

out of the land conservation movement,

büyüdüğünden ve arazi korumada,

and in land conservation,

biyolojik çeşitliliğin gıda üretimiyle

we have this problem where biodiversity

bir savaş içerisinden olduğundan

is at war with food production.

bahseder.

You have to cut down the biodiverse forest

İnsanları arazilerde mısır büyüterek

if you want to get the field

beslemek istiyorsanız,

to grow the corn to feed people with,

ormanları yok etmek zorundasınız

and so there's a constant push-pull there.

ve burada durağan bir it-çek vardır.

There's a constant tough decision

Bu durağan zorluk kararı

that has to be made between

çok önemli iki şey arasında

two very important things:

alınmak zorundadır:

maintaining biodiversity and feeding people.

biyolojik çeşitliliği koruma ve insanları besleme.

But in the oceans, we don't have that war.

Fakat okyanuslarda, bizim böyle bir savaşımız yoktur.

In the oceans, biodiversity is not at war

Okyanuslarda, biyolojik çeşitlilik bollukla

with abundance.

savaş içerisinde değildir.

In fact, they're aligned.

Aslında, bunlar hizalıdır.

When we do things that produce biodiversity,

Biyolojik çeşitlilikle ilgili fikirler ürettiğimiz zaman,

we actually get more abundance,

aslında daha fazla bolluk elde ederiz

and that's important so that we can feed people.

ve insanları besleyebilmek için de önemli olan budur.

Now, there's a catch.

İşte, bu bir yakalama.

Didn't anyone get that? (Laughter)

Bunu kimse anladı mı? (Gülüşmeler)

Illegal fishing.

Yasadışı balık avcılığı.

Illegal fishing undermines the type of

Yasadışı balık avcılığı bahsettiğim sürdürülebilir

sustainable fisheries management I'm talking about.

su ürünleri işletmeciliğine zarar veriyor.

It can be when you catch fish using gears

Balık tuttuğunuz zaman kullandığınız gemi takımları

that have been prohibited,

yasaklanmış olabilir,

when you fish in places where you're not supposed to fish,

balık bulmayı ummadığınız yerlerde bulduğunuz balıklar,

you catch fish that are the wrong size or the wrong species.

yanlış boyut veya yanlış türlerde olabilir.

Illegal fishing cheats the consumer

Yasadışı balık avcılığı tüketicileri

and it also cheats honest fishermen,

ve bir de dürüst balıkçıları dolandırıyor

and it needs to stop.

ve bunun durdurulması gerek.

The way illegal fish get into our market is through seafood fraud.

Yasadışı balıkçılık, marketlere dolandırıcılık yoluyla deniz ürünleri sokmanın bir yolu.

You might have heard about this.

Bunun hakkında bir şeyler duymuş olmalısınız.

It's when fish are labeled as something they're not.

Balıklar damgalandığı zaman bir şey olarak damgalanmadığını gördük.

Think about the last time you had fish.

Son zamanlarda aldığınız balıkları düşünün.

What were you eating?

Yedikleriniz neydi?

Are you sure that's what it was?

Bunun ne olduğundan emin misiniz?

Because we tested 1,300 different fish samples

Çünkü 1300 farklı balık örneğini test ettik

and about a third of them

ve bunların üçte birinin

were not what they were labeled to be.

damgalı olmadığını gördük.

Snappers, nine out of 10 snappers were not snapper.

Her 10 snapper balığından 9 tanesi snapper balığı değildi.

Fifty-nine percent of the tuna we tested

Test ettiğimiz ton balıklarının yüzde ellidokuzu

was mislabeled.

damgalı değildi.

And red snapper, we tested 120 samples,

Ayrıca test ettiğimiz 120 kırmızı snapper balığı örneğinde

and only seven of them were really red snapper,

sadece yedide birinin gerçek kırmızı snapper balığıydı,

so good luck finding a red snapper.

Bu yüzden kırmızı snapper bulmada bol şans.

Seafood has a really complex supply chain,

Deniz ürünlerinin gerçekten çok karışık bir besin zinciri var

and at every step in this supply chain,

ve bu besin zincirinin her basamağında

there's an opportunity for seafood fraud,

izlenebilirliğimiz olmadığı sürece

unless we have traceability.

dolandırılma imkanımız var.

Traceability is a way where the seafood industry

İzlenebilirlik deniz ürünlerinin gemiden

can track the seafood from the boat to the plate

karaya gelişinde tüketicilerin bu su ürünlerinin

to make sure that the consumer can then find out

nereden geldiğini anlayabildiğini

where their seafood came from.

takip etmenin bir yolu.

This is a really important thing.

Bu gerçekten önemli bir şey.

It's being done by some in the industry, but not enough,

Bazı işletmelerce bu uygulandı fakat yeterli değil,

so we're pushing a law in Congress

bundan dolayı meclise GÜVENLİ Deniz Ürünleri Yasası

called the SAFE Seafood Act,

denilen bir yasa sokuyoruz

and I'm very excited today to announce the release

ve 450 aşçının da imza atıp meclisi desteğe çağırdığı

of a chef's petition, where 450 chefs

GÜVENLİ Deniz Ürünleri Yasası'nda

have signed a petition calling on Congress

aşçıların dilekçelerini bugün burada duyuruyor olduğumdan dolayı

to support the SAFE Seafood Act.

çok heyecanlıyım.

It has a lot of celebrity chefs you may know --

Bunlardan birkaçı da belki tanıdığınız ünlü aşçılardı --

Anthony Bourdain, Mario Batali,

Anthony Bourdain, Mario Batali,

Barton Seaver and others —

Barton Seaver ve diğerleri —

and they've signed it because they believe

ve onlar imza attılar çünkü

that people have a right to know

bu insanların ne yediklerini bilmelerinin

about what they're eating.

hakkı olduğuna inanıyorlar.

(Applause)

(Alkış)

Fishermen like it too, so there's a good chance

Balıkçılar da aynı şekilde, onun için iyi bir şansımız var

we can get the kind of support we need

çeşitli destekler oluşturmalıyız bunları

to get this bill through,

and it comes at a critical time,

pankartlarla desteklemeliyiz,

ayrıca kritik bir zaman geliyor

because this is the way we stop seafood fraud,

çünkü deniz ürünlerinde dolandırıcılığı engellemenin tek yolu bu,

this is the way we curb illegal fishing,

yasadışı balık avcılığını engellemenin tek yolu bu

and this is the way we make sure

ve sınır koymak, habitatı korumak

that quotas, habitat protection,

ve yan avcılığı azaltmak

and bycatch reductions can do the jobs

onların yapabileceği

they can do.

işlerle olabilir.

We know that we can manage our fisheries sustainably.

Sürdürülebilir su ürünlerini işletebileceğimizi biliyoruz.

We know that we can produce

Arazileri kullanmadan, fazla su kullanmadan

healthy meals for hundreds of millions of people

düşük karbon ayakizi ve

that don't use the land, that don't use much water,

fiyat olarak en uygun biçimde

have a low carbon footprint,

milyonlarca insana sağlıklı yiyecekler

and are cost-effective.

üretebileceğimizi biliyoruz.

We know that saving the oceans

Bunun okyanusları kurtarıp

can feed the world,

dünyayı besleyebileceğini biliyoruz

and we need to start now.

ve buna hemen başlamalıyız.

(Applause)

(Alkış)

Thank you. (Applause)

Teşekkürler. (Alkış)