Bill Davenhall: Your health depends on where you live

Sağlığınız nerede yaşadığınıza bağlıdır.

Çeviri: Yücel Kalem Gözden geçirme: Ayşe Demirel

Can geographic information

Coğrafik bilgiler

make you healthy?

sizi sağlıklı yaparbilir mi?

In 2001 I got hit by a train.

2001'de bana bir tren çarptı.

My train was a heart attack.

Bu tren bir kalp kriziydi.

I found myself in a hospital

Kendimi hastanede,

in an intensive-care ward,

bir yoğun bakım odasında,.

recuperating from emergency surgery.

acil bir ameliyattan çıkmış buldum.

And I suddenly realized something:

Aniden bir şeyi fark ettim;

that I was completely in the dark.

tamamen karanlıktaydım.

I started asking my questions, "Well, why me?"

Kendime soruyordum, "Peki, neden ben?"

"Why now?" "Why here?"

"Neden şimdi? Niçin burada?"

"Could my doctor have warned me?"

"Doktorum beni uyararabilir miydi?"

So, what I want to do here in the few minutes I have with you

Burada sizinle birkaç dakikanın içinde yapmak istediğim

is really talk about what is the formula for life and good health.

sağlıklı bir yaşam için formülün ne olduğunu konuşmak.

Genetics, lifestyle and environment.

Genetik, yaşam tarzı ve çevre.

That's going to sort of contain our risks,

Bunlarla, risklerimizi sınıflandırabilir

and if we manage those risks

ve eğer biz bu risklerle başedebilirsek

we're going to live a good life and a good healthy life.

iyi ve sağlıklı bir hayat yaşayabiliriz.

Well, I understand the genetics and lifestyle part.

Evet, genetik ve yaşam tarzı kısımlarını anlıyorum.

And you know why I understand that?

Bunu nasıl anladığımı biliyor musunuz?

Because my physicians constantly

Çünkü doktorum sürekli

ask me questions about this.

bunlarla ilgili sorular soruyordu.

Have you ever had to fill out those long,

Doktorunuzun ofisinde hiç,

legal-size forms in your doctor's office?

şu uzun, yasal formları doldurdunuz mu?

I mean, if you're lucky enough you get to do it more than once, right?

Yani, eğer yeterince şanslıysanız bunu birkaç kez yaparsınız, haksız mıyım?

(Laughter)

Gülüşmeler

Do it over and over again. And they ask you questions

Bunu tekrar tekrar yapın. Size yaşam biçiminiz,

about your lifestyle and your family history,

ailenizdeki hastalıklar, tedavi geçmişiniz,

your medication history, your surgical history,

ameliyat geçmişiniz, alerjilerinizle ilgili

your allergy history ... did I forget any history?

sorular sorulur. Atladığım bir geçmiş oldu mu?

But this part of the equation I didn't really get,

Ama denklemin şu kısmını gerçekten anlayamıyorum

and I don't think my physicians

ve doktorlarımın da bunu gerçekten

really get this part of the equation.

anlayabildiklerini sanmıyorum:

What does that mean, my environment?

Yaşadığım çevre, bunun anlamı nedir?

Well, it can mean a lot of things.

Peki, bu birçok anlama gelebilir.

This is my life. These are my life places.

Bu benim hayatım. Bunlar benim yaşadığım yerler.

We all have these.

Hepimiz bunlara sahipiz.

While I'm talking I'd like you to also be thinking about:

Ben konuşurken, sizden de kaç farklı yerde

How many places have you lived?

yaşadığınızı düşünmenizi istiyorum.

Just think about that, you know, wander through

Sadece düşünün, hayatınız boyunca

your life thinking about this.

dolaştığınız yerleri düşünün.

And you realize that you spend it in a variety of different places.

Zamanınızı ne kadar farklı yerlerde geçirdiğinizi anlayacaksınız.

You spend it at rest and you spend it at work.

Zamanınızı dinlenirken ve işteyken geçirdiniz.

And if you're like me, you're in an airplane a good portion of your time

Ve eğer siz de benim gibiyseniz, zamanınızın önemli bir bölümü

traveling some place.

bir yere giderken, uçaklarda geçirdiniz.

So, it's not really simple

Yani birisi ''nerede yaşıyorsun, nerede çalışıyorsun,

when somebody asks you, "Where do you live, where do you work,

zamanını nerede geçiriyorsun'' diye sorduğunda

and where do you spend all your time?

yanıt o kadar basit değil.

And where do you expose yourselves to risks

Ve nerelerde kendinizi tehlikelere bırakıyorsunuz

that maybe perhaps you don't even see?"

ki bazen bunları belkide görmüyorsunuz bile.

Well, when I have done this on myself,

Evet, ben bunu kendi üzerimde yaptım.

I always come to the conclusion

Anladım ki çoğunlukla

that I spend about 75 percent of my time

zamanımın yaklaşık yüzde 75'ini

relatively in a small number of places.

görece küçük yerlerde geçiriyorum

And I don't wander far from that place

Ve genellikle bu yerlerden

for a majority of my time,

hatta, iyi bir küresel gezgin olmama rağmen

even though I'm an extensive global trekker.

fazla uzaklaşmıyorum.

Now, I'm going to take you on a little journey here.

Şimdi, sizi küçük bir seyahata götüreceğim.

I started off in Scranton, Pennsylvania.

Ben Scranton Pennsylvania'da doğdum

I don't know if anybody might hail from northeastern Pennsylvania,

Aranızda Kuzey Pennsylvani'dan olan var mı bilmiyorum.

but this is where I spent my first 19 years

Fakat burası benim küçücük ciğerlerimle

with my little young lungs.

ilk 19 yılımı geçirdiğim yerdi.

You know, breathing high concentrations here

burada yüksek miktarda kükürt dioksit, karbon dioksit

of sulfur dioxide, carbon dioxide

ve metan gazını

and methane gas,

eşit miktarda

in unequal quantities -- 19 years of this.

19 yıl boyunca soluyorsunuz.

And if you've been in that part of the country,

Ve eğer Amerikanın bu bölgesindenseniz

this is what those piles of burning, smoldering coal waste look like.

burası için için yanan kömür yığınına benzer.

So then I decided to leave that part of the world,

Yani, o zaman dünyanın bu kısmından ayrılamaya karar verdim.

and I was going to go to the mid-west.

Ve ben orta batıya gidecektim.

OK, so I ended up in Louisville, Kentucky.

Evet, böylece Louisville Kentucky'de kaldım.

Well, I decided to be neighbors to a place called Rubbertown.

Evet, Rubbertown denilen civarda yaşamaya karar verdim.

They manufacture plastics. They use large quantities chloroprene

Onlar plastik üretiyorlar. Onlar büyük miktarda

and benzene.

kloroprine ve benzin kullanıyorlar

Okay, I spent 25 years, in my middle-age lungs now,

Evet, şimdi benim orta yaş ciğerlerim 25 yıl

breathing various concentrations of that.

bu bileşenleri soluyor.

And on a clear day it always looked like this, so you never saw it.

Ve temiz bir gün böyle gözüküyor ama asla göremezsiniz.

It was insidious and it was really happening.

Sinsidir ve asla gerçekten göremezsiniz.

Then I decided I had to get really smart,

Ve o zaman gercekten zeki olmak zorunda olduğuma karar verdim.

I would take this job in the West Coast.

Bu işi batı sahiline taşıyabilirdim.

And I moved to Redlands California.

Ve Redlands California'ya taşındım.

Very nice, and there

Çok güzel, ve orada benim eski, yaşlı

my older, senior lungs, as I like to call them,

ciğerlerim - onlara böyle demeyi seviyorum

I filled with particulate matter, carbon dioxide and very high doses of ozone.

Onları karbondioksit ve çok yüksek dozda ozanla doldurdum.

Okay? Almost like the highest in the nation.

Evet? Hemen hemen ülkedeki en yüksek seviyedeki gibi.

Alright, this is what it looks like on a good day.

Tamam, bu iyi bir günde neye benzediği gibi.

If you've been there, you know what I'm talking about.

Eğer orada yaşıyorsanız ne konuştuğumu anlıyorsunuzdur.

So, what's wrong with this picture?

Peki, bu resimdeki yanlış nedir?

Well, the picture is, there is a huge gap here.

Peki, resim, burada büyük bür boşluk var.

The one thing that never happens in my doctor's office:

Birşey benim doktorumun ofisinde asla olmayan:

They never ask me about my place history.

Bana asla yaşadığım yerler geçmişimi sormadılar.

No doctor, can I remember, ever asking me,

Hiçbir doktorun bana bu soruyu sorduğunu anımsamıyorum.

"Where have you lived?"

''Nerelerde yaşadın?''

They haven't asked me what kind of the quality

Bana hangi kalitede içme suyu

of the drinking water that I put in my mouth

içtiğimi ya da mideme indirdiklerimi

or the food that I ingest into my stomach.

sormadılar.

They really don't do that. It's missing.

Bunu gerçekten yapmıyorlar. Bu yok.

Look at the kind of data that's available.

Bu tür erişilebilir verilere bir bakın.

This data's from all over the world --

Bu veriler dünyanın her yerinden..

countries spend billions of dollars investing in this kind of research.

ülkeler bu tür araştırmalara milyonlarca dolar harcıyorlar.

Now, I've circled the places where I've been.

Şimdi, yaşadığım yerleri yuvarlak içine aldım.

Well, by design, if I wanted to have a heart attack

Evey, dizayn ederek, eğer bir kalp krizi isteseydim

I'd been in the right places. Right?

Doğru yerlerde bulundum. Haksız mıyım?

So, how many people are in the white?

Peki beyazla gösterilen yerlerde kaç insan yaşıyor?

How many people in the room have spent the majority of their life

Burada bulunan kaç insan hayatlarının büyük bir bölümünü

in the white space?

beyazla gösterilen yerlerde geçirdiler?

Anybody? Boy you're lucky.

Kimse var mı? Beyler sizler şanslısınız.

How many have spent it in the red places?

Kaç kişi kırmızıyla gösterilen yerlerde yaşadı?

Oh, not so lucky.

Ooo, çok şanslı değilsiniz.

There are thousands of these kinds of maps

Dünyanın her yerinde

that are displayed in atlases

atlaslarda gösterilen

all over the world.

bu tür binlerce harita var

They give us some sense of what's going

Bunlar bize bizim tren enkazında

to be our train wreck.

neler olabileceği bilgisini veriyor.

But none of that's in my medical record.

Fakat bunların hiçbirini benim tıp kayıtlarımda bulamazsınız.

And it's not in yours either.

Ve tabi sizinkileride.

So, here's my friend Paul.

Evet, arkadaşım Paul burada.

He's a colleague. He allowed his cell phone to be tracked

Meslektaşız. O her 2 saatte bir, 24/7 ve yılın 365 günü

every two hours, 24/7,

cep telefonundan

365 days out of the year

son iki yıldır gittiği her yerde

for the last two years, everywhere he went.

takip edilmesine izin verdi.

And you can see he's been to a few places around the United States.

Ve ABD'de bulunduğu birkaç yeri görebilirsiniz.

And this is where he has spent most of his time.

Ve bu onun zamanını nerelerde geçirdiğini gösteriyor.

If you really studied that you might have some clues

Eğer gerçekten iyi bir çalışma yaparsanız Paul'ün neler yapmaktan

as to what Paul likes to do.

hoşlandığını bulabilirsiniz.

Anybody got any clues? Ski. Right.

İçinizde bunu anlayan var mı? Kayak. Haklısınız.

We can zoom in here, and we suddenly see

Burada zumlayabilir ve birden

that now we see where Paul has really spent a majority of his time.

Paul'ün zamanının çoğunu nerede geçirdiğini görebiliriz.

And all of those black dots are all of the

Ve şu siyah noktalar toksit- zehir- bırakan

toxic release inventories

EPA (ABD Çevere Koruma Kurumu) tarafında izlenen

that are monitored by the EPA.

yatırımlar.

Did you know that data existed?

Bu verilerin var olduğunu biliyor muydunuz?

For every community in the United States,

ABD'deki her topluluk,

you could have your own personalized map of that.

bu tür kişisel haritasına sahip olabilir.

So, our cell phones can now build a place history.

Evet, cep telefonlarımız yaşadığımız yerlerin geçmişini saklayabilir.

This is how Paul did it. He did it with his iPhone.

Bu Paul'ün nasıl yaptığını gösteriyor. O bunu iPhone'nuyla yaptı.

This might be what we end up with.

Bu neyle karşılaştığımız olabilir.

This is what the physician would have

Bu veriler doktorların muayene odasına girdiğimizde

in front of him and her when we enter that exam room

girişte muayene ücretini ödeğimizi gösteren pembe fişin yerine

instead of just the pink slip that said I paid at the counter. Right?

onların önüne konulabilir. Haksız mıyım?

This could be my little assessment.

Bu benim küçük bir değerlendirmem olabilir.

And he looks at that and he says,

Ve doktorum buna bakarak

"Whoa Bill,

ve vooov Bill

I suggest that maybe you not decide,

sana burada dışarıda muthiş Kaliforniya'da

just because you're out here in beautiful California,

havanın hergün ılık olduğu,

and it's warm every day,

akşam saat 6'da koşabildiğin için

that you get out and run at six o'clock at night.

burada yaşama konusunda karar vermemeni öneririm.

I'd suggest that that's a bad idea Bill,

Bu raporlardan dolayı

because of this report."

bunun kötü bir fikir olduğunu söyleyebilirim Bill

What I'd like to leave you for are two prescriptions.

Size iki tane reçete gösteriyorum

Okay, number one is, we must teach physicians

Evet, işte birincisi. Coğrafik bigilerin değerini

about the value of geographical information.

doktorlara öğretmek zorundayız

It's called geomedicine. There are about a half a dozen programs in the world right now

Buna coğrafik tedavi diyebiliriz. Dünyada buna yoğunlaşmış yarım düzine

that are focused on this.

program var.

And they're in the early stages of development.

Ve bunlar gelişmelerin ilk basamakları.

These programs need to be supported,

Bu programların desteğe ihtiyacı var.

and we need to teach our future

ve biz bunları geleceğin doktorlarına öğretmeye

doctors of the world

bazı bilgilerin önemini

the importance of some of the information

öğretmeye ihtiyacımız var.

I've shared here with you today.

Ben bunları sizlerle bugün paylaştım.

The second thing we need to do

Yapmamız gereken ikinci şey

is while we're spending billions and billions

dünyanın her yerinde

of dollars all over the world

elektronik sağlık kayıtları için

building an electronic health record,

milyonlarca dolar harcarken

we make sure we put a place history

ayrıca yaşadığımız yerlerin geçmişinide

inside that medical record.

sağlık kayıtlarımıza eklendiğinden emin olmalıyız.

It not only will be important for the physician;

Bu sadece doktorlar için önemli olmayacak.

it will be important for the researchers

Bu büyük numunelerle çalışan

that now will have huge samples to draw upon.

araştırmacılar için de önemli olacak.

But it will also be useful for us.

Ayrıca bizim içinde kullanışlı olacak.

I could have made the decision, if I had this information,

Eğer bu bilglere sahip olsaydım

not to move to the ozone capital

Amerika'nın bu ozon başkentine taşınmak için karar vermezdim.

of the United States, couldn't I? I could make that decision.

Yaparmıydım? Bu kararı alamazdım.

Or I could negotiate with my employer

Ve ya bu kararı verirken

to make that decision

şirketim ve benim için

in the best interest of myself and my company.

en iyisi için işverenimle pazarlık ederdim

With that, I would like to just say that Jack Lord said

Bununla sadece Jack Lord'un 10 sene önce dediğini

this almost 10 years ago.

söylemek isterim.

Just look at that for a minute.

Şuna bir dakika bakın.

That was what the conclusion

Dartmouth Sağlık Atlası

of the Dartmouth Atlas of Healthcare was about,

sonuçları diyor ki;

was saying that we can explain the geographic variations

biz hastalıkların oluş sıklığını, hastalıkları, sağlıklı olmayı

that occur in disease, in illness, in wellness,

ve sağlık sisteminin gerçekten nasıl çalıştığını

and how our healthcare system actually operates.

coğrafik değişimlerle açıklayabiliriz.

That was what he was talking about

Bu söylem onun

on that quote.

ne hakkında konuştuğunu anlatıyordu.

And I would say he got it right almost a decade ago.

Ve ben onun 10 yıl önce hemen hemen doğru söylediğini söyleyebilirim.

So, I'd very much like to see us begin to

Evet, görmek isterim ki tıp kayıtlarımıza

really seize this as an opportunity to get this into our medical records.

bu bilgilerimizide koyma şansını yakalayalım.

So with that, I'll leave you that

Evet, benim bakış açımla

in my particular view of view of health:

coğrafya

Geography always matters.

sağlık için her zaman önemlidir.

And I believe that geographic information

Ve inanıyorum ki coğrafik bilgiler

can make both you and me very healthy. Thank you.

sizi de beni de çok sağlıklı yapabilir. Teşekkür ederim.

(Applause)

Alkışlar